Yoor België Ô centiemen, voor IMerland 5 cent het nummer ■ VIJFTIENDE JAAR Maandag- 9 Februari 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brosse! ABONNEMENTEN: 1 jaar 6maand S m. vrachtvri] !r. 14,00 7,30 4,00 Nederland., » > 20,00 10,SO 8,KO Andtre landen » 52,00 16,00 8,00 Neri kan inschrijven op aile postkantoren De imckrijvsri voor een jaar ( 14 frank), keiben recht op eene gratis boelcnprmu en un fttUuttrurd nekeitfitch bijvoegtel «un 8 liait. Vlaamsche Gazet Nr. 40 Maandag 9 Februari 1914 30, St-Fieterstraat, 30, Brosse! ÀÀNKONDIGINGEN Bladiijde, per kleioe rejtl ... h. 9,H !• Bladiijde » 1,00 2* Bladiijde ....... tr. ï »n > S,00 Rechteriyke eerherstellinttn , . i ï,0# Roofdopsteiler-Eigenaar : JUIalTTS HOBTE, BRUBBEL van BRUSSEL VERSCHIJNT 7 MAAL PER WEEK BBSTtTXJR EN" RBDAOTIE i TELEFOQN III ^^ederlandsche Letterkunde Betje Wolff en Aagje Deken Wat ook ikK^rtzLohitig mag b-eweenl worden irjç'citen wij, Vlamingen, zondier. afstand te xdôèn van onze) persoonlijikheid1 toch imimiër jgTootç bal a ngstell ing yoedien voor ai wat wij Lezitteiï• aan Nederlandscthe. kuiii -1-. Noord-Xctlerla.nd îs v: . ons- hst l>rar'Jpuut vaiî cns Ve'sjit&lij'k leveii, zo als voor l4 ranscfesprekcn-. Jce 'BfeJgcui -eii Zwitsers Frankrij-k. Oiïzï letterkunde is d'tis onafscheidlbaa.r van Aval- HoilandJ vorwtbra^bt. Figure» als !het vriendinnenpâair Betje yVa'Jff en Aagje Deken . . verdienen zcowel de waa^deering van den Vla-niing al'3i van d'en Ho! lancier. Zij zijn voor ons écs te meiùta-aard&ger d-aar zij. leetden in een tijd van geestelijik ver val voor ons land, in de tweede heïft der achttiendei eeuw, eau ons : een sofooon b-eiwijst i'ev-eren van het kracihtig Nederland'sch leven, van het geestelij.k leven i va» 'hiet NederJandsahe volk, waarvan wûj deel < uitma'ken. door taal en oors-prong. E-e» nieuw deel d'e,r Neden!andschte Hi&to-risohie Bi-blio-t'heek onder leiding) vaini Prof. ; Brugmans wero1 aan de beroemde roman-schirij't sters gewijdi. Reeds vroe-ger hadden w ij> < de gelegenbteid1, toen Het L e, v en van Y o il di e 1 verschieen, deze uitmuntende wer- : :ken aan te beve'ien. Prachtig geïllustreedi en ; verzorgd vormen zij) een standiaarduiitgave, waarop die uitgevers- Meuilenhott & C". met redit tratsch: mogen zijn. 1 Het wenkJ,' van de geleerde en fijnziiini.ge 1 Johanna W. A. Naber werd met goudl be- i bnoond door het Tey.l'ea-sgienootschap te Arn- 1 sterdam en zoo gunstig onthaald!, dat nu reeds, î een jaar latex, een nieuwe diuk verscheen in t een passendt en,fraai kleed(. 1 « Weiniîge nairien uit de geschiedienis oiv ( zer letter.kurïde, meetnt die sdbrijfster nu haar | iiileidling, zijn zoo gjoed) bekendl ais diie van l Eliizabetih Wolff en. Agat'ha Deken. O-p het < ihiooren d:ier beide namen overkom.t ons d'à- i delij'k de herinnering aan iets vrootlijks, iets t piittigs, iets. gezonds, aan ie.ts edht Hollandsch bovenal. Sommâge hairer werken zijn na vijf î kwart eeuw nog met verbannen naa.r onze bi- l •bMotheken, maar bilijven eene pilaats beslaan l in onze hui.skiamers. Tooh geldit dit slechits. a yoor een gering gedeélite van het oi\-erv\-eldi- « gendi vele, dat z ij hebben gawrochit. H are wer- l kei> in )hun geheèi/ kennen slec'hts weinigien. a Zelfs zij:, d'ie studie hebben gemaakt van ha- ; ron Ietfprkundigon îrheid1. hel>l>en ziohi meest l tôt een ondierd'eeil daairvan bepaaldi en dit i onderdeel àelf met aitijd volledig bcihandeld. Reedlsi haren eersten lof redenaar, J. Konijne.n-burg, werd d'oor die».recensent in de Vader-landische Letteroefeningen van ihet jaa.r T805 verwieten, dat hij Elizabeth e» Aagje te zeer alis» dichteressen had herdlacht en hiaa.r daa.r-dioor niet genoeg recht hadi laten wedervaren ^ als roonanschrij'fsters.; en ,in Jater ja.r'en fneeft ^ Dr Jan ten Brink in zijn gjesohiritt De Roman t in Brieven. sprekende over d'en rcmantischen •*' arbeid van Wolff en Deken, van ihare C o r-n e 1 i a W i 1 d s c h u t slecte terloopsi ge- ^ vvag gemaakt, vanhaa.r Geschrift eener <; b e j a ajrdJ.e Vrou w gehee,l gezwogen en é ronduit bekend hare Brdeven van Abraham ^ Blankaert niet in ihancien te heb'ben ge- 1 had ». « Het thans levend geslacht kent Wolff en Deken eigen'ijk a.laeen als mmansohrijfsters ; i' biet weet na.uvvelijiks meieft", dlat zij 110g lieel J1 wat nieer zij.n geweest dan dat al.leen: dat zij zelven 00k iets nieer, iets and'ers wildien vve-zen. Hare romans — men moge zej dan vrij p tendenz-romans noemen — waren haa:r sleohts ^ middtel, slechts Avorktuig ter lieredking van een ]l doel ; en dat "doed was : dbor hare geschiriften v invJoed te oefenen op de algemeene ontwik- z iceling^e» beschaving van haar voilk. Haar talent was haar een wapen — en 'het is gieb'e'ken g een machtig wapen te zijn, — in den strijd -voor vrijheid, dat koste'.ijke erfgoed d'er va-deren, voor vrijiheâdl in het kerkelijke en in het staatkundige, vooir vrijheid1 van gpds-dienstige belijdenis, .voor vrijheiid van gewe-tën. voo>r \*>rijih.eid' van d'enken ». h Matériaal voor het samensteLien eener vol- v ledlige levensbeschrijving was wel vooflhan- ' den. Het werk va» Frijlink (1862), van Dr 7-Van Vioten, van Prof. JorL3sen, van Busken 2 Huet en vooral van Dr J. Dvserinck die de B r i e v e n dlezer begaafde vrouwen uitgaf, n ■waaruit wij ze zoo natuurlijki, zoo goed1 leeren ^ kennen. Dr Dvsérinck was 00k die man, die . Zûngd.'e \-ocii" d'e Wolff- en Deken tentoonste!