> Voor Belgiê 5 centîemen, voor Nederland 5 cent liet animer I njFTXXMSl |iU Woensdag- 8 April 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brassel ABONNEMENTEN: 1 jaar 6 maand * m. Btlçii, vraehtvrij fr. 14,00 7,S0 4,00 Nederland., > > 20,00 10,t>0 8,80 Ândtrelandtn ■ 33,00 16,00 8,00 Ken kan inschrijven op aile postkantoren D* imcKrijveri voor een jaar ( 14 fraak), ktibtn redit op eene gratta toeienpremu en (rt à fMlmtrttrd ntktlijXtch hjvotgtel van ( Had*. Vlaamsche Gazet Hoofdopsteller-Eigemsr ; 'ULIUB HOBTE, BBU8BEL van BRUSSEL VERSCHIJNT 7 MAAL PER WEEK S-ESTTTTJFt E3ST RED AOTIB I TELEFOON MO Nr. 98 Woensdag 8 April 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brassel AANKONDIGINGEN «■ Bladzijde, per kleine reftl „ . ., fr. 0,50 !• Bladzijde ......... » 1,00 3" Bladzijde -.4 tr, * «d » 5,00 Reehterlijte eerheritellint» > *,0# Paul Heyse Een beroemd Duitsch letterkundige Onder aille meesters dler Duitsch© novelUe is er geen, die Pauil Heyse hieeft oivertroffen en hee! wei'nig, dlie! 'hemi hebben geëvenaard. Irtzanderheid' muntte hiij in 'het kart verhaal* uit en heeft, in een zijner kritische opstellen met aangrtjiptendie! dluôdlelijlklhieidl uiteengeizet wa't zulke wenken dâenen te wezen. Het komt er ràet oip a an een voorbeeldi van stijl te leve-•ren, artistieike besdhirîjivingen (d!e k<unst om> die tkunst), schirandere psychologischei spits-vondiigiheden, nog veeli minder zel-ffoeschioarwin-gefril, die voor het publieik w.einigi of g een foeîlang] 'bieden. De hoofdzaak is een vertel-ling te geven, dàe iets aan het Jdjf -heeft, die al was ziij in eenigs regels samengeva.t, d'en lezer toch zou treffen. Alsi voorbeeldi hier-van hiaalde hdji de V a ik van Boccacio aan. H,ij had1 met eveoveel recht zijri eigen Arra-biata kuinnen vermelden. Ik ken geen kor-te noveille, djie dlat meesterstuikjei in de scha-duw stelt. #•* Paull Heyse, den 15 Maart 1830 te Bedijn geboren, was van gemengde afkomst. Zijrn va-dfetf was eien Noordidluâtscther, de bekende taa!'-;kiHHdiigie Karl Heyse, die hoogleeraar in de Berlijhschei Universitelit werd, maar zijnj moe-der be'hoordtei tôt een aanzienlijkei Israëlie-tisahe familier. zij. was die- dlochter van den 'bofjuweilieir Jakob Salomon. De jongie Paul, die te Beirildjn en te Bonn studeeirdie en oo.k eenigten tijd in Italie dbor-bracht. legde zich bij voorkeur op klassieike en op Romaansche taalikunde toe. In zijn va-derstad leefde Hij in d'en uiitnemenden litera-risethen kring waarvan die woning van dien voortreffelij'ken kunstrechter, geschiedsohrij-ver en dicthten Franz Kuglter en van zijn be-gaafde vrouw het middenpuwt was. Het was met hun dochiter dat hij in het huwelijiki trad1. In 1854 aanvaarddle nijèen beroep van Ko-ning Maximjliaa.n van Beieren, dlie henu, door toedoen van den vermaarden dichter Ema-nuël Geibefli. had .l'aten verzoeiken zioh te Mun-chen, een 3er twee hoofdstedien d'er Dnitscihe 1 Bannis,t (Dresden is die andere), te komen \"es-tigeni én hem een jaarwedde van 2500 fr. aan-bood1.Konilng -Maximilï^ian, e vénal s zijn vader \XDor hemi, was om zoo te zeiggen een voist dier ItaliaansCihe Renaissance, die, gelijik de Mediceërs te Florentië, kunst en letteren nieit aîlleen beschermdie, maar begreep en waar-dèerdle.Aan het -hof van dien verlichten heeifsaher ; stond wdd'ra Heyse in «het hoogste aanzien. ; Maar de onafhaniketlijkheid van zijn karalcter ' bewaarde •hij' angjeschiandlen en daarvan gaf : ihij afdbefndie'beiwijzen. In 1864 had zijn vriend J Geiibel' ter eere -van den Koning van Pruisen . eein vadbrl'andsche? odlel 'g^esicihrev^tn,', dEie in déni smaaik niet viel van de regee rende krin- ( gen te Mu'nchien.Tot straf werd de gîrijze didh-ter van zijn Beiersoh pensioen beroofd. Oiii- ] middel'ijik weigerde Heyse zijn eiigen jaargeld , voortaan te trek'kien. Eveneens, toen na Ma- 1 ximiliaan's dood, Iage klerîkale konkelfoe'ze- • rijen bewerkten dat aan den realistischen ; Oostenrijkschen tooneelschrijver Ludwig An- ■ zemgruber de Maximilliiaan's oirdfe voor Weten- ] sohap en Kunst, we,lke de afgestoirven Koning .j hem verleend liad, werd ontnomen, aarzelde ( Heyse geen oogenb'lik: toiij bezat zjelllf diie hoo- ; ge onderscheiddng, maar haastte zich, als protest, zijn kruis aan de regeering terug^te zeu- den. i *** Heyse; bleerf"' editer te Mmcihen wonen, J waar Mj de enkende leider der letterkundige ] wereld was geworden en zdch de gemoedelij- 1 ikle, opgeruimde natunr van het votlk zich als 't ware had weten toe te eigenen. In de ïaat-ste