VOORUIT Or gaan de/* Belmohe Werklied&npartiï — ¥er$chjm§nde af/e cfaaen. Drokster-Ultgeefster Sam: Maatschappij HET LÎCHT bestuurtSer •. p, DE VISCH. Ledeberg-$*nt . . REDACTSE . . ^MINISTRATJE HCJGPOORT. 29. GENT ABONT4EMENTSPRIJS BELGIË Drie maanden. . . , . fr 3,s> Zes maanden » . . , . fr. 6.50 Ecn jaar fr. 12.50 Men abonncert zicti op aile postburesiï» DEN VREEMDE Orle maanden (cîagelijks verzender») fr. 6.73 jdekeixdmak ing j 1. De vcrordenmgen betreffend betaal->rbod tegenover Engeland, Frankrijk, Ausland en Finland vau 3 November 1914 (Wet en Verordeningsblad bz. 28/31) en van 28 November 1914 (Wet- en Verordenings-oiad bz. 53) worden derwijze gewijzigd, dat de art. 2, 6 en 7 der Verordening van 3 No-?ember 1914 als volgt luiden : Art 2. « Reeds onstane of nog ontstaande termogensrechtolijke eischen van zulke aatuurlijke of juristische personen, die in de oûder art'. 1 aangeduide gebieden haar doonplaats hebben of gevestigd zijn, gel-den van af 31 Juli 1914 of, indien zij eerst op een later datum kunnen voldaan worden, van dezen dag af voordehand als ge-schorst. Gedurende den tijd der schorsing kunnen geen intresten gevorderd worden. Rechtgevolgen, die naar de bestaande wet-ten en verdragen in de tijdruimte van 31 Juli 1914 tôt aan het van kracht worden dszer verordening uit de niet voldoening ontstaan zijn, gelden als niet bestaande. > Het betaalverbod en de schorsing zijn ; ook van kracht tegenover elkeen, die den eisch overneemt, ten ware, dat het overne-I men v66r den 31 Juli 1914, of indien de overnemer in Duischland of in de bezette I streken van België zâjn woonplaats heeft of gevestigd is, v66r het van kracht worden dezer verordening plaats gehad heeft. Met den overnemer van den eisch staat gelijk wie door de voldoening ervan aanspraak op vergoeding bekomt. » Art. 6. « Wie wetens het voorschrift onder art. 1 overtreedt of wie beproefd heeffc zulke overtreding te begaan, wordt met ten hoogste 3 jaar gevangenis en met ten hoogste 50.000 Mark boete of met eene dezer straffen gestraft. Bevoegd tôt oor-deelvellen zijn de krijgsrechtbanken. » Art 7. « De Generalkommissar voor de banken in België kan uitzonderingen op het verbod van art. 1 toestaan. § 2. Deze verordening wordt met den dag der afkondiging van kracht : zooverre ze echter bestraffing met eene geldboete of een gevangenisstraf in plaats van enkel met gevangenisstraf toelaat, heeft zij terug werkende kracht voor aile reeds voorgeko men en nog niet gevonniste vergrijpen. Brussel, den 12 Augustus 1915. Der Generalgouverneur in Beîgien, Freiherr von Bissing, Generaloberst. De bovenstaande verordening wordt met betrekking tôt de verordeningen van 22 Juli 1915. (Verordeningsblad voor het Etappen-gebied van het 4e leger, bladz. 4-7) hier-mede voor het Etappengebied van het 4e leger in werking gesteld. A. H. QU., den 11 September 1915. Der Oberbefehlshaber, Herzog Albreeht von Wiirttemberg. "VOORUIT,, EN DE LOONSLAVERNIJ Wij wisten met waar het zoolang bleef. De Samenwerkende Maatschappij Vooruit was tôt hiertoe buiten onzen pen-netwist met La EHen Public gebleven, waarin zij overigens niets te zien had. Dtt lag op de maag van onzen confra-i ter, die dapper besloot : Ik zal er Voor-[ uif bijslepen al ware het nog zoo. Wij hadden ons verstout van te zeg-I gen, dat de slavernij van over 200a jaar niet afgeschaft was geworden dank zij de opkomst van het Christendom. Wel is de slavernij veranderd van naam en van vorm, maar wij deden opmerken.dat rij in de middeneeuwen, toen het Chris-als almachtig was, de slavernij der lijf-eigenen nog volop in zwang was. Wij