Zondag 7 Juni i914. 0,05 fr. per Nummer 16e Jaargarig, Nr 28 't Volk van Ronsse £atboIi@k~, Volks- eu Vlaamsciigezind Weekbiad •<emplaar ontvangen, -vorde TA AL. GODSDIENST, , . ALLES VOOR VLAANDEREN1 Aile artikeis en aankondigiii;< ..;:.ngt*kondigd ; deze. wanrvan .vt - —— — " dlerien ten laatste Dondep■.> '^SeRro,,,v-,"R'-'"-v'' HUISGEZ1N en EIGENDOM Druk en Ustgaaî der Drukkerij GOEBEERT, Spilgremstraat, Î21, Ronsse VLAANDEREN VOOR CHR1STUS1 mMdags inge«>nden te *«n. Vertegenwoordiging der Standen. In het hoofdartikel van verleden Zondag is door denmede-werker Ri-Ri een en ander gezegd over aie^belangrijke ^kwestie. Ik zal het wagen over die zaak ook eenige woorden jieerjie schrijven. ^ . Standsvertegenwoordiging, dit wil zeggen : vertegenwoor-diging in de openbare besturen van de verschillige klassen of standen der maatschappij : burgers, boeren en werklieden. De katholieke partij is geen klassenpartij als de liberale en socialistische ; het is dan ook maar billijk dat de verschillige groepen die er toe behooren, op politiek gebied, op den- ; zelfden voet staan en dezelfde rechten hebben. De burgers-klasse heeft geen reden om voorrechten te bezitten in de ! katholieke partij. De belangen van boer en werkman verdie-: nen. immers minstens evenveel bekommernis vanwege de | openbare machten. Katholieke burgers, boeren en werklieden lcunnen heel goed samen gaan wanneer hunne godsdienstige belangen op het spel staan. Maar, wanneer het economische of sociaal-poli-tieke vraagstukkeh betreft, komt er dra onverschil tusschen die menschen weike tôt verschillige klassen behooren. >Elke stand heeft een speciaal programma en een verschil-lende opvatting van vele zaken waarover lands-, provincie-of stadsbestuur te besîissen hebben. Zoo zal bijvoorbeeld van den kant der boeren aangedrongen worden om wetten te stemmen die de vreemde landbouwvoort-brengselen moeilijk in ons land laten komen, terwijl de werklieden integendeel de afschaffing der inkomrechten op aile eetwaren zullen eischen. i• De nijveraars en groote handelsmannen zullen de verplichte tusschenkomst van den staat in zake steun aan vakvereeni-gingen enz. bestrijden, terwijl de katholieke arbeiders die tusschenkomst als volkomen rechtveerdig zullen voorstaan. Zoo ook zullen de burgers met niet veel plezier groote hulp-gelden zien stemmen voor werkloozenoïiidersteuning. Werklieden zullen aan Staat, Provincie en Gemeente daar-tegenover subsidiën vragen voor Werkbeurs, werkloozen-vergoeding, enz., enz. Zoo wordt het allicht verstaan'baar dat iedere groep, met recht en reden hare vertegenwoordiging vraagt in aile openbare machten. :-, Verstaanbaar wordt het eveneens dat zoo van den recht-matigen eisch en wil van een dezer groepen geen rekening wordt gehouden, bij de aanduiding der kandidaten-mandata-rissen, men veel hoeft te vreezen voor,de uitspraak van het miskende deel van het kiezerskorps. , Nemen wij eens aan dat op de katholieke lijst voor de ge-meentekiezing een of meer burgers-patroons staan ; patroons die de hevigste vijanden zijn der christene vàkbeweging ; patroons die de syndicaten onderduimsch bekampen en ware het mogelijk, in den grond zouden boren ; patroons die lage loonen betalen, in een onzijdig syndicaat met liberale bazen vereenigd zijn ; patroons die zich het koppigst tegen de wet-tige vragen der werklieden verzetten, die in geval van werk-staking de eersten zijn om algemeenen lock-out uit te roepen ; meent men dat de werklieden, zij wezen nu nog vereenigd of niet, bereid zullen zijn om die mannen naar den gemeente-raad te zenden, om met hun twee handen te gelijk voor de katholieke lijst te kiezen, dan als er met een enkel kandidaat op staat die hun man mag genoemd worden, die hunnen strijd genegen is, die voor hunne rechten optreedt, dié hunne klassebelangen verdedigt ? 