Zondag 21 Jimi î 914. rnTiriit rr»"im-Tnii«'i,i~mmiMWimTTl~Tïïrr "irrnimrnM 0,05 fï. per Nnmmer 16e Jaargang, N'' 30 Inschrijvinosprijs. l( Voorop betaalbaar ) Perjaar fr. 2,75 6 maanden fr. 1,50 3 maanden fr. 1,00 Buiten het land, de ver-zendingskosten erbij te voegen. De boeken, waarvan wij één exemplaar ontvangen, worden aangekondigd ; deze, waarvan wll twee exemplaren ontvangen, worden beoordeeld. 't Volk van Ronsse Katholiek-, Volks- en Vlaaipscngezipd Weekblad TA AL, GODSD1ENST, HUISGEZIN en EIGENDOM Druk en Uitgaaf der Drtikkerij GOEBEERT, Spilgremstraat, 121, Ronsse ALLES VOOR VLAANDEREN ! VLAANDEREN VOOR CHRISTUS! Aankondigingen. Annoncen, per regel fr. 0,15 Reklamen fr. 0,25 Rechterlgke eerherstellingen fr. 0,60 Ongeteekende brieven worden niet opgenomen. Aile arfikels en aankoadlgingen dienen ten laatste Donderdag's middags ingezonden te zijn. Landbouwcrisis. In '/ Volk van Ronsse van voor 14 dagen lazen we een artikel dat zeker wel de trouwe weerspiegeling is van de gesprekken op den buiten en in de moeilijlcheden den stier bij de horens durft nemen. De leerplicht, legerplicht, verzekeringsplicht en alcoolbe-lasting ontmoeten veel beknibbelaars bij de buitenmenschen. 't Is vvaar ; doch laat ons niet overdrijven. Met wat goeden wil zullen de boeren de crisis — zoo het crisis mag heeten — wel te boven komen. Tôt 14 jaar naar de school... En men klapt van den eersten keer alsof de kinderen geen sîag meer zouden helpen tôt 14 jaar. Wel neen ; de Regeering is gemachtigd hem te verzachten en zal zeker wel 't verstand hebben nu naar liberalen en socia- , listen niet meer te luisteren, wanneer ze in de Kamer om meer verplichting schreeuwen. En waartoe zouden de seizoenverloven dienen en de wette-lijke ontslagingen ? Kan men bijvoorbeeld geen wet-telijke ontslaging aannemen ait reden van onderstand aan de ouders ? Wij zijn — in 't belang der werklieden en boeren zelf, warme voorstaanders van verphchtend onderwijs en kunnen 't Fondsenblad en De Landwacht niet bijtreden wanneer ze 't belang der geleerdheid onderschatten. Maar aangezien liberalen en socialisten zoo oneerlijk en schaamteloos den leerplicht hebben geëxploiteerd, kunnen we maar van den nood eene deugd maken en verzachting vragen. —X — En de legerplicht ? Maar 't voetvolk is toch maar 15 maanden en de andere twee jaar in dienst, en van 14 tôt 25 jaar, gewone huwelijks-ouderdom, is er 11 jaar tusschen, min twee jaar, blijft 9 of 10 jaar dat de kinderen aan de ouders blijven. Geen overdrijving, hé ? Maar — *t belang van 't vaderland nog op kant gelaten — zegt toch ook eens dat het een geluk is voor veel boerenjon-gens eens bij den troep te hebben gediend. Met zedelijke waar-borgen moet twee jaren kazernedienst van veel jongens die op hun 19 jaren reeds krom gewerkt waren op het veld, toch flinke menschen maken en terug in hun plooien brengen. En is dat ook niets weerd ? Een goed ingerichte kazerne is een tweede school. —X — En de verzekeringsplicht ? Maar, die reeds beginnen roepen kennen de wet nog niet ; de verplichting heeft niet zoozeer betrekking op de landbouw-werklieden als op de mjverheidswerkheden. Maakt u nog met te veel verdriet en wacht tôt de wet in toepassing komt. —X — En de alcoolbelasting ? Met een drinker zullen wij het nooit eens zijn over de alcoolbelasting. Een slaaf van t alcoolisme is een slaaf van t kapitalisme. En leve de alcoolbelasting ! Dit blijft onze leus. Natuurlijk, zoo we populariteit zochten als een Daens, en de behoudsgezinde katholieken een viezen toer wilden spelen, dan hadden we maar « Vivan den genever ! » te roepen om een heelen reesem alcoolschenkers en drinkers achter ons te hebben ; maar wij zijn eerlijke lieden : wij hebben ge-dachten en 't zijn de gedachten die wij in 't volk willen doen dringen. Veel politiekers maken een programma voor den persoon en beloven aan 't volk ailes waarmee ze bijval kunnen hebben : dat is de exploitatie van de misnoegdheid en van de lage driften van 't volk. Wij meenen 't anders : onze personen en organisatie zijn er voor de gedachten en ailes is er toe ge-richt om onze gedachten door 't volk te doen aannemen. Was het volk honderd keeren tegen de landsverdediging, leerplicht en alcoolbestrijding, we zouden wel water in den wijn doen, maar het daarom geen gelijk geven. Het volk — voornamelijk het lagere volk — weet niet altijd wat hem 't voordeeligst is, daarom heeft het hoofdman-nen noodig die voor hen, en van hun standpunt uit, hunne belangen bestudeeren. Dat zien we in aile groepen en partijen. Dat wil niet zeggen dat men zich als een blinde kudde moet laten leiden : neen, het is ieders plicht zich te ontwikkelen, zelf te zoeken en te studeeren en zoo 't werk der voormannen te vergemakkelijken ; maar zoolang men niet tôt een zekeren graad van ontwikkeling is gekomen moet men eene houding aannemen alleen op 't gezag van anderen, in wien men ver-trou wen stelt. Zoo is het in dit geval met de alcoolbelasting. Zoolang het arbeidende volk tegen wil en dank zijner leiders alcool zal te drinken vragen, is het een bewijs van verstom-ping, koppige domheid en verslaafschheid. Gij kunt geen t wee tegenstrijdige dingen doen : u opdringen door de waar-digheid van uwen persoon en als een drinker in de staminee-kens zitten roesten. Ja, 't is lastig aan alcool verzaken, doch lastig gaat ook es aldus zult ge stilaan energie opdoen en die zult ge dan ook wel kunnen gebruiken om aan de bekoorlijkheden van 't gou-den kalf en 't kapitalisme te verzaken en een vrij mensch te 1 worden. —X — Maar zelfs voor dien boer, die zijn werkvolk genever geeft op aile getijden. Waarom dat niet afschaffen, ja, en den prijs ervan in loonsverhooging geven ? De werklieden die het willen 1 verdrinken kunnen het des Zondags of na hun werk doen, : en diegenen die er eten en kleeren willen mee koopen of er hun pensioengeld mee betalen, kunnen het ook. Presenteert de werklieden een halven frank daags opslag en laat bier en genever achter. Hebben de fabriekwerklieden drank op hun werk ? En die hebben, rechtaf gezegd, in de stoffige filaturen en smachtende weverijen wat meer verfris-sching noodig dan de buitenlieden die tusschen al het geurige : groen staan te werken. — Maar ze zullen niet meer komen werken, werpt men mis-schien op. Zijt ge 't zeker, als ge hun in plaats van den genever loons-opslag geeft ? \ ■ Daarbij, aangezien gij klaagt dat ze toch vertrekken, is het ' 1 een bewijs dat ze voor uw glaasje genever niet gebleven zijn. ! LOONSOPSLAG AAN DE LANDBOUWWERKLIEDEN I I Uit de landbouwcrisis komt altijd de groote kwestie voor, den dag : loonsopslag geven. j En zoo wij de landbouwcrisis onderzoeken, is het ook meest om wille van de landbouwwerklieden. . Wij weten dat de toestand der boeren niet al te goed is — alhoewel ook niet al te slecht voor een verst'andigen boer — en weten ook, wanneer we loonsopslag vragen voor hunne werklieden, dat we eerst de kwestie moeten oplossen : hoe de boeren in staat gesteld loonsopslag te geven ? Daar ligt ook een geWÎchtige maatschappelijke kwestie die zooveel mogelijk in 't belang der beide partijen moet opgelost worden. Zien we dus of we — zonder specialisten in 't vak te zijn — geen aanwijzing kunnen geven. —X — We zijn nieuwsgierig om te weten wat een studiecomiteit zou uitbrengen, mgesteld met het doel den toestand van den lanabouw te onderzoeken en samengesteld als volgt : een verstandige boer of vijf, die het boerenbedrijf in den grond kennen en 'bovendien bekwaam zijn om ov»aï hunne korenakkers de wijde wereld te zien en te begrijpen ; een landbouwingenieur, een nijveraar en een handelaar, allen met breede economische kennissen, een scherpen zin der werkelijkheid en eene kennis der geheele nijverheid be-gaafd.Het verwondert u misschien dat we zulke samenstelling vooruitzetten : doch