voegden er aan toe, dat de slavernij tôt op heden nog bestond onder den vorm van de loonslavernij. Lo Bien Public is er bovenop want.zegt hij, het loonstelsel wordt ook toegepast in Vooruit. Vooreerst, als Vooruit het loonstelsel toepast, doet hij zulks omdat hij niet anders kan, doordat hij alleen staat te midden van het kapitalisme dat geheel de stoffelijke wereld beheerscht. Zoo zijn wij ook verplicht onze zonen aan het leger te leveren en naar den oorlog te zien trekken, trots onze vredes-princiepen._ Maar passen wij het loonstelsel toe in Vooruit, wij hebben ailes gedaan wat maar menschelijk mogelijk was om zijn karakter van zijn slavernij op zijn minimum te brengen. De samenwerkende patroon is de kapi-talistische niet. In Vooruit hebben de werklieden niet àlleen recht van spreken, maar zij mogen ook in het bestuur zete-len en zelfs van het beheer deelmaken, wat dan ook gebeurt. Bij den kapitalist is de werkman een onmondige, een trekpaard, een ploegos en niets meer. Dat de eene fabrikant iets beter dan de andere is, is waar, maar de beste staat nog honderd graden beneden Voor-Uit.De samenwerking heeft reglementen, i waarvan zij de stipte uitvoering eischt, maar elk règlement wordt niet van toe-I passing zonder dat de bedienden zelf geraadpleegd worden en zonder dat eene I algemeene vergadering er over discu-teert en er kare goedkeuring aan hecht. Zoo ook zijn wij bereid onze loonen, werkuren en werkhuisreglementen te vergelijken met deze van aile andere nij-I veraars of handelaars. Wij vreezen niets ! I Zijn er beteren, wij klimmen op tôt [ hen, op eene voorwaarde : 't is dat al de minderen klimmen met ons. Maar vrees ook niet, Bien Public, dat za niet gebeuren, want gij en de han-I dels- en nijverhcidsbourgeoisie zullen de I proef in die voorwaarde niet aanvaarden. * * * 1-8 Bien Public schrijft verder : Vcoruii zou geweldig protestee-ren indien wij hem verdachten van de loonarbeiders tôt den opstand te ,willen voeren. ^Zftlfs hj gevaldat dfe. secialistischc partij de meerderheid zou worden, zou dan de a moderne slavernij n van het loonstelsel vandaag tôt mor-gen, verdwijnen? Wij antwoorden op uwe vraag, Bien Public ! Neen, het loonstelsel zou in geen vier-en-twintig uren verdwijnen. Dat ware een mirakel en de socialisten zijn geene mirakeldoeners. Gent en Brugge zijn op gccn eenen dag gemaakt. Hoe zou Le Bien Public dan willen, dat wij eene nieuwe wereld daarstellen in vier-en-twintig uren? Maar door het stellen \iwer vraag, confrater, vernietigt gij uwe domme be-schuldiging, dat de werkers van Vooruit nog onder het loonstelsel leven, nu wij geene wettelijke meerderheid zijn, maar nog altijd eene minderheid die gebukt gaat onder het kapitalisme. Hoe zouden wij nu kunnen, wat nog tijd en studie zal kosten den dag dat wij meerderheid zullen zijn? Dergelijke argumenten (?) aantreffen in een burgersblad gelijk Le Bien Public, is eerder treurig. Het toont hoe de groote bourgeoisie onwetend is van ons doel, ons streven, geheel onze taktiek of strijdwijze. En als de chefs der dagbladen aldus denken, wat moet dan het gros der be-zittende klasse denken? Is het te verwonderen dat zij de socia-listische aanvoerders als een troep plan-trekkers, ophitsers aanzien en hun aile mogelijke ondeugden aanwrijven, terwijl de massa in hunne oogen een onweten-den, dommen troep is, die zich laat lei-den gelijk eene kudde schaperi. Ehwel, Bien Public, gij zijt mis en de onwetendheid is langs de zijde van u en uwe klasse. Zekerlijk zou het wettelijk triomfee-rend socialisme in vier-en-twintig uren het collectivisme niet kunnen