0, men zal misschien komen zeggen : de katholieke werklieden zouden toch moeten « katholiek » stemmen, uit tucht. Ja, uit tucht ! Maar wie heeft er ooit de werklieden die tucht aangeleerd ? Waar zijn de burgers die de werklieden daarvoor hebben opgeleid ? Wie heeft er hun die politieke ontwikkeling, die opvoeding gegeven ? Heeft men met ten allen tijde de xatholiexe werxlieden zorgvuldig van aile politiek leven ver-wijderd ? Wat wil men aan de werklieden spreKen van T (JCH T, dan als de burgers meer dan eens hun het bewijs gaven niet het minste goed begrip van dit woord te hebben. —X — In België door wordt er meer en meer gestreden voor de erxenning der rechten van de weridieden op politieK gebied. In verscheidene steden hebben de voIks- of werxlieden-bonden een broxje beKomen. Bijvoorbeeld te Brussel, Gent, LuiK, Bergen, Charleroi. Zij willen nog meer. En zij hebben gelijK ook. Op andere plaatsen werd voor eenige maanden dapper voor hun recht gestreden : te St-Nixolaas, Aalst, enz. Hopen wij dat de achteruitgang der xatholiexen en de stemmenaanwmst der Daensisten, de KatholieKe burgers dezer laatste omschrijving de oogen zal doen openen en doen inzien dat ons volk, ons christen arbeidersvolx, in Kamer, Provincie en Gemeenteraad, mannen wil hebben die zijn leven en streven Kennen, die zijne wencersbelangen ter herte nemen en kloekmoedig kunnen verdedigen. Nu, dat er nog heeren zijn die van die nieuwe ge-dachten niet willen hooren, is geen reden om stil te staan en niet overal met de vuile voeten door te werken. Moeten er deuren ingestampt worden, dat men ze insfampe, moeten er ruiten gebroken worden, dat men ze breke. In Ronsse ook moet aan de christene werkersklasse haar recht geschonken worden. Het is betreurenswaardig voor de katholieke partijhoofden van Oost-Vlaanderen niet te hebben gezorgd dat de eerste werkmansstem die in den Provincieraad weerklonk, de stem was van een verstandig christen werkmans-leider, in plaats van deze van nen Vooruiter. Het ware te betreuren voor de katholieke burgers van Ronsse in de toekomst aan de christene volksklas de plaats te weigeren die haar toekomt in de openbare machten. —X — Vo.or heden wil ik de kwestie der standsvertegenwoordiging niet verder bespreken ; ik hoop er wel eens bij gelegen-heid op terug te komen. Jan Stijmans. Dienstkoepons op den spoorweg. Een vraagstuk dat het personeel der spoorwegen, post en telegraaf bijzonder aanbelangt is dit der dienstkoepons. In het ministerie ligt thans de kwestie ter studie, nopens het verleenen der dienstkoepons aan de kinderen der agenten van het beheer. Honderdmalen agebootst maar ooit geëve aard, werd Liebig's Vleesch-Extract.« IHoe groot is de victorie? :\f: —x— d Om zich een juist gedacht te geven over de ware winst of ^ den achteruitgang der politieke partijen, moet men den uit-slag van 1914 vergelijken met den uitslag van 1908 ; dan was 15 de kiezing normaal, hetgeen ze in 1912 niet was. ^ In 1908 bekwamen de katholieken 534.575 stemmen ; de oppositiepartijen 666.419. Dat is voor de vier provinciën 11 eene anti-klerikale meerderheid van 134.844 stemmen. :11 In 1914, met de nieuwe stemmen, bekwamen de katholieken 576.711 stemmen en de oppositiepartijen 754.848. S Dat is eene anti-klerikale meerderheid van 178.137 stem- z men. s | ^ ' De katholieke winst is ongeveer 42.000 stemmen. De op-: positie-winst is ongeveer 88.000 stemmen. i ; Nu valt er te zien of die aanwinst geëvenredigd is met het vroeger getal stemmen. 