„rg*e ] yo, SMrasiïaË*, E3 <M3 C-uUil U *Ljf î-'-ô <G Cent. DE VLAAMSCHE STEM m volk zal niet vergaair! ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD Eemfracht maakt macht! REDACTIE- EN ADmiNISTRATIEBUREELEHc KALVERSTRAAT 64, bovonhuis, AMSTERDAM. Teloioon No. S922 Noord. Hoofdopsteller: Mr. ALBERIK DESWARTE. . , e Jpstelraad: CYRIEL EUYSSE — RENE DE CLERCQ — Dr. A. JACOB — ANDRE DE RIDDER. p ABONNEMENTSPJEtIJS (by vooruitbetaling): Voor Nederland per jaar gld. 6.60 per kwartaal gld. 1.75 — per maand gld. 0.75. ^oor Belgi«, Engeland, Frapkrjjk andere landen dezelfde pru'zen, met verliooging van verzendingskosten (234 eent nummer), A DVERTENTIES: 20 Cent per regel. le gejpralen. , lien laten avond begonnen de klokken yen plotseling. onvenvacht te luiden, Vjoor een geheime hand uit hun slaap ge-l en in bewoging gebracht. ia de kathedralen en m de kapellen, in l-erken aller heiligen ontwaakten de nood-Sen : over heel het land, uit aile torens pkea de bronzen stemmen met angst en ^ Higheid te gelijk. En aile kondigden , -)lfde aan: het onbegnjpelijke, het on-l'oselijke: de oorlog. Vij konden het ons zelve met verklaren, •: [;onden het niet gelooven. Het was of 'i boozo toovermacht over ons was ge-"^d een macht die de alarm-klokken aan 4 luiden had gebracht, of die uit leedver-.-,k wanhopig donkere klanken toover-jjn de lucht om dan met helsch genoegen , kimnen luisteren naar "het angstig klop-.3 onzer harten. De menaclion die nog waakten hoorden • cersfc het onverkla&rbaar luien; zij die Îepîa hoorden het in hunnen slaap en brokkén op. In de wiogen schreiden ver-kikfc de ongeruste kleine kinderon. Het was oorlog, en helaas geen toover die den morgen ophouden kon, geen nacht-;rrie die met den nacht verdwijnen zou, wr je wreede, afschuwelike werkelikheid met den vroegen ochtend aanvangen ir, die nu meer dan elf maanden duurt : nieti cindigen kan... Denzelfdcn nacht nog vertrokken onze annen, met der haa-st opgeroepen, half jdoed, half gewapend, de gedachten ver-ofd en het hoofd nog duizelig, omdat hun iap te plots onderbroken werd. llaar naar mate ze gingen door de koele r.kerte week de duisternis van hun den-n. werd het hun klaar in den geest. Duitschland" had zijn woord verbroken, htschland had ons grondgebied geschon-n, iiet Keizerrijk, het Rijk der schoone nnaansche beschaving, waarvoor wij be-indering en sympathie gevoelden, het sd der denkers, der dichters dio wij boven onze liel'hadden ; het land dat wij een iend waanden en een b©3chermer in den od, dat land was ontrouw goworden en t had voor het aangezicht van God's ge-:!e aarde de schanddaad gepleegd. Uit allé steden, uit aile dorpen, larigs aile gen'waren onze jongens te zamen geko-u en nu stapten zij daar met duizenden ;akeloos door den nacht om te Luik nno broeders te gaan vervoegen en bij te an. Zij zwegen; naar mate zij gingen vatte nne verontwaardiging vuur, veranderde ans droeve verbazing in woede, en naar cide die heilige woede toenam stegen uit rangen krijgsliederen op. De Vlaamsche ;ten bonsden, de aimen waren vaardig, :eid tôt den strijd; allen gereed voor het ide alsof er daar maar Een hart en Een n ware geweest. H gejstdrift stapten zij voort zingende ikrachtige ,,Vlaamsche Leeuw" en wan- * zij al dichter den vijand naderden, nneer het dan klonk van: Wee hom den onbezonnen, Die valsch en vol verraad De .Vlaamsche Leeuw komt streelen En trouweloos hem slaat. Geen enkel handbeweging Die hij uit 't 00g verliest En voelt hij zich getroffen Hij 8telt de mane en briescht ! ûan leek het of zij geen menschen meer 'en, maar ridderlike weeens van vlam van vuur, die uit een onbekende sage te irschijn waren gekomen met bovenaard-3 kracht vervuld cm ons Recht en ons 11(1 op. wonderbare wijze ' te verdedigen fn de booze machten van het Duitsche k. de waarheid is, dat onze mannen met 'enaardsche kracht vervuld waren. Wat -r m 't gevecht, toen het bevel gegeven