Darde Jaargang n* 40. Frij s per uummçr : '6 centiem. Zonciàg 6 Oktober 1918 Abonneiiienispi'ijs : Per jaar . . 4.00 fr. Voor 6 maanden . 2.00 fr. Voor 3 maanden . 1.00 fr. □ m s opsiel en Beheer : 148, Naamsche Vest, 148, Leuvei Postcheck-rekening nr 242 De Gazet van Leuven Elke medewerker blijft verant-wocfrdelijk voor zijn opstel. Ongeteekende brieven of bij-dragen worclen niet in aanmer-king genomen. — Handschriften worden niet teruggegeven. ei oi m Aankondigingen : Naar overeenkomst Boekbesoreklng : Het inzenden van één exemplaar geeft recht op ver-melding ; 2 exempi. op bespreking. Bericht Gezien den ïmmer stijgenden prijs van aile grondstoffen, zaS van af toskomenden Zondag het bîad ver-kocht worden aan 0.19 fr. Iiis m oafaip a gék o o o Wij roepen de aandacht der ouders op de volgende voorschriften der schoolwet voor het lager onderwijs. Artikel 5 der wet luidt als volgt : Ten blijke van het nakomen van de wetfei'ijke leerplicht, worden, zonder onderscheid tusschen openbaar en privaat onderwijs, twee getuigschriften van lager onderwijs ingesteld : het een voor aile kinderen na het doorloopen van den derdengraad; het ander voor de kinderen die geen middelbare stu-diën doen, na het doorloopen van den vierden graad. De getuigschriften bevestigen, dat het onderwijs : 1° gedurende den opgelegden tijd en met de voorgeschreven regelmatfg-heid werd genoten; 2° de vakken omvat heeft, die on-der art. 17 opgesomd zijn; 3° in de landstaal (het Nederlandsch voor Vlaanderen) werd verstrekt, in zoo ver niet, volgens art. 20 der wet, een andere voertaal toegelaten is. — Voor de kinderen die na zes jaar regel-matig schoolbezoek het einde van den derden graad, of na acht jaar regel-înatig schoolbezoek, het einde van den vierden graad niet konden berei-ken, mogen de getuigschriften niet als titel dragen « Getuigschrift van den derden graad » of « Getuigschrift van den vierden graad ». De getuigschriften worden onder-teekend : a) voor de lagere scholen van Staat en gemeente, de aangenornen lagere scholen en de voorbereidende afdee-lingen der officieele of officieel onder-steunde middelbare scholen, door den burgemeester of een lid" van het sche-penkollege, het schoolhoofd en, waar het rnogelijk is, door een of twee le-den van het onderwijzend personeel; b) voor de aanneembare lagere scholen, de gansch vrije lagere scholen en de voorbereidende afdeelingen der gansch vrije middelbare scholen, door een lid van het bes'turend of be-scherrnend schoolkomiteit, het schoolhoofd en, waar het rnogelijk is, door een of twee leden van het onderwijzend personeel; c) voor kinderen die huisonderivijs genieten, door de ouders of den voogd en door de lesgevers. — Deze kinderen dienen daarenboven een bijzonder examen af te leggen over het Nederlandsch (in Vlaanderen). Dit examen wordt bij het einde van elk schooljaar door een afgevaardigde van het Mi-nisterie van Wetenschappen en Kun-sten afgenomen. 1s de uitslag van het examen gunstig, dan zal de afgevaardigde op het getuigschrift bevestigen, dat het kind het Nederlandsch (de landstaal) voldoende machtig is, en deze bevestiging eigenhandig onder-teekenen.De vorm der getuigschriften van lager onderwijs wordt door den Minis-ter van Wetenschappen en Kunsten r,ader bepaald. tlet opnemen van onjuiste gegevens in de getuigschriften, alsook het ge-bruik van onjuiste getuigschriften, vallen onder toepassing van Boek II, Titel 3, art. 4 van het sirafwetboek *). Getuigschriften van den derden graad worden voor de eerste ma al uit-gereikt op het einde van het schooljaar 1918-1919 — dus in Juli 1919 — getuigschriften voor den vierden graad op het einde van het schooljaar 1919-1920 — dus in Juli 1920. — De vierde graad moet ingevoerd worden in 1919 in al de gemeenten van het koninkrijk België naar luid van artikel 18 der wet. In de gemeenten *) Boek II van het strafwetboek : Over de overtredingen en hunne beteugeling.