21 Na berekening vinden wij dat de 130.000 nieuwe stemmen volgenderwijze zouden moeten verdeeld geweest zijn om het statu-quo te behouden : katholieken 56.500, oppositiepartijen 73.500. De katholieken wonnen 42.000 stemmen bij en om gelijk te blijven moesten zij er 56.500 hebben. Dus is er ean verlies van 14.500 stemmen, zeg wel : VEERTIEN DUIZEND r< STEMMEN. d En daarmede loopen onze tegenstrevers zoo hoog op ! p Er zijn er zelfs die beginnen te gelooven dat zij de meerderheid hebben in het land en in hunne begeestering vergeten zij dat de katholieken m de vijf andere provinciën eene meerderheid hebben van 183.000 stemmen. ÏN ONS ARRONDISSEMENT ti Vergelijken wij nu ook den uitslag van het arrondissement Oudenaarde met den uitslag van 1908. v in 1908 hadden de katholieken 22.077 stemmen. Het kartel (liberalen en socialisten) had 13.221 stemmen. a. In 1914 hebben de katholieken 21.880 stemmen en de tegen-partijen (liberalen, socialisten en democraten) hebben 16.239 o stemmen. n In 1914 zijn er 2821 stemmen meer uitgebracht dan in 1908. d Om het statu-quo te behouden moesten die stemmen volgenderwijze verdeeld worden : 1765 aan de katholieken en h' f 056 aan de tegenpartijen. n: Om gelijk te blijven met 1908 moest de uitslag de volgende di zijn : ir Katholieken, 22.077 plus 1765 - 23.842. Tegenpartijen, 13.221 plus 1056 = 14.277. d< Als wij nu den uitslag hiermede vergelijken, dan vinden wij dat- : ik 1. De tegenpartijen (de 1076 stemmen der democraten inbegrepen) eene winst doen van 16.239 — 14.277 == Î962 le stemmen. ri 2. De katholieken verliezen bij 1908 : et 23842. — 21.880 = 1962 st. w Zeg wel : een verlies van negentien honderd twee-en-zestig d< stemmen. lo Moest men nu van die 1962 stemmen die de tegenpartijen bijwmnen de stemmen der democraten aftrekken, dan vin- h< den wij dat het kartel gewonnen heeft sedert 1908 : m 1962 — 1076 = 888 stemmen. d< ie IN ONS KANTON se Laat ons nu eens zien in het kanton Ronsse. Hier verge- m lijken wij met den uitslag van 1912. ui In 1912 hadden de katholieken 4306 stemmen entie tegen- te partijen "(liberalen, socialisten en: democraten) hadden er samen : 4834. o\ In 1914 is de uitslag de volgende : Katholieken, 4515 stemmen ; tegenpartijen, 5145. Er waren nu 520 stemmen meer uitgebracht dan in 1912 Om het statu-quo te behouden moesten die stemmen volgenderwijze verdeeld worden : Katholieken : 245 ; tegenpar- de tijen, te zamen : 275 (liberalen 153, socialisten 114, demo- m craten 8). ki Om gelijk te blijven dus moesten de katholieken 4306 plus 245 == 4551 stemmen hebben. Wij behaalden er 4515. hc Dus een verlies van 4551 — 4515 = 36 stemmen. Het kartel moest hebben : 4686 plus 153 plus 114 == 4953. or Zij behaalden 4884 stemmen. Dus een verlies van 4953 — 4884 = 69 stemmen. w< De democraten moesten hebben : 148 plus 8 = 156 bc stemmen. Zij behaalden er 261 en winnen dus 261 — 156 = d< 105 stemmen. Uit dit ailes blijkt dat de uitslag van het kanton Ronsse goed is. Het anti-klerikalisme moet hier dus geene victorie vieren. 1£ DE SOCIALISTEN d( Zij rijden achteruit. 