stormden zij er met de bajonetten op 1 vijand los door het vuur en door 't ut; en als een storm die stijgt, die zwelt neerstorten gaat in vreeselik gedonder, 'rde men het lied grootscher, dreigender, ster aandreunen. Zij zullen hem niet temmen Ben fieren Vlaamschen Leeuw. ïet bloed der oude Ylamingen, der Vla-^en van den Gulden Sporen slag klopt " in hunne aderen. Het zijn de Leeuwen *eer zijn opgestaan en hoog houden do a®sche moed, de vlaamsche fierheid. k trouwe bloed roept wraak, en warm het door de dierbare harten die zich !ren gaan voor het vaderland. n 1302 was het de hoogmoed en de af-lst van den koning van Frankrijk die ' léger^over Ylaanderen's grenzen dreef, ^ hij onze rijkdommen benijde en de lm|on knechten wou. In dien tijd werd gedacht, ,, het land is rijk doch het Jkgeen legerscharen". Maar Philips IV kende de Vlamingen niet, en geen enkel 10^ tijne ridders bevroede met welken ^eden dag" men ze ontvangen zou bij rtnjk. mannen bijeen gotrommeld vertrok-' toen 00k in de donkerte, ieder gewa-1 en gereed, terwijl de wraak broeide in î^gén en straten. De hoofden waren ' do harten aangevuurd door het reeuwend onrecht dat over het vaderland en de handen sidderend van recht-jS0 woede grepen naar het zwaard, pen vaster nog den ijzeren goeden-dag. r°®ninghe in den nacht werden de pens do handen levend en het werd er gevecht, een afschuwelike ' "ng in de donkerte. Bij iederen storm-P vielen zij op den vijand los met een 4® kreçfc die oit aile mondeu kwaro en rondzwerven bleef over de lijken. Vlaanderen di& Leu... Als het krijgsgeschreeuw van een reuzen-ras klonk het, en onendig bleef het in de luchten nadreunen... Vlaanderen die Leu-. Toen de morgen daagde lagen de Fran-sche ridders, graven en baronnen; de hoog-moedigen, verpletterd, verslagen en door de paarden vertrapt. En de zonne die op-stond verlichte Fiîips IV's nederlaag en het bevrijde Vlaanderland. Wanneer men 's andrendaags de Fran-sche gesneuvelden in de aarde lei bemerkte men, dat zij gulden sporen droegen. Als ik vandaag op den datum neerzie en aan onze jongens bij den Yser denk, dan ontdek ik iets woncïer in mijn gemoed en een groote zekerheid bloeit op. Ik leef mee in hun krijg en ver in 't Verleden met t^e Vaderen mee alsof zij een en hetzelfde waren, en zij dezelfde oorlog voerden tegen de zelfde afgunst en de zelfde hebzucht. Ik voel dat wij zullen zegepralen zooals wij in 't verleden zegepraalden 00k; omdat het Recht trots ailes zegeviert op het onrecht.En zooals wij in 1302 de gulden sporen versloegen, zoo zullen wij heden de ijzeren vuist verslagen. MAGDA PEETERS. Amersfoort 11 Juli 1915. ■ 1 p 1 Q G II m De eerste feteSaar.* Aan Jvlius de Vos. Bloedig daagde de edele zon in 't Oosten, bloedig zou ze 's avonds nederzinken, bloedig zou de dag zijn. Grootsch, man- haftig onze Vaders, larigs de beke kronkelend, in gesloten scliaren stonden. Waaiend wapperde de blaiike leeuwenvane in den fris6chen morgen\vind : en vierig schitterden de Goedendags, en glimmend rond de kloeke reien stralen schoten. Reeds de priefeter had zijn heilige handen hemelwaàrts gereikt, en, nederdalehd, sloegen ze over 't knielend vlaamsche leger 't machtig teeken van het kruise zegenend. En dan stonden ze op, de kloeke mannen, vlammen schoten hunne sombere blikken : kàlm, manh'af-tdg, trillend, zij wachtten. Ginder ^ de verte naarsden scliaren talxijk, naarsden lijk* een wolkgewaàrte wemelend ; en der kwam een schaar vooruit gestormd. Kalm, manhaftig wachtten de edele Klauwaarts. * * • Door de ruimte #loog een wolke pijlen schuifelend... En te midden van de vlammen slceg een kloeke kerel de armen open wankelend.... En daar lag hij, blcedig, stervend, in des trouwen wapenbroeders arrems. In zijn herte een soherpe pijl zat bij tend; machtig sloot hij d'hand nog rond de stave van den Goedendag. maar stervend sloot hij de oogen, langzaam nederzijgend ; en daar lag hij uitgesfcrekt ton gronde, en zij'n hoofd op 't kloppend herte rustte van den trouwen wapenbroeder- Somber wierpen de edele klauwaarts in het ronde i eenen blik vol vlammen op den vijand en den lieven wapenbroeder stervend. j Ende hij die sterven ging een stonde ; opende zijiie oogen die verflauwden ; en zij knielden allen rond hem zwijgend, en hun hoofden bogen en hij zei hun stervend : ,,Broeders, leve God en Vlaandren ! 