ONZE TAAL Nr. 68. Weekbladje voor de vlaamschsprekende krijgsgevangener u iwv/n «J 1_ 1-SH, ■. >0^1 i 16? September 1916 Inleiding Door een nieuwere Wereldbeschouwing. 1. De tôt hiertoe gestelde wereldbeschouwingen waren ofwel dogniatische, ofwel kritische. De dogmatische wereldbeschouwing bouwt een vast, objectief, algemeengeldig wereldbeeld op en ver-langt, dat men dezen vasten vorm aanneme, dat men aan deze voor eeuwig juistbepaalde waarheid geloof hechte. De kritische wereldbeschouwing daarentegen gaat heel en al uit van het " Ik „ en kritizeert onze erkenningsbekwaamheid. De aan-schouwelijke wereld is, volgens deze leer, doorgaans niet te vatten en wij liebben slechts de erkenning van den objectieven schijn. 2. Een derde wereldbeschouwing (die tevens beide voorafgaande verzoent) luidt : het spreekt van zelfs dat men enkel van het " Ik „ kan liitgaan en dat het " Ik „ altijd in het midden moet blijven staan ; het " Ik „ ondervindt de buitenwereld. Deze ondervondene buitenwereld is nu de werkelijke, de eenig ons toegankelijke wereld. En aile ont-wikkeling berust erop die buitenwereld steeds persoonlijker en rijker te ondervinden, de wereld altijd intensiever tôt de " mijne „ te maken. Deze mijne „ wereld draagt doorgaans de kleuren mijner „ ondervindende ziele. Want deze ziel verlicht eerst de wereld met hare kleuren, maakt ze daardoor eerst tôt een aanschouwde. eenotene. werkelijke wereld, schept ze dus in zekere mate eerst en schept ze door fijner ondervinden steeds nieuw. 3. Dit subjectieve beleven, dat zich uitbreidt tôt wereldsondervinding, is de eenig bevredigende en gelukbrengende wereldbeschouwing. Ze stelt elken eenling als soeverein in den kring van zijn eigene schepping. Ze is nooit dood of stijf, maar ze ontwikkelt zich eeuwig meer en meér. De ziel is de rustlooze dadigheid, ze bouwt heure wereld altijd volmaakter uit. Zoo geniet de ziel zichzelve in dit scheppende " processus n. Ze maakt de wereld altijd meer heur eigendom. 4. Ieder mensch leeft aldus in het middenpunt van een bol. Bij is als een lichtsbron, die dezen wereld-bol altijd klaarder verlicht, met de kleuren van zijne persoonlijkste ondervindingswaarden kleurt. Hij gelooft niet aan een vreemde onverzettelijke vorm van wereld, hij schept zich zelven een eigene wereld. In haar is hij heel en al thuis, veilig en in diepsten vrede. Doch eeuwige bedrijvigheid verlangt deze middenstelling van het " Ik „. Bit eeuwige scheppen is echter juist liet lioogste, bevrij-dende geluk. 5. Want het dogmatismus maakt van ons doode slaven, die slechts het vreemde erkennen en zich eraan onderwerpen. Het criticismus echter laat ons rondzwerven in eenen ijdelen twijfel. Het scheppende* subject baart uit zich zelve zijne objectiviteit. Dit. is de groote oplossing. — R. v. Delius. —

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.