't Was dus niet zonder reden dat ze verleden week hunne pluimen in hunnen bek hielden. Ner- be gens in ons arrondissement gingen ze vooruit. Om het statu-quo te behouden in ons kanton moesten zij, zooals wij hooger zegden, 114 stemmen bijwinnen (rekening gehouden van de nieuwe kiezers). Zij moesten dus hebben : (1912) 2008 plus 114 = 2122 stemmen. Zij-bekomen er so enkel 2101. Dus een verlies van 2122 — 2101 =21 stem- W men. In heel het arrondissemént ook deden ze geenen vooruit- so gang. Nog eens rekening houdende van de nieuwe kiezers en iei de sterkte van elke partij, moesten de socialisten in het arrondissement 173 stemmen bijwinnen. Zij moesten dus hebben : ke (1912) 2383 plus 173 = 2556 stemmen. Zij bekwamen enkel V< 2533 stemmen en verliezen dus 2556 — 2533 ==' 23 stem- ge men. ee En ze maken ons wijs dat de buitenlieden socialist worden !! lit BESLUIT Uit deze berekeningen mogen wij besluiten dat de uitslag der kiezing de volgende is : 1. Voor geheel het" land is hij niet slecht. Z1} 2. Voor ons arrondissement is hij niet zoo slecht als som- ^ migen het zich voorstellen. 3. Voor ons kanton is hij zeer goed. Volksbonder II. ^ -o—o—o——o—0—o—©—o— ge De valscMieid komt uit. Weet ge 't nog, lezer, met welke schijnheilige verontwaar-diging de liberalen binst den kiesstrijd uitvielen tegen de ( laatste legerwet ? Hewel, pas is de kiezing geklonken of de liberale Chronique ^ is daar al met eene vraag om den diensttijd te verlengen tôt TWEE JAAR. Zoudt ge daar niet van omverre tuimelen ? Zit er nu toch geen zierken politieke eerlijkheid niet meer in de liberale partij ? Ja, menschen, moesten de katholieken dat nu stemmen, ge zoudt de blauwe schijnheiligaards weerom onze buitens zien afdraven, donderend tegen de verzwanng van den krijgs- • dienst. En zij komen het zelf eerst voorstellen !!!!! Wat deden ze anders in Limburg ? Wat deden ze hier ? Waarlijk, de liberale kliek moet laag gezakt zijn om tôt ' zulke valsche middelen hare toevlucht te nemen. ' BRIEFW1SSELING. —x~~: . . I. Wij ontvangen het volgende briefje, dat we orn verschillige ■ redens in de scheurmand konden werpen. Doch, we willen ; de verwaandheid van onzen « vriend » met kwetsen en om hem I ' plezier te doen, laten we hier zijn proza volgen : Ronsse, den 27 Mei 1914. j i j Aan den Heer Uitgever van 't Volk van,Ronsse. t j In uw nummer van 24 Mei is een artikel verschenen ge-titeld : « Tegensprekelijke meeting in den Volksbond ». ( Ik acht mij in dit artikel voldoende genoemd om U het volgende recht op antwoord te sturen : Mijn doel is niet de plaats van uw blad in te nemen, ik wil alleenlijk eenige wijzigingen brengen aan uw verslag. Ik was naar deze meeting met gegaan om tegen te spreken om de eenvoudige reden dat ik geen spreker ben, en ik heb me slechts dan laten mschrijven als ik er toe uitgedaagd werd door den voorzitter. (1) Uw verslagschrijver vergeet ook te melden dat ik door den heer Vindevogel op ailes behalve hoffelijke eh beleefde manier ben gekleineerd geworden ; ik heb me daarin getroost denkende aan het spreekwoord : « Het vat geeft uit wat het inhoudt ». Uw verslagschrijver noemt me (2) (g)ezel en de voorzitter j der meeting noemde mij zijn vriend. Ben ik misschien een ezel omdat ik zijn vriend ben of ben ik zijrt vriond omiat ik een ezci ben ? (3) ^ Uw verslaggever vergeet ook van te zeggen dat ik vruchte- ( loos heb gevraagd welke sociale wetten de katholieke regee- . ring heeft gestemd in de periode 1884-1894 of tôt als de i ; eerste socialisten in de Kamers traden. (4) Ik heb er ook de ( woorden van Christus in overeenstemming gebracht met de ( daden van dezen die zich christenen noemen en tevens veel , lof spreken over het afschuwelijk monster : het militarisme. i Voor wat betreft het zoogezegde antwoord van Simoens, ( hewel, aile eerlijke lieden zullen met mij bekennen dat Simoens mij maar op een dingen heeft geantwoord en dat het j dan nog eene groote onwaarheid was. Hij gaf daar namelijk iemand uit voor socialist die mets anders is dan een vrije • socialist.