2 (Van de verzameling blz. 1772) DE STEM UIT BELGIE. Registcred at G,P O. as a Newspaper. % Vrijdag, n Januari, 191S. waarheid zal'gekend aijn ; eu intusschen vraag ilk u, Mijntoear, maar aile billijk-haid, dait gij in deze zaak herstel zoiudt doen. Gij zegt, diajt ge u beroept op de Tiien Gebodem. Dat doe ik 00k. Km ilc hramg in hari'nwarilmg, dat een vain, dieze is: 'Gij zult. gaani valsche getuigenris gëvem.' " Naar aanleiding van dit " journalilstic scandai," waamm de "Morning Post," de " SpectaJtor " en "The Globe" elâne roi helbben gespeéld, schrijft "ïhe Monith " (Jan. 1918) : "Uit die houd'ing, dooir sommi'ge hooigstiaande Emgeflscihe dagbladan aaraganomen tegenover den H. Vader, mag men wellicht aan.neimen, dait een 'mott d'ordre' iis uitgagajan, vaii ' een of amderen h.oek om eene samiejnr spamndng op touw te ziettera tegeni heit Pausdom... Varkaerda voorstellingen ( omtrenit die posditie vaira den P au s eh on» tevredenhedd ovar zijne handelwijze zijn tamiefliijk algerraean gaweest in dît land sedlert hiet begiin van den oorlog. Hiet iis mogal natuurlijk, wannieer men in aian-merfoing meemit, dait zij het Pausdom aainizian aile aam zirivar manschelijke iini-stelling, die er op mît ds om den gods-dlilanist ui't te balten voor groote politieke en fi.naincieeile doeïeiwden. De kia'tho-liieke Pers elni zalfs sommige eerlijk dan-kendia Amglitoaraam habbarn hum bes.t ge-daatt om die weirking vain den Pans'te verdedigem tegètru deze aaimvallen de;r om-weltendheid eim voarimgenomenheid. Doch anwelteradlhaid gerugsieund door vcoiringemotnianlheid i,s een burcht, die zich n.iet^gamalk'kelijk overgaeft, zooals meln zien ka'n uit dteze opwarmimg vain veroudarde lastarppaatjes tegen den Paus im die kolommian van de twee eer-ste der bov|ïi.genioemde bladen... Hi'er-aaini ddent nog dit toegevoiegd, dlat "Thé Spectaitor" de uitdrukking "temporal poiwer" rondeir ondarscheid bezigt voor den rechtmatigieta politi'eken invioed, wellke moodizaikeî'i'jk toebetoooirt aian. het Hoofd van «ten die gansche wereld om-spainnende Kerk, en voor de heersohlaip-pij ovar een, ze!k,er gedeelte van het I-tia- v liaainische groindgiebied, waan'an de II. Stoell een© halvie eeuw geledan op om- -rechitvajardige wijze, doch met goedkeu-rinfg vain hieit Proc-stant.sche Engelaind, beraofd werd. Beide iniieuwsbladen ko-mem eir ihairihaïa/lidiélijk op terug zonder een. schaduwe van -bewijs, dat hsell de politnlek vain, het Pausdom sedert dieu dag beliiehaaimd werd im de begaente om hiaar varl'oreira beziittti'ngein terug te lorij-gen. eni dat zij overal en kl'tijd haar giees-telijkani in<vloied gefbruikt 01m dti dcxal te bereiifeeni. Hieit is, zooails we ded'en ver-sitaami, en allgemeem geldende Pçoitas-tamtsohe oveirtuiging, dlocli" waar zij miat opnechtheid wordt beledem, zou zij be-kwiaiam moaten zijn om tôt staving daa,r-van radelijke grondera aaini te halen. Tôt mu toe heeft memi dat niet gedaian." Het Vlaamsche Vraagsiuk en M. de Broqueville. , Hef artiksl vian M. Van CauweLaart in ainitwoord op M. die Broquevillje's op-' valtiti.ng van de Vlaamsche kyestie vviexd voor frontlazing met toegelaten. Wij fcmiippen dam uilt die "' Indépendance " v an 31 Decefmber een—ajiti'kêî tegen M. Van Cauwelaert, voor welk artikel toe-latimg on,s geg'eveln is. LE GOUVERNEMENT BELGE ET LA QUESTION FLAMANDE. A l'occasion! de la fête du roi Albert, M. de B roque vaille, le prés.idemt du Conseil des ministres belges1, devait prendre " la parole au. Trocadéro- Empêché mia,l-heu reusememt par une indiiispo'sd'tion die se rendre à Paris, il confia som dliscoiu,rs à M. Nevem, membre de la Chambr,c-des Représentante,, qui le, prononça. Oui peut croire que le ohe-f diu go>u-vennememit belge, y attachait donc une certaine importance.Le -siujet choisi n'est pas moins siigmà- « ficatlif : toute la partie centrale du discours >est consacrée à la question fla-malnde ; et elle est traité de telle ma-^mière qu'elle a aussitôt commandé l'at-teirtiom.Le chef du gouvernement belgie n'a mandfestememt posé la question- que pou.r la trancher, Il a parlé avec l'autorité d'un chef at la netteté d'un homme die gouvernement. Il-a apporté un© formule qui ne laisse plus de p'.ace au doute; La Belgique, affirment-il est un pays bilingue. Cëla me signifie pas qu'elle se compose die deux parties, l'une . flamande, l'autre ■wiailtunne ; nom, le pays est bilingue, parce qu'on y parle indifféremment dciux langues, le fiaimiamd et le français. Il en était ainsi au moyen-âge ; ii n'en a jamais été autrement depuis^ et à l'heure actuelle cette ci'tuaitiom est plus que jamais consacrée par les mœurs. Les lois existantes sont conçues dans cet esprit ; elles nie sont peut-être pas parfaites; une lacune subsiste par exemple en ce qui concerne l'enseignement supérieur; on y remédiera. Mais le ministre fait cliaiiremienit entendre qu'il s© refusera de faire des lois qui obligeront lies Belges' à parler l'une des langues nationales plutôt que l'autre; il se fonde sur ce principe essentiel "qu'en dehors de la, liberté, il ne se crée rien, de durable." Ce programme catégorique a aussitôt écLailrci la situation. Il a notamment provoqué une déclaration de guerre presque formelle du chef du parti fia-mamd^ein Hollande, M. F. Van Cauwelaert, avocat, membre die la Chambre-des Représentants de Belgique. Dans sota journal "Vrij Bialgië," celui-ci sien prend au principe même de la thèse gouverniemientaille, la liberté de l'usage des deux langues en Belgique: On 11e peut plus permettre, à l'avenir, que la partie "supérieure" de la population en pays flamand parle français, il faut que cette partie "supérieure" parle la même langue que la partie "inférieure" ; il le faut parce que sinon la partie "inférieure " restera incapable de conquérir son, indépendance "culturelle,"' et le pays flamand ne pourra sortir de son éttat d" "infériorité." Si le gouvernement refuse las lois nécessaires pour faire disparaître le français comme langue nationale dlains' la partie flamande de la Belgique, iil est averti "unie dernière foiiis... qu'il.se fera malgré lui l'artisan die la séparation administra®':vie.": Ainsi M. Van Caluwelaert part effli guerre contre le français, au nom de 1'"infériorité" du peuple flamand, dont le bilinguisme seraiit responsable. M. de Broquemîlle parlant de la vilaine besogne que lasi Allemands accomplissent en Belgique, avaiit stigmatisé leur outrecuidante prétention "die reilever une nationalité déchue." C'était à la vérité tout simple, puisqu'il s'adressait à l'en-niemli. 'Mais mous voici vraiment embarrassé de retrouver unie thèse semblable sous la plume die l'un des, trois chefs incontestés du parti flamand. Au fait, qu'est-ce donc qu'elle veut démontrer? M. Van Cauwelaert ne rpeut pas affirmlar cependant que la Belgique soit un pays arriéré ! Il ne soutiendra pas mon plus que les Wallons .seuls font la grandleur de sa patrie ! Ce qti iiest vrai, c'est que la plupart des Ellaimands qui sont l'illustration de tour' pays, parlent de préférence le français. Oella ne les a pas empêchés die biien servir leur pays et d'être les> artisans, de sies indéniables progrès. Où donc se manifeste oatte infériorité ui justifierait une guerre au français, dont nous n'avons d'exemple qu'en Alsace-Lorraine? Elh ! sans doute, il est vrai qu'on tmouvie dans les hameaux de la Gampimie et du. Brabant des hommes qui ne sont pas des types d'une humanité supérieure ; mais quel est le pays d'une structure assez homogène pour qu'on puisse appeler tout citoyen quelconque au gouvernement ou au professorat? En tout cas, la question des langues n'est pour rien en Belgique dans l'infériorité de dette classe de la population, qui ne sont pas de