ziehier wat we door zulke commissie zouden willen onderzocht zien : Zeggen wij vooreerst dat we er reeds goed geëxploiteerde kanten bij hebben, waar men tôt buitengewoon schoone uit-slagen is gekomen (b. v. de handel in peerden) en dat richtin-gen aanwijzen maar een heel klein stukje is van 't geheel : de verwezenlijking is dikwijls andere p«per ! Welnu, dat men eens onderzocht : Wat kan gedaan worden om de dierenrassèn, planta&rassen, gronden, landbouwtuigen, hoeveinrichtingen te verbeteren ? Welke dieren en vruchten konden hier van den vreemde ingebracht en winstgevend gekweekt worden ? Kan er niet meer exportatie gedaan worden in goed ge-kozen vruchten en dieren (b. v. paarden, pluimgedierte, groenten, conservegroenten, enz.) ? Is ailes gedaan wat mogelijk was onder opzicht van verze-keringen, samenexpioitatie, zoo in kweeken, landbewerking, als in voedingsnijverheid, samenaankoop en samenverkoop van vruchten, dieren en voortbrengselen der voorgemelde mjverheidsexploitatie ? Is er geen middel den buiten nog meer te industrialiseeren en de ledige uren, dagen en ook de ledige winterdagen te be-nuttigen, 't zij voor voedingsexploitaties of eender dewelke (b. v. een handwerk zoeken dat niet te veel demodeert en als winterwerk door de mcisjes kan gemaakt worden ; 't zelfde voor een jongensartikel) ? Mijn plan is misschien te veel samengevat om door îedereen genoeg begrepen te worden ; maar een flinke studiekring zou er een winter of vijf zijnen tijd kunnen aan passeeren zonder nog te diep in de zaken te gaan. DE PACHTEN En nu nog de pachten. De groote kwestie voor de pachten ligt misschien min in de hooge huurprijzen dan wel in den duur. Een boer die geld verdi*nt kan hooge pachten betalen ; maar een boer met een te korten pacht kan geen geld winnen. Tegën de dure pachten is er niet te veel te^ doen ; men loopt storm tegen een logisch economisch gevolg van economische oorzaken ; t eenige ware zich syndikeeren en door de solidariteit de groote eigenaars verplichten lage huurprijzen te vragen of hun goed te doen verkoopen. Zoo zullen de boeren vermenigvuldigen die op eigen erve boeren ; t geen voor hunne klas een schoon werk van ontvoogding zou zijn. De boeren worden al te veel geknoeid en politiek gedwongen door hunne overmachtige eigenaars. Maar zullen de boeren de kasteelheeren durven boycottee-ren die bijna eene heele parochie aan hen hebben ? Wij, werklieden, zulleo dien stnjd eens ghmlacherid bekij-ken en dan aan de boeren eens komen vragen of de stadsar-beiders, ja of neen, gelijk hadden zich te syndikeeren tegen de katoenbarons ? lets van meer belang zijn de lange pachten. Een boer, die te kortelings van land en hof zou moeten veranderen, dat heeft geen zin. 't Is onnoodig daar lang op te steunen : voor stallen, hof, landbouwbemesting en bewer-king, enz., moet de boer zeker zijn lang te mogen blijven om zelf de vruchten van zijnen arbeid te mogen plukken. Daarbij, de lange pacht is 't einde van den politieken dwang der eigenaars. Want bij veel njke mannen is t altijd 't eerste en 't laatste liedje : voor mij stemmen of uw land kwijt. Het middel om lange pachten te hebben, ware eene syndicale werking en een onmiddellijk en allerdoeltreffendst middel : eene wet op de lange pachten. En was ik boer : 't ware 't eerste dat ik van de volksvertegen-woordigers zou eischen. Wat zou het zijn, zoo een fabrikant blootgesteld was van jaar tôt jaar van fabriek te moeten verhuizen ? 