verwezen-lijken.Maar het zou in den kortst mogelijken tijd de groote gecentraliseerde nijverhe-den collectivistisch inrichten,zoo bijvoor-beeld de kolenmijnen, de groote textiel-nijverheden, de groote metaalindustrie en den grooten grondeigendom aantas-ten.Als begin ware dat zeer schoon en het zou diep ingrijpen op den geest der werkende klasse, die zou zien dat de socia-listische wagen aan 't rollen is en op een zandwegeltje loopt. Maar verbeeld u niet, sukkelaar, dat het socialisme zou beginnen met de ha-ringventers en de garnaalmarchands, met de stoofhoutverkoopers en de mos-selboeren te onteigenen. Steek dat uit uw kostelijk hoofd. En het socialisme i» bewust genoeg van zijn doel, om met de stoffelijke her-vormingen die het invoert, te weten dat verstandelijke en zedelijke hervormingcn daarmede moeten gepaard gaan. Het is maar in die voorwaarden dat onze klasse rijp kan worden om over de wereld te heerschen, en van de mensch-heid een homogeen geheel te maken. En daaraan helpt de samenwerking van Vooruit nu al mede. Zijjeert de wer-Jssrs.-iWaartog zii in sfeaat xijîx .en ho.e zy hooger kunnen stijgen in de wereld. Bien Public, als de Vooruit eene kapi-talistische inrichting is, waarom wordt hij dan zoo erg en bij elke gelegenheid aangevallen, als 't u blieft? 't Is dat gij beter weet en evenals wij in Vcoruit's samenwerking niet de loon-slavernij ziet, maar eene groote macht, die medestreeft om theoretisch en prak-tiscli tôt de volledige vrijmakmg der werkende klasse te komen. F. H. Vooriezing gehourlen door dichter Richard De L'neudt, op Dinsdag 14 Sept-smber, in « Ons H.uis s, te Gent. (Siot) In de gedichten, die ik u zal voorlezen — ik bcdoel vooral dm un, mijn onuitge-geven bundel — zult gij een re*ks rerzen hooren, die natuurindrukken en natuur-schoonheid bezmgen, en daarna een andere reeks, die zich onmiddellijk wenden tôt den mensch, en vooral dt sociale nooden onzer samenleving bezingen, de allernaakt-ste menschelijke ellende. En toch wensch ik niet dat deze « Liedèren van het arme Volki» zoutden beschouwd worden aïs ten-denz-poëzie, die optreedt als de verkondig-ster van sociale theorieën en hervormings-idecën. Want zoo iets kan noch mag de roi van den dichter zijn. Ik ben het volkomen eens met den socialistischen dichter 0: S. Adama van Scheltema, Holland's edelsten en grootsten volksdichter, waar hij zegt, dat eon écht dichter niet mag of kân op-treden, in zijn verzen, als verkondiger van theorieën, als partijman, en als hervormer, maar dat hij in de eerste plaats esn mensch moet zijn, een groot, edeldenkend, maar vooral diep-voelend en liefderijk mensch, die met deze schatten van zijn gevoel en zijn liefde, en niet met leuz^n en theorieën, tôt het voik moet gaan, dat dankbaar en blij wezen zal om wat hij brengt : een mee-gevoelend menschenhart. Niets van al wat menschelijk is, mag dus den dichter vreemid zijn, de menschelijke vreugde niet, maar minder nog de menscl elijko smart en de menschelijke miserie. Goethe, de grootste onder de grooten, de Vorst onder de dich-ters, was ook een echt, groot Mensch. Daarom heb ik mij, in mijn « Liederen van het Arme Volk » gewend tôt de armen, de miskenden en de misdeelden. ik ben tôt hen genaderd, als een mensch, die zelf veel geleden heeft, als een mensch, vol mcde-doogen, vol ontfermende goedheid en einde-looze liefde, en die in het ailes zuiverend licht van die goedheid en die liefde de al-lernaaktste menschelijke ellende tracht te heffen in het licht der eeuwigheid... Deze «Liederen van het Arme Volk» waarvan ik enkele reeds aan het Zondags-blad afstond, zijn indrukken