(5) Ik hoop wel dat de voorzitter de onvoorzichtigheid niet c meer zal begaan, als hij nog eens op eene meeting is, woorden „ uit te spreken die niets anders dan vechtpartijen kunnen teweeg brengen. (6) ^ Ik wil van mijn recht geen misbruik maken en laat u de ^ overige plaats om uwen triomf van 24 Mei te bezingen. ( Aanvaard, Heer Uitgever, mijne beleefde groeten. Léon STOCKMAN. 1 (1) Dat gij geen felle spreker zijt, zoomin als al uwe gezellen, dat moet gij aan niemand bewijzen. Maar 't is dan toch dwaas, maar echt socialistisch, te willen « tegenspreken » vooraleer te kunnen « spreken ». (2) Vergelijk de handelwijze van Vandervelde en aile uwe hoofdmannen met de onze, en gij zult zwijgen. (3) Een ezel, hoe dom ook, is nog de vriend der menschen, omdat men er medelijden mede heeft. (4) De socialisten zeggen : t is dank aan ons dat de sociale £ wetten er gekomen zijn. De liberalen zeggen : neen, wij hebben dat gedaan. De Democraten zeggen : neen, t zijn wij die de katholieken gedwongen hebben. ^ Aan wie is het nu te danken ? • Aan de katholieken die ze stemden. Ziehier eenige wetten door de katholieken gèstemd van 1884 tôt 1894 : deze onder andere : a) wet op het betalen der loonen (16 Oogst 1887) ; c b) wet op de onaanslaanbaarheid en onafstaanbaarheid . der loonen (18 Oogst 1887) ; t c) wet op het werk van vrouwen en kinderen (13 Decem- ber 1889); ^ d) wet op de werkhuisreglementen (15 Juni 1890). Enz., enz. ^ Stockman, jongen, ge moet absoluut nog wat studeeren !!!! (5) Gij verwijt aan Simoens dat hij iemand uitgeeft voor socialist, die, zegt gij, niets anders is dan een vrije socialist ! Wat praat is dat nu ? Dus, gezel Stockman, volgens u is een vrije socialist geen : socialist, bijgevolg is een socialist niet vrij !!! (6) Alleen een socialist is bekwaam de beteekenis van iemands woorden op zulke gemeene wijze te vervalschen. Vooraleer over vechtpartijen te spreken, wil eerst herden-ken hoe gij uit den Volksbond gegaan zijt en hoe wij uit de g Verbroedermg geraakt zijn. Gij hebt geenen kelder noodig gehad als wij. Over vechtpartijen sprekende, zoudt gij ook eens moeten herdenken wat uwe broerkens, sleepdragers der liberalen, gedaan hebben in Oudenaarde, Leupegem, enz. j. § \ onze gebuurvrouw, Mad. De Backer, wordt met recht aanzien als een gelukkig vrouw mensch, hare kinderen 2 zijn geplaceerd, haren kruidenierswinkel heeft zij in goede voorwaarden overgelaten ; zij kan op hare renten leven. v Maar... zij lijdt aan hartziekte, zij heeft geenen adem. Zij is z krachteloos en mistroostig, zij heeft geen genot van haar leven. ^ Madame De Backer, mogen wij u eenen raad geven ? Neem theobroma en gij zult uw blij gemoed terug krij- k gen. 11 Te Ronsse, bij aile apothekers. VRIJE TRIBUUN. Kan een boer nog de twee eindjes aan eikaar knoopen ? —X — leerplicht tot 14 jaar , soldatendiènst . . ^^boerenbedrijf . :• —X — een gesprek. —x— * . — Ah, ge zijt naar de meeting geweest dezen voormiddag, zoo sprak ik tôt een landbouwer die na de hoogmis de katholieke meeting had bijgewoond. . ,.—i Ja, 'k ben er geweest ; 'k wilde eens weten wat ze gingen zeggen over de nieuwe legerwet en het verplichtend schoolgaan tôt 14 jaar. 