't Is voor een boer bijna even ongemakkelijk en schadelijk. VERMAAK EN GODSDIENSTCRISIS OP DEN BUITEN En een laatste dubbele beschouwing die we willen maken m die we van achter houden omdat ze belangrijkst is in dit *eval, is : de uitwijking van den werkman van den buiten laar de stad en hare oorzaken, en de godsdienstige uit- en innerlijkheid. De genever is niet het eenige vermaak van den werkman m zoo de buitenman veel drinkt, 't is niet alleen omdat hij jeerne drinkt, maar omdat zijn eenig middel tôt vermaak is : naar de herberg gaan. Waarom gaat men geerne naar de stad en voornamelijk laar de groote steden ? Alleen om de hoogere loonen ? om er meer genever te kunnen drinken ? Neen : in zekere stielen zijn op den buiten hoogere loonen :e verdienen dan in de stad (b. v. de smidsstiel) en men krijgt *een smidsknechten meer op den buiten ; de genever is duur-ier in de stad dan op den buiten ; dus is er eene andere groote reden, namelijk : het vermaak ; op den boer is er te weinig imusement !!! En t volk wil tegenwoordig vermaak. En dat tegenhouden ? Ge zijt een vermetele ! De tijdstroom >mijt altijd onweerstaanbaar diegenen omver, welke hem radi-caal willen tegenhouden. De burgemeesters en pastoors van de parochiën zouden misschien niet slecht doen, dat een weinig te overwegen. [n den tijdstroom moet men zich werpen en als men er in is hem doen afwijken, en langs een zijweg op de goede baan doen weerkeeren, langzamerhand. Het volk wil plezier : geeft het plezier, maar tracht het plezier langzamerhand te zuiveren. Op onzen Vlaamschen buiten waren vroeger plezierige dagen die door nieuwe toestanden verdwijnen. De vermaak-zucht verplaatst zich op de nieuwere vermaken ; 't volk leest jazetten en gaat naar 't Walenland werken. Andere gedachten zijn in 't volk gekomen, die aile dagen stooten tegen de vroe- ) *ere stille eenvoudigheid. Het volk voelt zich te nauw in den tijd van over 50 jaar en in den algemeenen stroom wil het per force dat er ander leven zij. Indien men 't volk op den buiten wil houden moet men iets meer doen dan hoogere loonen geven ; er moeten vermaken komen. t Is het werk der wereldlijke en geestelijke overheid er naar uit te zien en ze deftig en eerlijk te maken. —X — t Opgroeiende volk is in ons arrondissement op veel plaat-sen tegen ons ; 't oudere knort om 't gémis aan rechtzinnig-heid van wege de grooten : het weet dat menige rijke zich buiten zijn gemeente min deftige vermaken neemt dan deze die hij op zijne gemeente aan-de armen zou willen ontzeggen ; vroeger nam het volk dat aan : een rijke, omdat hij rijk was, mocht meer doen dan een gewone sterveling en aan edel bloed werd veel vergeven. Dat is uit ; t volk voelt zich van 't zelfde bloed en voelde het dat maar in 't goede, we zouden ze toejuichen, maar ongelukkiglijk, 't wil het ook in de slechtigheid. Natuurlijk, die geest is niet voor eeuwig en zal zijnen tijd leven. Vele rijken hebben 't lagere volk door^hunnen dwang en hun slecht voorbeeld schrikkelijk stoffelijk en zedelijk kv/aad gedaan. Onttrekken wij dat volk aan hunnen verderfelijken invioed, leeren wij het als armen zich zelve geleiden in oprecht chnstelijke plicht en deftigheid. De huichelarij heeft op den buiten veel kwaad gedaan ; al die ter mis gingen waren geen echte christenen en hebben door hun leven over de christelijkheid een wasem van onrecht-zinnigheid, oppervlakkigheid en van stoffelijk belang gewor-pen.in de christelijkheid van den buiten ligt op veel plaatsen het schoone in de uiterlijke plechtigheden, maar dikwijls niet in de herten der fakkeldragers. Het is waar dat de socialisten in naam van het volk, het volk bedriegen, maar 't is bedroevend dat menige katholiek in naam van den godsdienst, den godsdienst bedriegt. En de godsdienst, die zoo schoon is ! 