Ûrgaan cier BeMsehe Werkiiedenpartïf. — Yerschimende aile dag-en. Dntktter-Uitgeefster Sam. Maatsch. H El LICHT, Best. : P. Ds Visch, Ledeberg-Gent. —■ Red.-A.dm., Hoogpoort, 29, Gent De Yierde Graad in onze rQovrr*» SUhnlftn Velen die onbevooroordeeld, ja veeleer met sympathie, het programma gelezen en overwogen hadden dat opgemaakt was voor de inrichting van den 4den graad, hadden de vrees uitgedrukt, dat het hen overladeu voorkwam. Volgens wij in het verslag van onzen schepen E. Coppieters lezen, hadden leden van de commissie van onderwijs, in eene zitting waar de inrichting van den vierden graad besproken werd, dezelfde vrees uitgedrukt.De schepen antwoordde dat zulks eene kwestie was van maat en ondervinding en hij voegde erbij in zijn verslag : In den geest van het College en van de Communie, wordt het programma, d*t wij aan de goed-keuring van den gemeenteraad onderwerpen, niet aangeboden als een definitief werk, dat voor geene volmaking meer vatbaar is. De instelling van den Vierden Graad is eene nieuwe zaak en de ondervinding -zal aantoonen welke veranderingen en verpeteringen er desnoods aan het programma moeten gebracht worden.\ Men mag overigens zeggen dat het programma maar waarde zal krijgen door zijne toepassing, en dat diegenen die er aan medewerken, zich moeten doordringen van den geest der wet, van de inzich-ten van den wetgever eu van het belang der leer-lingen.Het is om tôt dat doel te komen dat de Commissie voorstelt een raad te benoemen, samengesteld uit gezaghebbende kenners van 't lager onderwijs, het normaal- en het beroepsonderwijs. Die raad zou gelast zijn gedurende de eerste jaren van proeven en zoeken, van de toepassing van het programma van den vierden graad te con-troleeren en na te zien en van een jaarlijksch verslag op te maken over den algemeenen gang en gebeurlijkzou zij de veranderingen voorstellen die moeten gebracht worden aan het eerste programma. Het verslag van schepen Coppieter», dat die be-jchouwingen geeft, is eenparig door den gemeenteraad aangenomen. Wij zijn gelukkig over die nadere nitleggingen. Wij ook hadden een beetje schrik voor overlading ' van het programma. Het is meestal verkeerd van te veel fcooi op zijn vorlc te nemen. Van den oogenblik dat men openhartig bekent, dat het voor de eerste jaren veeleer maar eene proet çeldt en het programma vatbaar -wordt geacht voor wijzigin-( gen en verbeteringen, heeft onze vrees geene reden van ' tswtsào meer. * $ ï: Wij veroorloven ons nochtans eenige bemerkingen <wer een bij zonder punt, voorkomende in het programma onder N. IX en met den titel : Maatschappelijke Inrichting. Reeks canvoudige gesprekken over de huidige inrichting der maatschappij, opgeluisterd door voorbeel-den uit de werkelijke orçgeving, en zoo mogelijk, door enkele statistieke gegevens en diagrammen. Voor het iste jaar onder andere : l l. De voortbrengi'hg der rijkdommen. Het aandeel van de naraur, den arbeid en het k«pi-' Wl in de voortbrenging. De vrijheid van den arbeid. De verdeeling van den «rbeid : voor-en nadeelen. De groot-nijverheid, de klein-nijverheid. 2. De verdeeling der rijkdommen. Het aandeel van het kapitaal, den ondernemer en den werkman, Het loon. Vraag en aanbod. 3. De otftloopen het gebruik der rijkdommen. 4. De weelde. De overdaad en de gierigheid. Uitga-^en die in het huisgezin kunnen vermeden worden. Uitgavendie in aile opzichten nadeelig zijn : drift tôt ïterken drank, tôt spel. Het sparen: de spaarkas onder waarborg van den I Sl3a t. \ (Punt 4 wordt ook in de meisjesscholen behandeld \onder den vorm van spreek- en opsteloefeningen.) I Voor het ade jaar : [ !. De voortbrenging der rijkdommen. ; De wetgeving op den arbeid : werkcontract, werk-boekje, werkhuisreglementen, bescherming van den arbeid, arbeidstoezicht, vrouwen- en kinderarbeid, werkoogevallen, betaling der loonen, wekelijksche irust, enz. | De machines : voor- en nadeelen. 