som milieu et n'y entend même i^as le son du français. La question des langues' se pose en réalité au degré suivant die la classification sociale, pour ceux qui reçoivent urne instruction moyenne ; at elle se pose très simplement, se résumant dans l'énoncé de ce fait.incontesté que l!e fnan-ççads n'est pas, en pays flamand, urne langue étrangère ; tout le monde la connaît ; personne n'est forcé de s'en servir; beancojp l'aiment et pensent en français. , Celtt© 'situation, qui est ancienne et qui m'a rien die forcé, permiet le- libre développement diu parlticularisimie flamand eim même temps que"de l'universa-lisime latin. C'est lellle que le gouver-(niement belge elntend défendre au nom de la liberté, et que' le parti "flamand veut abolir au nom de son développement "culturel." -C'eist entre ces deux thèsies que l'électeur belge aura à se prowonoer.—-W. S. {"Gazette de Hollande.")o In Canada. Bruxelles (Man.), 27 No'V. 1917. Eerw. Heer en Vriend. Aanstaande week be'gint mijne groote refiis die meer dan tvvae maanden du rem zall. im 't koude met sneeuwbedekte Canada en zal e'nfcel eindigen als de boot aan dlen anderen kiamit van> den, eivenaar ■ op die Australischie kust de haven van Melbourne in votlan zomer zal bininen loopjen'. Australie werd mij immers aamgediuàd om daar zoioials hier en vroeger in Iier-land, diezelfde zendimg te volbrengen. Mochit i'k. er zooveel hulp ea troost vin» d'en voor onze beproefde 1 andgamooten als hier en in Ierlaind. Lukken of nilet lukken Ligt echter in Godes hand. Alvorems Canada te veirlaten, meen ik . wel te doen, met ondtervinding, studie en indruikken vian een voile jaar redzen samen, te vaitten. Als men, van, Canadia spreekt dan ver-staiat * men voorzeket het uitgestrekte grondgebied dat zich, ten noorden van Armerika-/ uitsitreikt van aan den Atlaimi-sch'an oceaan tôt aan den Stillen oceiaan op eene lengte van 4,000 mijlen. Edoch er hoeft voïstrekt eene ondeirscheiding geimiaa^kt tusschen het onde en het nieu-vve Canada,. De oostel'ijke provincièn Quebec en Ontario en de twee "Provinces Maritimes," zijn needs homderden jaren -be-woond, verschïllam heel en al met de vier westelijke provincièn, en kunnieta, ondter vêla oogpunlten, best aan Euro-pe'esche lianden vergelefcen worden.. Dat teai minste is de indnuk diien ik 1er vian meebraoht, na de enkelie reizeini De bevolking der Provincié Quebec is voor de groote meerderheid fransch-sprâkend em katholielk ; in Ontario is de meerderhaid engelsch , en protestant. Nijverheid en landbouw zijn in beidle laindstlreketi in. eere eln hun sappig fruit i^ wieireldberoemd. Na zoovele geslach-tem echter zijm de uitgestrekte vielden van vroeger in kleinere eigendommen verbrokloeild. Dé oevars van den St. Laurens-stroom en de kusten der zee' ' zijn door talrijke vissdhers bewoond. Maar meef dler drij vierdlan der stneek zijn nog met oinimeetbare bosschen be-dclcit. Ûe (faiotittandel is dian ook'eene •brom van wielvaart en Uit den' " Maple" of snilkerbooni tapt men aile jaren voor millioenen bestern suiker en stroop. Ontario tait 00k talrijke mijrnen vlan aile soort. Het noorderlijkie gedeelte der beiid<e provinciëni is mog oniaangeroerd, om wille van, het gure kliimaait en de motetilijkhaid der omtginning. Om al die redeniem veirgenoegt zich de rn.wïjkeling deza proivincie dloor te reizen en trekt naar hiet westen, waar ik zelf een heel jaar gesletan helb en dat ik, om willte mijner zemdiing, ver- ■ plicht wias in allé hoeken en kantam Ije bezoeken.. Tusschen de bosschige beuvalem van Ontario an het hooge roitsgebargte liggen de provincièn Manitoba, Saskatchawian en. Albertia; aati den westerkamt'van, 't Rotsglelbergte vindt ge : Britisih Colom-biia. Elk diezler strekien is ongevear vijf en twi.ntig maal grooter dan België. Buiiten de kust van British Colombia die sinds meer dian honderd jaren dloor die blaniken bezooht werd, is het ovetige gedeelte van het westen van lateren dia-tum, en men mag zeggem dat buiten eenige plaatsen in Manitoba, het overige ten hoogste vijf eln twintig jaren open is. British. Columbia is het land der btesr-gen en al wat schilderachtig is. 