jaren sleet hij g^\xx>nlijik diein winter op zijn vi'lll'a aan 'het meer van Garda in Noord-Itaiië, maar bij voortduiring was Muochen zijn «home'». D'aar is het, dat hij, op 2en dezfât1 zacftiitjes isi ingeshiimerdt Zijn laatste; woor-dlen wareni: « Nun ist es gut » (nu is het goed) ] en de eerste van de diuizenden brievôn eai te- -legrammen vaiu ^ouiwbleklaig dlie de familie 1 ontving, 'kwam van den Koning van Beieren. j Heyse is een bijizondier vruchtbaar schirij- , ver geweest. Van (hem faeeft men negen blindais gieidichten, \ier-en-tw,initig boeikdeelen kontte noveilllen, negen groote romans, vijftig tooneelstuikken, behajlve een menigte kritische opsteJilten, vertaiîingen en stuik-ken van allen aard. En al dSe schriftem onde rscheii den zdch door dege'ijkheid van inhoud niet minder dan door d!e onberispelijike prac-ht van den vonn. Oj) literarisch gebied heeft men PauL Heyse met d'en g root en schilder Hans Ma'kiart ver- j gefleken. En inderdlaad tusschen iheC tarent j van beiden is de overeenkomst treffend1. <■ Het zijn éditer, ik iherhaaiT 'het, zijn kleine 1 novellen, die zijn naam zu'Llen vereenwngen. 1 De groote romans, hoe piuiik 00k, hebben dlen-zéllifden hoogen graad van volmaaktheidi met 1 altijd bereikt en van zijn tooneelwerken kan 1 men alleen zeggen, dat zij zeer verdâenstelij.k i zijn. De ,gejdichten zijin me;r)kwaardig| door I plastisohe intensifceit, rij'kdom van kll'euiren» ^ (soms aan 'het zinnelijike grônzendl), fij^ne ps)-chologisc.he ontl'eding) en meesleependb op- ( g^iru'imdheidl. De lyriek is bniten Idjjf van de ^ beste. c #** t Aan w'aardieeTende erkenning vanwege hiet p/ubliek en vanwege de regeerdlers 'heeft het J aan Patnl Heyse ged.ureivle zijn lllangje1 en schit- J terende loopbaan niet ontbrokeni. Ik zou. PauiD ( von Heyse moeten zteggen, wa.nt hiiji werd in t dlen adel opgenome.n, maar ik noem ihemi lie-veirl kortweg Paul Hieyse, den naam van den } schrijver met wàen ik, reedfe lange jaren gelé- T den, placht tei dweipein. Oveirigiens, wie spreekt < er van von Sch/ilUler of von Goethe ? Waairomi • dJan von Heyse ? Van de vele onderscheidingen die hemi te _ beurt vie;len, wil ilk 'hier maar de> twee voor- s naamste vermelden : in 1884 werd hiern de c groote Schàl lerprijs voor het d'rama door den ] Keizer toegekend en in 1910 ontving, hiij den 1 Nobelpiijs voor letterkunde. .4. Prayon van Zuylen. c HET GEWAPEND VERZET IN N00RD-IERLAN1) ULSTERSCHE VRIJWILLIGERS WACHTEN 0P HUN UNIF0RM rftPrno^'1!17^71? ontfla(^n naar aanleidinrj van de gebcurlenissen in 7 leger, in verband met cuisterscric Kivesliç ts, sedert het ontslag vanminister Seely en het tijdelijk optreden van hoofdminuter Asquith, aanmerkeUjk (jedaald. . rJl6 nJîl€TS,Cll(i .vriî™illUieTs gaan evènwel voorl zich op gewapend verzet voor te berei-hto,'al^ hi-i°f1 ,ont excn OTOép (lezer vrijwil ligers, wachtend op hun uniform. Vit hunnc •iîï oiHei- ZIJ nogal luclitig opnemen, wat de vraag doet rijzen of zij het wel uroote Ichaal^is71611 ^U/? beweging, die, naar veel liberalen beweren, maar bluf op NEDERLAND Wetenschappelijk bezoek aan Nederland Zondagavond is te Amsterdam aangeikomen sen gezelsohap professoren en studenten van ie koninlilijlîe Export. Akademie te Fiume 'Dalmatië), welke onder besôherming van de ^ederlandsche Vereeniging voor Ekonomische jeografie een driedaagsche etudiereis door NTe-lerland komt maken. Onder letding van den 1. O. Kamerlingh Onnes hebben zij Maandag .rerscJiilIende handelsinstellingen te Amsterdam )ezocht. Moord op een natuuronderzoeker In December II. werd op het eiland Anjbon [Xederlandsch-Indisc'he Arohipel) de Kanadee->che natuuronderzoeker Robinson op een een-;ame plaats door zes Boetonneezen aangeval-en ert op beestaohtage wijize vermoord. Danlv •U de ijverige nasporingen van de politie, kon-ien de zes daders gevat, worden. De reohtbank leeft tihans aitspraak gedaan en den hoofdda-ler, Laongso, veroordeeld tôt twintig en de ^ijf andere bek'aagden tôt acht jaar dwang-irbeid in den ketting. De daders gaven op dat :ij meenden met een blanken kinderroover te toen te hebben. Stoutmoedige diefstal te Utrecht De kassieréter van een groot. kleedermagazijn e Utreoht kwam Maandag in een wnsselkan-oor ^500 gulden beleggen. Terwijl zij haar îewrt a.fwachtte, en haar geld (in bankpapier) 'eeds op de toonbank had gelegd, werd zij aan-?esproken door iemanri me haar vroeg of hij 'Seh wel in een wisselkantoor bevond. De juf-'ronw draaide zich om ten einde beter te kun-len ahtwoorden, doch meteen deed een