1 2. De verdeeling der rijkdommen. j Deintrestvan het kapitaal; vraag en aanbod. De winst van den ondernemer. Het loon van den werk-• man, verschiilende soorten van loon, factoren die het loon bepalcn. Stelsel van de verdeeling der winsten. De werkstakingen ; de syndicaten werkbeurzen, ver-zoenings-en scheidsraden, nijverheids- en werkrech-tersraden.3. De omloop en het verbruik der rijkdommen. De handel, groot-en kleinhandel. Vrijhandel-stclsel en beschermend stelsel. Handelsverdragen ; handelsuit-wegen en kolont'ën. Het crediet, de banken. 4. Vooruitzicrit, onderlinge bijstand, samenwerking. Het sparen. Eigendom door spaarzaamheid. De verzekering : ongevallen, ziekte, ouderdom, over-; lijden, werkloosheid. Ouderdomspensioenen. Lijfrent-ikas.De onderlinge bijstand : verschiilende vormen. De samenwerking : verschiilende vormen. \ Dat kapittel IX van het programma is gewichtig. Niet alleen ztjn de stoffen die m'en er in opgeeft zeèr talrijk en van de prootste beteekenis, maar zij worden ttoor den band verschillend opgevat en verstaan. Er zullen zeker wel veel onderwijzers zijn, die omirent die maatschappelijke vragen eene geheel verschiilende opvatting en meening hebben. Daar zullen er velen zijn die er volstrekt geen bepaald bfhelder begrip over hebben. In welken geest zal dit o: 'erwijs gegeven worden? In een socialistischen ofin a:iti.sacialistischen geest? Men kan beweren dat deze lessen onder een zuivere objecheven vorm zullen worden gegeven en de thesissen en de denkbeelden der verschiilende maatschappelijke «cholen onpartijdig zullen uiteengezet worden. Aangenomen dat men zul'ce leeraars vindt, bekwaam en onpartijdig om zulks te doen. wat wij betwijfelen, dan nog stellen wij de vraag : 1s die leerçtof, hoe nuttig ook, wel geschikt voorkinderen van 12 tôt 14 jaar, ten minste ais men er de uitbreiding aan geeft, die in het programma aar.ge wezen is ? Wij zijn niet gerust op dat gebied en wij onderwer-pen onze bekommeringen daaromtrent aan de ernstige Over fîgf Taylorisme Gent, 8 Juli 1917, Waarde Heer lloofdopsteller, Ds Heer ug. Van der Bruggen, sekre taris van den Çr. M. B., laat in uw blac eene reeks kritieke studiën verschijner over het Taylorisme. Zooals gij waarschijn lijk weet heb ik het genoegen gehad in hei Feestlokaal «Vooruit», gedurende der laatsten zomer eenige voordraclïten te hou-den over bot onderwerp. De artikelen vai den Heer Van der Bruggen doen mij ver-onderstellen dat mijne miteenzettingen oj zekere plaatsen slecht begrepen zijo en dei tvaarheid*, atve ben ik verpiicht u te ver-zoeken de volgende ophelderingeo t« wil-len plaatsen. Zij zullen detik ik, aan ieder. een welkom zijn. Tîn eerste laat de achtbara schrijveï verondersfcellen dat Taylor, na lichaamlijk en veratandeliik oneferzoek -gan den werk- sd- . liet man, hem een bepaalden gti-ei aanwijst :ne (zie artikel I), en hem dus de vrije keus belet. Er zou hier spraak zijn van «specia-ien liseering» door dwang. Kis Het is niet geheel en al z66. Taylor zegt omtrent het volgende: «De patroons berna kommeren zich thans niet over de geschikt-en heid der werklieden die zij aanvaarden en [en de werklieden langs hunnen kant houden :b- geene rekeasehap van hun geval als zij cr- een stiei aanleeron. De voortbrengst lijdt er onder, evenals de gezondheid van den werkman. — Een wetenschappelijk opder-":s zoek laat toe vast te stellen voor velke reeks beroepeu de werkman het best geste schikt is. Tusschen die beroepen blijft de ng keus volledig vrij. — Nooit is er spraak van >n- dwang uit te oefenen voor het kiezen van er- een bepaald ambacht. e.n Ten tweede zegt Heer Van der Bruggen in zijn 3e artikel : «Eene bepaalde dage-la" lijksche taak opleggen dat is het stukwerk 