-Jing in 1884 te VJissingen gehouden ter gele-gen'heid der onthulling van de monumentale iontein ter eere der romanschrijfsters opge-riofit. n Het :leven der vriendinnen is wel kensohet- h send1 burgerlijk voor den tijd. Me» wordt ge- ^ waa.r dat er een wind van opstand over Eu-x'opa gaat, d'e Fransche encyclopediisten y sdhuckl'en d'e geesten wakker, maar de sympa- z thie der sohrijfsters zal wel gaa» tôt Rousseau ^ maar niet tôt Voltaire. Deze begaafde vrouwen leven ver van het rumoer en van de be-roering, ingenomen met vraagstukken van op-voedkundiigen en nationale» aa.rd1, schiideren * zij voor het nages'aciht de zed'en van h un volk. t Dat blijikit ten silotte hun roem. Noc:h hun j, strij'dlscihirifte», nochi hun noehitans niet aitijd d te ver.smaden veraen, noch bum vertaa.lwerk, w rioeb de minder gekendc, romans -waa.no ,de r tendenz nog seherper uit'komt, gaan tôt d'en ^ lezer van deze» tijd. Prof. .Ka.lff getuigt van .S a r a Bni'ger-Éa-rt (1782) Had het boe'k als kunstwerk geêîi voortreffclij'ke eigenseliappen, dan zou het niet zijn blijven leven tôt in onze» tijd. Een .bediendiaagrsoh lezer mofge.1 aanA^nkélijk eenigszins vreemd staan tegenover'j1 man in brieven, sj?oedig ziet hij iiV, '(îa( éf a weinig versohil tusschen zul'ke brieven en jj onze 'hoofdstukken. En van W i 11 e m- Lee- <1 vend (1784-85) zegt 'hij,: « OngetwijfeM- ge- C tuigt deze tweede roman van -een onverf.lauwd scheppingsvermogen. een eerl)iedlwaarri.ig ta- _T1 lent van waairuemén en'uithccklle». Daaitje ^ Leevendl evenaart Sa art je Burgérhart. in» bei- n de gevallen beboefde vooral Betje Wotfff zich. v slechts te laten gaan orn àara.kters^ te sohep- g pen, die 'het 'hare in zoo menig opzicht gelii- \ ken. Een zoo kostelijk uitgebeeld' echtpaar als 1; de oude zeekapitei n De Harde en zij ne vrouw is in Sara Burgerhait niet te vinden; vooral liet portret van tante Martha de Harde mag staan iraast 'het beste wat de West-Eurolpce-scihfâ 1 itéra,tuur van dien tijd iheeff voartge-bracbt ». Een andere mieiikwaardiige, Ho'I'iar.'jiscbe tijdgenoaie, Belle va» Zu\len, veihaailde Sara Burgcirhart in het Fransch, en -tct op onze dia-gen werd de o;)rs].r::nkelijke vitgaat herdrukt als iiummer' één der Wereld'b'ibliotheek, ter-vvdjil W i 1 l e m L e v e n d, in bewerking va» Mevr. van Westrhcene, nog heden in den han-del is. Het al.ierbeste dus wat de scihrijfstersi ons n.ailieten, een bee'd va» «hun tijd en omgeving, ât ste.l'lig vâ>t aan hun .leven, het leven va» twee knappe \ icuwen. <:.:e begaafd maar ge-natigdi, a,lles met leuke opmci Â'zaamhekl be-x.eken en in hun toeg^vende oatuur een bran /an hunier vondien bij biet waa.rnemen der nensahelijke zwakheid en ijdelheid. Vo'op -hadden zij het burgerlijk leven van nu» land leeren kennen met zijn licht- en scha-iuwzijdlen.Elizabeth Bekker, te Vlissingen in 1738 ge-x>ren, huwde op 'twintigjarigen leeftijd den ^redlikant Wolff uit De Beemster. Haar man, .•eel ouder dan zij, d'wong haar acàting, af ioor zijn verstand tu zijn gezelJ.ig. ka.rakter. 1 L» 1777 stierf Wolff en van nu af leeft ziji sa-nen met Agatiha Dei'cen, een wee> in 1741 (?) çeboren e» van haar derdle jaar in .het wees-iuis der Collegianten te Amsterdam 0'pg;2-r'oed. In het stille De Rijp wonen de vicendin- . is» a!is vergste» burgeressenj later te Bever-vijk op Lommer.lust oim in 1788 uit te wijken , iaai' Trévoux. Wanneer biet tien jaar later )lijkt. da-t hun fortuin veroren is, keeren zij iaar Den Haag terug. waar zij leven va» ver-ale» e» van wat milde vriendën hun dosn oekomen. In November 1804 sterft Betje in le armen van haa.r vriendin-, die rèeds tien da-?e.» later haar voilgt in 't graf. Eer^s dood );!eef slechits die waa.rdleering \ oor -het vrien-linnenpèiar, wie:i' samenuerking, zoo vo.lko-nen was, dat men het slechts zeiden i» de Ji-eratuurgescihiedeniis vermeld ziet. Het aangenaam e» lezenswaardlig boa-k van ^lej,. \'a;ber is voorzeker geschikt om warme >elangstel!ing te wekken voca* het werk. der »eide vroi'iwen. Oins heeft het. aangezet om oor twee standaairdwerke» onaer letterkun-i!e, vooir! S a n a B u r. g e r !bi a r t en W i !