111 uw midden zal mijn ziele blijven binst het woolen van den slag, en strijden ; sterker zal ik, ja, voor Vlaanderen strijden waar ik ga nu. Leve... God en... Vlaanderen !" En zijn stervend hand al beven 't hand 200ht van den wapenbroeder, en zijn hoofd zonk neder.... en een somber murmelen rondliep in den kring der mannen, die daar knielden, en zij zeiden: ,,Heil den eersten martelaar !" Maar dan al met eeiïs een hunner opstond, en het glimmend blanke wapen zwaaiend, „Vlaanderen den Leeuw!" riep hij, ,,wat walsch is valsch is!" en der steeg een stem op, grootsch, ontzaglik dreunend wijd en ver door Kortrijks velden : ,,Vlaanderen den Leeuw !" En 't stormde, en dreigend zwaaiden al de goedendags, en vreeselik ving dan aan de slag der Gulden Sporen! (*) Overgedrukt uit Albrecht Rodenbach's ,,Gedichten" (Uitgave van L. J. Veen, Amsterdam). e De pllchten van elken Vlamlng ten opzichte van „d9 Viaamsoho Stem" zijn: MEDEWERKEN. ABONNEEREN. VERSPREIDEN. KLEINE KRONIEK Kern. O Nederland! let op u saeek! De tyt en stont is daer, Opdat nu in den hoeck niet raeck U vryheyt, die, voorwaer, U ouders liebben dier gecocht, Met goet en bloet en leven; Want sy werd nu gansch en t' eenemael gesocht Tôt niet te syn verdreven. Beschut, beschermt, bewaerd u land; Let op het Spaensch bedrog; Ey, laet niet nemen uyt u hant U previlegiën toch; Maer tlioont u elck een man vol moet In 't houden van u wetten; Boven al dient God en valt hem steeds te voet, Dat hij op u mach letten. (Uit de 16de Eeuwi) Dagorde en Telegrammen Studentenafd. A. N. V., Utrecht. De algemeene vergadering van de Utrec-htsche Studentenafdeeling van het Àlgemeen Ncder-landsch Verbond van den lien Juli j.l. lieeft met algemeene stemmen aangenomen de vol-gende dagorde, voorgesteld door Vlaamsche stu-denten van de Gentsche, Leuvensche en Brus-selsche Hoogescholen : De Vlaamsche en Hollandsche leden van do TTtrechtsche Studentenafdeeling van het Àlgemeen Nederlandsch Verbond, in algemeene vergadering vereenigd op Guldensporendag 1915, herdenkend de worstelingen van den Neder-landschen stam in zijn omvrikbaar streven naar eigen volksbestaan ; gedachtig aan de stichting, tôt verheffing van den geest des volks, der" Leidscho Hoogeschool in de benauwdste dagen van den zestiende-eeuwschen Nederlandschen vrijheidsstrijd ; spreken den wensch uit, dat reeds thans de voorbereidende maatregelen getroffen zullen worden tôt algeheele vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool, opdat onmiddellijk na het herstel van den vrede voor het Vlaamsche voile eindelijk de gelegenlieid zal bestaan om zijn gerechtigd aandeel in den beschavingsarbeid te vervullen. * * Aan Zijne Majcsteit den Koning von Belgi'è, in de Panne. Belgi'è.. De Vlaamsche en Hollandsche leden van de Utrechtsche Studenten-afdeeling van het Algemeen Nederlandsch Verbond, in Algemeene Vergadering vereenigd op Guldensporendag 1915, brengen in doze voor Vlaanderen kritieke ure eerbiedige hulde aan Uwe Majesteit en spreken hun vertroUwcn uit, dat onder Uwer Majesteits rechtvaardige en wijze leiding uit den huidigen baaierd geboren zal worden VLaahi- derens volkomen geestelijke vrijwording. * * .