5»- of entreprisewerk invoeren met al zijne ge-ad brekon.». — Nu is er juist geen grooter tegenstander van het entreprisewerk dan Taylor. — Zijn stelsel heeft dus voor doel ffj die werkwijze te verdrijven. Hij noemt ze "e eene echte plaag en de gevaarlijkste twist-jat appel tusschen patroon en werkman. Zij l<jt verwekt, zooals ik in mijme lessen heb uit-in. gelegd een gedurige, onderduimsche strijd an rond ue «eenheidsprijzen» of de «stukprij-zen». Bij het entreprisewerkstelsel betaalt de patroon in verhoudin® met het afgelegd werk, eens de eenheidsprijzen vastgestold. ^ Nu wie stelt die prijzen vast, en hoe ge-\e beurt het? Allerhande invloeden doen zich gelden — onnoodig daarop in te gaan : elke n- werkman die op stuk gewerkt'heeft weet el- er ailes van. or Taylor, integendeel, zegt : « Er is middel om bij de individuen die van goeden wil zijn en geschikt voor hun vak, op weten-schappelijke wijze te bepalen hoeveel ze >j_ kunnen afleggen in eene bepaalde tijd-ruimte zonder de normale krachtinspan-at ning te boven te gaan. Die hoeveelheid wordt dus niet bepaald door gemeem over-leg (lees door virmigen twist) maar door berekening». Taylor voegt er bij : «Als wij op school gingen hadden wij elken dag ons huiswerk af te maken en de meester wist ,a_ wel wat wij konden voortbrengen». Zoo 'n_ is het (Jok mogelijk op het atelier het peil ot van iedér te tepalen. Diex zijn peil afdoet krijgt mal eeaa eene bepaalde vergoeding. :n Er is dus geen kwestie van verhoudiitg tusschen loon en afgelegd werk. De v/erkman ld die zijn peil nk„ alVuaakt, wordt eenvou-dig aan den ouden tarief, gewoonlijk aan een vast dagloon, betaald. Het is d© taak der meesters aan te toonen hoe het peii t. moet worden afgewerkt zonder anormale ■n krachtsinspanningen te eisch&n. Taylor 1, geeft daarover eene reeks aanduiding&n. ie (Zie beknopt verslag blz. 13 en verder). Ik denk, waarde Heer Opstoller, uwc le-zers met mijne uitle'ggingen gediend t« ie hebben en teeken intusschen e- Met achting, Emiel TijÉgat, Ingr. Ons .iniwoord: Waarde Heer Erniel Tijt- gaj, v/ij hebben CJ niet verkeerd begrepen en waren zelfs zoo ingenomen met Dwe :1 Mare en nette uiteenzetting, dat wij U de i- toelating vroegen deze voordrachten, door U gegevea, beknopt te laten versehijnen in. >• brochuur. Dat wij anders oordeelen dan 1J en ande- t- ren over de punten die Taylor aanwijst, is zeer te begrijpen. Wij kunnen geen vertrouwen stelten in het patronaat en diegenen welke aange- '• steld wprden om dit stelsel door te voeren. r n U zult met ons moeten tekennen dat de werklieden geenen «wil» hebben, van den oogenblik dat zij anderen voor zich laten denken, en over hco laten oordeelen. De dagtaak door Taylor vastgesteld kan ^ goed zijn volgens hem, maar het stukwerk ? van heden werd ook zoo schoon en aan-f lokkend voorgedragen, dat wij ons allen è lieten beet nemen, en die ongelukkiglijk 1 de droeve gevolgen na zich heeft gesleept e voor de nog niet in eenheid levende wer- kende klassc. 1 Wij zijn tegen het stelsel als socfftHst m ' mensch, en daarom zull \ c . wité j woorden onze socialistische zien«wijze t tegenover het Taylorisme stellen. Vander Brugge. , GÉjk sfemrsciit voor é Prylseï? ' In het «Berliner Tageblatt» n. 350 lez^a wij : In den laten avond, kort voor midder-nacht, heeft hec teiegrafenbureel Wolff het reeds medegedeeld keizerlijk beven open-baar gemaakt, dat den uitslag geeft van de laatste zitting van den kroonraad. ' Zooals wij gezegd hebben, ging het in deze laatste zitting van den kroonraad alleen om ' het pruisiseh stemrecht en waren de mi-nisters en de staatssecretarisseu in deze zitting alleen opgevorderd om in de tegen-woordigheid des keizers hun gedacht be-1 kend te maken. 