'k Wilde ook weten wat zij gingen zeggen over de verhooging der lasten oyer den genever. — Eh wel, wat dunkt u over 't geen ze gezegd hebben van de lasten op den genever ^ < — 't Is waar ! t Is noodig van den strijd aan te gaan, en ferm, tegen het misbruik van genever ; maar iets'dat zeker is, t is dat de landbouwer daardoor toch veel meer moet uit-geven per jaar. Ge moet weten dat ik sedert 10 jaar meer dan 200 fr. per jaar meer moet uitgeven aan genever dan vroeger. Ja, ge moet niet verwonderd staan kijken ; wat wilt ge er aan doen ? Ik moet een druppel geven aan mijn werkvolk ; 'k moet, 'k en kan niet anders ; en, 200 fr. per jaar, dat telt. Dat is waar, dat is eene groote som ; doch kunt ge dat niet afschaffen ? Moet ge nooazakelijk zooveel genever schen-ken ? -v , . Hier kwam een ^andere landbouwer, ondertusschen ook bijgekomen, in het gesprek tusschen en zei : — Ja, we moeten ; maar het gaat hier gelijk in aile dingen, de goeden worden met de kwaden gestraft. — Ja maar, zei de eerste landbouwer, dat belet toch met dat wij alzoo eene groote som moeten jaarlijks meer betalen ; en indien het daar nog bij bleef, maar neen, onze kinderen moeten nu nog allemaal soldaat worden of bijna; voeg daarbij dat al de kinderen zullen moeten naar school gaan tôt 14 jaar; alzoo kunnen de kinderen maar een handje meer toesteken van af hun 15 jaar tôt aan hun 19 jaar ; dan moeten ze soldaat worden, en als ze thuis komen spreken ze van trouwen ; alzoo hebben wij er maar een vijf jaar een beetje genot van ; ge moet bekennen dat het weinig is. Ja, ja, ge moogt het gelooven, t zijn schrikkelijke dingen voor ons, landbouwers : ons werk krijgen wij niet meer gedaan ; wij krijgen geen wencvolic meer ; de menschen willen bij den boer met meer werxen. — Ge zoudt ze grooter loon moeten betalen. — Ja, moeten, maar kunnen ! Ziehier : sedert eenige jaren is t algemeen ; de eigenaars slaan de huurprijs van hun land op ; daar waar zij vroeger 135 fr. per hectare vroegen, zijn zij eerst 150 fr. gaan vragen, en meer dan eene is er zelfs 180 fr. per hectare gaan eischen ; voeg daarbij nog de lasten en dat maakt 200 fr./per hectare. De pacht is alzoo schrikkelijk opgeslagen ; de daghuren zijn verdubbeld en de boer moet zich doodslaven om dan op 't einde van 't jaar te zien dat hij met zijn kinderen bijna voor niet gewerkt heeft. Zijn dat geen dingen ? — Ja, inderdaad. Maar een eigenaar moet toch een rede-lijken interest hebben van zijn geld. — Dat is waar ; ik meen zelfs dat hij mag 3 p. h. hebben ; 't is maar redelijk. , - r>- — Eh wel, moet de eigenaartdan niet een hooge pacht eischen ? Pakt eens dat hij de hectare koopt aan 6000 fr. ; aan 3 p. h., dat is 180 fr. pacht. — Zie, zei de landbouwer, hier komt de onderkruiperij van den eenen boer tôt den anderen in de zaak tusschen. i Over eenige jaren waren de eigenaars nog allen van gedacht dat de pachten niet hooger mochten zijn dan 130 à 140 fr. per hectare voor tamelijk groote hofsteden. Doch deze die wilden op een hof gaan gingen de eigenaar aanspreken, boden hem een hoogere prijs, en vele eigenaars die met beter vroegen, verpachtten hun land aan dien onder-kruiper ; voeg daar nog bij dat de « heeren » nu meer geld vandoen hebben als vroeger, want de luxe is grooter geworden, en ge zult verstaan dat zij er op uit zijn alzoo onderkruipers te zien afkomen en zelfs te doen af komen. En alzoo komt het dat door de fout van de boeren zelf en dan ook van de eigenaars de pachten zoozeer opgeslagen zijn, en aldus ook de prijs van t land ; alzoo komt het ook dat, om 3 p. h. van hun geld te hebben, de eigenaars zoo duur verpachten. — Ja maar, waar wilt ge nu naartoe ? — Waar ik naartoe wil ? 