* Aon Hare Majesteit de ' Koningin, te 's-Gravenlioge. De Vlaamsche en Hollandsche leden van tic Utrechtsche Studenten-afdeeling van het Algemeen Nederlnndsch Verbond, op ,,Guldensporendag" 1915 vereenigd in do hoop, dat uit den huidigen baaierd geboren moge worden de geestelijke vrijwording van Vlaanderen, brengen in deze voor Vlaanderen kritieke ure eerbiedige hukle aan Uwe Majesteit als symbool van de geestelijke eenheid van den Nedorland-schen stam. ,,The Path of Life". Onder dezen titel zal, lezen wij in ,,De Bel-gische Standaard", het te Panne verschijnend Vlaamsche blad, eerstda-ags verschijnen bij Allen and Unwin te Londen, de Engelsche ver-taling van een reeks Schetsen van Stijn Streu-vels.Streuvels over zîjn Oorfogsdagboek. Streûvels schrijft in de ,,Vlaamsche Post" : ,,Met de uitgave der vier eerste maanden van mijn oorlogsdagboek heb ik de ondervin-ding opgedaan, dat er, in dees bewogen tijden, lieel weinig lezers bezadigd genoeg zijn en lcoel van koofde om : / le. te lezen 't geen er geschreven staat ; 2e. 't geschrevene op te nemen în den geest waarin het geschreven werd. 't. Meerendeel heeft zich laten gaan door een opgewonden gemoed en gezocht in de ,,letter" 'tgeen hun eigen vooringenojnen geest er wildo van ma-ken. Dat sommige lezers de iiitgesproken waarheid niet verdrag"»n kunnefi, zal ik hen niet kwalijk nemen, alhoewel het mijn grootste be-kommernis was: de waarheid te dienen, omdat, zonder die stricte, rechtzinnige waarheid, mijn Dagboek geen reden van bestaan zou hebben. In een tijd, waar er zoo veel en zoo moedwillig gelogen werd, was het mij eene bohoefte des harten, de waarheid neer te sclirijven. ,,Alle waarheid uit te spreken van waar zij 00k korne en welke gevolgen zij 00k hebben *kan", dat was onze leus, toen wij in '96 in ons tijdschrift ,,Van nu en straks" samen werkten en dat is ze immers gebleven? Van aile eigen-gevoeligheid heb ik me opzettelijk onthouden zoover, dat ik dingen heb kunnen schrijven, die tegen mijn gevoel en persoonlijke gezind-heid indruischten — van vriend en vijand heb ik ridderlijk mijne ondervindingen openhartig neergeschreven, onbevangen, al naar de ge-bonrtenissen zich voordeden. Ik had dus wel reden te verwachten, dat men mij even loyaal zou behandelen? 1k zou iedereen maar kalmpjes zijn gading laten en er mij niets van aantrek-! ken, ware 't niet dat men mij dingen toe-j schrijft, waaraan ik totaal vreemd ben, en mijn teksten gebruikt worden om beweringen te staven, die regelrecht het omgekeerde moeten bewijzen van 'tgeen ik er mede bedoeld heb ! Had ik maar kunnen rormoedon, dat men er zulk een gewicht zou annhechten en er met zooveel spitsvondigheid dingen in zou zoeken, die er niet zijn, dan zou ik mijne voorzorgen genomen hebben. en in plaats van de feiten aan te halen zonder meer, zou ije de geschie-doni.s der feiten geschreven hebben, met vojle-dige toelichting, zoodat aile misverstand onmo-gelijk werd. Maar wie denkt er aan 'tgeen men te verantwoorden krijgtP!" Ccneraal do Weî. Naar aanleiding van het geding tegen Gene-raal de Wet geeft de ,,Volksstem", het bekend€ Zuidafrikaansche blad, eenige bizonderheden over den Generaal: ,,Genl. de Wet was gekleed in 'n net grijs pak met lioge boord en zag er uiterlik gezond on wel. uit. Hij keek vrijmoedig do rechters aan en sprak met voile flinke stem do paar woorden, in antwoord op de bcschuldiging uit. Zijn baard is bijna spierwit geworden, docli 't hoofdhaar is nog steeds dicht en pik zwart. De Genl. kreeg verlof, naast zijn prokureur t« gaan zitten. ... Genl. de Wet heeft zijn overbodige tijd ir de gevangenis ^oek gebracht met hokelen. 't .Eerst heeft hij zich enigszins aarzelend ge-waagd aan 'n lialsdoek en toen dit goed ging, ontwaakte in hem de man van grote onder-neming en pakte hij 'n bedsprei aan, nog wel voor 'n dubbel bed. Deze bedsprei, die de vol-tooiing nadert, maar waaraan uiteràard nu langzamer gewerkt zal moeten worden, zal hinnenkort in de vrijstaatse hoofdstad, tezamen met ander fijn handwerk, maar niet evenals de bedsprei afkomstig van zulke beroemde en aan ander werk gewende handen, worden tentoon-gesteld."De V-ouv; en de Oorlog. In ,,De Nieuwe Amsterdammer" haalt uit een brief van mevr. van Itallie—van