0, katholieken, overweegt wel uwe schrikkelijke verant-woordelijkheid.Laat ons hopen dat er steeds meer en meer katholieken zullen zijn, die met de hulp der geestelijkheid zullen werken om het volk, zijn diep godsdienstig karakter terug te geven, zijne afhankehjkheid van God te doen gevoelen en den plicht zijn geheele familie, handels-, nijverheids- en sociaal leven te richten volgens de wet van Christus. En die herwording in Christus wenschen we aan de boeren nog meer dan lange pachten en aan de landbouwwerklieden nog meer dan loonsopslag, want daarin zit de opperste Waar-heid en een grooter mijn van geluk ! RI-RI. Peper en Zout. — 1 — EERBIED VOOR DEN GODSDIENST. - Een blauw Gentsch snullenbladje, heeft, niettegenstaande zijne preten-tie, nu de kiezing voorbij is, natuurlijk al vergeten dat de liberalen vol eerbied zijn voor den godsdienst en vol genegen-heid voor de buitenlieden. Het spot met al degenen welke op Heilige Sakramentsdag naar Lourdes-Oostacker zijn gegaan. Het vertelt dat de bedevaarders in dichte drommen geleid werden door « congregatiejuffers » en « hemeldragonders ». Waardoor 't snulbladje bewijst dat het, alhoewel oogen heb-bende om te zien, toch niet is gaan kijken. Immers, dom snulbladje, « hemeldragonders » moeten dan thuis blijven voor de goddelijke diensten, die dan gedaan worden lijk op de Zondagen. Het zegt nog, dat de menschen voor ordewoord gekregen hadden zoo weinig mogelijk in Gent te verteren en 't verwondert hem dat vele neringdoeners voor kandidaten dier brood-rooverspartij willen stemmen. Weet ge wat, leugenbladje, de bedevaarders zullen u niet veel aan den neus komen hangen, omdat zij weten dat ze bij den duivel zouden te biechten gaan. Voegen wij er bij, dat leugentaal u eene tweede natuur ge-worden zijnde, we altijd nog compassie moeten hebben met opstellers die geen verschil meer kunnen maken tusschen waar-heid en leugen. - 2 — LAAT ONS LACHEN ! — Le Ralliement, is een liberaal blad dat de reputatie zou willen hebben, opgesteld te zijn door verstandige en verlichte menschen. ; Welnu, dat blad schrijft, en kan zich zelfs heel serieus houden, dat het onderwijs van den godsdienst de ontwikkeling der superstitie zal bevorderen. 't Is natuurlijk dat de blauwe kerel, die dat schrijft, altijd de H. Mis 's Zondags blauwt, en zoo nooit de onderrichtingen gehoord heeft welke de priesters geven. > Heel zeker dat de waarheid hem geen tien centiemen weerd is, anders zou hij een boekje catechismus geheeten, gekocht hebben, waar hij zou gelezen hebben dat de superstitie is : het ongoddelijk gebruik van eenige woorden of teekenen tôt 2en zeker werk, tôt hetwelk deze geene kracht hebben, noch , door de natuur, noch door God, noch door de instelling der H. Kerk. j Hij zou daarin ook leeren dat de H. Kerk de superstitie veroordeelt. Hij haalt aan dat het godsdienstonderwijs zal bijdragen tôt het verspreiden van superstitiën, als de vrees van met 13 aan :afel te zitten, een werk te beginnen op eenen Vrijdag, enz. Dat bevoordeeligt den klerikalen winkel, zegt hij. De superstitie van « met 13 aan tafel » en dergelijke ontmoet men niet bij wel onderwezene christenen, maar heel simpelkes bij de geuzen. Te Parijs, de stad der verlichting en goddeloosheid, hoort men al dergelijke superstitiën welke sedert lang, dank onze priesters, bij onze Vlaamsche buitenbevolking verdwe-nen zijn. Al die gezegden, Ralliement, bevoordeeligen uwen winkel niet ; want uwe lezers zullen moeten zeggen : Is onze Ralliement nu nog den staat der kindsheid niet uitgeraakt ?! — 3 - HUN EERLIJKE STRIJD ! — Wie weet er niet hoe de sossen met de laatste kiezingen schermden met de hatelijk-heid der militaire wet ? Iedereen weet dat zij daar vele stemmen hebben mede gewonnen ; maar iedereen weet misschien niet hoe ze de kiezers daarmede hebben bedrogen en dus een ^neerlijken strijd hebben gestreden. Meester Vandervelde en Lafontaine, twee roode kopstuk-<en, hebben duidelijk het volgende gezegd, in de vrijmetse- laarsvergadermg van lO.September 1913 : « Nauwelijks zijn de kiezingen voorbij of de klerikalen ver-» anderen van houding. Het gouvernement maakt rechtsom~ » keer. Zonder twijfel was hc-fc er toe zedelijk gedwongen. » Hoe die rechtsomkeer uitleggen ? Er waren verschillige » redenen : Het aanhouden van Sir Edward Grey en van » M.Poincaré in den naam van hunne gouvernementen, en de » vriendelijke verwittiging van den koning van Rumenië, een » familielid van Albrecht van