ONS WOORD Abongementsprijs perjaar : Voor Saventhera 1,50 fr. Voor den buiten 2,00 fr. Dit blad verschijnt 's Zaterdags, LIBERAAL WEEKBLAD voor Saventhem, het Kanton Schaerbeek en Omstreken —M—BM—■ ■ I « III M IliMflU »H — AANKONDIGINGEN fr. 0,10 den regel. IRechterlijke eerherstellingen 2 fr, den regel. ïattMscto Politiel De politieke dweepzucht, waar-mee eenige klerikalen gansch de natie ten dienste van hun partij willen stellen, belemmert eene vreedzame oplossing van de school-kwestie.Bij die klerikalen is het partij-belang de hoogste wet, welke ailes toelaat. De schooloorlog is volgens hen voordeelig aan hun politiek ; dus willen zij dien schooloorlog laten voortduren. Tegenover die handelwijze kan men de politiek der liberalen in Engeland en Nederland stellen. In Engeland zijn het de liberalen, waaronder er zooveel vrijzin-nigen en protestanten zijn, die aan Ierland het zelfbestuur willen ver-zekeren. Ierland heeft nochtans een overwegend katholieke bevolking. De liberale regeering zal bijgevolg den invloed van die katholieke bevolking zeer waarschijnlijk helpen uitbreiden ; de Engelsche liberalen willen evenwel tegenover Ierland een vaderlandschen plicht vervul-len, en zij handelen, zooals de hoo-gere belangen van het land het vergen. In Nederland hebben de vrijzin-nige partijen de meerderheid ; de liberale ministers laten er voor het onderzoek der schoolkwestie eene kommissie samenstellen, welke een nationale oplossing van dit zoo belangrijk vraagstuk moet voorbe-reiden.Welnu, wanneer men vaststelt, hoe de liberalen in Engeland en in Nederland te werk gaan, dan komt men tôt een besluit, dat er in de wereld nog een liberale geest heerscht, die aan de vreedzame ontwikkeling der nationale instel-lingen van de verschillende volke-ren kan medewerken. Het algemeen gebrek aan ontwikkeling brengt mee, dat veel klerikale praktijkenin België wel-lic.it gemeener zijn dan hetgeen op dat gebied in andere beschaafde landen gebeurt. De klerikalen hebben sinds der- tig jaar als leus : liever geen on- derwijs dan de openbare school. e Thans willen zij den leerplicht in- ^ voeren, omdat hun partijinrichting 8 op schoolgebied nagenoeg volledig is, en omdat zij denken de macht te hebben om gansch het openbaar onderwijs te kunnen vernielen. s s ; Eene klerikale stem g over de Schoolwet n Het vlugschrift, waarin onder den dek-n naam Stephane, een katholieke schrijver, die zeer op de hoogte is, het ontwerp van _ M. Poallet bestrijdt, wordt meer en meer _ besproken.In eene onderbreking heeft M. n Woeste willen doen gelooven dat de schrij ver niet behoort lot de katholieke partij. Ziehier nu wat het groot katholiek Han-n delsblad daarover schrijft : j. « De toon van eerbied tegenover Zijne g Emminentie bewijst dat de brochuur niet het werk is van een anti-klerikaal, zelfs n indien men aanneeml dat zij door een katholiek is geschreven. n Men noemt als schrijver een oud hoog-^ ambtenaar van het Ministerie van Weten-.- schappen en Kunsten; anderen zien er ie-> mand in die,zonder ooit een politiek man-;{ daat te hebben aanvaard, veel in onrier-wijszakeii gemengd was en die het stuk wel degelijk met de medewerking van inspecteurs en leden van het vrij onder-wijs zou bebben opgesteld. Wat niet kan geloochend worden, dat e is dat sommige er in aangehaalde feiten ;e zicli voordoen, en dat het daarom te wen-l0 schen zou wezen, van zekere dwalingen af te zien, alvorens de wet beslissend weze. » t, * ^ankoopen met gereed geld Le ~~ ^ Door de Koningin is bescherming ver- leend aan de Vereeniging voor het inkoo- ie pen met gereed geld in winkels en maga- t- zijnen. Wijlen de Gravin van Vlaanderen leen-de insgelijks hare bescherming aan deze j._ instellir.g, die veel heeft bijgedragen tôt het wettelijk regelen der rechten van de kleinhandelaars en ambachtslieden, die 1- door achterstelling van betaling te lijden >p hebben. P—M— Il II HM gaKB——i 3 Goede maatregel, want de slechte of achterstellige betalers verwekken echte finantieele rampen in de wereld der min-dere neringdoeners. 