Embden, de Hollandsche schrijfster Annie Salomons de volgende mooie woorden aan : ,,Vrouwen beminnen Leven sterker, omdat het haar meer gekost heeft. ,,Vrouwen beminnen — wie weet, eenvoudig-weg — den man sterker dan hij zich zelf. ,,Daarom zullen vrouwen, als ze prac-t i se h worden, komeçi aandragen met zooveel :criaal als ze grijpen kunnen, om Vrede's tookomstwoning sterk te bouwen". Annie Salomons teekent hierbij aan : ,,Als do vrede is weergekeerd, laten we. dan hopen, dat, voordat opnieuw de dreiging over de wereld komt, voordat opnieuw een roes zich van de menschheid meester maakt, haar stem (ni. de stem der vrouw) in ,,'s .lands vergader-zaal" naast die van den man zal worden ge-hoord.,,Want die stem zal nooit in koelen bloede moord-op-groote-schaal pleiten, omdat ze, zooals mevr. tan Itallie zegt, ,,den man .sterlcer bemint dan hij zich zelf", en noch eigen kin-deren den dood wjl wijden, noch de zonen van andere moeders." Nederlandsche Vclkskunde. In ..De Nieuwe Amsterdammer" bespreekt Poelhekko het zooeven verschenen werk van prof. dr. Jos. Schrijnen, ,,Nederlandsche Volks-kunde"', en schrijft: ,,Ten geleide heeft prof. Schrijnen zijn boek een opdracht meegegeven die ons de betekenis ervan goed doet inzien. „Aan de Bevolking van Groot-Nederland hereenigd in dag en van beproeving" Iniden zijn sympathieke woorden. Hier klinkt één stem van de vel& die in de laatste maanden meegevoel en samenhorig-heid met het lot onzer stamverwanten uit-sproken. Maar een stem die daarom zoveel te meer w'aarde heeft dan menige andere, omdat zij -is van een man, die niet alleen jaren lang reeds speurde naar wat Noord en Zuid gemeen-seliappelijks hebben, maar die tans het voorlo-pig resultaat van zijn en anderer werken gaat samenvatten in één synthèse, dio niets meer Iof miuder is dan liet trekken der lijnen van ons volkskarakter, dan de physionomie en psychologie van de Dietse stam. Want wat is volks-kunde anders dan het grafen in de diepste en oudste lagen van het volksleven, dan het zorg-vuldig bijeenbrengen van zelfs de geringsto trekken die de physionomie van een stam bepa-len, dan het volgen van die stam tôt in veel onbowust vorrichte gebruiken en daden. dan het met liefde luisteren naar zijn stem, dan het oor leggen op zijn hart, welks zwakste slag toch nog altijd uiting is van 't eigen leven. Wat kan do leden van één stam meer verenigen dan het klaar zien dat op de bodem van aller psychies en maatschappelik leven dezelfde mo-toren hun werk verrichten, dan het terugvin-den bij elkaar van de meest onbewuste aspira-ties en daden." Leugenlledeken. In Nr. 156 publiceerden wij een ons door René de Clercq meegedeeld ,,Leugenliedeken" uit Decrlijk. Een aantal andere strofen worden ons thans gestuurd door den heer H u b e r t d e Wilde, thans te Bussum, die hij ,,als kind te Brugge van (zijne) moedçr zaliger leerde; ik veron-derstel, dat zij het 00k van hare moeder had, die geboren was en hare jeugd doorbracht te Sinte-Magriete-bij-'t-Geusche-Smte-Kruis, zooals zij placht te zeggen." Wij laten deze strofen hier volgen : I. Kom, vrienden die wilt hooren liegen En luistert een weinig naar mij II. Een stomme hoorde ik liedjes zingén, Verkocht van dezelve zeer veel, Als dat er in een kuipe met meel Twee muizekens kortelinge Al van den hongersnood Waren de muizekens dood. III. 