hand-anprer van den onbekende een greep in het >ankpapier, want toen de juffromv zich weer >mkeerde, ontbrak er 12fl0 gulden. De tweevke-•els v/aren natuiirlijk onmiddellijk verdwenen. ' Twee kinderen verkoold Brand vernielde te Wollers-Trélon een groot rebouw., dat bewoond werd door de weduwe Ba.ivie, haar docht-er en dezer kinderen. De jeide vrouwen die beneden slapen, konden net een kindje langs een der ramen de straat >ereiken. Twee kleinen, een 8-jarige jongen în een 5-jarig meisje, werden in hun beddeken r'erkcold aangetroffen. < TURKIJE Voor de L.rvormingen in Klein-Azië Konstan.tinopei, 7 April. — De gezanten der nogendheden hebben gisteravond bij de ont-^angst. van het diplomatisoh korps in de Porte , wee Nederlanders. twee Belgen en een Noor ^oorgedragen alvs algemeene opz.ichters voor de îervormingen in Oostelijk Klein-Azië. Naai men weet, zijn er sleohts twee plaatsen 'an algemeene opzichters te begeven. ALBANIE DE GEBEURTENISSEH IN EPIRUS ! De toestand te Koritza Wee ne n, 7 April. — Volgens inlioMingen uit J ekere bron is Koritsa niet docr Epirotische • roepen genomen, doch is de bevolklng van j [oritsa opgestaan tegen de onderdrukking door le Al'baneesche overheid. De Epirotische hei-ige scharen zijn nog steeds bij Wiglista ge-;ampeerd.De houding der mogendheden De halfambtelijke berichtgever van de « Kôl-Lische Zeiturvg», te Berlijn, meldt dat de Euro-teesche kabineiten overieg plegen nopens de ongste vôorvailen in Albamië. < Tôt d us verre is geen enkele beslissing geno- ; aen over gemeenechappelijk optreden der mo- , •endheden. ■, De beriehten over gewapend ingrijipen van 3 )ostenrijk-Hongarije en Italie zijn ongegrond n die over een algemeene mobilisatie in Alba- ^ lie mogen niet worden opgevat in dien zin. , [at Alibanië tegen de opstandelingen een veld- ( oc ht zal beginnen. 't, J s eçh.tèr te hegrij pen, dat de Albaneesohe , ëgeering\ dé aanvallen der Epifo'.terj op pla.at- , en, die zonclc.r cènigen twijfrl tôt Albanie.be- ] loor^n, beriut'fiin een overzieht te krijgen van [•e'fttrîjflkfâôRtën, die haar in geval van nood j er beschjikking staan. ( Weerbaar Albanië. — Ce rndruk te Weenen . Weenen, 7 April. — In polKieke kringen al- : lier is het besluit to-t mobilisatie In Albanie net voldoening vernomen. Men is overtuigd at, wanneer Albanië zell zijn zaken zal rege-?n, het gevaar voor lluropeeeche verwikke-ingen zal bezworen zijn. -De regeering te Dnrazzo heeft vrijwilligers - zoowel kristenen als mohammedanen — tus-chen de 20 en 30 jaar ,opgeroepen. Aan dien proen hebben reeds veien gevolg gegeven \ len deni<r dat zich 'n het geheel wel 150,000 ]■ lan znllen aanmelden, om in Epirus de Grie- t en te beyechten. De vorst zal zich niet zelf aan het hoofd der Y roepen stellen, doch de leidinsr overlaten aan L 0 Nederlandsche officieren. lt ENGELAND De stemming der zelfbestuurswet Londen, 7 April. — Het. Lagerhuis lieeft Maandagavonct^îii tweede le^inig de home rule-wet aangenomon met 356 tegen 272 stemm en. Het débat in derd'e lezing zal slechts in Mei plaats hebben. De besprekino; die de tweede leaing vooraf-girHg was tamehjk kalm en de partijTiaat den proegere besprekingen kwam weinig tôt uiting. De redevoeringen van Redmond, Carson en sir John Simon bewezen, dat de houding der persclnllende partijen ongetwijfeld ie gebleven. Aile drio ^voordvoerders uitten evenwel deoi vvensch om de pogingen ten giinsto eener schik-kinig voort to zetten. Ofschoon Redmond zeide, niet te wanhopen aa-n een vergelijk, bleef naar zijn moonmg, in. v orban-d met de hondiing der oppositie ten aanzien van het aanbod der regeering, het Lager-liuis niets anders over dan door te gaan met de behandeling van het ontwerp. (ToejuicJMmg bij le ministerieelen.) Carson lierhaalde de eischen der oppositie en betoo^die, dot de regeering haar politiek van jewekl moet lâten varen, aangezien de weg van jeweld de langste is naar den vrede. Geweld «>11 Ulster, Iedand en waarschijnlijk 00k Enge-and ten verderve voeren. Simon zeide, dat het Lagerbuis het home ru-le-ontwerp in tweede lezinig moet aannemen. Elij hoopte niettemin, dat met de pogingen om tôt een schikking te komen zou worden voort»-îogaan.Stemrechtfeeksen voor de rechtbank Londen, 7 April. — Tweo vrouwen, Mrs Drummond en ÎNIiss Rogei"s, Zaterdag in Hyde-mrk aangehouden, verschenen Maandag vottr :1e politrerecTitbank, wat tôt woelige tooneelen ianleiding gaf. Tijdens de dabatten vroeg Mrs Drummond «aan den reehter waarom sir Èdwaid ''a.rsv>n en de leiders der unionisten steeds