van het aller-droevigst ellendeleven in een groote nij-verheidsstad als Gent. Ik heb ze gezien, de fabriekwerkeTS, in zwijgende drommen gaande naar hun werk; de asscheziftsters, havelooze vrouwen en kinderen, die elkaar den mageren buit betwisten ; de arbeiders zonder werk, trekkend in treurigen, stom-men stoet do«r de vreugdelooze straten der groote stad ; de vrouwen, bedelend met hun kind en weelijk zingend in de besneeuwde straten; den kromgewerkten arbeider, die verminkt, in zijn ouden dag van deur tôt deur moet bedelen g^an , ik heb ze gekend, die twee arme oude menschen, een gansch menschenleven samenwonend in hetzelxde huisje en die, liever dan zich in hun ouden dag van elkander te lat«n scheiden om elk in een gesticht te gaan, verkozen op een goddelijk-schoonen zondagavond m Mei sa-men te sterven... Ik heb het gezien, ik kon het, het arme, miskende zwoegensvolk, die z6o weinigen echt liefhebben tôt wien zoo weinigen gaan, belangloos en zonder neven-bedoelingen, met al de schatten van hun hart en hun gemoed. En ik heb iat volk lief gekregen, en toen heb ik gemeeod, hoe het dit waardig was da* eindelijk eens, ook in Vlaanderen, een dichtor het bezingen zou met liederen van goedheid, liefde en mededoogen. En uit dit bewustzijn zijn deze liederen van het arme volk gegrowd. En naast mijn natuurgedichten, mijn zan- gen van het licht en de zon, van beemd en bosch en wolkgevaarte, gansch Vlaande-rens bioeidende natuurschocnheid, mogen deze «Liederen vau het arauj Volk» be-wijzen dat ik ook wensch mijn anderen plicht van dichter te verrullen : laensch te zijn, de menschen lief te hebben, hen in de eerste plaats die arm zijn eu versmaad, en vooral — om weer eens me>t een woord van Adama van Scheltema te sluiten : « opstand maken tegen de zonrîu van dezen tijd : zijn egoïsme en volkomen gemin aau uienscheu-liefde. » Ik hoop dan ook dat het mij door deze voorlezing gelukksn zal — iets wat de hartewensch van elken Vlaamschen kunste-naar wezen moet en een waarlijk nationaal-demokratisch opvoedingswf rk uitmaakt — onze Vlaamsche dicliters in aanraking te brengen met hun volk, voor wie. ze toch in de eerste plaats hun verzen schrijven, en vooral, het volk naderbrengen tôt zijne Vlaamsche diohters. N'a deze korte beschouwirover de poëzie en algemeene karakterschewn van zijn on-uitgegeven bundel, las dichter De (Jneudt eenige versjes voor uit verschiliende bun-dels.We kregen onder andere te hooren, de Harmonicaspeler, waarin de dichter de kla-gende ziel legt van het Vlaamsche volk, waarin sleept de lange smartkreet van een lijdend volk; het Begijntje, een zeer aardig versje : het gul-zonnig, stil leventje van een lachend begijntje; Zoo ontluiken de blaarJcens in de Mei, een lied waarin de dichter zingt het opkoracn der Lente in boo-men en struiken, op velden en weiden. Vooral do voorgelezen liederen van het arme v«lk genoten veel bijval ; een traan van aandoening heeft gepereld in het oog van menigen toehoorder, bij het voordragen van Tragédie, de droevige geschiedenis van twee oudjes uit den werkersstand, die heel hun leven in liefde doorgebracht hebben met zwoegen en slaven, en nu scheiden moeten; maar in plaats naar het hof te gaan, sterven ze liever te gaar, in malkanders armen, in altijd even innige liefde. En om te eindigen, die schoone kreet van het zwoegende volk : we ziin goed als een kind, maar stevig als een rots; we worden grooter, sterker door te gaan zij aan zij ; de toekomst is aan ons ! Hevig en aanhoudend was het handge-klap, dat dien laatsten zang begroette. De voorzitter bedankte dichter Richard De Cneudt, en