Beîgië. » Van den anderen kant Duitschland, die in 1912 zijne oor-» logsmacht vergrootte. De Belgische grens is bedreigd... » » De Engelschen verklaarden, in geval van oorlog tusschen « Duitschland en Frankrijk, dat zij zouden bijspringen en Bel-» gië verdedigen, dat heel zeker het slagveld zou zijn. » Het gouvernement heeft zich dan verplicht gezien » het militair wetsontwerp neer te leggen, dat nu ge-» stemd is ». Ziedaar wat meester Vandervelde zegt, als het er niet op aankomt de kiezers te foppen. Nu, wat zegde de senator Lafontaine daarvan aan de Fran-schen en Duitschmans op de vrijmetselaarsvergadering 23, 24, en 25 Augusti 1913, gehouden in den Haag...? Ziehier : « 't Is voor u dat wij gedwongen zijn tegenwoordig een » half milliard te besteden om onze onzijdigheid te vrijwaren » in geval van oorlog. » Wij, Belgische socialisten, wij willen dit half milliard » niet stemmen, alhoewel wij er de noodzakelijkheid van » gevoelen ». Uit al die redevoeringen en gezegden mogen wij besluiten, met welke rechtzinnige en eerlijke wapens de rooden ons be-strijden ten tijde van kiezing. t Weze eene heilzame les voor het toekomende. BRIEFWISSELING. Een inwoner der Kruisstraat verzoekt ons eene plaats voor het volgende : Heer Uitgever, Ik ben met gewoon met de pen om te gaan ; toch wenschte ik in uw geëerd blad de aandacht van wien het aangaat te vestigen op een feit dat hier in onze straat en ook in de stad nogal eenige opspraak heeft verwekt. Zooals aile jaren deed verleden Maandag de Koninklijke Fanfare van den Katholieken Kring haren uitstap naar de Kruissens. Na afloop van het concert keerden de muzikanten afzon-derlijk of in groep terug tôt t'halven de Kruisstraat om daar t « rassemblement » te maken. Dat is doodgewoon, zult gij mij zeggen. Dàt ja ! Maar... wat voor ons, katholieke inwoners der Kruisstraat, zeer buitengewoon was, 't is dat wij daar een talrijke groep muzikanten van die katholieke Fanfaren — die, om den naam die ze draagt en uit den aard van haar wezen zelf zou moeten samengesteld zijn uit strijdende katholieken — een talrijke groep muzikanten, zeg ik, zagen wij, na eerst aan de deur gespeeld te hebben, binnentrekken bij een der fanatiekste rooden van de straat. Was dat nu om de talrijke goede katholieke herbergiers van de Kruisstraat in 't gezicht te spuwen ? Wij zouden het moeten gaan denken. Oh ! denk niet, Heer Uitgever, dat het jaloerschheid of afgunst is die mij die woorden doet neerschrijven ; neen, ik zelve ben geen herbergier en heb er dus noch schade noch profijt aan ; maar ik zeg toch, dat zoo iets te moeten zien, ons, strijdende katholieke werklieden, pijn aan het hart doet. Inderdaad, men heeft slechts een oogenblik na te gaan hoe wij, katholieke werklieden, om wille onzer overtuiging, soms te lijden hebben ; hoe de socialisten tegenover ons te werk gaan in de fabrieken en werkhuizen ; hoe zij de katholieke handelaars, om wille van hun katnoliek-zijn, durven boycot-teeren ; hoe zij lie ver een uur uit hunnen weg zouden gaan", liever dan een penning te jonnen aan een niet-socialist. En zie, juist in de Kruisstraat, waar wij Goddank nog in groote meerderheid katholieke herbergen hebben, krijgen wij van hoogerhand, van katholieke zijde, zulke voorbeelden. Daartegen komt gansch ons katholiek werkersgemoed in opstand.En dat men nu met kome zeggen dat zulks buiten hunnen wete is gebeurd, neen, er waren daar muzikanten bij, die heel goed wisten bij wien zij binnentrokken. Heer Uitgever, ik las dezer dagen in een mijner gazetten dat er « gebrek is aan genoegzame politieke opleiding bij ons katholiek volk ». Ik weet niet als feiten zooals deze ook moeten toegeschreven worden aan gebrekkige politieke opleiding. Zoo ja, dan meen ik dat dit verwijt of die leemte niet meer alleen het lagere volk dient aangewreven te worden. Het voorbeeld zou toch ten allen tijde van hoogerhand moeten gegeven worden. Dat is