in t'rijheid waren, terwijl men suffragetten bleef 1a n hou den. Driemaal beval de reehter, dat men vrouw Drummond van de plaats der getuigen fcott vei-ivijderen, doch zij bleef doorpraten. t)aar de magistraat aan de brschuldigde t zwij.gen niet son opleggen, beval hij haar uit de zaal'te doen -etten, wat onder de aanwezige stemrechtfeeksen tôt woelige tooneelen aanie'dmg gaf. Ook miss Rogers onderging hetzelfde lot "en htni îaak wordt heden opnieuw opgeroepen. De werkstaking der mijnwerkers Londen, 7 Maart. — De staking der kool-mijnarbeiders van Yorkshire duurt voort. De ge-mengde verzoeningskxDmmissie zal Woensdag >ijeenkomen. Dion dag zullen de afgevaardig-len vam den Belgisohen Bond te Londen bijeen somen, om naar middelen uit te zien ten cinde le stakers ter hulp te komen. Do bond zou de ilgemeene werkstaking niet voorstaan. Honderden arbeiders, behoorend tôt de me-:aahiijverlieid, zijn ten gevolge der staking, tôt >nwerkdadigheid gedoemd, wat het aantal sta-cers of tôt arbeidsverlet gedwongen menschen >p 200,000 brengt. Bandietendaad in vollen cîag Londen, 7 April. — Een ontvanger der be-astingen en zijn klerk werden in ClarkenwelJ loor een bende yan vijf jongelingen a^intreval-en.De klerk die 'n lederen zakje droeg, waarin ;idh de ontvangst van den dag bevoi7d, werd de îerste aangerand. Het zakje dat oOO liank nhield, werd lien ontroofd. Do misdadigers tond en ontsnappen. — FRANKRIJK Twee nioordenaars gehalsrecht Parijs, 7 April. — De bakkersgast Pieoinelli, lie to Luze zijn meevSter vermoordde en dezos rouw om 't leven poogde te brengen, ovenals iekere Kwistetter, die te Belfas-t de doditcr ran zijn baas vermoordde, werden Maandag-norgen te Vesoul gehalsreoht. Om 5 uur 9 m. bega>f de eerste zich naar de ;uillotien, die zich nabij de gevangenisdeur bo-ond. Hij had al zijn moed behouden en 11a eni^e minuten was er ^erechtigheid gesebied. Wat Kwistetter betreft, deztT Avankelde aie >rn dronkon man. Tijdens do laatste dacccn "oor zijn hafei-ochting had Kvistetter xor :laard : — Bekom ik genade, dan z>al ik voor tien aar van de galei ontsnappen en vadrr en nioe-ler Kôeniig, ouders van het slach.toffer, even-tls mijn zuster, die weigorde mij te komen be-/oeken, dooden. » ZWEDEN De verkiezingen voor de Tweede Kamer Gotihenburg, 7 April. — Bij de verkiezingen oor de Tweede Kamer hebben de sociaal-demo-.raten hier ter stede een zetel van de gema-igde liberalen gewonnen Tôt du6verre heeft de rechterzijde in het ge-eel viér zetcls gewonnen en een verloren. de inkerzijde twee verloren, de sociaal-demokra-en een gewopnçn en twee verloren. liet Groot-Nederlandsch Studenten k on gres te Gent ! De derde en îa.a.tste c Kongresdag J Van onzen bericiitgevej < DE UITSTAP NAAR OUDENAARDE Maandagochtend, rond 10 u. vertrokken een ( hojMerd vijftigtal der aan het kongres deelne- > merïde studenten en studentinnen naar Oude-n aar de om deze stad en lïaar omstreken te be- 1 zicfitigen Te Leupeghem stapten de kongres-sisîèn uit. Hier werden zij opgewaçht door on- , zen medewerker Hans en d'en b. Léo van Sey-mortier, apotheker te Oudenaarde, welke de in-richting van het bezoek aan Oudenaarde op zictfl genomen had. Onze medewerker Hans, die thuis is in -deze streek, geleidde den tocht langs , deJbaan van Geeraardsbergen, tôt Edelare voor-bij. Hier had men een prachtig gezicht op de in de diepte rustende stad Oii'Ienaarde. Langs de holle vveg, langs Tivoli, lie.pen we na een half uur wandelën, de stad Oudenaarde binnen. Enkèle oude gebouwen werden be-• Z0®it. Kort" na twaalven stonden al de studenten! voor het stàdihuis en zongen er geestdrif-tigf het <r VVilhelmus » en « De Vlaamsoho Letinw ». DaaiHia . werd er lekker gegeten in de groote zaal van het Hof van Vlaanderen. Hier sprak de h. Minnaert den dank namens hetlkongres uit aan de hh. Hans en Van Sey-mortier. In zeer goed gekozen woorden ant-wolrdde de 1), Van Seymortier, zijn studen-tentijd herdenkend en zijn beste wenschen uit-drukkend aaii de Noorderbroeders. Hij sluit zijn korte toespraak met den wensch de Vlaam-sch| studentinnen een volgende maal zoo tal-rijk. te zien opkomen als de Hollandsche vrou-wel|jke studenten. Een « lang leve » begroet de toespraak van onzen Oudenaardschen vriend. Van hier begeven de kongressisten zich naar het|}Stadhuis. IiJ naam van het gemeentebestuur wenscht de h schepen Van der Stichelen, d. d. burge-meester, de kongressisten ten stadhuize wel-kom. Hij hoopt dat de Groot-Nederlandsche ■ studenten van hun bezoek aan de oude en eigenaardige