- , e m Lee vend' die aa.ndacht te verzoekén an den iezer. In deze koude winterdagen zdj.rt :ulke boeken opwekkende lektuur, want nu lindert on< minder de souk onpjevvone ukvr.'»-igheid w aar aan wij niet me^r gewend zijn. Lode Bachelmuns. , NEDERLAND Do oferiig Vrerieskonferentïe De Nedieriiandi-ehe kommissie toi vobrtere-i- t .in^" van punte.n ter beliandelin,^ «o;o de 3" \"ne- . leskanferentie, : \vam Zate.i oagr aàn het ;Miinis- ( :Tie van lUiitonvantlse'lie Zaken <in v«?rga,de-ing- bij een. De oestervergjftiging te 's Gravenhage Ilet aanta.i 'typhusgevalJen te 's Gravenhage, ;aarsehijnlijk ' t'oor bet eten van vergiftiigtle • esters texveegg'ebracbt, .bediraagt t'hans 14 ; én îi.icler is ijnniidd'els over.leden. De toestand van een. der .zieken., het. Kamer-d Van \'ollen!îoven, is vooirufitigaande. ■ervolle Gnderscheiding aan een Neâerlandschen geleerde ]"î>e ouci-nûnister, inventeur prof. Dr J. Kraus, i benccnul tôt e-erelid deir « Soci'edad' de Inge-iei os de'l Peru » >en der « .Sodfrediad' Geogra» J ica de Lima ». AangeteekEnde brieven vermist l it. M'aastncb'î werd op 4 Februari van het ôstkant.oor aldaai een pakje aangeteekende rieven, wel'k palvie iai cien zak g'esl'oten was, aar Amsterdam vcnao-n^en. Bij aankiomSt ou et bioofdipcr-tkant'jor aldiaar .bleek bet iNi.kj;-erdwenen en de za.k weer djicbtgeiiiiaid le -ijn.Een 101-jarige , P. J. Kielman le Terneuiztiu ibe'èft. \-*rUdia<ar in « oed'e gezondheid zijn 1.ÎM" ja.-«,rdag herdacht. EN GELAND : Een nieuwe landvcogd in Zuid-Afrika De bladon melden, dat de beer Masterman ^ innen koi*t zal worden benoemd tôt miiiLster an arbeid, ter vervanging van den h. Sydney ' îuxton, die tôt pejïr zal worden verbeven en al worclen aaagewezen om ter vervanging van L<>id Gladstone als goeverneur-gjeneraaJ van ' uid-Afrika op te treden. De Daily Citizen, het- arbeidersblad, 1 îeldt, dat de ontslag-aanvrage van Lord Glad- ' bone zal worden medegedeeld bij de opening ' an het Engelscbe parlement. DtJI T ^fn^AND De kreonprins zou naar Afrik?. afreizen 1 Berlijn. 8 Feb. — Cit. gotede bron ■ve.r.neetnt , ten dat de Diùfitsebe kroonprins bet inzi.obt eeiDt eene reiis in Dniiitaoh West-Afriika to on- 5 ernemen. De Keizer heeift niiettemdn zijn toe- ; iemming mog niet giegevem In 'hiHifkiingen is men even-wel ovort-ujgd dat < /iilieJm II li-et onii.wtMp van zijn zoon gunst.ig j >11 wezen. Het -e.hijrn zelfs dat men enkele j ré^Breiids-eCeji tôt reas zou liebben. gemaa^vt. ( zvveden ; - x— ! og over de betooging der Zweedsche Boeren ^ Het voorbijtrek'ken van den boerenoptocht , î Stockholm duurde tôt 7 uur 's avonds. De | 'oning en de Koningin bleven gedurende al ien tijd in do zaal. Zaterdagavond gaf de Ko- ing in liet paleis een avendmaal aan 2300 boe- în. De socialisten hadden p1 rotes t ver gade r in g e n igericht. ^ DE BALKANKWESTIE , : x: t A'br»nië en de Egeïsche eilanden v D? nota van Grey v —Ml)e ambassadeurs van bet 'fiÇsVw^Utlfffelk afzonderlijk; x an. den inimister van buitenlandsf'be zaken 1 îorfcleling iblet a.ntwooild van hunne regeerin g en me:l3 op de jongste nota van miinister A rey' over Albanûë en de Egeïische eilandeni. In diplomatieke kritiigen is men van mec- ] ing, dat fuet. mondelinge' ain-twoord gevolgtfl i i.l wordlen -door een airvtwoord van méer for- J îeelcji M'ird. \aar verzekerd Avordi, zullen er îissclii^u nog wel eeuige wijzigiiiigeai worden ' oorgesteid, jnaar is men het- overigèns in be- c( insel -cens met -de vôorstellen. van Engélaud. ( erWàé'lit wordt;.jetât de Grieken Albanie zuî- 1 n ontruimen fuss<?heiï 1 en ?1* Maa.rr. ' g IN HET ALBANEESCHE W EHPENNEST W$F- EEN NEDERLANDSCH OFFICIER DRILT T0EK0MSTIGE ALBANEESCHE GENDARMEN l).L' eerste */. o i '4 i le i mo^G.ndiheUpn, iki do ■■ 11 zt i Jsî und i y <*-11 AlJ)3DG6Sob6it Staat, is geweesl er ee-n sterke rijkswactit. in te richbën.ïjrâ Daarvoor i-s beroep geclaan Nederlandsche ofrici«^^HS|ilians ziin Maarvan reeds een lantal werkzaam in Albanie. Aan het iioofd van h. Vli^neesdi geodaa-nieriékorpi staat koionel De Veer en onder hem majoor Thomson, /.oflgboht t.e be?rij])en vergt het van Je Nedwlandsolve officierem nogad arbeid «m de AlbâîeSsaht. vrijwilligers iot° bekwame gendarm^'n op te leiden. ' ^ ' Onze plaat stelt een afdeeliJie difer g-endarmen vceF^flnvijl zij g-edriM worden door Witenant MaÙinotorodt. l'ot hiertoe hebben reeds een 1000 vrijwiiliigers zii^^Sfeey.'ven ont in de Alboneesolie rijkswacht te dienen. De gneesten dezer vrijwi.li^u îliiin ^ri^teneti. wni nogal misnbegd-reid en waiitrouwefi weikt bij d'e Albaoeesche MtoUcShU voor 2/3 inohatne<laansch h. AMERIKA De prijs