de meening van een werkman uit de Kruisstraat. X. X. De handschoenmaaksters. Mijnheer de drukker van '/ Volk van Ronsse, Wij hebben Zondag met drij meisjes van Nederbrakel naar de Ronsesche nakermis geweest en eene kennis die bij de socialisten vereenigd is toonde ons het artikel in de roode gazette De Verbroedering, van Ronsse, over de wantenmaak-sters en onze christene vereeniging van handschoenmaaksters. Wel, wel, wat stinkende leugens dat de dutsen die dat vodde-blad lezen, toch moeten slikken, daar mag nu al in gedrukt worden wat ze willen over elders, nu dat wij het eens onder-vonden hebben wat ze over onze vereeniging en over Brakel al uitvinden, gelooven wij van al hunnen zeever niemendalle meer. Peins ne keer, mijnheer de drukker, zij komen ons syndicaat uitgeven als verkocht aan de patroons, aan de uitgevers : 't kon waarlijk niet beter vallen, want juist binst ze dat schre-ven werden er te Oudenaarde voor t groot tribunaal vijf uitgevers veroordeeld voor aanslag op de vnjheid der werksters en 'k heb zelfs hooren zeggen dat het de eerste maal is dat alzoo iets in België gebeurt, dat artikel 310 toegepast wordt op bazen, en 't is ons syndicaat dat niemendalle doet, eh, roode Ronsische sossen... dat syndicaat dat volgens u samen-spant met de uitgevers, dat onze werksters zoo wel verdedigt, krachtdadig, wijs en verstandig, tegen aile onrecht, dat som-mige uitgevers hun aandeden. Zult gij nu aan uwe gaaien ook doen gelooven dat die bazen zich lieten condamneeren om t chnsten syndicaat plezier te doen en sterk te maken ?... Komt dat naar Brakel ne keer vertellen... ze zouden kunnen u op bedevaart naar Ronsse weerzenden om te genezen, of misschien u eene ferme pandoering geven, want hier laten wij met ons met lachen, zulle, gelijk gij met uwe vereenigde leden, die uwe leugens moeten lezen, den zot houdt. k Wilde dat al uw socialistenvolk eens aan die vijf veroor-deelde bazen ging vragen of ze niet nog wat vijffrankstukken over hebben om t christen syndicaat leden te laten bij winnen... Maar wat het is, mijnheer de drukker, wij weten het hier in Brakel beter... die sossen die dat schnjven oordeelen ons volgens dat zij zelve zijn : gij moet weten, maar gij weet het, *t.heeft over eene maand of drij in Rechtuit gestaan... Eh wel, gij moet weten dat als verleden jaar ons syndicaat begon, eenige uitgevers van alhier het geern zouden kapot gekregen hebben en weet gij hoe, mijnheer ? Wel, eenige liberale bazen van hier gingen hunne herte-Iappen de rooden van Ronsse roepen om een socialistisch wantenmaaksterssyndicaat te stichten ; er wierd zelfs met blauw liberaal geld gespeeld... Men trachtte er zelfs hier van ons volk om te koopen... en de roode deugnieten van Ronsse kwamen hier tôt drij maal af om ons te verdeelen in twee kam-pen en de bazen schoon spel te leveren. Maar wij zagen klaar-der m dat rood deugnietswerk en wij bleven er best mee : onze christene vereeniging bleef onverdeeld sterk : wij wonnen machtige loonsverhoogingen van 250.000 tôt 300.000 fr. per jaar voor 3 tôt 4 duizend werksters ; ja, er zijn er die nu 150 fr. per jaar meer hebben en dat telt op den buiten. Onze rechten werden goed verdedigd, zie, 't heeft vijf maal tribunaal geweest te Oudenaarde en verscheidene keeren voor den Werkrechtersraad. En ailes hebben wij gewonnen. En nu dat er met den crisistijd aftrok ging zijn en uwe roode vmkers zaten te loeren of zij met gingen duivelswerk mogen komen doen, met ons in cnsistijd in stakmg te jagen : zijn zij mogen onverrichterzake.en dul genoeg, wij lezen het, thuis blijven, omdat onze sterke christene vereeniging den aftrok heeft belet. Zoudt ge gelooven, mijnheer den drukker, dat we in 't naar huis gaan onder ons drijen, wel begonnen te zeggen dat wij wel zouden moeten peinzen dat die roode kwakzalvers van Ronsse misschien wel iets moesten weten van dat bazen-spel, die geern aftrok zouden hebben