stad Oudenaarde een besten in-druk zullen mededragen. De h M MINNAERT dankt het gemeentebe- : stuùr van Oudenaarde voor de gulle Vlaam-sclie ontvangst. Hij brengt hulde aan deze oude Vlaamsche stad en herdenkt de' schoonheid harer gebouwen.Vervol?ens wijst spreker er op dat op heden, denKercle.il dag van het kongres, na Vlaanderen en Noord-Nederland, Zuid-Afrika aan het woord k^mc en verleent het woord aan den Zuidafrikaner Prof. Bodensteyn D(^ze spreker voert liet woord in het eigen-aar iige en mooi-klinkend Zuid-Afrikaansch. H j ^^Irdenkt in den aanvang zijner rede het verleden van Vlaanderen, een verleden van gedurigen strijd. Dit is nu voorbij. Vlaanderen staat met de andere stamdeelen van Groot-Nederland in groote eenheid, berus-tend op ons bloed- en taalverwantschap. Ons streven is nu geworden, niet een politiek streven, maar naar een engere gemeen-schan van broederl.ijkhoid, elk met eigen ze'f-Btandiu'heâd, doch samen één in de groote wereld Hij wekt de aandacht en meteen de sym-phatie der hoorders naar den Zuid-Afrikaa.n-schen Sjtam en d'ezes strijden voor de herstel-ling van de moedertaal. De eerste vereischte voor het vastleggen van deze w derzijdsche sympathie is : dat we elkaar nader en meer en meer leeren kennen. Daaro.u spreekt hij hier vandaag- Spreker geeft dan. een kort en treffend beeld van de toestanden waarin de Zuid-Afrikaan- ( sche stam op dit oogenblik leeft Ilij schildert den taaltoestan<l, d'oor er op te \vijzen <îat in hoofdzaak de bevolking ten lande Ned-er-landsch is, doch in de steden een gemengd ka- . rakter draagt, door de taalmeiLgeling van Ën-gelsch en Xoderlandecli. Hôt besttiUr van het tant! is èen zeîfbestuur en. zoo vérkiaart spT6-ker. op dit oogenblik iftde meerderheid in dit bestù'ur gelukkig, ten bâte van den ZUid-Afri-kaa.nschen s'.am, Xederlandsch. Als beWijs haalt hij aan dat kort gelcden zohder dat het opzien baarde, een ttegiîhtal Ëngelsche kolo-nisten F.utd-Afrika werden uitgestnurd. De ioestand van den Afrikaner in de politiek van Zuid-Afrika. noemt 6preker gunstig. Het gevaar van moreele of pdJitieke Engelsche over-heerschiiig is h 11 verdwenen. be Hollandsche Afrikaners staan heden ten dage eensgezind ■ iegenover Engelsche verdeeldheid. De stichting van een Z.-Afrikaansche nationale parti j, welke onlangs tôt stand kwam, dank généra al Her-zog, diitdt èVeneens op een vdrstëlJking vart 1 den strijd voor zelfstandigheid. « Het kasteel van elke taal is het huisge-zin », zoo zegt spreker. Aldus wordt het be-istaan der Nederlandsche taa.l in Zuid-Afrika gewaarborgd do'ordat zij overal ten pla.ttelan-de als eeirhelligdom in de huissrezinnen leeft. Al* heeft mon heel wat Zuid-.Afrikaners, die de ,Engelsche scholen volgen moesten, ,wijs-gemaakt dat de. Nederlandsche taal een taal is voor de keuken, dan vondën de?e steeds bij den huishaard de.taal van vader en moeder be-waard Met oxergrootste gedeelte der Afrikaners komt nu, dànk aan liet. verband van gemeenschap dat in Zuid-Afrika tuf^schen de verschillende standen heersclit. in liefde terug tôt-de ééne taal. We hoeven niet bang te wezen.dat de Z u i d - Af ri k aan&ch e taal zolfft bi.i ■ de burgerij zal miskend worden Ge kunt g,e-rust naar den Zuid-Afrikaanschen minister toegaan en Nederland se h met hem spreken. Anders heeft men wrel wat te klagen met de inrichting van het beheer, waar de tweetalig-heid heerscht en, zooals in België 't Fransch, wel eens het Engelsch *door sommigen voor-getrokken wordt. Een andere waarborg voor het behoud der Nederlandsche taal in~Zrrid-Afrika, is tôt, dus-verre ook de protestantsche kerk, de in 't Ne-derlandsch gelezéne Bijl>el ge'weest. Wat de scholen betreft, op de lagere scho-len leert men verplichtend Nederlandsch in de eerfite vier ■ klaesen. Daarna hebben de ouders de keuze tusschen het Nederlandisch of het Engelsch. In de hoogere klassen, van meer uitgebreid lager onderwijs, ook in de hoogeschool, is de voertaal Engelsch. Om Jner de verandering in te brengen, wordt in Zuid-A'frika eeii Nederlandsche hoogeschool dringend van noode. Het ontbreekl Zuid-Afrika natuurlijk aari degelijke Zuid-Afrikaansch-Nederlandôche leerkrachten. Zoo worden de examens aan de hoogeschool steeds in het Engelsch afgenomen. De Zuid-Afrikaners vragen d'à a nom gelijke recliten voor beide talen aan de Zuid-Afri-kaansche hoogeschool. Wij, Zuid-Afrikanen, staan niet zoo \ijandlg tegenover de Engel-schenj als de Vlamingen tegenover de Fransch-gezinden in Belgiô. Spreker wijdt eenigzins uit over het versohrll