1 De heer von Bethmann-Hollweg had reeds bij het begin der rijksdagwerkzaamheden het dringend voorstel gedaan om. dadelijk een wetsvoorstel aan te kondigen, waardoor het gelijk kiesrecht voor Pruisan ingevoerd werd, en het zoo spoedig mogelijk in te die-nsn.Aan elk lid dat de zitting van den kroonraad op 9 Juli J)ijwoonde .werden twintig 1 îijst m in u ten tijd tcegestaan om zijne zienswijze :eus en opvatting uit te leggen en daarop spra-cia- ken ministers en staatssecretarissen voor en tegen de hervorming, waaromtrent zij hun-s€gt ne gedachten klaar te kennen gaven. Nadat hij al de sprekers gehoord had be-hield de keizer zich de beslissende uitspraak .en pver de belangrijke kwesties en zijD besluit îî wordt nu in bedoeld bevel bekend gemaakt. [ijclt De keizerlijke mededeeling bewijst nu af-cjgQ doende wat niet meer kon betwijfeld wor-den, namelijk dat de vorst het standpunt ;lke van den heer von Bethmann-Hollweg ten ge- aanzien van het pruisiseh kiesrecht volko-de mon bijgetreden was. van Het gelijk stemrecht zal dus voor Pruisen van ingevoerd worden. Wij van onzen kant, wij die gedurende zooveel jaren gestreden heb-gen ben voor deze hervorming, wij hoeven hier lSe" niet te zeggen dat dit besluit ons voorkomt erk als eene nieuwigheid die door allen moet ge- begroet worden, als het eenigste dat in deze rï'er kwestie nog kon genomen worden. iarj Als wij terugdenken aan den tijd waarin °^e wij, dank aan een hardnekkig doorgevoerd [■ . wervingswerk, de namon verzamelden van ly-~ de meeste op den voorgrond staande hoog-leeraars, rechtsgeleerden, handelaars, nij-,,r; 1 veraars on andere voorname landgenooten, )r--_ ter onderteekening van een oproep ten j; voordeele der bedoelde hervorming, of als e,r(^ wij terugdenken aan de dagen der «kies-reehtwandelingen», dan is het niet moge-" lijk meer te onitkennen dat er thans een dch hecl eind wegs afgelegd is ! :lke De bevredigïng over den zegepraal wordt reet eenigzins afgemitiderd door de wijze waar-op de aankondiging ervan gedaan wordt: 'del H et wets-oniwerp zal zoo «vroegtijdig» inge. wil diend worden dat dç eerstkomevde Jeietin. en- g en met het meuio stemrecht hunnen plaats ze vin,den. Dat is inderdaad eenigzins onklaar uitge-a^î drukt. Verstaat men het goed, zoo blijft de r vraag nog bestaan of het ontwerp nog in er~ den loop van dezen herfst zal ingediend - worden. Het kan dus zijn dat zij niet in den ons 1°°P van dezen herfst ingediend wordt, dat • t zij eerst ingediend wordt als de vrede her-_ 200 steld is — en dan zal het pruisiseh huis van ^ ,-j afgevaardigden over de kwestie te beslissen oet hebben. ng. In het pruisiseh h\tis van afgevaardigden us- overheerschem, zooal,. men weet, de behouds-tan gezittrlen en de grojtn;jveraars, en tôt op j ou- onze dagen, zelfs te midden van den barren ian oorlogstijd, bestond daar geene meerderheid iak van aanhangers van het gelijk stemrecht. >eii Zal dat in den vredetijd, als do oorlogs-ale nood voorbij is, het geval geworden zijn 1 lor Sleehts twee wegen liggen er open om deze eo. moeilijkheid te ontwijken: toekenning door de regeering of toekenning door een besluit ïe- van den rijksdag. ^ Men wil echter geen dezer twee wegen op-gaan en onder ons volk Kan aldus eene niet ongegronde twijfelmoedigheid ontstaan met gr. de ernstige vraag of de weg, dien men wel zal inslaan, onvoorwaardelijk zal leiden ijt- na-ar het doel dat door de kroon zelf als ,en noodwendig m onvermijdelijk aangenomen we werd. de In het begeleidingsartikel van de Nord-)or deutsche Allgemerne Zeitung heet het dat er in. nu «volledige klaarte» gebracht is. Er is in-dordaad voile klaarte gebracht in de inzich-îe- ten van den vorst en in deze van de regee-st, ring, œna-r omtrsnt het ten uitvoer brengen dezer in^iebten besta-at er nog lang geene in klaarte. In het betrekkelijk kort fcegeleidingsarti-!n- kel van het bedoeld regeeringsblad wordt de over het besluit ook