a'er Madonna van Rafaël New-York, 7 Feb. •— De milJionnair Peter kV'iti'sner koebt va.;: de kunsthandelaars Du-/een Ue beroemde «Madonna» van Rafaël — velk srliildeiij vroeger aan graaf Cowper toe->ehoorde — voor den rekordprijs van 700,000 lollars. DE MEXIKAANSGHE KRISIS Het beleg van Tampico Yieracruz, 8 Feb. — Per ra.diiotelegrnm meldt aien 'j.it de rebetlen rond Tampico sarnen-rokken om de stad aan te"va-lien. Te Tampico Iiebben zi iden waterdienst. vernield en in de pvatervergaarkom.men der stad is er nog- en-kel vater voor drie dagen. JAPAN T i Het schandaal in het Zeewezen Tokio, 3 Feb.' — G steren werden den verte-jenwocrd'iger van de Fngelsche lirma \ ickers jQ Tokio, kapitein Kinder, twee kin.idarige vor-îoon n afgenonien : men gelooft d'at zijne aan-îouding spoedig te wac-liten is, lia die van den rerbegenwoo rdiger van J'entcis Agent.scli-ap Poo4e.v en deai vei tegenwooi'diger <U r Sieme.n.s ind Sel i u ck er t-W erk eu Hermann, die zio'li bei-Jen reedis in hechtenis bevi.mk n. Tôt mfi lieib->en noeb Fngeland: noch Du-itscblandl iets @e-bian om liunne bevi'ijding te bewer.kstel3i.gen. EJet endierzoek vvord't. op gehêime wijze gevoerd. Er zijn ook nog. eenige ondergrsclrkte beam'b-;en aamgehouderi'. Tevens werd gisteren in Tokio ee n ^ji'oote neetinig géhouden, die door meer dan 15000 >oisonen was bezodht en waarin aan de Ja.pan-itfhe afgevaardigden Shimada. en Osaki die door nunne verkiaringen in bet parlement het Ma-•ine-scbandaal aan liet licht braohte.n, groot- îclie hulde werd giebraeht. [n het Liberaal Vlaamsch Verbond ERGADERING VAN 'T ALGEMEEN BESTUUR Het algemeen beêtuni* van het Liberaal ^'laamscb \"erbond liield Zondagvoormiddag îe îruéset zijn eerste driemaaudelijksclie verga-lering. De meeste arrohdisseménten waren idor hun afgevaardigden vei-tegenwoordigd. îiét artikei van den b. Brijs over « Libera-isin en \'!aamschgezindheid », dezer dagen in le VladmHcJie Gazet en Het L§dtsté Nieuws •erschenen, zal aangewend worden om propa jànda te maken voor het aanwerven van be-ichermençle leden en toetrodingen van. nieuvve iniigen. Het sèkretariaat van het Verbond zal voor-road ingericht worden 109, Zennelaan, te ïvijssel. Mo* bel oog op de verkiezingen in Liinojrg ;a Cost-Vlaanderen, zal het dagelijk6ch te-il uni van het Verbond eerlan? vergaderen on» e l e,-<der. welke werking het ?.Al volgen in ;■!k geval zal' het Liberaal Viâamsch Verbond crachtigen steun verleenen aan de liber aie ciwLv:fu«p die de verbintenis aangaan het. lemokratische Ylaartïsche prograihnia in <ie va mer te vèrdedigen. Voorts ' w-erd besloten, zoo inogeli.ik, oui <t«; . Ine nt;,av:den een blad ùit'te geven' met. 1 u• i' linge.i ov( r de werking van het Verbond. De In-. Brijs werd aangedriiltîtf^Versïaggc^cr 'oor het punt « Verstandhoudilng op polttiek ffib'.ed. u^schen de liberale mhtualiteitèn van îet \ laamfich? land», op het aanstaande t.ibe- : aal îVji.tï,: listlscli Kongres. Teii S'ioti? werd een d'.agon'dej ige st.e i n f I, waar-p. d;en littralen mandatarissen, van het VJaair:- -che 'land môt aàndrang op het hart, wordt redrukt dat zij bij de tweede lezing van lie: choohvetsontwer]» no'-inaals met .'die krach' il de bepalingen zo.uden' bekampen welke A'trij-[.ig zijn met'de bpjangçji der openbare school n dat zij tevens aan artikei 21'u lien de wij zi-ringen zouden stemmen, welke door het 'laamsche volk worden gevraagct om bet ne- . rinsel înoedêrtaal-voertaal onafwijkbaar als egel te doen vaststellen AvniEi^i'sii^IîTmiir Van onzen berichlgcver • ;, (unctkranijk. Onder onze Antwerpscln- kunftlsi.'hilflers be-leedt onze stadgenoot, de b. Alfmis De ('.len q, ' en,zeer éeivoll.•*plaais, wat blijkt uit den bij- ' al, dien hij elfe' jaar met de tentoone-telfhig an een aantal zijnei- werken indbgst . Dit i.s^veer het geval met zijn Jiuidjg.c. ton-1 !}onsUîil'ing'in de Zaal-Wi.jnep, op,%^:-A1fii:'. <li'e' 10g t'or.Maailda--- o)ien blijft. N'an <lt■ 4.*» scliilderijen, die bij daar uitge i tabl heeh, warein er A'rijdag reeds een 17-tal. erkocht. /....■ De h. De Tdrecq, ■ wij zegden het onlangs, ' .èeft ,eçn..groote voorliefde voor het schilde-. , en Van gezichtoh'uit de Antwerpsche ert LiVri- ; urg8( |ir Keinpen en Heide en het 'weergeven : ah onde çlàdsgedeelten, 'bijzondér' uit Mèche- i 3ii en Oud'enaarde, die liij prachtig,- gansch' ichterljjk tùaar steeds natuurgetrouw weet p het. dr ek te brengen. OngGtvvjifeld ,7.0X1 een jentoonstelling va» iWi te..Br,u.<sel .bijval verwerven en ten zeer-^ te l^idragen'toT zijne faam. KRIEK UT ®T Van b cric ht oever : DePcil in de Libérale Vereeniging. de Libérale Groiiidwettelijke \:er-?en.giîa»b- aanduiding der libérale kandida-en V0'Wè wetgevende lviezingen van Mei l'voor liet arrondissement Gent-telooof^Miwederroepelijk plaats hebben op v Maait aaiifciaande. Buitengewonc Nederlandsche Voordracht. >xiL °ppSe! 