tusschen het Zuid-Afrikaansch en de Noord- en Zuid-Nederlandsohe taal, en hetwelk zoo gering is, dat het nooit. een beletsel kan worden tôt niet begrijpen d'eene van d'andere. In Zuid-Afrika zelf bestaat slechts. één taal ^ het Zuid- \fnkaansch. geen dialekten. maar een enkele. eigene levende taal, met een histo-risch verleden. De eenige behoefte voor cie be-r taanwaarde van een taal is niet dat zij een vetenôohappelijke taal weze, maar ook dat zij ils letterkundige taal de gevoelens van het volk Irage. Tôt staving van zijn betoog draagt de spre-;er enkele Zuid-Afrikaansche gedichten voor, lie dé hoorders zeer aandoen. Spreker eindigt zijn uitstekende rede met le verklaring dat de Zuid-Afrikaners meer en neer voor hun zelfstandigheid wakker worden n dat het Xederlandsch in Zuid-Afrika al6 de inze lèven zai. De spreker-oogst geestdriftige toejuiichingen, erwijl de aanwezige Zuid-Afrikaansche stu-iente 1 hun strijdkreet slaken. In wel gekozen voorderi dankt de h. Marcel Minnaert den preker. De hee'.e vergadering stemt in met een iKichtig « Tranevaaiscli Vol'kslied». Do b. OFFEBHAFS. namens de Xoord-Xeder-andsche studenten, wenscht eveneens den heer Bodensteyn geiuk Hij dankt het gemeentebe-ituiiv van Oudenaarcje. Met een" plechtig « Wilfielminus ». sluit deze /ergadering. Het zal wel sedert de jaren 1500 ?eleden zijn, dat dit lied nog weerklonk . ter lezer plaats. Daarna bezochten de kongressisten het stad-mûs de kerk, en de andere zoo merkwaardige >ude gebouwen der rôtad Oudenaarde: Zij ver-rokken- naar Gent terug om. 4.12 u., allen tén sëerste voidaan over dezen schoonen. tocht, lien woord \ an dank aan. den .heer Van Sey-moi'Mcr welke ten. zijneii huize de, persman-nen : Karel van de Woestijne, Pinkhof. D M. Budelsheim, Ary Delen,. Firmin Van Hecke en Gust. Van- Hecke op de hartelijkste wijze ont-ving.HET FEESTMAAL. — HET AFSCHEID Terug uit Oudenaarde. Even de tijd om, zicli te verkleedeii. (Wat-die Minnaert die menischen lieeft, afgejaagd !), en :t feestmaal, waar 't af--,cheid zou gevierd wordien, nam aanvang in bet rijke zaéltje van het Posthotel. De lekkere hann uit "t Hof van Vlaanderen was wellicOit in de sipoeling van dien Vlaam&clheni Bourbon je wij n, die men gewoonweg Oudenaaadecth bier noemt, tôt een gevoel van ho lté in de maag verteerd, want 't fiijntjes ■ saamgesteld maal, dat begon met Antwe.rpscihe Alïerhanide [ter eere van de kosmopolitisclie ScheldestadJ?) in eindigde met dat raadsel : de Willemstaart, vverd de noodige groot-X'eder 1 andische eer aan-?edaan.' De eeuwige MiXXAEBT kwam liet eerst aan bet woord, om de toasten in te zetten. Hij i'ronk aan Koningin Willieimina en deed volgen d telegram aan H. M. fituren : « De 0î-oot-Xederlandsche Studenten, veree-aigd in hun 5' Kongres te Gent, in Vlaanderen, >rengen eerbied.iglijk. hulde aan H. M. de Ko-xingin der Nederlanden, en spreken den wensch lit dat Nederland' meer en meer haar verant-woordelijkheid begrijpe als leidsteir van den Groot-Nederlandiscihen stam. » Op dezen heildronk antwoordde de h. OP-PERHAUS met een; heildronk aan het Bel-jlsoh Vorstenpaar, aan hetwelk volgende tele-3iram werd gestuurd : « Het 5' Groot-Nederlandsch Studentenkon-?.res, vereenigd te Gent, brengt hulde aan 1-IH. MM. de Koning en de Koningin van. België, en spreekt de hoop uit dat weldira ook de wenschen der Vlaamsche 6tudenten verwezen-Hjk-t zulien worden. » Daarna begon de lieve reeks afsclieidstoas-tenDe ih. MARCEL MINNAERT snioerde nog een laatste maal den Groot-Nederlandsch en band Dm gasten en vrienden. Weer groeide de Groot-Xederlandsche idlee. Mej. TINGER, namens de Hollandsche meis-jesstùdenten : de h. OPPERHAUS, namens de N'edërjandsche Studeri'tenkorpsèn en de Alige-meëne Nederlandsche Studentenvereeniging ; de h. SERTON, namens de Umtates en Bon-den ; de h. LIEBRECHT, namens de Katbo-Lieke Vlaamscbe Studenten : die h. BRULEZ, namens de Vlaamsche vrijziniiige studenten ; le h KEET, namens de Zuidafnikaanscihe studenten ; de. h. V.AX LEEM, namens de Amster-lamsche Studentenafdeeling van het A. N. V., /oerden opvolgenlijlk bet woord om te wijzen Dp liet welslagen van het Kongres en dank te zeggen aan de inriebters. \oornamelijk aan het groot inrichterstalenl 1er h.h. Minnaert en E. Domela Nieuwehuys-S'yegaard Averd igedronken. (ledurende het maal werdeui Hollandsche en ^laamsdie strijdllederen en bondliederen, in ,-olie laatste opXlifkflvering van aanstekeliijke ^Taamsclhe geestdrift, gezongen. Als verrassing, of om in den juilsten toon te Dlijven ; als