't Is dat de pachtprijzen den boer beletten aan de werklieden een loon te betalen dat zoo groot is als in de nijverheid ; de werklieden verlatert den buiten ; de boer zit daar alleen op zijn hof en heeft bijna niemand anders meer om 't werk te doen, dan zijn eigen en zijn kinderen. En nu, met de schoolplicht tôt 14 jaar en de soldaten-dienst voor bijna al onze kinderen, zitten wij leelijk in nesten. k Zou gewild hebben dat de sprekers in de meeting die kwestie eens hadden besproken en eens uitgeleid hoe wij, landbouwers, het gaan blijven doen om ons werk gedaan te krijgen ; moet het nog verslechten, ge gaat zien dat het boeren op een pachthof of zelfs op een hof van eigendom gaat onmogelijk worden. Waar gaat dat naartoe ? — Ziet gij absoluut geen middel om zelfs met het school-jaan tôt 14 jaar en het soldaat-zijn, toch de zaken te beredde-'en gelijk het moet zijn ? — Zie, sprak de landbouwer heel traag, als ware zijn gedacht met vast en klaar op dat punt, ik zie tôt nu toe maar îén middel : als 't noodig is dat de soldatendienst alzoo uit-jebreid wordt, en dat het schoolgaan alzoo verplichtend ge-naakt wordt, als dat noodig is, dan moet het gouvernement niddelen zoeken om al andere kanten de boeren in staat te stellen hooge loonen te betalen en alzoo de werklieden op den ruiten te behouden. — Ja maar, wat middelen ? — k En weet het niet, sprak hij met een zucht. Onder ons liebben wij daar al dikwijls over gesproken en wij vinden ■jeen ander middel dan dat de Staat door eene wet de prijs /aststelle waarboven een land niet mag verpacht worden. — Weet gij wel dat zulks schrikkelijk moeilijk zou zijn, of selfs onmogelijk ? — Ja, 'k versta heel goed hoe moeilijk dat zou zijn ; maar zoor andere bedrijven en voor andere klassen van menschen ::ijn er moeilijk toe te passen wetten gestemd geworden ; en lie wetten hebben toch aile veel voordeel meegebracht. Zie, t is al wat ik daarover kan zeggen ; 'k ben geen advo-caat en k weet niet hoe dat zou moeten geschikt worden ; lochtans peis ik dat het zou moeten kunnen gaan. —X — De man was uitgeklapt en zuchtte diep. 't Had hem deugd j gedaan eens zijn hert op te halen en hij keek mij met vreugde ; en ook met weemoed aan. j Ik kon hem geen andere troost en geen ander middel tôt ; verbetering van den boeren-toestand aanduiden, dan de stichting van een studiekring. Ja, zei ik hem, in iedere gemeente zou er moeten onder de boeren een studiekring ge-sticht worden. Daar zouden de boeren bijeenkomen, hunne onderlinge belangen bestudeeren, beredeneeren, en heel zeker is 't dat uit die studie veel licht zou komen om aan den toe-stand van het boerenbednjf verbetering te brengen. Wie weet, besloot ik, wat al goed daaruit zal komen ! —X — Doch daarmee was de zaak niet opgelost : de boer ging naar huis en ik ook. Doch ik dacht bij mijn eigen : dat gesprek ga ik toch eens in 't Volk Van Ronsse zetten ; wie weet, kan dat geen goed met hier of daar gedachten te doen ont-staan die zeer nuttig kunnen zijn. Peper en Zout. — 1 — volksophitser en geldman ! — In de jaar-lijksche algemeene vergadering der « Vereenigde Spinne-rijen en Weverijen », waarvan Gezel Anseele het hoofd is, zegde datzelfde Eedje : « Over het algemeen hebben de weverijen dit jaar mindere » uitslagen opgeleverd dan verleden jaar. De hooge prijs der » grondstoffen, de vooruitzichten van het uitbreken der al-» gemeene werkstaking, de beroering voortspruitende uit » den Balkanoorlog en de onzekere politieke toestand die er » het gevolg van was, vormden een samenloop van omstan-» digheden die den nijverheidstoestand zeer bemoeilijkten ». In dit Eedje zitten er twee kwade duiveltjes : de volksmenner of beter -drijver en de aanbidder van 't gouden kalf. Als menner was hij een der opstokers van de algemeene werkstaking. Als geldman ondergaat hij zelf de ge volgen van clie domme onderneming en hij moet ze tegenover zijne aandeel-houders inroepen om uit te leggen hoe moeilijk de nijverheidstoestand is. Wat dunkt u van zoo'n kapitalist, die als geldman gedwongen is zijne schuld als menner te bekennen ? — 2 - algemeen stemrecht ! - Vooruit zou aan zijne lezers met handen en voeten willen wijsmaken dat de uitslag der kiezingen eene uiting is ten voordeele van het algemeen stemrecht. 