'cIn, waarin we meidden <lat. al-îi^ de.gcboorzaa1 2 fan de fakulteit der rei ntenfyCQpdi Hoogeschool : toegang Padden !l0e' !' ^Pr^(line" spreken de Amsterdamsciie ti(u)-;kj riar l)i H. Bavinck. zullen velen zich re»woi^HKIf; afgevraagd hebben : wanneer? We kpivine.i nu mededeelen, dat de Neder-■ a n d sel wg^nke r Donderdag 12 Februari hoopt ap te t-eden-m t aie onderwerp : Teekenen des Fijds rÊIÊkfïaa" de Stemmen des Tijds « Ui v Un ;, 1, (1 !„-»!]sch-goûJ- ilienswge wnken ks de spreker geen onbekehdr nu-er vc-oi \ "len onzer, die .deze gelege'nheid n e, ztiJ'en lateji x'ooibijgaan om bem te hoo-re ri K aar ten zijp siechts in neperkte hoeveelheid hes'rhikba;;i en verkrijgbanr bij de boekhande-m .'en \::n (ioethem, Volderstraat L Hcrcken-rath, \eldstraat, en-Buyens, Poel 12. Een gewichtig besluit!? In a-lgemeone v(;rgadering van de katliolie-ke grondwettelijke vereeniging,- heeft de h. Siffer verklaard dat w onderliandeid Avordt tuBsrhen Ministéa' Poullet en den h. Delbeke en zijn vrienden, met 't oog op de kwestie der voortaal in het onderwijs, en dat men hoopt het tôt een overeenkomst te brengen. En dat is dus ailes wat de beruchte tegen-storamer weet aan to halen om zijn anti-vlaam-sche hondin.2 te verklaren ? t Is weinig en 't z<il er wellicht niets toe bij-dracren om de klerikal.e flaminganten van Gent, uit de doeken to lielpen waarin hunne volks*-vertegenwoordigers ( ?) hen lapte.n ! In dezelfdc vergadering werd ook nog besloten dat de poils zullen gehouden worden van 24 Februari en de beslissende polLs op G Maart, voor liet aandniden der lderikale l<a.n-o daten in de aanstaande wetgevende verkie-zmgen.Geen Vlaamsche Meeting. D.aar Woensdag aaiiytaande <le besp-rekiug der anienUenienten betreffende de voertaal in het onderwijs, in tweede lezuig in de Kamor voorkomen /a!, daar van andere zijde de door net Xationaal ^ laamsoh Verbond uitgenoodig-de i("denaa.rs- te lauttijdig antwoord Iiebben ge-g/n-en, yaJ de voorgestelde Groote Protestme< -tincr, waarover we reeds schreveii, met kuamen plaats vinden. Bij dan schepan van Geldwezen. De h. se lielpen Anseelo zal liedeii Maandag voormiddag, om 11 n., de afgevaardigden on>t-vaiiff; n va n groep dieu- Gentsche vereenigingen , welke veifeden week besloten bebben verset aan te teekenen tegen de prijisverbooging van wate.r, gas en elektrieiteit. Deze afgevaardigden zijn, de hli. Jan de Moerloose, plaatsver-vangend provinpieratwlslid (liberaal), Karel V an der ( ruyssen, Paud Goossens, Oamiiens en De Block. —_ 1^ m DE SiAMER Do eerstvolgende vergadering Dinsd-ag. H) Februari, te 2 I 2'unr (zaal var lift 2e Ondei \o(.>rz;tterschap).: Vergadering var il" M:d(lenafdeeling be.'ast met liet onderzoei van de begro iting van het Mini-sterie van Nij vei'hei,d en Arbeid voor het dienfttjaa'r-1914. Openbare vergadering, kwart vôôr 2 uur liagorde : Herstemmlng. bij naamafroeping ovf r bet iwiv-^Ie rleel van ht't amendemen Teiwagne eii BraïUntan op artikei'ni van he nntwerp van sçlioolwét. \'iag.=n om nirlegging : I. Door dén;h. Bru r)c! toi den niinister van Kolon.iën «over d< iïipatre.creîen die hij denkt te treffen tegenovei k aanvalien welke tegen de ambtenaren var Ko'.igro worden gericht ». (Voortzetting). 2 Door den h. Boyers tôt den minister var :)o!-log en tôt den minister van Landbou-w er ipenbare W'erken «over het niet tijdig nitvoe ren van de iinvenwerken te Antwerpen, me '■''ne bet boïiwen va.n d-- sluis aan de Kruis ^•lians en lie! .lanleggen van kaaien op der >ever der s, l-.elde ». (Voortzetting'. 'i Door- de h h Galopin en Debuniie t.or der ïiini.ster vaii Suoorwegen «over het feit. da b- h. Benie-r, voorzitter van den Bond der ver 'eni^ni/reu vr,n inachinisteii en st.okers in Bel j;e. werd ont/et uit zijn ambt ». ({Voorlzeîting; STAATSBLAD s Febj uai! 19i» Burgemsester. — Bij koninlUijk besluit i; ■ampens. I... benoemd tôt bm-Remeester de: ïesne&hte X^veif arr. fîern. Brugsen en Wegen — Een koninklijk be-sitiu heeft de beslissirig .wedgeUen-rd Avaarbi Je .genieenteraad van lîra-.schaat eer, i-ootiiigs' îlan aunneemt v-oor tien dot>rpang (Felnuir Uaria-ter-Heyde . deel nitraakende van de baat /an: Bnrôsel uaar Breda. Beheer van het Zeewezen. — Bij koninklijk Mfcirft TU- I.nt-tin. .T.. lMofaklt-vk. linvor'dérc :ot bureel-onderoverste. Vlaamsche Protestmeeting In de zaal der Harmoaie te Aatwerpen ! • ' . , • ■ ' — Van onzen bcrichlgcvcr : Di'rzende'U N'iamtngen hadden Zurlngn'i ii'Liddag'de.ru oproèp van îlJèl Algemejn Ned'er lG:i:;c£-.cn \'exbund beanitwooitJ eux vulden d< groote zaal der Ku-n. Harmonie. N'oor den aan vang der