gezegd «dat het de en noodwendige besluiten of gevolgen trekt "uit en de geweldige gebeurtenissen van den huidi- gen oorlog.» , an ' Welnu, uit deze geweldige gebeurtenissen rk _van den huidigen oorlog trekt men een, ten n" eerste, het noodwendigste besluit, dat het 1 ea hangend geblevene, het gewichtigste, het on-vermijdelijlcste nog te doen bleef voor de be-spoediging van den vrede zoowel als voor ir" de verbetering en de gezondmaking van onze binnenlandsche en buitenlandsche po-^ litieke toestanden ...Maar over de volledige Le heri'nrichting en hervorming van ons land, 216 over de wezenlijke deelneming va,n bet cluit-sche volk aan de werkzaainheden der regeering noch over de andere verantwoordelijk-heden is men tôt geen besluit gekomen en — zegt men niets ! Deze veelomvattende kwestie is in den kroonraad niet op 't tapijt gebracht, zij zal tusschen den heer von Bethmann-Holleweg »a en den Rijksdag besproken worden en dat bewijst dat men «nog op zoek is naar eene oplossing». En de bondstaatsgrondwet van r" het rijk zal voor de oplossing der dringende kwestie nog groote moeilijkheden in den weg !?" leggen, zoodat men er zeker niet spoedig in le gelukken zal om den gemakkelijken uitweg te vinden. îe Ja, wanneer men het land veel andere m moeilijkheden wil sparen, zal men gedwon-J" gen zijn het noodwendige, het onvermijde-lijke door te voeren trots al de staatsrech-terlijke moeilijkheden die zich onvermijde-B" lijk zullen voordoen — en die lang niet uit den weg geruimd zijn door het feit dat het ls gelijk stemrecht voor Pruisen aangekon-2t digd is. ° In elk geval is de keizerlijke mededeeling ^ een bewijs ervoor, dat de heer von Beth-" mann-Hollweg het vertrouwen van den 3" vorst g:eniet. Maar of het besluit der aankondiging van de steoireehtuitbreiding niet t- vergezeld gaat van toegevingen die men zal g j doen a-an de vjjaçden er van, dat kan men voor den oogenblik nog niet vaststellen. Voor de zooveelste maal werd ook gister avond het gerucht verspreid dat de rijks-kanselier een verzoek om ontslag ingediend had. Wij kunnen daarop voor de zooveelste maal herhalen dat de heer von Bethmann-Hollweg, die zich dank aan het vertrouwen des keizers nog versterkt gevoelt, er voor-loopig hoegenaamd niet aan denkt om af te treden. In den loop der bespreking over de prui-sische kiesrechthervorming, die plaats hadden voôr de op 9 Juli gehouden zitting van den kroonraad, heeft het gezamenlijk pruisiseh staatsministerie, met dea heer von Bethmann-Hollweg aan het hoofd, zich be-reid verklaard om de portefeuillen ter be-schikking van den keizer te stellen, en dat beteekende eenvoudig dat de ministers, die bij de bespreking der kiesrechtkwestie het onderspit zouden moeten delven, gereed waren om de redeneerkundige besluiten .uit eene dergelijke gebeurtenis te trekken, die er voor hen uit te trekken waren. De heer von Bethmann-Hollweg heeft nu, voor zooveel als de pruisische kiesrechthervorming en de mededeeling des keizers in aanmerking komen, geene de minste reden om af te treden. Terwijl de tegenstaanders van gelijk kiesrecht in Pruisen zich nu ge-dwongen moeten gevoelen om het pruisiseh ministerie te verlaten, kan zich voor den kanselier deze nooclzakelijkheid nog voordoen bij de houding die hij zal aannemen in de kwestie van de innerlijke herinrichting des rijks. l (VARIA t ~~~~~ Het JubileumdarVrijmetselarïj 5- e De internationale Vrijmetselarij viert dezer dagen het twee-honderd-jsrig jubileum zijner stichting. , Het schijnt inderdaad dat het op 24Juni 1717, op " den dag van Sint-Jan-Zomer was, dat: te. Londen de n zoogenaamde Groote-Logie werd gesticiif, die moet -t beschou'vd worden als de moeder van aile thans in de Wereld bestaande logen. n Het gedacht dat het meest gedeeld wordt door de n geschiedenisschrijvers der Vrijmetselarij is, dat