1 Hunne bezorgheid ? voor de onderwijzers» y t De Toekomst drukt nogmaals hare ver-r wondering uit, omdat al de antiklerika-len met de grootste hardnekkigheid het wetsontwerp Poulet bestrijden, als wanneer dit ontwerp het vcrplichtend onderwijs bevat, den 4e graad en de verbetering der onderwijzers behelst ; al zaken wel-t ke sedert lange jaren door de liberalen gereklameerd werden. Was er slechts dat in de Wet Poulet, . wel dan was deze al langen tijd gestemd n geweest door al de kamerleden zonder r uitzondering. Maar men is overtuigd dat [_ deze her.vormingen daar slechts zijn in-ij gelascht om de pil te vergulden en om j_ des te beter hare echte rede van bestaan te stoppen, welke zijn het toekennen van nieuwe en belangrijke toelagen aan de e congreganistische scholen. >t In de waarheid brengt het ontwerp [s Poulet geenszins het verplichtend onder-t_ wijs in, noch den 4e graad ; het is er slechts de karikatuur of schets van. Wat de verbetering der jaarwedden van de ]. onderwijzers betreft en de bezorgdheid der rechterzijde voor de onderwijzers de-i- ze zijn in de bespreking der Kamer van verledt ne week heel anaers aan het dag-^ licht gebracht. M. Buyl, de toegenegen n en onvermoeibaren volksvertegenwoordi-ger van Oostende, had een amendement neergelegd, de bazis der beginnende jaar-wedde vaststellende op 1500 franken, Wie heeft ervoor gestemd ? — De linkerzijde met eenparigheid ! Wie stemde er tegen ? — Al de kleri-i(j kalen, met 2 of 3 uitzonderingen na. En die kerels durven zeggen dat ze de vrienden zijn der onderwijzers. De Linkerzijde had een ander àmende-ment neergelegd, waarin zij voorstelde aan de onderwijzeressen dezelfde jaar-wedde te verleenen als aan de onderwij-r- zers. > Zelfde werk, zelfde loon, hield zij staan a- en dat is maar redelijk. Wie stemde er voor ?— Qeheel de Lin-a- kerzijde ! e Wie stemde er tegen ? — Wel al de t klerikalen, 2 of 3 wederom uitgezonderd. e Dat zal hen nogtans niet beletten te e beweren dat zij de verdedigers zijn der n vrouweneischen, bijzonderlijk wanneer dit het stemrecht betreft, en dat om beter « I Ml—— — hunne vijandschap te stoppen, tegen het algemeen stemrecht der mannen. Wat zij in der waarheid willen met hunne nieuwe schoolwet, dat is geld, nog geld en maar altijd geld, maar zij willen niet dat men wete waar het zal naartoe gaan. Oordeelt er dan zelf over, beste lezer. Het artikel 15 zegt : «De jaarwedde van het onderwij-zend personeel der aanneembare scholen, valt ten lasle van dezes school-besturen.»Opdat de toelagen van hunne bestem-ming niet zouden afgaan en dat de vrije onderwijzers ten minste zouden verzekerd zijn de jaarwedde te ontvangen, hen door de wet gewaarborgd, stelden MM. Masson en Royer voor het volgende er bij te voe-gen : « Het Staatsblad zal de lijst afkondi-gen der personen deel uitmakende van het bestuur eener aanneembare school en dit voor aile toekenning van toelagen. » « Die personen zullen hoofdelijk ver-plicht zijn tôt het betalen der jaarwedde van het onderwijzen d personeel der school. Deze zullen niets wettig-lijk onder welkdanige vorm ook rechtstreeks of onrechtstreeks. mogen toestemmen in het af staan van hunne jaarwedde.■« Dit was klaar en redelijk en het was ook eene ernstige waarborg voor de vrije onderwijzers, die dikwijls genoodzaakt waren te werken voor een hongerloon. M. Woeste, waarvan M. Poulet slechts de dienstknecht is, heeft daarop geant-woord en dat zonder omwegen. Ziehier wat de groene Paus in zitting van 9 Januari heeft verklaard. «Al de amendementen door de te-genpartij voorgesteld hebben voor doel de vrije scholen le stellen onder het beheef der openbare machten. Zij zijn dus niet aan le nemen. Wij eischen dat zij subsidiën krijgen, maar wij vragen voor onze scholen de voile en algeheele vrijheid. Men wïl de namen der leden van de schoolbesturen iyi het Staalsblad doen verschijnen. Waarom ? Omdat men deze besturen wil veranderen in eene wettige inslelling welke maar al-leen kan werken onder het toezicht van de Adminislratie, en dat willen wij niet. Wij eischen toelagen ten voordeele der kinderen, maar voor