't Is bij uiitstek de strelek dar mijnen en van den houthandlel. Laindbouw vindt man er op klailmeire schaal in de enge val-leiem; integeindelel legt men er zich bij-zonder toe op fruitteelt. Heeft men er 's wintars vetel regen, de zomer is er des te dlrooger. Men heieft 'met die droo'gte af te retenan ein man tracht het door ean systeem vian watering te verhelpien. Buiten afstammelingen uit al'le Euto--peasche landen ontmo'et ge er eene' me-migte Chineezen, Japanefezen en H,ita>-douis. De loaitlhoii'efeen zijn er in de groote miinderheid en beide bisdiommen van Cancou\«er en Victoria tellen enikel ten dertigtal ingerichte parochiën. Albelrta, Saskatch e'wan. en Manitoba liggen aan den oosterkant van 't Rots-gebergte. 't Is bij uitstek de landbouw-streek. Ze is dudzemde mijlen b,reed en raikt vian die greinzen der Vereeihiigdle Sta-ten 'tbt aan de nog onointgonneto Jdos-schen vam 't Noorden. De Europetesche landvierhuizers zetten zich gewoonli jk in> dleiza streek nede)r en o.p eemige jareln werd ze in een, eimdeloos vruchtbaar graamvelld herschapen. Wannieer, eenige jaran geledan-, dei i'n-wijlœliing hier aankwiam, vond hij nibta dan ondoordringbore1 bosschen, of eene onmeetbare naalfite "pjrairie." Mats stoirting vamtiieln dollars (50 framk) stelde heit landsbestuur bonderd zeâtig acres (vier en z^stig hectar'en) g.rond tôt zijne beschiQdaing, op voorwaarde er op drij jaran. veertig acres van te ontgiinmen. Ini de boschstneek werd met wat rrnwe boomstammeni een huisje opgetimimerd, am ik sprak er die hondlerd mijlen ver - moesteir loopeni om magaleni te.vinden. In de "prairie-streek" waiar honderden mijton. in de ronde geen boom ta vindten is., bouwde men ©en huisje in turf, en die ontginming begon. Bosschen werdlen . uitgiëkapt * en in brand gestoken, heit struikgewas zooiwel als de prairie, om-geploegd, en het tweede jaar reeds mpoht meln 'nen'oogst hopen. Na drij jaren was de grond die volledige eftigen-dom van den "settler." Diezelfde voorrechite'n en' voorwaiarden bestaain n:og ihedlan ; edoch de grand die nog virij ligt vooir "Homestead," zooals mon dat heet, iis tegenwoordig gewoon-■ lijk ver van aillen ijzeremweg geïeglen. Het otntgimnem is kostelijk, ge verliiest ten minste éénen oogst, het aan den main brangen van hat graan is laistig ter ooTzake van deto grooten af stand, zoodiat, vol;gens het algameen gevoelen het beter Ivoop schijnt eerivoudig i'n eene vruoht-bare sfreek een stuk grond te koopen, waarvan reeds een' de>el ontgonnen is en jaarlijks in den zomer eenige acres mear te ontginnien. Da prijzeitii der grondiein verschillen malt'uurlijk voilgetos streek au waardle ; ze bïijven eichter in 't algemeem tusschen twintig en diertig doiljars dec ?cre (twela vijfden 'eener bectaiar). Het is voorjJeker niet oveTdrevetn, want elkeen weeit diat een- epikele goede oogst die weerdle van 't land betaailt. De oogst lëchteir vialt niet aile jaren meê. Talrijke ooraake'n veirschrllend van streek tôt streek komen soms de wettige hoop viam dan landbouwer verijdelen, zooals het oiverigenis in Europa 00k het geval i^. Gielukkiige " farmers " die niet ailleen het land bewerfeen, maar ar 00k eetae kudde vee op houden ; dit laat hem toe de gevolgem van 'een slecht jaar gemaJc-kelijker door te ganaken. In de valle "prairie" echter is hieft niet altijd mioge^ lijk, bij gelbrelï aan diegelijk water en waidien, want elke voet grond moet er graan *bp brengén. De bovenste grondllaag is ovarail' zoo ri'jk en vruchtbaar diajt meto wel vijf an I twintig jiaar eèinien oogsit vergaart zonder I ecJinge meststol