— Titel 3: Over de misdaden en de overtredingen tegen de opcnbare trouw. — Kapitel 4 : Over de vervalschingen bedreven in geschriften en telegrammen. ^■23&rsi2zssîS)tti><z.-B2*KaBBts3:3KBB*SG&&M3X6Mmi;au>a£atsMiÊEsrxi!aae£&tMC£3&^ die voor wettige reden zouden den vierden graad inrichten in 1919 — schooljaar 1919-1920 — wordt op het einde van het tweede schooljaar na de inrichting — dus in Juli 1921 — het examen tôt het bekomen van het « Getuigschrift van den vierden graad » afgenomen. Daar men meermaals bestadigd heeft dat sommige ouders hunne kin-ders te veel van school veranderen, wat noodlottig is aan het onderwijs, kan de onderwijzer niet instaan voor \ den vooruitgang van het kind, ook i waar al te dikwijls onderwijzers van ! school veranderen, kan de onderwijzer j niet verantwoordelijk gemaakt worden j voor de bekomene uitslagen. Oin zùlks j te vermijden moest de wèt voorzien dat leerkrachten en leerlingen slechts bij het einde van het schooljaar van gesticht mochten veranderen met uit-zondering na door den Minister te be-palen zoowel voor het privaat als voor het officieel onderwijs. Hierin voorziet gedeeltelijk art. 6. De getuigschriften worden afgele-verd in Juli 1919, dus op het einde van het reeds begonnen schooljaar. De ouders zorgen dus dat hunne kinders regelmatig de school bijwonen, datze dagelijks hunne lessen leerèn; dat ze de school niet ineer verzuimen met naar den winkel te gaan, met het kind te houden, met het eten te dragen, met soep te halen, met pataten te ra-pen, met te « smokkelen », met de vuilbakken te doorsnuffelen, enz. Ailes wat niet gebeurt in familiën die met het onderwijs en het later geluk van hunne kinders inzitten. Ouders, wilt ge eenen schoonen ouden dag beleven, zorgt voor de goede opvoeding uwer kinderen. I D UiT BRUSSEL Vlaamsche frontsolciaten in den Alhambra-Schouwburg Niettegenstaande de onverzoenbare vijanden van al wat Vlaamsch is, in dit oogenblik voor-namel..k, waarop de Entente eenige sukséssen heeft weten te behalen, al het mogelijke doen om de Vlaamsche beweging door laster en leugenbij de bevolking verdacht te maken, en, zooals in de Vlaamschvijandige vluchtelingen-bladjes van het slag van het Belgisch Dagblad (Den Haag), Telegraaf (Amsterdam) en Les Nouvelles (Den Haag), bijna dagelijks vreug-devol verkondigen, dat de tijd van hetflaniin-gantismus bijna uit is, ja zelfs dat de leiders der Vlaamsche beweging reeds hunne matten oprollen, niettegenstaaitde dit ailes gaat de Vlaainsch-aktivistische beweging in werkélijk-heid kalm en zegenrijk haar gang. Nooit voor-lieen inderdaad kwam het Vlaamsche leven tôt zoo 'n bloei als in dit oogenblik : In de Vlaamsche ministeriën wordt ijverig gearbeid, de Gentsche Hoogeschool bloeit en gfoeit buiten aile verwachting, t' allen kante ontstaan nieuwe groepeeringen, bladen en tijdsciiriften, pers-en propagandaoiensten die overal met zeer goed gevolg de aktivistische gedachte in inimer breedere kringen verspreiden en bevestigen.Dat deze werking op verhengende wijze ook te Brussel 'doordringt bewees de grootc volksvergadering, verleden Zondag in den Alhambra-Schouwburg; Boven de 3.000 per-sonen wareri toegestroomd om uit den mond van drij Vlaamsche frontsoldaien, Korporaal Karel de Schaepdrijver, brankardier Karel van Santé en krijgsgevangene van Cleemputte, te hooren hoe de aktivistische beweging vordert in het leger en in de krjjgsgevangenenkampen. Korporaal de Schaepdrijver en de jonge novice-Dominicaan van Santé, brankardier bij het Belgische leger, aile twee leden der Vham-sche frontpartij, zijn in opdracht dezer in den nacht van 1 Mei 1918 van het Belgisch front naar Vlaanderen overgekomeri om het Vlaamsche Volk over de wantoéstanden die er in het leger heerschen en de verdrukkingeri waaraan onze Vlaamsche soldaten zijn bloot-gesteld, aan het Vlaamsche volk bekend te maken en tegelijkertijd de boodschap te mel-den dat de Vlaamsche frontpartij den