al wat het Bestuur aangaat, vragen wij de voilé vrijheid.» Is dat niet ongepermiteerd, zulke rede? Alzoo zullen de Openbare Machten, de Staat, de Provinciën en de Gemeenten verplicht zijn de vrije scholen te subsi-dieeren, maar zij zullen geen ten minste toezicht hebben op deze scholen en zij zullen zelf niet eens mogen weten waar en aan wie het geld zal gaan dat uit de openbare kassen komt. Die hoogmoed vanwege de klerikalan is oprecht beleedigend en wij denken dat indien zulke maatregelen in de wet werden ingeschreveri, de openbare machten het recht zouden hebben van zich door aile middelen te verzetten tegen hunne uitvoering. Leur sollicitude pour les Instituteurs, Toekomst s'étonne encore que tous les anticléricaux combattent avec acharnement le projet de loi Poulet, alors que d'après lui, il instaure l'instruction obligatoire, le 4e degré et qu'il vise à l'amélioration du sort des instituteurs, toutes choses réclamées depuis longtemps par les libéraux. S'il n'y avait que cela dans la loi Poulet il y a longtemps qu'elle serait votée à l'unanimité des membres de la Chambre. Maison sait trop bien que ces réformes n'y sont mises que pour dorer la pilule et pour mieux masquer sa vraie et sa seule raison d'être, c'est-à-dire, l'octroi de nouveaux et importants subsides aux écoles congréganistes. En fait le projet de loi Poulet n'instaure pas l'obligation scolaire, ni le 4e degré : c'en est tout au plus la caricature. Quant à l'amélioration des traitements et à la sollicitude de la Droite pour les instituteurs, les débats de la Chambre la semaine dernière ont été tout à fait édifiants à cet égard. M. Buyl, le dévoué et infatiguable député d'Ostende, avait déposé un amendement fixant le traitement de base à 1500 francs. Qui a voté pour ? — La Gauche à l'unanimité.Qui a voté contre t Tous les cléricaux à deux ou trois exceptions près. Et ces gens osent se dire les amis des instituteurs ! La gauche avait déposé un autre amendement, proposant d'allouer aux institutrices le même traitement qu'aux instituteurs.A travail égal, salaire égal, soutenait-elle avec beaucoup de raison. Qui a voté pour ? — La gauche una- u « *_> J- Mengelwerk van *ONS WOORD » De Bokkenrijders Roman door ECR E VISSE 52 Het huis van Hein Deerks te Heelerheide. IX. - De roovers vroegen kaarten en dob-belsteenen ; — het spelen begon, en de spelers door het druivensap opgehitst, verdubbelden hoe langer hoe meer den inzet. Weldra dronken de winners van genoegen en de verliezers om hun spijt te versmoren. Er werd gezongen, gejokt, getierd, ge-zworen, gevloekt ! Het anderszins nare verblijf scheen nu in eene hel of in een duivelschap herschapen te zijn, waar elk redelijk wezen om het meest poogde af te leggen, wat hem op iets anders dan op eenen duivel kon doen gelijken. Bedroevend is het om te zeggen, dat onder deze twee en twintig wezens ver-scheidene mannen gevonden werden, die met buitengewone geestvermogens be- wmmamm^muaiÊÊÊÊÊmmimmÊKÊÊiÊÊÊm—K—mÊÊmmKÊÊmmmmKimm deeld waren, en zeer nuttige leden in de samenleving hadden kunnen zijn : daar zij thans als zoovele geesels van hunnen medemensch optraden. Laten wij, voor een oogenblik dit al-duivelschap aan zich zelf over ; het zou aan het menschdom tôt eeuwige schande verstrekken, indien het menschdom kon verantwoordelijk gesteld worden voor eenige uitgezonderde booswichten die al de vermogens van hunnen geest en de voordeelen van hun lichaam gebruiken, niet om als menschen maar als tijgers uit te munten. De uitspatting duurden voort tôt vier uren 's morgens, wanneer Steven beval het drinken en spelen te staken. Plotse-lings werd het licht uitgedoofd ; de Bokkenrijders wierpen zich op de stoelen, op de tafets zelfs op den grond. Steven leg-de zich op het pluimen bed in Hein's ach-terkamer, en in min dan vijf minuten, sliepen zij allen, alsof hun geweten ware zuiver geweest ! Hein alleen waakte tôt op den slag van zes uren, wanneer hij eerst den hoofdman en vervolgens de overige boeven ging opwekken. Vijf minuten waren nauwelijks verloo-pen, toen al de kerels, de eene