'k Hoorde laatst in een gloeienden oven Twee ezelkens zingen muziek, En ze zongen zoo wonderlik Als dat do zee was in brande gekomen. En wie dat heeft vernomen, En wie er dat geloofd, Is van zijn zinnen beroofd. IV. Twee haringen en twee scliellevisschen Die trokken gewapend te veld, En zij vochten zoo wonderfel D'haringen trokken 't rapier zonder missen. De furie die was zoo groot Er bleven er wel dertig duist dood. ,,Ik denk", schrijft de heer de AVilde, wien I wij voor zijn mededeeling hier onzen dank be-• tuigen, ,,dat er na den stomme tenminsto 00k i nog een doove, een blinde en misschien andere gebrekkelijken aan de beurt zullen gekomen zijn. Iedere strofe geeft twee leugens." De bacteriën-doodende werking van linoléum. De bovengenoemde eigenschap is door dr. Ludwig Bitter aangetoond. Linoléum kan voort-durend het groote aantal micro-organismen, dat hoofdzakelijk door de schoenen er op wordt gebracht, vernietigen ; vooral bij bevochtiging gaan deze kiemen snel te gronde. De typhus-bacillen hebben over het algemeen geen levens-vatbaarheid op een linoleumbodem. Op een 's avonds druk beloopen linole'umvlak, vond Bitter des morgens geen kiemen van bacteriën. Deze kiemdoodende werking moet volgens Bitter, aan de geoxydeerdo lijnolie worden toe-geschreven. Deze kan rijkelijk met zuurstof verzadigd zijn en daarom een groot aantal oxyde-groepen bevatten, die een verdere ontwik-keling van de bacteriën zeer waarschijnlijk ; onmogelijk maken. In tegenstelling met lijnolie toonde olijfolie 1 een geringo werkzaamheid ; in proeven met olijfolie konden bacteriën aangetoond worden en een reeks van pathogene-bacteriën kon tien dagen levensvatbaar gehouden worden. Het oxydatie-proces van vette oliën gaat ge-paard met het ontwijken van zure gassen, vooral mierenzuur, ^Tie aan deze verschijnselen zeker een aandeel hebben. liés» iiptisi : in 1312. = rc d; ■Met dien titcl icerd in 1902 door het Alge- di meen Bestuur van het Willemsfonds een st ,:volksboek" uitgegeven, ter gelegenheid van d< den GOOen verjaardag van den Gxddensporen- d; slag.- Na een woord over de verhdlen der gelijktij- P dige schrijvefs en over de oorkonden, bestu-deert de auteur den toestand van Vlaanderen 't op het einde der 13e eeutc, onderzoekt verder di de politieke en sociale perwvfckelingen en de k: inlijving, vervolgens den bevrijdingsoorlog en Vi de v-redesonderhamdelin-gen. di Het geheel steunt op strikt wetensehappe-lijke gronden,. en is het werk van den zeer ti gunstig bekenden geschiedkundige, VIGTOIt FBIS, doctor in wijsbegeerte en letteren, archi- d< varis-paleograaf, leeraar in gesehiedenis en aardrijkskunde in het Bclgisch atheneum-ondcrwijs. gl Iiicronder volgt het laatste hoofdstuh van zijn bock. Hij zelf betitelt het: ,,BesluiV'. Het ~ teekent op definitieve wijze de beteekenis van het historisvh feit dat wij hed&n gedenken. Hervattcn wij een oogenblik do gebeurte-nissqn, welke wij uitvoerig hebben besclireven, om ze in een algemeenen' blik in oogenschouw -g te nemen. ^ Eenszijds gesproten uit de geschillen, die do klassen der maatschappij in de groote Vlaam- . ■ sdhe steden verdeelden, was 6poedig de op- ^ stand der Vlamingen van doel en richting ver- p anderd door de inmenging der jonge prinsen il van het Vlaamsche Stamhuis die hem, ten bate O1 der Dampierre's, in eenen leenroerigen en z; staatkundigen oorlog veranderden, en het s" duurde niet lang of hij nam het karakter van a eenen echt nationeden strijd aan. ' Drie namen kenmerken do drie achtereen-volgende afwisselingen van den vrijheidsoor- ^ log : Pieter de Coninc, de leider van 't oproer d van 't Brugsche gemeen ; AVillem van Gulik, d die zoo behendig do krijgsverrichtingen be- d stuurdo van Kortrijk tôt den Pevelenberg; 't Robreoht van Bethune, welke door zijnen a' krachtdadigen weèrstand aan Frankrijk's nieu- y we pogingen de onafhankelijkheid van zijn volk ^ wist te bevestigen. De roemrijke orerwinning bij Kortrijk (lieeft f bepaald bij het AHaarnsche volk .het nationaal 1 bewustzijn gebaard, dat tôt op dien stond in d 't harto van 't volk eenigszins smeulend lag; v en uit die plotselinge opwelling van vader-landsliofde putten do Vlamingen eenen nieu-wen blakenden moed, eene oenstemmige vol- ^ harding om hunne 'nationaliteit te handhaven. Al de sociale veeton bleven vergeten tôt op ^ het uur der besliste vrijmaking van den dier- " baren grond, waarvoor de gemeentelieden en 0 hunne ridderlijke aanvoerders hun leven lcwa- n men blootstellen. Op den Nieuwendijk