wees er op, dat het de eerste maal was, dat een letterkundig_ talent als Richard De Cneudt in nOns Huis» optrad, om groote, echte, eigen kunst aan de werkende klasse te geven. Ik verzeker den dichter, dat ons publiek hem begrepen heeft, dat de v/erkmenschen dio v66r hem zaten, reeds veel hooger staan door het gestadig, geregeld bijwonen onzer voordrachten ; dat wij er toe gekomen zijn die werklieden dingen te doen begrijpen, die men vroeger maar aan «geleerde bur-gers» kon vertellen, Is dat geen mooie uit-slag?Wat dichter Richard De Cneuclt voor ons gedaan heeft, is allergrootscht, is het beste bewijs, waarom hij het menschîievend noemt dat een dichter zich met zijn kunst tôt het volk keore, waarom hij het goedheid noemt het volk tôt zich te laten opkomen. Dichter Richard De Cneudt, nog eens dank 1 Op Dinsdag 14 September 1915, heîft er in de geestesopleiding van onze vverkende klasse een merkwaardige gebeurtenis plaats gegrepen, die waardig is opgeschreven te worden : Dichter Richard De Cneudt heeft zijn eigen verzen voorgelezen in « Ons Huis »/ G. d. V. Se p«stoop- ^5sr§em©©st©f> De bisschop van Birmingham (Engeland) bracht ©en bezoek aan het Westelijk front en ontmoette daar onder andere den bur-gemeester van Hazebrouck, abbé Lémire. Wij werden bij elkaar gebracht, vertelt de bisschop, omdat hij een geestelijke ge-meente-overheid en ik de eerste geestelijke was die ooit burgemeester werd in ons land. Hij doet echter meer dan ik ooit heb kunnen doen, daar hij kamerlid is in Frankrijk en in Engeland de deuren van het La-gerhuis nog altijd voor de geestelijkheid gesloten zijn. Lémire was vroeger theologisch professor in epn seminarie, doch mj is thans buiten de lîerk gezet. Hij is eene buitengewone innemende per-soonlijkheid en toen wij door de stad wan-delden, had ieder (man, vrouw en kind) hem iets te vertellen. Met den een moest hij praten over een in Duitschland gevangen zoon, de ander vertelde hem dat zijne doch-ter een kuol van een jongen had gekregen, een derde had 's burgersvaders troost in een groot verdriet noodig. — Gij zijt, zegde ik, niet alleen de burgemeester. maar ook de vader van Hazebrouck.Hij nam mij mee naar zijn huis tegenover de kerk, waaruit hij verdreven werd en daar stelde hij mij voor aan den ee igen priester in de omgeving; dapper genoeg om in het opeubaar zijn vriend te durven zijn- Het ©EMSiisfessEs» featoess Sedert katoen contrabande is, is de vraag meer aan de ord-e, waarom dit artikel zoo gewichtig is. Men weet natuurlijk dat het in de eerste plaats als grondstof voor schietkatoen (nitrocellulose) in aanmerking kwam, daar het rookloos kruit zonder schietkatoen niet' gemaakt kan worden. In de tweede plaats heet het onmisbaar voor het bouwen van draagvlakken der vliegtui-gen, en waarschijnlijk ook wel als verband-stof (watten). Het is met dat1 al zeker wel doenlijk do draagvlakken m8t ander weef-sel te bespannen, en ook kan men zich wel andor poreus ma,tcriaal verschaffen v>oot de wondbehandsling. Maar voor het kruifc is dit wat' anders. Naar men weet, kan ook uit bout nitrocellulose gemaakt worden, die in veel opzich-ten die uit katoen nabij komt. Dit i*s even-wel niet genoeg. Van de onveranderlijke samenatelling van het kruit toch hangt de betrouwbaarheid der gegevens af, die met' zoo groote moeite, en blijkens het succès tôt dusver, met zulke nauwkeurigheid ver-zameld zijn,' om door berekening de instel-ling der artillerie en het richten met dû handvuurwapenen mogelijk te maken. Een minder goed genitreerd product maakt namelijk de drijfkracht van het kruit geringer, de aanvangssnelheid