aktivis-tenstrijd goedkeurt en bereid is hem met aile middc!en°te steunen. Krijgsgevangene Van Cleemputte kwam ons een beeld geven van den vooruitgang der aktivistische gedachte in de gevangenenkampen. Na het zingen van den «Vlaamschen Leeuw» werd de vergadering geopend door den voor-zitter der propagandakommissie van den Raad van Vlaanderen, Baron van Ziegezar, die on-middellijk het woord verleende aan krijgsgevangene Van Cleemputte. Deze, in indruk-volle woorden, schilderde de droevige wan-verhouding die er van af de eerste dagen hunner gevangenschap heerschte tusschen de Waalsche officieren en hunne Vlaamsche on-derhoorigen. In Alten-Qrabow ging het b. v. zoo ver dat door belgische officieren verboden werd nog in het Vlaamsch te bidden. Onder luide toejuichingen der gansche. vergaderin.j sloot de jonge krijgsgevangene zijne rede met de woorden : « De tijd van handeien is thans aangebroken. Wij eischen de onmiddellij':s vrijlating van al onze Vlaamsche jongens die bereid zijn met raad en daad de vlaamsch- haters te vcrdrijven. Leve de zelfstandige Staat Vlaanderen ». Karel van Saute en di Schaepdrijver, lier-haaldelijk door stormacîitige uitroepen der tochoorders onderbroken1, schilderden daarna al het leed dat de Vlaamsclie soldaten, sedert het begin van den oorlpg, vanwege hunne Waalsche of, ieren te verduren hadden, niettegenstaande zij meer oan 80 o uitmaken van het leger. De ein.ielooz.e vervolgingen hebben dan ook eindelijk geleid tôt het stich-ten der Vlaamsche 1 ontpartij, die aile Vlaamscligezinden verevgt tôt verdediging hunner rechfen en reeds tôt machtige betoo-gitigen in de dorpen achter het front aanlei-ding gaf. De bestraffing van vooraanstaande intellektucelcn, zoo b. v. de verbanning van priester Van der Meulen, :nz. hebben slechts diepe misncegdheid tew eg gebracht en de werking bevurderd. Luide kreten van veront-waardiging kwamen in de zaal tôt uiting wanneer de sprekers eei e reeks bijzonder-lieden aa ihailden van Via > r.sclie voormannen aan het fi it die om willt iiunner gezindheid zwaar gestraft werden met verbanning in eene strafkornpagnie, geva igeni-', enz. Prof. Borras, lid va i dm Raad van Vlaanderen, sloot de ver^uler; , met eenige be-geesterende woorden en na het aa .îieffen van Vlaamsche liederen ging de vergadering rustig uiteen. Mededeeiingèn MINISTERIE VAN WETENSCHAPPEN EN KUNSTEN Bij de Riiksnormaalscuool voor onderwij-zeressen te Laken wordt eiii Froebelnonnaal-school gevoegd. De duur der studien b idraagl twee jaar. Om toegelaten te worden mocten de kandi-daat leerlingen ten minste 15 jaar oud zijn op 31 December aanstaande, zij moeten voor 6 Oktober eene aanvraag op gewoon papier indienen bij Mevrouw de 3estuurster van ge-noemde Normaalsciiool. Bij die aanvragen dieiK n gevoegd : 1) lien uittreksel van den geboorieakt. 2) Een bewijs van zedei j kiieid en goed ge-drag, afgeleverd door het bistuur der gemeente waar de kanditaat gehuisvest is. 3) Een geneeskundig gctuigschrift waaruit blijkt, dat de kanditaat met een kwalen behept is, die van aard zouden kitnnen vvezeu, het gezag, dat een oqdcrwijzd voor harejeer-lingen behoort te hèbbèn, t*verzwal(ken. Een îngangsexamcn zal afgenomen worden loopende over de vakken die voorkomen op het programma der lagere scholen. Voorloopig worden geen inwonende leerlingen aanvaard. Vlaamscii-Kalhoiieke irroHisseieatsIÉl Kenspeuk : Ailes voor Vlaanderen Vlaanderen voor Kristus. Zetel en Sekretariaat : Ravenstraat, 54, Leuven i! H Werkzaamheden voor de volgende week : Zondag 6 Oktober. — Boekerij en leestafel van 10 tôt 12 u. 