in 1302, _ te Arkes en te Watten in 1303, op don Pevelenberg en voor Rijsel in 1304, stonden de nerin- s, gen yan Brugge en de boeren van West- en Oostland niet alleen meer om lieldhaftig der vaderen grond te verdedigen, maar de adel, de t< poorterij en zelfs de geostelijklieid hadden het g zwaard in do vuist gegrepen met het gansche k volk van Vlaanderen. n Overvloedig heeft het gemeenscliappelijke d leven in hbt kamp en de worsteling zij aan zij n in 't heetste van 't gevecht, bijgedragen om r dit grootecho gevoel van vaderlandsehe een- g heid te doen ontwaken. Maar 't zijn vooral de d prinsen van het huis van Vlaanderen, met cl rondom zich, door den invloed van hunne af- n komst en hunne dapperheid, al de krachten der ï natie te scliaren, welke dit denkbecld van j solidariteit boven de verscliillende maatschap- e pelijke klassen hebben ontwikkeld en ver-sterkt. En toen de telgen van Gwijde van -Dampierro op het veld te Groeninge een veer-tigtal neringlieden tôt ridders sloegen, droegen zij niet vrijwillig bij, door dit gansch nieiiwe feit in de jaarboeken der riddersch'ap, tôt de vereeniging der verscliillende gedeelten van hun volk? Het onverwachtste toeval had gewild dat de belangen van die feodale heeren saamgevallen waren met die van de voyss-klasse.Het valt niet te looehenen, dat pas de strijd ( gewonnen, de maatscliappelijke geschillen lier- j namen; doch, bij iedere hornieuwde bedreiging van wege do Fransche koningen, sprong de démocratie zonder dralien op eh greep de wa- ( pens met vorst en adel, om do aanvallers af te weren : beste bewijs dat de natie een volkomen besef had verkrege'n van hare zelfstandigheid, ( dat de Guldensporendag den grondslag heeft geworpcn der Vlaamsche nationaliteit. . Een tweedo gevolg van den worstelstrijd •* tegen Frankrijk was de op komst der démocratie ; de volksklasse had een buitengewoon zelf-vertrouwen gewonnen in h'are macht; evenals zij op bestuurlijk gebied in de Vlaamsche ste- J den naar den voorrang streefde, stond zij altijd aan 't hoofd der krijgsbenden, die de in- j lijvingsplannen van het machtige koninkrijk bepaald zullen verijdelen. Zijn het immers hare leiders niet, dio gansch de 14e eeuw door tegen -Frankrijk do lieirvaart zullen prediken, Zan-nekin in 't Westland, de twee Artevelde's te Gent, dio. ofschoon zij zoo ongelultkig voor hunne zaak sneuvelden, Vlaanderens vrijmaking wisten te bekrachtigen ? WeUtfs waar moc6t in 't einde Vlaanderen 1 gansch^het Zuidelijk Fransclisprekend gedeelte ' opgeven ; maar juist liierdoor verkreeg het die -eciïheid van ta al, dio het niet kend'e en putte eene nieuwo sterkende kracht uit zijn zuiver Dietsch wezen. En wanneer men beseft dat Vlaanderens op-slorping door Frankrijk, de inlijving der Lo-tharingische vorstendommen onvermijdelijk na zich zou gosleept hebben, heeft de Gulden-spo-ronslag nog een veel breeder beteekenis. Niet alleen voor ons, Vlamingen, moet de 11 Juli 1902 oen dag van vreugde en triomf zijn, omdat onze voorouders zeshonderd jaar geleden onze Vlaamsche zelfstandigheid konden vrijwa-ren, maar 00k gansch België door moest het een nationaal feest wezen, omdat de ambachts-lieden, boeren en visschers, die te Kortrijk kampten, 00k de wording van do Belgische natie eerst hebben mogelijk gemaakt. Dat op het lieuglijke slagveld Willem van Gulik en Gwijde van Namen, de knappe bevel-voerders in dien wereldberoeniden slag, naast Pieter de Coninc, het vleeschgeworden type der Vlaamsche zegevieronde démocratie, onder den gloor van Vlaanderens Julizonne prijken! Vlamingen, voor zeshonderd jaren vochten uwe voorouders Vlaanderen vrij! Aan u om hun werk voort te zettea. Evenals zij' hunnen % erfoaren grond eens ontrukten aan den •eemdeling, moet gij nu strijden voor uwe delijke ontvoogding. Mocht de gesehiedenis t.n de burgerdeugden -van uw kloek voorge-aeht, die gij als een praalwagen voor uwo •gen hebt zien voorbijtrekken, u