van het pro-jectiel dus kleiner, en de richtmiddelen en tabellen die daarnaar berekend zijn, onbe-trouwbaar. Men behoeft er niet aan te denken, de duizenden stukken licht en zwaar geschut in dat opzicht tijdens een oorlog te verbeteren, noch hun lading over-eenkomstig te geringere' drijfkracht te ver-grooten. Dit laatste zou een ingrijpende verandering van den vuurmond of het ge-weer meebrengen, die te velde niet uitge-voerd kan worden. ii&sstiieiispi&fâif© Om het vaststellen van de identiteit der soldaten te vergemakkelijken, _ heeft het Duitsche ministerie van oorlog nieuwe iden-titeitsplaatje3 voor de manschappen inge-voerd. Deze plaatjes, ongeveer 7 c. M. bre?d en 5 c M. laug, dragen den voor-naam en familienaam van den soldaat, zijn laatate woonplaats en geboortedatum. Na zijne indeeling bij den troep in 't veld wordt de nieuwe compagnie er bij gevoegd. Bij verplaatsing naar een ander regiment worden de oude gegevens verwijderd en de nieuwe er voor in de plaats gezet'. Frankrijk heeft denzelfden maatregel in-eevoerd. Rond den Oorlog Het HuSjgsapsoh iefer Daar het nog steeds blijft spannen, heeft het voor onze lezers zijn belang te weten, ho<» het thans gesteld is met het bulgaarsch leger. Zonder dat er rekening gehouden was van de uitbreiding van grondgebied met de toe-neming van de bevolking, had men in 1913 reeds besloten eene tweede divisic bij te stichten, die haar hoofdkwartier zou hebben in Thracie, in Philippopoli, terwijl men naast twee nieuwe artillerie- ook vier nieuwe infanterieregimdnten zou in voege brengen. Dit plan werd later nog uitgebreid en ook doMeevoerd, zoodat ftlke legerdivisie thans U^nt«ïie aa een regiment artillerie telt, die voîledig uitge-rust staan. Voor h»t geva! dat men ten oorlog zou moeten trekken, heeft men verder de reser-vebrigade ook volledig ingericht, en zoo is mon gekomen bot de vorming van een opera^ tieleger van tien volledige infanteriedivi-sies, drie reservebrigaden (van vier en twin-tig bataillons) en vijftien volledige batte-rijen, plus de bergbatterijen en de ruiterij-afde«ling.Eene afdeeling telt 24,000 voetgangers en 200 ruiters met 72 kanonnen, 24 mitrailleu-zen en 4 obuswerper*. Diensvolgens kan men berekenen dat het bulgaarsch leger thans telt: 240:,000 geweren, 240 mitrailleuzen, 720 kanonnen, 40 obuswerpers, plus de berg-stukken en de mijnwerpers. Achter dit leger staan dan nog zoowat 20,000 rekruten en de zeventig ingerichte bataillons van de burgerlijke garde, die minimum 50,000 ma-pnen naoetea tellen. "■-■■.l'iWWuCTrcac. ■■ - -— ■ VARIA Waar Is het graf vaas iCspnl ilssi Si'coî» ? Na eindelooze discussies tusschen de ge-leerden van aile landen en na grondige stu-dies, werd in 1910 uitgemaakt, dat de kei-zer in geen geval in de kathedraal van Aken onder de plaat — te midden van den acht-' hoek — die het opschrift draagt van «Caro-lo Magno», begraven is geworden. De ware begraafplaats is echter niet met zekerheid krunnen vastgeateld worden. Luidens het rerslag ran den^heer Ludwig Schmitz, voorzitter Tan de «Karlsve.rein», welke geiticht werd Toor de restauratie Tan de kathedraal te Aken, is het geheim va* het graf van Karel de Groote opgelost geworden. Het zou eenvoudig het graf wezen, welk in 1910 aan den Duitschen keizer Otto, III werd toegeschreven, dat de overblijfse-len van den grooten keizer van het Westelijk, Jtijk zou bevatteo» ?aar «« 8$. 265 Priis per nommer : voor Belgiè 3 oentiemen, vooi don ïreemdefi centiemen Toletoon : iladactie 247 - ÂdmiiaS&îratie 2845 Oonderda^ 23 SEFTEPffiBEB 1915

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.