toegestaan aan de fa-bnkanten van Duitschland om hier in iroebel water dan te komen visschen ? Verdekke, die kerels zijn tôt ailes bekwaam als men zulke dingen in hun gazette leest. Ze zouden waarlijk met den duivel zelf verbond aangaan om ons, arme werksters, 't vel af te doen. Neen, kolekesblazers, wij staken niet, verleden jaar hebben wij gestaakt en dank aan onze christene propagandisten die bij ons waren als gij met ons zoovele inzat als eene koe met eenen kei, hebben wij gewonnen en bekomen wat wij yroegen. En als wij het behouden, zouden wij waarlijk dom moeten zijn om nu te gaan staken. Ons dunkt dat gij tegenwoordig zoo koes zijt in Ronsse als de crisis nijpt, die uwe miseriemel-kers met hunne algemeene werkstaking uwe gaaien over den hais getrokken hebben. Wij zijn wel nu, wij staken niet, maar wij storten nu roort in onze kas, die wij zelf bestieren en in handen hebben ; maar in handen van christene meisjes met conscientie, beter dan in roode handen, zulle, die vlieg-weken inrichten met de gespaarde werkmanscenten, of er kasteelen mee bouwen gelijk te Gent aan de statie om er hunne rijk gewordene bazen in vet te brassen... terwijl de arme gaaien honger lijden... Wij maken met ons geld lie ver sterke kassen om er onze rechten, ons loon, onze vereeniging mede te verdedigen tôt spijt van wie 't benijdt. B. RAKEL. UIT BERCHEM. 80.000 kinderen gaan in België met ter school, schreef in een heilige verontwaardiging Boebe, over een jaar of zoo, en hij eischte het verplichtend onderwijs. Nu de katholieken het invoeren, wil Boebe, met zijn volksbeschavingspartij (?) het volk tegen die wet opruien ! Welke edele strijd ! Alleman soldaat, orn ons duurbaar vaderland te verdedigen, nep in begeestering Boebe's partij in 1912, en nu dat de katholieken in plaats van 100/100 slechts 49 p. h. jongens onder de wapens roepen gedurende slechts 15 maanden, wil Boebe het volk nog eens tegen die zware doch noodzake-lijke wet opruien ! Zulke gemeene, laffe handelwijze is die van Boebe en ziine kliek. Ware het niet om het volk die mannen te leeren kennen, wij zouden onzen inkt aan hen niet bevuilen. En met al zulk gemeen geschrijf meent Boebe de groote punten, die ons aanbelangen, te laten varen. Wij zullen ze u eens herinneren, jongen : 1. Boebe spreekt gedurig van verbetering van het werk-manslot. Wanneer gaat gij daar mee aanvangen ? Wanneer vraagt hij verbetering van loon en werkvoorwaar-den ? 2. Waarom rept Boebe geen enkel woordje van al het goede dat het Armbureel van Berchem met zijn rijkdom zou kunnen doen ? Wij zeiden dat het Armbureel aan 50 huisgezinnen jaarlijks 300 franken zou kunnen uitdeelen. Zoo groot is de liefde der liberalen voor de werklieden, dat als ze door lange jaren werken afgetobt en versleten zijn, van al hunne kennissen weggestoken worden, ofwel moeten verkwijnen in walgelijke koten. Iedereen vraagt te Berchem een hospice. Nergens is meer geld voor een hospice als te Berchem — dit dorp van voor uitgang ! De arme ouderlingen en zieken hebben er recht op ! En toch komt er geen ! Dat is de volksliefde der liberalen. Een hospice zou te Berchem ook nering brengen voor de burgerij : het geld dat nu elders gegeven wordt voor de ouderlingen die van hunne vrienden en kennissen weggestoken worden, zou hier ook kunnen verteerd worden ! 3. Boebe heeft nog geen woordje gerept van eens publiek zijn gezegde te verdedigen : dat is niet al te moedig voor Boebe en toch is 't voorzichtig, want we zouden er eens een spelleken mee spelen. Wie is er de leugenaar, de mouwstrijker, de bedotter van de werklieden ? Werklieden, vereenigt u ! om u vrij te maken, beter loonen, betere werkvoorwaarden te bekomen en om u als deftige vrije werklieden op te werken ; werklieden die hunne plichten tegenover hunne patroons vervullen maar die ook rechten hebben en ze kunnen eischen !

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.