te gabruikeh. Later, I \viainnear de grond uitgeput schijnt hoeft I men hem enbal eian jaar te latan liggein I en die slimme landbcnuweir weet het zoo I aan te leggen dat op eenige jareln heel I dan aikber de n.ocxlige rust genotan hieeft, I zondleir dait hij het zalf gevoeldie. Deze grondlaag fteeft op menige plaiat- I sen verschaidemie' voetian', op andere en- I kel ean voet di'epte. Er valt-dus voor- I zichitig te zijn in déni koop en op te pas- I sen voor aftruggeilaars die hiier zooals I overal te vinden zijn. De manier vato I 't land te bewerkan verschilt 00k vol- I striekit m'et die van Europa ; elke streek I heeft zijne voor- en niadeelen en de eienie 1 ■ is beter dam de amdiere. Om te lukken is het van groote aan- I gelanigheid door vertrouwbare parsonen 1 ingelicht te wordan -an men mag zeggan I dat hlqt niet allean aan te rad'fin, maiar 1 noodig is ten miiinste één jaar op de I eenie of andere hioeve te werken,. Volk I is er hier te kort en in 't seizoen (Apinil I tôt Dec.) werk in overvtoed en de boie- I ren'knecht wordt van, dertig tôt veartSg I dollars per maand betaald. 's Winters I wat jninder. Wat het klimaat aiangaat : men moet I hiiar op zes maainden guren' winter tel- I lani. Verleden jaar daailde de warmte,- I meter zelf s tôt veertig graden centignaad I onder zéro.. Edoch om wille dar drooge I lu.chltges'teiltends en. dar warme kleede- 1 iren,, hier vaorhjandlen, ki^nt ge het ge- I rnalkkelijk verdnagen. Aan geld i» gemalkkelijk te garakiein1, I eens dat mein waat dait ge werkzaam em I zorgzaam zijt. Ik zou zelfs zeggen dat 1 men in manige gavalllen te gemakkelijk I geld bekomit an dat juist om die redeto I so'mniiilge- onzer-landganiooten onbezon- S non zich diiep in de schuld staketa: en. er I enkel na verscheidéne jaren uit geraak- I ten. De bevolking is fel gemengd en af- I bomsitig uit aille landen vain Europa en I die Staten. Er zijn im Canadia omtrent 1 vijff'iien diuizcmd Belgen. Het grooitsite 1 getal komt ui.t Vlaandereni; de maes.te ■ Wailen zijn uit Luxemburg. Overigems 1 er zijn er uit alto gewestèn vam ons va- I derlland. Ge vindt ze zoo wat ovarail I verspreid en hiieir in 't Westen vormem I ze hier en daar eenige groote camtrums : I St. Boniiaoe, waar een bloeiandle Bellgi- I sche club is en eene niieuwe Vlaamsche I kerk, Bruxelles, St. Alphonse, Swane I I^ake, Deloràine, al deze plaatsen in I Manitoba, en bestaiande uit Vlamingen I en Walen., uitgemomen Dieloraine, waaï 1 ■een zastigtal Vllaamsche familiën bijaen I wonien. Honderden hebban mij hunne geschie- ■ dénis vertield, maest allen zijn op hiee'len ■ goadlen. voeit en dit doet. mij besluiltsn I dat, al komt ge hier zonder £eld aan,, I het mogelijk is te lukken, zelfs op lcontan ■ tijd, op voorwaiardié dlat ge 'mern tegen- I elag kun.t ve/rdragen en van ruw hand- I werk niet bemauwd zijt. Welingieriohtie sc'holen eln. gaBthuizen ■ Vimdlt ge overal1, eln wat de oefening van H den godsdienst bie'treft: katholieke kier- I keto treft ge aile faantan aan en zijn ze ■ wait ver afgelegleni, dan komt die priester I vian tijd tôt tijd i>m uîw huis de H. Mis I opdragen en da Sacranienten toedielman. I Dloor ail de biewoners van West-Oana- I da, zonder andarscheid vah taal en ■ godsdienst, werd' i'k als Belg met geest- I àrift ontviangen. Die genegenheid en I de velrgaderdia hulp voor onze lijdiendc I lanid|genioiten 'was mij een, wane troost. I Zoo, hebt ge elem algemeen overzdcht ■ dait weleens niutti^ zijn kan. Uit voor- I zi'chtiighieid (Eet ik heit lezen aan, Rev. ■ Fialther Heynen', pastoor te Bruxelles, I Mani., Canada. "'t Is onder aile oogpunten juist.' I ziagdie hij, "am die willen geholpen. woi- I den kuninen mij in 't Vlaamsch of in I 't Fransch schirijven." Toekomendien keer een woord over ■ Australie. G. VANX)AMME.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.