na de andere, uit de Zwaan verdwenen... Elk sloeg de weg in naar zijne woning ; doch degenen.die Voerendael, Heerle, Schin- i ' nen en Nuth bewoonden, begaven zich ter kerk en woonden de vroegmisse bij in hunne parochie ; zij hingen eene uiter-lijke godsvrucht ten toon, welke de wraak des hemels over hunne hoofden moest roepen, indien de voorzienigheid niet langen tijd wachtte, omdat Zij zeker wacht. Zoo waren deze booswichten afgericht, in het openbaar predikten zij louteren eerbied voor het goed van den even-mensch ; terwijl zij bij dage en bij nach-te hun brein pijnigden met middelen te verzinnen en werkstellig te maken. Van de vergaderingen waarin zij hunne hel-sche plannen smeedden, gingen zij met gebukten hoofde, als ootmoedige kriste-nen, naar Gods tempel ! Eene lelie onder dedoornen. X. Tôt hiertoe heeft de aandachtige lezer uit de handelingen van den woesten Klaas moeten kunnen opmaken, dat hij zekerlijk niet het minst gevaarlijke mon-ster van deze monsters was. Onder deze ruwe schors, klopte nochtans een hart, dat voor een gevoel vatbaar was. Hij had eene zuster, welke hij eene grenzelooze liefde toedroeg. Vergelijken wij een j oogenblik de zedelijke bij de stoffelijke j wereld, bij voorbeeld : wanneer twee ■ tÊÊÊÊmÊÊÊÊÊmÊÊÊÊÊÊÊÊÊmÊÊOÊmmtmmmÊÊimÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊmmÊÊmÊÊmtÊk i elpenbeenen bollen van ongelijke zwaar- j te met dezelfde kracht tegen elkander ge- - dreven worden, dan zal de zware den le lichteren medeslepen. Zoo gaat het ook t op het zedelijk gebied : wanneer een on- - geregelde hartstocht, of eene ondeugd tegen een deugdzaam gevoel botst, dan zal ( het zwakste van beiden op den duur, voor ( i het andere onderdoen. Indien wij zoo ; - eensklaps van den Bokkenrijder Klaas een deugdzaam wezen maakten, dan zou 3 hij aan den lezer niet alleen onwaar- i i schijnlijk, maar zelfs onverstaanbaar i - voorkomen. Stellen wij dan Klaas en ! t Lena, zijne zuster, tegenover elkander ; . het is eene leerzame les, ondeugd en 1 deugd te zien worstelen. Roode Adolf, of bij verkorting Roodolf < de vader van Klaas, de befaamde stok- ' vechter, de redenaar Bokkenrijder, was ruim dertig jaar oud. toen hij in den < r echt trad... De beweegredenen, die hem i 1 eens tôt dit besluit aanspoorden, waren ' i tweeërlei ; eensdeels onderwierp hij zich 1 " om zoo te zeggen, aan het algemeene ge- ! * bruik, hetgeen hem scheen te zeggen : . elkeen neemt eene vrouw, waarom zoudt ( 1 gij niet doen gelijk een ander? Ander- ; ; zijds voelde hij als eene ijdele plaats in i i zijn bestaan, en werd hij als door eene ■ onwederstaanbare begeerie aangedreven, : om zijne ijdele plaats aan te vullen ; want hij ook ondervond dat de mensch - niet geschapen is om alleen te blijven... a Diensvolgens zag hij uit naar eene ge- k zellin. Hier deed zich een verschijnsel op, dat - men een wonder zoude noemen, indien il hetzelve niet dagelijks zichtbaar ware : r de aartsbooswicht Roodolf wilde geene 3 andere dan eene deugdzame en welbe-5 faamde dochter huwen. J Door geveinsde en wraakroepende - deugden uit te hangen, begoochelde hij r de brave Jakoba Grein, eene welstellende i landmansdochter van Oirsbeek. Deze ; had de hoop gekoesterd, de echtgenoote i te zijn van een braven man, en zij schonk hare hand en haar hart aan een man, aan f een gedrocht, gelijk er, God zij dank, - weinigen op aarde leven, s Reeds was de jonge Klaas, hunne i eerstgeboorling meer dan een jaar oud ; i reeds zou de huwelijksband met eenen 3 tweeden telg gezegend worden, toen Ja- i koba vernam dat dat haren man tôt de - Bokkenrijdersbende behoorde. : Hare droefheid, bij deze schrikkelijke t ontdekking, kende geene païen meer ; zij sloeg weldra over tôt den hoogsten ti graad van wanhoop ; toen zij haren echt- e genoot bad en smeekte om van zijn boos- , aardig leven af te zien, en dat deze haar ; ten antwoord gaf i (W. v.) -A„ Ode I%'r 3 5 CENTIEMEN HET NUMMER Zaterdag 1^ Januari 1914 g?:-*—■■■■■!■ '■ —£=— " " i —. i =* ■■.j.iuiaj—u_jj , i — - i |

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.