's voormid-dags.Dinsdag 8 October, veut 7 tôt 9 uur. — Boekerij en leestafel. Woensdag9 October. — Te 8 uur zeer stipt, zang- en tooneelafdeeling. Donderdag 10 October. — Boekerij en leestafel van 7 tôt 9 uur. Vrijdag 11 October. — Te 7 uur stipt Bestuursvergadering van den VI. K-Arr., te 8 uur zeer stipt gewone vergadering voor de leden van Groot Leuven. Onze zitting zal opgeluisterd worden door muziekuityoeringen : De heer Cari Verbruggen, 7e prijs van viool, zal er ons enkele stukken te hooren geven. Zaterdag 12 October. — Boekerij en leestafel te 7 uur. Bestuursvergadering voor de Jonge Wacht. Te 8 u. gewone vergadering. KI e i n e K r o n i j k Het Vlaamsch onderwijs in het bisdom Luik. In verband met de verordening van 4 Juni 1918 regelende de voertaal van het middelbaar onderwijs, heeft,— zoo bericht de « Bode van Limburg » — Z.E. de Bisschop van Luik, de bestuur-ders der Collèges van Limburg bijeen-geroepen en beslist dat vanaf het schooljaar 18-19, de zesde Latijnsche klas geheel vervlaamscht zal worden, en dat de vervlaamsching der overige klassen geleidelijk elk jaar zal volgcn. Hadden wij in 't bisdom Mechelen ook maar zulk een volksvriend. Zullen de blinde ziende worden. Te Nizza worden op het oogenblik proefnemingen gedaan welke van het allergrootste belang zijn onder weten-schappelijk en menschlievend gezichts-punt. Een Poolsch geleerde, de heer Kann, zou namelijk een toestel hebben uitgevonden dat aan perzonen, die door ongeval blind zijn geworden — voornamelijk ten gevolge van oorlogs-verwondingen — in zekere mate het gezichtsvermogen zoo terugbezorgen. De uitvinding berust op de volgende grondbeginselen : 1 Er bestaan, weten-schappelijk gesproken, geen ondoor-zichtbare voorwerpen, aangezien zekere lichtstralingen aile voorwerpen zicht-baar kunnen maken, zelfs dwars door een onzichtbaar scherm ; 2 De blind-heid, zelfs wanneer het oog zeer ernstig verhoornd is, gaat niet altijd gepaard met gevoelloosheid van den gezichts-zenuw welke, zoolang hij niet gekwetst is, altijd kan beïnvloed worden door een lichtindruk. De heer Kann vervaardigde nu een weinig omvangrijk toestel, in den vorm van een gewoon vastenavond-masker, dat vastgemaakt wordt op het aan-gezicht van den blinde en dat verbon den is met een draagbaar elektrisch in-duktieapparaat. Het toestel omvat ook nog prisma-lenzen en een kamer waarin de liclituitstralingen gefiltreerd worden, en voorts phosphoresceerende platen. Opvolgenlijk, volgens de juiste voorspellingen van den uitvinder, kon^ den de blinden, waarop de proef-nemingen geschiedden, in plaats van het gewone geelachtige grauwe licht, Ônderscheiden : 1. al de kleuren van het spektrum, vanaf het rood ; 2. het natuurlijke witte licht ; 3. schaduwen en voorwerpen aan dit witte licht blootgesteld. Een hunner kon zelfs verschillende meubels ondefscheiden, zag en erkende groepen van twee of drie vingers en duidde den omtrek aan van een heider verlichten tuin. Een Vlaamsche leerstoel aan de Universiteii te Leipzig. Volgens de « Vossische Zeitung » zal aan de Universiteit te Leipzig een nieuwe leerstoel opgericht worden voor het Vlaamsch. Prof. Dr. Jolies, een Nederlander, zal hem bezetten. De leerstoel zal 1 April 1919 worden geopend en aan het Germaansch Instituât van de hoogeschool zal tege-lijkertijd een nieuwe afdeeling voor het Vlaamsch worden opgericht. Gebruik van moerasgas. In het Westland verlichten sommige tuiniers, die afgelegen wonén, hun huiskamer met moerasgas, dat zij los-werken door met een stok in de mod-derpolderslooten te roeren. Het gas wordt in een ton opgevangen, die op het water drijft, en door een gummi-leiding en gasbuizen naar de lamp geleid. Het licht bevalt goed en is een uitkomst. voor velen die buiten de bebouwde kom wonen. Een landbouwkundige zeidzaamheid. Te Koekelberg heeft men een landbouwkundige zeidzaamheid bevonden. Het handelt namelijk over eene prak-tische proefneming van de stekplan-ting van aardappelen. Het is op te merken dat dit middel tôt voortbrenging van de kostbare knollen de voordeeligste manier is tôt heden gekend. Inderdaad, acht aardappelen, in de maand Januari 1918 door M. Van Bever geplant, hebben tweehonderd afzetsels gegeven,die op het einde van April verplant,een voort-brengst hebben