tôt . een les rekken, u tôt eene edele navolging aanspo-n!Het heden heeft zijn wortel in 't verleden; it uw moed zich verstale bij 't verhaal. van t groot9ch verleden, van dien verrukkenden rijd van een klein volk, dat eens groot was >or zijne heldendaden. Het kostbarc erfdeel, it u zoo mild werd overgeleverd, hebt gij et alleen trouw te bewaren, maar het is uw ieht ihet te doen bloeien en groeien! Dat te Kortrijk, wanneer voor het 00g van nakroost het kunstige zinnebeeld van Vlaan-îrens vroegere grootheid zal verrijzen, een •eet van dankbaarheid opstijgo tôt de ziel dier >orvaderen, wier bloed den Kouter heeft ge-•enkt!Moge die geestdriftige uiting van uwen na-onalen trots nuttige vruchten afwerpen! Moge zij de beslissende dageraad wezen van ) geestelijke ontwaking van het gansche laamsche volk ! Moge liet zesde eeuwfeest van den Sporen-ag borg staan voor de toekomst! — —bo . t> » Een IiIMscIk Aanvuliing. Bij 't lezen van den „o'pen brief aan de11 oning" door Jules Destreé in 1912, waarin 3n Vlamingen 't vieren van den Gulden-Dorenslag aangerekend wordt, als bewijs van un tegenzin in al wat Fransch is, en oolc ij 7t antwoord daarop doorHypMeert, merkte dat geen van beide heeren wisten, dat )k de Hollanders (1) in dien slag aan de jde van de Franschen streden; dat die ag dus veeleer mag beschouwd worden, s gericht te zijn geweest tegen al wat iet-Vlaamsch was, en vooral tegen de vor-:en en groote heeren en vreemde in-ringers. 't Vieren van den Gulden sporen-ag is dus zuiver vaderlandslievend — en Bmocratiscli Vlaamsch, als overwinning van Vlaamsche volk, zoowel op de Hollandsche, s op de Fransche grooten en machtigen an deze aarde. Maar wij Hollanders nemen at het Vlaamsche volk niet kwalijk en beken in 't vieren vàn dien dag geenzins t vijandige bedoeling tegen ons, Ilollan-ers, net zoo min als in hun herdenking an 1830. Recht is recht. Elk dwangbestuur van ééne volk over 't andere moet gebroken rorden, en elke daad, die dat in't verleden olbracht, moet herdacht worden. Elke on-erdrukker is voor den rechtvaardigen be-ordeelaar even laakbaar, of ;t 'n voorouder, landgenoot of 'n vreemde is. (1) Zie ,,Geïllustreerde Vaderlandsehe Ge-jhiedenis" door P. Louwerse blz. 78. En hier weze nog aan toegevoegd — om aan ï toonen dat de Gulden Sporen Slag eigenlijk een taalstrijd of rassen-oorlog maar vooral een lassen-strijd was — dat de ambachters-drom-len uit het Brugsche Vrije waren aangevoerd oor verfranschte vorsten als Gwijde van Na-len en Willem van Gulik, terwijl Vlaamsche dders in de legerbenden van Filips den choone streden. Veel fransclisprekend volk, aarentegen — uit Rijsel, Douai, enz. — had en kreet van Fouquart de Merlo beantwoord, let den geestdrift-roep, uit Fransche keel en in 'ransche taie geslaakt : ,3Tos Flamens, tos 'lamens estons! Par Dieu, Fouquart, por nient n parleis, cur tos summes et serons Flamens!" ma-<r ^ — De Gulden Sporen. ,,Gij Vlamingen, gedenkt den Slag der Gulden Sporen!" (Koning Albert op 4 Aug. 1914.) rij kreegt ze de sporen der pralende ridders, >e dwazen, de hoogen, de vrouwenaan- bidders. rij vocht voor uw volk, gij vocht voor uw land, ■rij haaldet bij Kortrijk het goudene pand. >aar klonken de bijlen op lijf van metaal, Daar snorden de pijlen, daar striemde het staal. £n luid klonk de krijg6roep van Vlaanderens volk, )aar doodde de dagge, daar doodde de dolk. De slachters de wevers, de poorters do boeren: De wachters de strevers, de sterken do stoeren ! 5ij wonnen de sporen, zij wonnen hfun doel. En ver kon men hooren het Vlaamsche gejoel. En weer vecht de Vlaming, hij strijdt voor zijn recht: ELij wint weer de sporen, hij wint het gevecht! Doch 't zijn niet de gulden, de sporen van goud: Met bloed nu beronnen, met tranen bedauwd. HENRI VEUSKENS. mm*)■ m»' Zîe onze telegrammen en laatste legerberiolESsîi op de derde blad-ziide

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.