de secte in den grond haren oorsprong gevonden heeft in het streven der alleroudste gilde van metselaars die n een hoofdzetel bezaten te Straatsburg. l- Voor andere geschiedenisschrijvers is het een onbe-p twistbaar feit dat er voor veel andere ambachten soor-q ten van logen bestaan hebben, waarin de tôt den atiel behoorende geheimen en oorkonden bewaàrd werden. Zoowat in 1660 begon er, vooral in Engeland, een overgangstijdperk, gedurende hetwelke de bouwkunde 1- de metselarij het zeer druk had. De beroepsmetselaars, ? heet het, verdedigden weldra niet meer met zooveel e fanatisme de loge of de orde van hun vak. Weldra wer-r den er in de orde, in de loge en in het vak mannen k opqenomen die hoegenaamd geene metselaars waren. Langzamerhand nam het getal van zuilce leden toe en zij werden zoo talrijk in het vak dat zij hier en daar over gingen tôt het stichten van gilden die niet meer t konden aanzien worden als vereenigingen van eigenlijke t vakmannen. j Weldra gingen deze om zoo te zeggen valsche gilden, ^ die ook wel werkliuizen genoemd worden, aan het slenteren en aan het afnemen, aan het ontaarden, in 5 zulke maat dat men hier en daar meende dat zij 1 gedoemd waren tôt volledigen ondergang. In 1716 bestonden er in Londen nog sleehts vier van deze gilden en zij hadden haren zetel in de huizen die r toen bekend stonden onder den naam van tavernen of cabarets. Zoo lag er eene gilde of loge in de herberg De gcroostwdc G ans, in Saint-Pauls-Church-Yard, een in de herberg In de Kroon, in Parkers-Lane. eene in de taverne In den Appclaar, in de Charles Street-1 Covent-Garden en eene in eene uitspanning van Chan-3 nel-Row te Westminster die het zonderîing uithang-boord droeg : In het groot glas met den Druiven-hran.7 De leden van deze vier gilden of logen, die opgeroe-pen waren door eenige oude makkers, hielden op^zeke-; ren dag eene algemeer.e vergadering in den Appelaar, t waar zij tôt het besluit kwamen om eene algemeene Groote-Loge te stichten, die eene nieuwe algemeene vergadering zou beleggen om te zien wat er verder moest gedaan worden. Deze nieuwe, plechtige, algemeene vergadering werd 1 gehouden het volgend jaar, op den dag van Sint-Jan-51 Zomer, deji zoogenaamden zonnestilstandfeestdag. die volgens de overleveringen moest gevierd worden op 24 juni. door allen die deel maak'ten van de groote gilde en zich vrije metselaars noemden, L Deze plechtige algemeene vergadering werd gehouden in de herberg ï)e geroosterde Gans en daar gingen de «vrije en aangenomen metselaars» over tôt het * kiezen van een «grootmeestero in den persoon van den 1 oudsten onder de metselaars, van den verstandigsten onder de raadgevers, den edelman Antoine Sayer. Nadat de grootmeester benoemd was stelde "men den schrijnwerker Jacob Lomballen den kapitein Joseph Eliot aan in de hoedanigheid van groottoezichters, die met den over ailes te waken hadden wat de Groote-Loge aanbelangde. Aldus was de Groote-Loge van Engeland gesticht en I de groote daad was gepleegd, die zou aanleiding geven tôt het vormen van al de afdeelingen over de liecle Wereld. Het was dan de eerwaarde broeder James Anderson die door het bestuurgelast werd met het opstelîen van de offîcieele « groote grondwet» voor de orde der vrije metselaars, statutendie eerst in het jaar 1723 aangenomen werden. De Groote-Loge van Engeland ging dan weldra over tôt het uitzenden van missionnarissen over het Vaste-land, waar de Vrijmetselarij weldra « schitterenden » Yooruitgang maaktè en haren wezenlijken vorm aan-nam,België was het land dat het eerst geraakt werd door de propaganda der vrijmetselaars. De eerste loge dieop het Vasteland gesticht werd, in 1721. was deze van Bergen, onder den naam van De volmaakte Een-dracht, een naam dien zij tôt heden toe gedragen heeft. De orde der vrijmetselaars nam