opgeleverd van 1/2 tôt 1 1/2 per afzetsel. Men ziet dat die nieuwe werkwijze een niet te versinaden plantenbespa-ring toelaat, en om die reden h are verbreiding wenschelijk is. □ □ ï E T S □ □ voor iedere week Over kiezingstelsels en noq wat V V V Wât de positie van de Vlamingen na den oorlog zal zijn, hangt ztker voor een goed deel van den uitslag van den oorlog af. Zôô onnoozel zijn j we echter nooit geweest, dat we zou-I den gemeend hebben, dat de gebraden ! vogels ons in den mond gi ïgen vlie-gen, en dat — bijv. door een Duit-sche zegepraal — ailes van zelf zou terechtkomen voor ons, zonder dat we er zelf iets hoefden voor te doen. Neen, neen, op den vreemdeling —• 't zij Duitscher, 't zij Engelschman — mogen wij nooit onzen staat maken, we moeten er zelf voor vechten, en dat is maar recht ook. 't Is wel waar, dat de strijd er te harder zal om zijn, naarge-lang de meerdere of mindere macht, met welke onze voormalige Belgische, ons vijandige regeering, al of niet ge-steund door vreemde bajonetten, in het land terugkeeren zal. Maar strijden zullen we in elk geval nog moeten doen, ook al stikte de regeering haar eigen zalige dood in 't gezegend Ha-vere. In 't ergste geval hebben we toch onze vuisten en handen benevqns die-gene onzer Vlaamsche soldaten van den IJzer en van de gevangenkampen. Een der hoofdpunten van onzen strijd, even zoo goed nu als voor den oorlog, zal de strijd voor 't kiesrecht zijn. Blijven de flaminganten min of meer zooals tôt nu toe meester van den toestand, dan komt onmiddellijk het zuiverste demokratisch Iciesstelsel in voege, dat de meest vooruitstre-vende. voiksrnan coil h. îît k une. en wenschen : want flamingant is demo-kraat. Alleszins wordt van aktivistische zijde, ten minste in den beginne, eene beperking gewenscht ten opzichte van de Vlaamsch-vijandige elementen in 't-Vlaamsche land. Of we dien wensch ook zullen kunnen doorvoeren, moeten we natuurlijk afwachten ; maar recht zou het toch maar zijn, dat degene, die zich vrijwillig afzondert en tôt vreemdeling maakt tusschen zijn eigen volk, ook van zijne politieke rechten tusschen dat volk verstoken blijft. Maar wat er hier ook van zij, — in zake verwezenlijking onzer Vlaamsch-gezinde en demokratische desiderata, is er een minimum, dat wij hand-haven zullen lot elken prijs, voorzeker te akkoord hierin met ailes wat er aan vrijzinnige en volksgezinde elementen in den lande, — onaangezien ieder taalverschil, en dit zoowel aan deze als gene zijde der taalgrens, — te vin-den is : wij willen het algemeen stem-recht, vrij van den dwang der vôôr-oorlogsche politieke associaties. De kiezer moet vrij zijn, zijne stem uit te brengen op dengene, die hem de waar-digste schijnt, zonder gedwongen te zijn in het onvruchtbare partijgeploe-ter stelling te nemen. Daarom weg met het lijst-stemmen en met de bevoor-rechte zekerheids-plaatsen op de lijs-ten voor de oome's ! Eene regeering, — ze moge heel het Entente-leger tôt steun hebben, — welke nog zou voor den dag komen met de door eenen ultra-reaktionairen Letivenschen hoog-leeraar in z'n droogstoppelwijsheid uitgebroede chinoiserie-van-een-kies-stelsel, zou ofwel onder het gewicht van heur eigen Oude-pruiken-belache-lijkheid ineenzakken, ofwel *n revolu-tie doen uitbarsten op zeer korten tijd. Met een rechtvaardigèr kiesstelsel hadden de Vlamingen ook vôôr den oorlog reeds veel beter er voor ge-staan. Daarbij komt nu nog, dat de verfranschte nobiljons eu parvenus veel van hunnen invloed op den in den oorlog rijkgeworden boerenstand verloren hebben. Eindelijk, dat de tij-dens de bezetting doorgevoerde Vla-mingen-politiek : hoogeschool, be-stuurlijke scheiding,Vlaamsche schoolwet, reeds hunne vruc'nten afwerpen. De Vlamingen staan er dus, zelfs in het ergste geval : de terugkomst der oude Belgische regeering, niet ;-ôô slecht voor, als men 't zou kunnen m eenen....

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.