meeting, werden. \'laarnschc strijd liederen gezongen. Aan het bureel namen plaats de 3ih.. Ma? Rooses, voprzitter, Frans Van Laar, sekreta ris, Van, der Gruyssen, Paul Billiet en Kare Meerbergen, provincieraadsleden ; Léon V ai Pefiorgh, senator, Hubert Melis, Marten Bu dièksheiim,, Ferd. ReyniLers, I-Iellemans, Vai Roy, Do* Swartg, WWJîers, Van Kerckhove Donnez», Van Geél, gemeenlteraadsl-id, Ael breclit, Bly, Van Cuyck, Guinzburg, enz. De voorzittîer leest brieven van verontschul digiingen van volka\ie/rtege»woord igers Ter wagne. Roy ers, Borginon., Vair» Sande, Vai Gauweiaert., Huysimans, Peclier, Adelfon Henderickx, Franck, Augusteyns, Delvau> Pol De Mont, De Puydt, enz. De voorziltter meldt ook dat. de h)h. l'ran V an Cauwelacrt, Huysmans en Franck, bij ve: gissing op (le pla'kaart gemeld werden; z hebben zich dus niet als apreikers opgegeve en z.ich d'us ook niet teruggetïtclkifeeais zoioaLs i sommige bladen gezegd wordt. De vol'ksvertegenwoordigers diie zich hete vercmtsc!huidigen, betuigen -h/un synipathie m< de beweging en zuMen al het. mogel.ij'ke doe oin den toestand te doen opkiaren tegen d tweede lezing. (Toej'ui-dhtiugen). De dri'e sprekers welke vervolgens het woor n.emen, werden beui-telings geestdirift-ig toeg juiicht. Redevoering van advokaat Wildiers •De h. Wildliers, in kraolitige bewoord'inge! maakl de 1 i j <Aei i s ge s c- h i-ed e n is. van liet ^ 'aan schi ■ vo' k v a n a f 183U. Een eeuwjge-n strij< waa.rin wij steeds verdrukt en vernederd we d'en dGch, nu worden we eindelijk moe 1 lijden en i.s bot tijd dat we epstaan. Sîag na slag werd ons itoegebracht on h« volk heef't gi antwoord : Ja, we zijn versoho; pelingen. lijden honger en gaan gebukt oiKk d'e vemedeiing, ma,? r w-e verkoopen onze 7,1 niet, 13e h. Wildiers beispreekt verder den toefti.ai: der \Tam.i.ngen voor bel gereolit, bij1 het leg< en ali'c bestuivrlijke inriich-ting'en en de aclute ui 'steM.i ng ien n i iskenni ng d ie we sLeeds alt ij enovei il te v.erduren heibben. Hij wijet op d'e .ont.wikke!ing.sga.nig4 e-rvan doar de eeuiwe heen om te besluitep : xcij worden ook eei het leryen moede en zullen roepen : Levé ( bes i u u rl i / li e s eh eïdi ng. Redevoering van advokaat Alberik De Swar up het 3: \>derl. Taal- en Letterkimdii Kongres te Antwerpen werd breedvoerig h wezen dat mcedertaal-voertaal wezen moi De praktij.k staal-t dien (regel. Spreker legtt d voor opgon met re&uMateii van het :knoeiste-ls in de Br.Ussalsalie isic'holen. De vormendle-kaw • der niuedert-aal l'ewijst hij -ook d'oor de verg lei-en uil-slagen der Vlaannàclie en Waailiaoî beroepss'cholen.- Daari^a verhaalt hij het'gebeurtle bij de -b sip.reking der amendenienLui Nobels en \'« Gauweliaect. Hij berinn-ert Woeste's bek-ent si'iis : Het etiel.se 1 No>bels Ls de be&tendig'îng d huidiige niis'bruàken. Spreker ont.leed't wat n.og bij de ■? lezing reddept is. Hij haaJit de mio'mandre's.-comnientaaa' aam Men za: de ongehocidste aneçleding'ing zi c - onstaan tusscih-en vrije en openbare «choie om door op-bod' van M i frauscht ondierwij-s < verf-ransehte oudèrs tf;,- vei'jjJ'inden. vSiw. herinnenit ten sLotte de lijdensgeschied nis van de wet Franek-Segers, aan het voc stel over de VI. regimenten, en vraa-gt zi< beangstigd a,f wat er va.n 'het wetsvoorstel ov de vervlaameicihing der Gentsche Hoogescho ge worden zal. Spr. Alberiik Deswa.rte eindiigt. met een gloe vb.'len oproep opd-athet VI. voîik ziieh tegen zi zoog(Mioenide vertegenwoo'rdigers, feiMij'k v( wercn, z;. u. Over l looitl ! «roept Jiij uit, 'ov boord ! CGeeçtd'i ift'ige toejuichingen.i Rerfsvosring van advokaat Van Roy Onze lous i.s : In Vlaanderen Vlaamsch! M: het oog op bcstuur, loger, gerecht, onderwij kan men ta.alrec.-bt beschouwen hetzij al.s gewe teli.jk leelit, hetzij ;ils pérsoonlijk îeclit. AJis g e w c s t e 1 ij k r e c h t besckouwi as het verbonden aan den .grond ; bet .is de to .paasbig van de leus : « In Vlaanderen Vlaamsclu: het sleepc voor iedereen, ook voor niet-Vlami gen, de verplichting na zich in Vlaanderen na; d'e in Vlaanderen bestaande taalregeling sr'bikken : 's lands wijs, 's land.s eere! Ande zijds d-wingt liet de \ Iamingen om zich in 1i WaJenland aan de Waalsche toestanden te o derworpen. Als p e r s o o 11 1 ij 'k r e c h t besclhouw-is het ta al recht- verbondeai aan den pers'oo aan den burger, en voilgt dezen, ook buiit< zijn gewest ; bij toepass-ing van deze opvattim knnnen Walen en Vlamdngen heel'het land do-Il un taalreo1i.t doen gelden. Als gewestelijk recht beschouwd, loopt tai redht uit op wettelijke ééntaligheid van Vlaa deren eu Waleulancl : als persooailijk recht b "seliouwd op twpetaligheid van ganscli Belgio Wij zijn voor wetteii.jke ééntaligheid ; twe ta-liglieid is <hv vermuilezeling van onzen star Zoolang ons landsbeytu-ur officiel le tweetali ! hiêitl w-ij, zal Jiot op zijneai wcg aile stanibowi te, Vlamingen. ont moe ten ! Ook de Walen knnnen met Bélgische twe tali^heid geen vrede hebben : nu. eischen 5 reeds bestuurlijke scheiding... Wij zeggen aan ons landsbestuur : « Cavea Consnles », de tijd i.s missebien nabij dat o< do Vlamingen <lien ei-eh gaan stellen. Voor o • goldt het dus : in Vlaanderen, Vlaàmsdh b stuiir, léger en gerecht; ook in Vlaanden \ laamsoh,onderwijs! De toepassing van deze grondbeginselon îiatii'urJijk nfet aitijd gemakkelijk en kan bots'ing komen met andere groiidbeginselen, z> bij voorbeek! op rech-teriijk gebiocl, met h reobt van verdediging. Zoo moet de Vlamin die terecht staat in bet Walenland, even als i AVaal die terecht staat in V'iaanderen, zich zijne taal knnnen verdedigen. De Mioinand.rc doet in de « "Revue de Bel: que » belder uitsehijnen dat de twee aangen men bepalingen beteckonen : « de Fransebspr kende Relgon in V laanderen knnnen er Fra * lu* scliglcMi Iiebben. gemeentescliolr.n, cianj nouieiie of aanneeinbaie, met recht op t.oelag dus, Vla'imsVhe en Fransche scliolen oj. ^el k^-n vcet in Vlaanderen. In dén Brusfieïyc'lu omtrek en in do tweetalige semeeiiteh, zooa AntuerpeU. Gent, Leuven, Mecheleni.. mogt de Vlaamsciie kinderen Fransch onderwijs on vangen en zidfs dan, wanneer zij geen .Frans< kennen! » i'roleiat, Vlaam£.c.he yolksvertegenwoorc gers, d'ici dat liebt geste-nid ; De liand'liaving van deZe wet bete^.ient ei ontzaglijke vers;erkin,g van de verfranschii in Vlaanderen, den genadësJag Van onze Vlaai s-elie naticiialiteit ! Be b. N'AN DER CRLY3SEN bréng'f. lnidde rJ.-'ink ar; i dewii'sker.e ^prekers, en deze bui werdt door de vergadering afndermaai geé?nlrift:gé' t'-'e.ki.rh.ngen onthaald Hii v. laent vervolgene het wcprd aan den -h. ssk t a r j ? Frans V:m Laar d:e lezmg heudt van. c. -."Tde, die bij eenpariglieia wsrdt gsslen Dag-rda De Antwe-'p&che Bevolking in openbare Mee- • tiiig vergaderd, bijeengcruc'; n door den Ant- . werpseiien Tak van liet Algcmcen Nederl. \ er-bond vraagt met liem en aandringeiicliieJcl, dait bij de twe. do lezing in de Kanier, de atwijkiu-gen van den regel ni het Y laamsche land) nioe-dercaal-voertaal, to.t Brusse-Î en voorsteden zou-■ den beperkt blijven en b:j Koninklijk of Mi- • nis.tericel Besluit goregeld worden, I Drukc er op, dat uet Onderwijs alieen vrucht-l dragend kan zijn, wanneer bet ûi de moeder- - taal gegeven wordt van laag tôt lioog ; !, Verz.ot zicli tegen liet» verweirpen van net aniendoment Franck-\ an CauweLaert-Hjuiys- I mans, de eenige • j-uisto op-lossing van het taal-. vraagstuk ; Verzoekt de K amer van Volksvertegenwoor-" digeas op. deze stemmiing terug te komen en meeiut, *dat ihet beter is aile amendemen-î ten en bepalingen nopens bet taalge'bruik te ^ verwerpen. dan een stelsel in zwang te .brengen, dat in de praktijk op een ware fopperij van het Vlaamsche volk zal uitloopen. s BRIEF VAN JULIUS HOSTE Jr • De volgeude brief was ingezonden geiùomea j door J. lloste die zich verdntschuldigd had n wegens ongesteldheid het woord op de meeting a niet le kuunen voeren ■: Deze volksvergadering moet het als een eer n beschouwen, dat- een Y laming als Max Rooses t nier met- ons is, om verzet aan te teekenen te-ii gen de houding van het Belgiscii Parlement, e dat de Vlamingen in hun heiligste overtivigiai-g heeft vernederd. <1 Max Koos-es was bet, die jaren geledten, na oen onderzoek over de kwestie der voertaal in de lagere sc'hool, met verontwaardiguig schreef : a Hier wordt een volk vermoord! » Bij aile ontwik kelde Vlamingen i s 'bet een ll- rotsvaste oveituia'ng, dat <!en deugdal'ijke <>p-ioîsing van het vraagstu'k der voertaal in do la-'• gère seb-ool noodzakelijk i-s/ c De jeugd van aile vrije volkereii geniot haar ^ onderricht in un? nioedertaal. De \ Iamingen alieen zouden moeteiî de sladhtoffers blijven van - vervreemde hoogere stil-nden, die hier soins nog de wet w.-illen stellen. De uitinoording zou on- ,'1' gebinderd mogen voortgezet woordèn. Een nieu-we schoolwet zou den Staat zelfs veiphchten die .u 'tmoordiçig.te betale.n ! Iedereen weet dlat een dergeiijk stelsel de ;il> treu.rig.ste uitslagen heeft opgel'o.verd. '*; Dat stelsel kweekt te Brussel acbterlijike kin-" der en : <le inrichting' ivan 'liet vakonderwijB II wordt daardoor be.lemmerd. 