eene groote uitbreiding in ons land en zij verkeert er nog steeds in een bloeienden toestand. Van den beginne af aan werd hare propaganda er breed ondersteund door dè besturende standen. Karel-van-Loreine. de volksgezinde oosten-rijksche gouverneur zelf was vrije metselaar, zoowel overigens als zijn broeder Franz, de keizer vsn Oosten-rijk en echtgenoot van Maria-Theresia. Weldra had de orde echter te lijden onder het regeliagsstelse! van Jozef II. De logen mochten sleehts bestaan in de hoofdsteden van het keizerrijk en dat ten hogg»teKd^e,în. aettâ... wdeaj2avendjen ,nog ~ geplaaist onder het streng toezicht van policie en ovei heid. Weldra bestonden er nog sleehts drie logen 1 _ Brussel. « De gelukkige Ontmoeting », « De goec Eendracht j en « De ware vrienden der Éendracht ». I , Na het beroerd tijdperk der Fransche Revolut | kwam er een tijdstip van vrede. gedurende hetwelke < j meeste nu nog bestaande logen gesticht werden. ! kunnen hier zelfs de volledige lijst laten volgen met di datum waarop zij gesticht werden : Brussel : « De ware vrienden der Eendracht en vi den Vooruitgang » (1782), « De menschlievende Vrie den» (1797), die thans ons onderverdeeld zijn in dr logen die het nummer t, 2 en 3 dragen. Antwerpen : « De vereenigde vrienden van den ha del en de Volharding » ( 1804), « De leerlinge'n van Th mis » (1808), « Maniix van Sinte-Aldegonde » (1889 het vlaamsch) en « Anglo-Belge » (1893 in het engelsch Brugge : « La Flandre» (1881). C.hatleroi : « La Charité » (1879). Gent : « Le Septentrion « (1011) en « La Liberté (1866). Hoei : « Les amis de la parfaite Intelligence » (180S >r Leuven :« La Constance » (1808). Luik : « La parfaite intelligence et l'étaile réuni i (>775)- u Bergen : « La parfaite Union » (1721). ® Namen : « La bonne Amitié» (1769). 1- Spa : " L'Indivisible» (1808). n Verviers : « Le Travail » (1869) en « Les Pbiladk r- phes»(i8o9). l£ Talrijke logen werden ook gesticht in steden vî tweeden rang, Mechelen, Aalst, Oostende, Marche, en maar om verschiilende redenen hielden deze « ateliers de eene na den andere op met « werken », In den laatsten tijd is de «Grand Orient de Belgiqu< n echter druk aan de propadanda gedaan om de ve i- zwakte lagen weer kracht en leven in te blazen en wai jl het niet dat de tijden thans zoo beroerd zijn, zegt me de belgische lagen zouden weldra met eene halve di ' zijn versterkt worden. ' De belgische vrijmelselaarslogen zijn allen geplaat . or.der de obedientie ivan de «Groot-Oosten», die g [e sticht is in 1832. Aile belgische vrijmetselaars die c >t opvolgende graden van «leerling, gezel en meestei u bekomen hebben, erkennen de Groot-Oosten als aai ;t gesteide hoogste overheid, aangezien zij, volgens c 0 uitdrukking der secte, de «moderne kerkelijke macht uitvoert. Het vrijmetselaarsgezag dat heerscht over deled« 1> van den derden tôt den drie en dertigsten graad h© «opperste raad van het eud en aangenomen schotsc n kerlc gebruik» en dat tôt stand kwam in 1817, en d: n de organisante in 1832 in twee lichamen deelde volget lg een internattonaal verdrag. De belgische vrijmetselaars hebben ook eenige tijd 1 lijk bestaande iogen gesticht in het buitenland, zooa zij ook toegestaan hel5ben dat er te Luik eene duitsch II loge gesticht werd onder den naam van het «IJzere ICruis» en eene tweede tè Brussel, onder den naam va Q «De ster van Braband». g De twee opperheeren van de belgische Vrijmets< larij zijn voor den oogenblik : Voor het Groot Ooste de heer Magnette als doorluchtige nationale Groo' g, Meester, en voor den oppersten raad de heer graî Goblelt d'Alviella in de hoedanigheid van opperste Groot Commandeur. Ten slotte wordt nog gezegd dat de eerste konin vafl BcIgiê vrijmetselaar was en dat het daarom is de zijn standbeeld staat te prijken op het voorplein va den tempel der