Groot-Nedeiiandscûi slot-, werd de liscbigenooten in de zalen van het. Postihotel /ervolgens, door de Vlaamscbe MeJisjesr-studen-:en koffie aangeboden. Hier werd het een zeei îerfcpeglijk samenzijns veraangenaamd door de nedewerking van Mej. Somers, van den Munt jdhiouwburg, en den h. Tomy Magnus, le prijs ,-an het Antwerpscb Kônservatorium, welke lie-leren zongen van Benoit, Blockx, Mestdaglh, 3. Roels, e. a. Maar ook « De Warenar » was onder de aan-vezigen en hem werd natuurlrijk om voordrachl ,an enkele verzen gevraagd. Prof. J. O. de jruyter, nu in moderne lange jas, zei Hoofi ,-aarwel en deed het mooi met Goirter's «Mei», jezelle's « Ego Flos », Firmin Van Hecke's Wilte Rozen » en Priem's « Van een Meusjo » L-Iij oogstte een storm van sympa-tieiken bij val Aldus werd het. middernacbit. De stem var ?en bleek en zuiver jongelting kondigde zacb.; jes en defiig dit mooie uur aan.. En 't. werc /oor een deel der vergadering verpliicbtendt iinderenbedtijd. Ja, maar 1 Ge moet weten : oip bet zwaar be ade'n programma der drie Konigresdagen, wa( ot spijit. van vele Noord er- en Zuider- er ,cihokik,ebroeders geen enkele maal een degehj <e nachtelij'ke biervergadering gehouden, en ,-e'en trokken er dan ook op uit! PR0FE880RB0LLAND TE BRUSSEL Oproep aan opvoeders, leeraars, onderwijzers, kunstenaars, studenten en aile ontwikkelde Vlamingen, die iets voelen voor verhevenheid der gedactite Een komitevt is te Brussel Ointstaan met liet cxna; op het inriohten. geduirende <Ve P aaschrVii'kantie, van eenen leergang 111 «Psychologie» en «Esthaetica». îe geven door den befaamden hoogleeraar B o 1.1 a n d van de Leidsohe hoogeschool. Vele Vlamingen zullen zich gewis het yroe-ger optreden van dieu Hollandschen mjsgeei en Vlamingen-vriend met innig genoègen her-inneren. Immers, de vo!ikstoeloop was. toen (in 1911) overgroot en zijme keniachtige en ànrijke taal genoot een ongemeenen bijval. Zij ne reeks lessen in de Brusselsche hoogeschool werden druk bijgewoond; zij lieter diepe sporen na in het brein van de toehoor d.ers. Ditmaal zou de kursus van 10 lessen aan vangen rond 20° April. De kolleges zoudei over anderen dag plaats hebben van 17 1/' tôt 19 t/2 UUT. Het schoolgeld wor den ganschen lleeir gang zal slechts vijf frank belor: pen. De belangstellenden worden verzocht hun ne toetreding te melden aan het Prof. Bo land-tomiteit, Groote Markt, 16, 'te Brus «el, voôr Zaterdag aanstaande. DAGKLAPPER Tuinpartij en uitreiking van belooningen. —. In de eerste dagen van Mei zullen de Koning en de Koningin eën garden-party aan-bieden in de broeikassen van Laken. Op 19 April zal de Koning in het Paleis der 50e Verjaring aanwezig zijn bij de uitreilting der belooningen van den jaarlijkschen wed-strijd van vée. De Koninklijke Familie te Oostende. — De Koning, de Koningin en bunne kinderen zullen kortelings enkele d'agen te Oostende gaan doorbrengen. Da tooneelkringen van Koekelberg. — Be-perkten de Maamscbe tooneelmaatschappijen. . op enkele uitzonderingen na, tôt biertoe h'un werkkring :n onze Vlaamsche bewegiiig soms 1 wat al te nauw binnen de grenzen van hun kunàtdioel', van langs om meer beginnen zij ,e>r trotsch op te worden ook hunçe plaats ond£r strijdende groepen in te nemen. Daarvan gaf te Koekelberg, na bet gezamenlijk verzo-ekS'Chrift door de vier Vlaamscbe too-ne el m a atschapp i jen met hetzelfde doel reeds bij den gemeenteraad ingedlend, de Félix Vande Sandeikring een nieuw biijk. Bij de ontvangst ten gemeentehuize, die de-zen kring te beurt. vieil ter gelegenbeid zijner bekron.in.g in den wedstrijd te Oudenaarde, legde de heer Léo Renard, voorzitôeir, in zijn. antwoord op de toespraak van den heer burgemeester, in gepaste, maar kernacht-ige en ste-llige bewoordingen, de gevoe-lens bloot, ' die':de Koeikelbergsohe■ tooneelliefhe'bbers koes-teren in zake de voorgestelde wijzigingen aan het leerprogramma onzer gemeentescbolen. Hij wees op de volstrekte noodzakelijkbeid van het toepassen in die scholen van den 1 stetregel moedertaal-onderwijstaal en op de ; pracbtige uitslagen die dit stelsel steeds heeft j gebad in on-ze jongensscihool, waar tal van leerlingen gekweefkt werdeai wier buidige \ stand in de samenlevingeen waarborg i s van te voortreffeli jkheid van het' ondeirwijs, dat er •v-eiTstrekt wordt en wàar zich zelfs "kunstenaars onder bevinden. Hij zwaaide wel ver-ci ienden lof toe aan ons liuiddig ondemijzend personeel en bracbt terloops een danbbare hulde aan den heer Jan Wouters, dên zoo ge-liefden oud-bestuurder en grond'legger