11 De liaat voor de Xed'crlandsdhe taal is bij sommige zoogezegde pedagogen zoo diep- inge-l<? kankerd, dat zij liever een Vlaamsc'h kindl laten verstompen. dan liet op te le.iden in zijn [e eigen taal. ïnd en vrij, Vh\mTnG.en, dn w<-teu \at ons S" volk voor zijn ontwiKkeling noodig 'heeft, dat e" moesten duloen, dan zouden w:j lafàard.s zijn. t- Do schoolwet vain 1895 heeft aaiî de misbrui-i''; iien op taalgebied' geen einde gestekl. De on-lan-gs door de Kanier aangeiiomen teks't dlreijit 11 d'ie inisbruiken officueel to bestendigen e^'i zcji's t'" te verergeren. le Wij, NTanungen, zouden zvV'ijgeûi.? YY i,i zouden verg eten, dat er hier algemeene volksfbekui-Q- gen moe.ten behartigd wo'den iJ 11 De b. Woeste verweet aan Vlaamsche ikatho-lieke K-anierleden 'lietzelide amendenieut .'n za-'r ko de voer.taal te verdedigen als Vlaanisdhe libéral:? eai socialistische volksvertegenwoo-rdi-l'e gers. „ 'Hetzelfde kleinzielig verwijt gaat soins van-: wege eenige liberalen op, wanneer bijvoorbeeld n liber aie gekozenen het met k^tholiekc en sooia-n listische volksvertegenwoor<ligers eens zijn. om ie de Vervlaams'c'h.ing van de 'Gentsclie hoogeschool te vragen. e- N" laamsoh hâter s sciiemien zeer gemiakke/lijk r- met het woord : parti i verra ad. B.ij llien is dat -h slechts een middel om liun volksverraad (te v'er-^ bergen. °l Was de houding van den 11. Segers niet oj>-recht. 'bespottelijk, toen hij, ontkende, dat er fl" een samenwerkiiig was voor de wet Franck-Se-i11 gers op het iiniddedbaar onderwijs? Maar wij, Vlamingen, hebben a.l te veel 011-1 dervonden, om ons nog over iets te verwond'e-rou.Iedereen bekent, dat de inoedie.rtaal der kin-deren de voertaal moet zijn van het lager on-derwijs. Waaroni schrijft men dan zulks niet ui'tdrukkelijk in do wet in duidelijke Avoorden, die geen twijfcl laten bostaan over de wijze, waarop deze grondgedachté d'ient toegepast ? 1> Zou het dan waa.r zijn, dat men kosi wat kost e" toelagen wil sclienken aan scholen die de Vlaam-1 i sche jeugd verknoeien P a" Wat kunneai de Wailen er tegen -hebben, dat u' de Vlaamsche kinder.en een even doelmatig on-.derwijs gonieten als hunne kinderen? De Wa-len hebben daarbij integendeel een groot be-'t lang; een goed lager onderwijs beteekent voor x- de vlamângbn : een grootere bekwaamheid op vakgebied, een b oogen- prodiiktievermogen. l> Werden dJe \'lamingcn goed ontwi.k'keld, dan i> zullen z.ij naar de WaalscYie gewesten niet moe-!n ten gaan om er liet gemeeaiste en minst beitaal- de werk te verrichten. n- Waimeer wij vragen, dat in de Vlaamsche gemeenten liet Nederl a lulsc'.li de voertaal zon 1- wezen in de lagere schoul, dan verrichten wijj 'i- geen antinationaal werk, dan past liet niet, c- zooails onze tegenstrevers bet <ledon, van een t-usse'iieiikomst van den Koning te gewagen, c- alsof de Vorst van aile Bel gen kon \ ijandig zijn i ! aan een grondgedachte, waarvan de toepassing g- moet ten goedie komen aan d'en ve-rstandel'ijken s- en inaatselia.ppelij-ken vooruitgang van de groote helft dér natie ! c- Ken legende is over die -zoogezegde tusschen-;ij komst van den Koning outstaan. D'e logenstraf-iing was ,iaak : « Nooit is de Koninlg tus-seben-it gekomen. » >k Wij, Vlamingen, waren liet niet, die deze is logeante in het leven iic-pen. Slechts obze tegen-e- strevers konden daarbij belané hebben. Wij la-'n ten iedereen obrdeelon over de gemeene pralv-tijken, welke zij dur v en in liet werk stellen om in toit fhun doel te geraken. in Wij weten het immers sinds lang : bij Onze k> tegenstrevers worden aile middelen door bet t doel geheiligd. # çr, De Vlaamsche lcatholieko volksvertegenwoor-le d igers, die de taalrechten van hun volk w ilden in hoogbouden, ihebben- aich in een moeilijken toestand bevonden, toen de Regeerin g, ondler li- voogdij van d'en h. Woest<; do Vlainin.gen \\aii-o- delen zond. e-. Die \ laamsche volksverte^' uwoordigei> zet-n- ten zich solirap. iedereen. za' den wensi'b koe--e teren, dat zoo or een nieuwe tekst. komt, bij n e, elk geval geen nieuwe l'opperij voor d,e Y'temin-j- gen niogc wezen. •n Wat er ook van zij. zullen veel libérait ^"la-,1s mingen van oordëeLizijn, dat hun plicht hun ' noOit'1 ith'it kuiineiv-v^oi'sçfl.irijven, Wareii de vr.ij-t»! 'ziunifceti' /.i'âw 'het hew ind, een wet te s+onnen, •h waardOn-r 'het, Vlaamsèlie volk gel'opt wordt oip kultuuigebied. li- Zoo wij een regeering onder, leiding van een katholieken of een... Tiberalon, Woeste lieien -n liandelen, zooals. het Jbaar ixast, dati zou bet ig Vlaamsc'ie voïk nooit. zijn recht bekomen. n- De verovering van dat roebt kan slechts ge- beur'eai d'oor een «erl-ijke ver tegen wo oixligin :>ji van l:ot • Vlaamsche vol'k in het parlement, de Wat er met de kwestie .der voertaal. in dè jp lasgrre scliool gèbourd is. bewijst, dat pr veleii ?r een masker dragen, dat ivne^htstfhap-ôf onkiin-rei- de verbergt. . - de Met kneohtschap en onkunds kan het Viaain-.d. sche volk niet gèdiend zijn!

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.