MsnscMieoende Vrienden in de Pe terse'iestraat te Brussel. n & $ e S® cartaddescfae Er is herhaa'delijk gemcld dat verscheidene duizen ; den Doukhoboren het grondgebied van Canada verlatsi : hebben om zich naar de afgelegen russische binnen 1 landen te begeven, ten einde te ontsnappen aan de ver : plichting van deel te nemen aan den oorlog. Een lezer van den « XX0 Siècle » die te Brussel (il den Canadeeschen Manitoba) woont en verkeerde me de naakt loopende aanhangers dezer secte, tchreef nx l aa.i zijn blad een artikel vol amusante bijzond-rhedeî over de Doukhoboren : « De Doukhoboren ziju uitsluitelijk zeer verstandigi en geleerde landbouwers aie het vak naar de hsogsti ontwikkelir.g gedreven hebben onder elk oogpunt. Ai: zij aan den arbeid zijn, zijn zij op hunne eigenaardigi manier aangekleed. Hetis op zekere, door hen gesteldf dagen, dat mannen, vrouwen en kinders samen komer en zich piernaakt uitklejden om aldus door het land t» loopen, op zoek naar het Paradijs. » Op die dagen worden sterke pelotons van polici* uitgezonden om de dweepers op te vangen, naar he' uitgangspunt te drijven en ze daar gewapenderhand U dwingen tôt het terug aantrekken Icleederen, waarna zi; terug naar hunne hoeven gebracht worden. Het spreekt van zelf dat deze jacht vaak aanleiding geeft tôt d« zonderlingste tusschcngevallen, waarvan wij soms ds toevallige getuigen zijn. » De Doukhoboren zijn dweepers, anarchisten, nihi-listen, Tolstoïanen, maar vreedzame menschen, die met voorliefde zwaren arbeid verriebten in den mœilijk tf bewerken Canadeeschen grond waarop zij ailes winnen wat zij noodig hebben voor hun sober leven en waarvan zij niets als hunnen persoonlijker. arbeid willen beschouweti noch over houden. » Het programma der Doukhoboren is zoo eenvoudig als kort en daarin is geene spraak van godsdienst. wet. regeering of gezag, zoodat « elk zijn eigen koning, zijn eigen paus en zijn eigen god is. » Hoe de naar Rusland gevluchte Doukhoboren het er zullen afbrengen zal de toekomst leeren, want die dweepers moeten volgens hun « geloof » liever sterven dan de wapens op te nemen voor gelijk welken oorlog tegen den evenmensch. * % * Een riîssiw rijwiel t'oor het transport vm psraosien en goccScrsn Men komt te Frankfort a/d Main de proef te nemen met een vierwieler, met twee zitplaatsen, eener bijzondere. cods-truetie, welke zich uitstekend leent tôt het transport van pakjes. Het voorstel van dit ni'-uw voertuig, dat veel op den driewieler gelijkt, is op eigenaardige, ingewikkelde, maar zeer stevige wijze verbonden aan een vierde wiel, dat zeer gemakkelijk aan- of losgekoppeld kan worden en dat, alhoewel bewogen door den tweeden velocipedist, zonder eenige moeitè de richting volgt, aan het voertuig gegeven door de persoon, die dit laatste stuurt. Deze nieuwe velocipede, die ook op vijf wielen kan gebouwd worden met het 00g op het transport van zwasrde-re lasten, is geroepen ofn beduidende dien-sten te bewijzen aan voorzorgwerken van oorlog of vrede; inderdaad zal men haar nuttig kunnen aanwenden bij de ambulan-cediensten, in den handel, in de groote ad-ministraties ofwel voor psrsooniijk ge'bruik, ter vervanging van trekvoertuigen, kleine automobielen, draagbaren op wielen, hand-karren, enz. De vierwieler zal bijdragen tôt het ver-sehaffen van een nuttige bezigheid aan oorlogsinvalieden, blinden, éénarmjgen of dooven, voor zoov&r zij in staat zijn de pe-dalen in be^weging te brengen. Het spre^kt van zelf dat de bestuurder van het voertuig in aile geval over al zijn . vermogens zal moeten beschikkeD, terwi^i zijn hulp-trapper sleehts de kracht zijner beensq heeft aan te wenden. W8MT LSZERS VOOR « YOGRSJST » ®@@ @ ® ç>® ® ® («>00®.©®©©©®^; 3SC pssp — Êâ» 1S5 S centiemen per nummer Soradag 19 Juli

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.