van dit onderwijs. t' Was eenvoudig, maar kranig geztgd : "t kon niet berter. Ben eerste uitslag van dit flink optreden was dan ook dat nog denzelfden avond een dertigtal personen, meestal too-neelliefhebbers, zich in den « Vlaamsohen 'Bond », die de inricbtin.g van het huldebetoon had op zieb genomen, als lid lieten voordra-g-en ^^an overal kwamen aanvragen. Goed zoo, jongens, ald>us moeit het zijn. Onze beste gelukwenschen aan den Vande Sandenkring, éu om zijne bekroning, én, om zijné flinke houding De troepenschouw van 8 April — Ter gele-genhe.id van 's Konings verjaardag zal Woensdag 8 April, als riaa.r gewoonte, een sed^ou-wing van de troepen" van het Brussëische gar-nizoen pl'aats hebben. De troepenschouwing bëgint om half e-lf. Naar men weet zullen 50 man van het 9e i.inieiregiment bij deze gelegenbeu'd de nieuwe uniform met net nieuwe hoofddeksel dragen. Een besluit van den burgemeester verbiedti aile voertuigenverkeer, van 10 1/4 uur tôt na het vertrek der troepen, in de volgende stra-ten : de Wetstraat, van de Konin.gstraat tôt de Regentlaan, de Hertogstraal, van de Wet-straat tôt de Troonplaats ; de Paleizen,straat de Koningstraat van den Treurenberg tôt de Koninklijke plaats ; het middengedeelte der buitenlânen, van de Jozef II tôt de Voormit-zicl.ts'traal : de Louizaplaats en het middengedeelte van de Louizalaan over luire gebeeK-lengte.Het tramverkeer tijdens de wapenschouwing. — Ter gelegenheid van de wapenscbouwing te Brusse-l, op WoensKlag 8 April, zal het tramverkeer als. volgt gewijzigd of geschorst we-zen":De diensten Xrs. Z, 3,* 8 en 11 zullen van 10 n. 50 af de lijn der Buitenianen nemen, tusschen de Schàarbeeksche- én Louizapbort. De diensten 24, 26, 27, 28 en 29 zullen onder-broken zijn van de Beurs naar de Kunstën'-laan, van 10 u. 50 af. De diensten zullen naar Treurenber.g rijden. De diensten 20 en 22 worden van 10 u. 50 af geschorst tusschen de Luxemburgstatie en 1 de- Regeutiesitraat, (Politie-kommissariaat), Diensit 33 zal van hetzelfde uur af geschorst wczeii tusschen de Luxemburg- en Zuidstatie, en dieust 94 zai van dat uur af dé lijn der Buitenlânen volgeii tusschen de Schaarbeek-sobe- en Naamsche Poort.. De omnibus Beuns-Elsene zal van 11 u. 15 1 af niet rijden tusschen de Xaam se lie Poort ■ en de- Ge-meenteplaats van Elsene. PATHÉ-PALACE, 85, Anspachlaan Van ,10 tôt 16 April, Polin in, zijn repertorium. De Schoolwet in den Senaat. — De liberale | gekozenen van den Senaat hebben eene vergadering gehouderi vôôr den aanvang der zitting ' van Maandag. Beslist vverd de bespreking van het Sohoolwetsoaitwerp haar normaal verloop , te Iaten volgen, donh zich krachtdad'ig te ver-I zetten tegen éîke p<>ging van smoring van het 'débat door de klerikale meerderheid. Inderdaad, bet was ter kennis der liberale leden gekomen, da.t er rechts neiging bestond om de algemeene- bespreking van het ontwerp I Woensdag te b'esluiten en dan de artikelen op 'storm pas a.f te ha ndel en. Da ara an. evenwel, moet niet gédacht worden, want er zijn nog 24 redenaars voor eene sprcekbeurt ingeschre-ven, waaronder tien leden van reoht.s. De poging om de stem der oppositie te doo-ven, ten einde geen onaangeiiame waarheden te moeten vernemen. zal dus verijdeld worden. Het feestmaal A. Mockel te Luik. — Zondag-avond is te Luik een «litterair» feestmaal gehouderi ter eere van den Fransch-Waalscben en t.p Pari.is verblijvénden scbri,jver Albert, Mockel. De aanleidiug tôt. dit feest was, dat, de h. Mockel tôt rklder i'n het Fransch e eere-legioen is verheven. Ai de hoofden der Waai-sche beweging alsmede al wat eenigsziins naam heeft in dp Fransch-Belgi6ohe lettçrkunde, was daar vertegenwoordigd. Men kan er zich alleen over verbeugen, wan-neer een vork een zijner scbrijvers hu.di.gt. Doch wat wij vooral misplaatst, vinden, is, dat - men bij deze gelegenbeid eens te meer dacht i tegei- de NTaamschgezinden te moeten ten strij-, de trekken. Dit werd namelijk gedaan door ' Emile Verhaeren, die het feestmaal voorzat, in zijn heôldron-k op de Franscbe kultuur — e.en - van de twee kult.ure-n der Vlamingen i! zcgde . hij — en door Albert Mockel zelf, die in zijn rede zegde : Wij moeten opstaan voor de beili-ge verdediging (van wat??) en tôt de flamin- - ganten roepen : «Gij-ziilt'riièt verdér gaan!» En- Em Verhaeren, die wil doorgaan nls een Vlaarnsch diebter keurt dat ailes goed... Dai he.-wijst wat bet Vlaamsche volk op k'ultuàrgebied aan dergelijke. sobrijvers hpeft.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.