't Is moeilijk om knabbelen, als men weet dat de sossen te Luik 1100 stemmen zijn achteruitgegaan en te Gent 240. Luik en Gent zijn twee groote steden — dus volgens de geuzenpraat twee groote bollanteerns — die aan de kiezingen déelgenomen hebben. Volgens de polemiek van Vooruit zouden die twee voorname steden gezegd hebben dat zij van zuiver algemeen stemrecht niet willen weten. En omdat de tjeven de kostelijke bewijsstukken van Vooruit met inpakken als suiker en zeem, zegt het sossenblad dat « de papen revolutie willen en ze uitlokken ». 't Zal nog al beteren ! Omdat de katholieken met seffens al de grillekens van de roodjes mwilligen, worden ze uitgescholden voor revolution-nairen ! Maar 't is waar, de kiezing is nog maar pas voorbij ; Vooruit zal nog wel op zijn effen komen als de dampen van den geest-dnft wat zullen vervlogen zijn en het wat klaarder weder in zij nen kop krijgt. - 3 - roode bluf ! — Vooruit is aan t ongemakkelijk worden omdat de Koning de school wet heeft geteekend. Wonder is t niet : Vooruit krijgt de watergal van al 't geen de Koning doet. Laat ons hier opmerken dat Vooruit hier in strijd is met den heer Lorand, progressât, die het bijna altijd met de socios houdt, en die nu van gevoelen is dat de Koning, als grondwet-telijke vorst, moest handelen gelijk hij gehandeld heeft. Vooruit toont meteen dat hij eene peetjes-memorie heeft, of misschien wel heel dom is in sommige dingen. Zoo vertelt hij dat de Koning geweigerd heeft de school-bonswet van den heer Schollaert te teekenen en dat die wet dan ook ingetrokken is. Vooruit is op den sukkel. De zoogezegdë schoolbonswet is nooit WET geweest ; er is enkel een wetsontwerp van M. Schollaert geweest, dat ingetrokken werd tengevolge van zijn aftreden. De Koning heeft absoluut niets te onderteekenen gehad en t is M. de Broqueville die het ontwerp van M. Schollaert heeft ingetrokken. Vooruit, ge kunt met de Gentsche feesten eens eenen groo-ten kuisch doen in uwe memorie ; ze zal er veel mee ver-frisschen.- : : : : - LAJV JL)liO U W . BEMESTING DER TABAK —x — De teelt der tabak is zeer belangrijk in ons land ; in het aar 1913 werd er in België voor niet minder dan 25 miljoen ranken tabak verbouwd. De tabak is eene der zeldzame gewassen, die in hoedanig-îeid wint met jaren lang in denzelfden grond verbouwd te vorden. Komt er na verschillige jaren een tijd dat de tabak liet meer lukt, daar waar hij steeds eene groote opbrengst gaf 'an goede hoedanigheid, 't is een teeken dat men eindelijk 'erlanden moet ; men zegt dan dat de grond moede is. Men >lant niet te wijd. De tabak is eene dier planten, waarop de bemesting onge-ukkiglijk nog het minst oordeelkundig geschiedt. Nog te 'eel wordt voor éénige hulpbemesting tusschen twee tabak-ilanten een putje gekapt, en daarin eenen halven emmer terken beer gegoten. Beer geeft tabak van slechte hoedanig-leid onder aile opzichten. De tabak eischt eenen teermestrijken, gezonden grond ; nen kan heel goed tabak na voederrogge, die in deri herfst terk bemest werd, verbouwen. De tabak vergt vooral eene duchtige potasch- en eene goede tikstofbemesting. Fosfoorzuur is noodig, maar in matige loeveelheid. De potasch vermeerdert de brandbaarheid en erbetert tevens den smaak en den geur van de tabak. Wat le stikstof betreft, deze werkt bijzonder op de hoeveelheid, loch wanneer er te veel nitrische stikstof voorhanden is,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.