DE BELGISCHE SOCIALIST Tweetalig WeeKblad van den Bond der Belgische Arbeiders in Nederland Abonnementsprijs in Nederland: 75 cent per 3 maanden Redactie en Administratie: LAPIERRE, THERESIASTRAAT 49, 's-GRAVENHAGE. Abonnementsprijs voor het Buitenland: f 150 per 3 maanden Ons Congres. De Bond van Belgische Arbeiders in Nederland heeft op 25 December zijn e©rste vergadlea-ing gehouden in. Oafé Sport te Amsterdam. Geen uitgebreid Congres. De meestie ider plaatselijke groepen waren vértegenrwoordigd. Eiir kele afgevaardligdien wamen niet aainwe-'/.ig, tengevolgie van een misverstaïid!. Zij zijn soldiaten en die tocilatingien om naar Amsterdam te ko-mien wanen voor bien tie laat aaingervraagdi. Op veraïek va,n bet Bestuuir, heeft Camille Huysmans -die vergad'enilng voongezetenu Hij spraik een woord van welkom tôt d'e ver-g^aicl'eriiiiif»- en verMaarde nog eens dlnitte-lijik oui welfce redenen die Bomd: is ge-stiiidbt gewordlen. Huysmans bieW to-en een overzichit vain dien toestainid' waai'iir de Belgen, buTgers en militairen, in Holfend verkeeren. Partijgenoot Van dler Goes, vertegien-woordiiger ,van het part ubest uur dter S.D.A.P. beeft aan dte Belgische socia-ldlsten den st'éiin van, de Nederlanidische karaeraden beloofd. Omdegeest, de voor-zitter vain het Va.kverbotmd, heeft herin-merd a an wait reeds is gedlaam gewordien ten guinste van. de Belgische airbeiders en .bu heeft die hoop uitgedruikt dat- er een nog nauweire samenwerldng' tôt stand moge komen. De redactie van .bet daighlaid, „Het VoSk" was door onzen vriend' Polak veirteigenjWooTdigd. De sefaretaris va.n d;en Bond las daar-na een nitstekencl .rapport- over onwe wei'king voor. De sohatbewaaixl'er en die belheerdter van bet bladi brachten verslag uit over die fin.anci.eis va.tii den. Bond en. van den ..Belgische Sociailiist". Op de n'amidd.ag ve-rgaideiring waren ook afgevaardiigdien aanweaig van den Nedtenla,mIseihien Meta.albewerkersbonid. De rapponten. en veTslagen van bet Midden Komiteit gavai natùurlijk aan-leidiiig tôt. débat, Wij zullen daar een gedokumenteerd verslag van geven in ons volgend numnier. Zooals el'k congres dat -ziich eea'biedliigt, einldïigide bet ook d'i.tmaal met een diemofcratisieh bamket. * ♦ * Indien wij verpliCht. aû'n, door gebrek aan. tijdl en plaats liet verslag van. den se;kret.a.i-is volgendle week eerst te plaat-sen, boiiden wij er «eh ter aan twee re-solraties bekiend te maken, dde met. alge-meene stemmen aamgenomen werden en die betrekkinig bebben op den algemee-nen toesten)d!. I. De Bond <li-r Btilsische Arheidei'}? in Ne derland brengt zijn groel aan de Belgische soldaten die strjjden aan het front voor de vrij-makiing van ons la.nid; — aan gansch de Belgische bevolking, die leeft in het bezette gebied en zich niet laat demoraliseeren in haar- lijde-lijlc vérzet; aan die gedeporteerde arbeiders die., fcegem aille réélit, in, do onschnld'ige slachtoffers zijn van een onmenscholijke d.\va.ngpolitiek. De Bond vorklaart zich partijganger va-n de o.nniiddellijke inst-eilling vam een eiinstige parlementaire contrôle en brengt huldie aan Emiel VanidiervoMe, die steeds hot verti,ou'wen vaai aile leden der Belgische WerkLiedOn Partij ge-niet. De Bond drukt tevens do hoop uit dat hij, • in zijn hoèda'iiiigheid v<ui voorzitteo.* van het In-ternationaal Socialistisch Bûroau het zijne zal bijdra-gen opdat, door de actieve raedowerking der arbeideiiide klas9e aller landien, een ^-ede wordie gesloten die niet in zich bevat de kie-nien van n.ieuwe oorlogen1. II. De Bond der Belgische Arbeiders in Nederland verwerpt de politiek van don vrode tôt eJken prijs en is vain oordeel, met de Socialis-tische conferentie der neutraie landen, dat in aile geval de vrede niet kan gesloten worden zoinder aan België te waarborgen onafhanke-lijkheid en lierstel; maar hij meenit dat drt; Regeeringen een po-litieke fout zoud'en begaan indien zij onvoor-waaixlelijk weigerden op het gedane vredes-voorstel in te gaan; hij meent ver der dat, om ernstiige onderhan-dielimgen voor te ^bereideu het in dit oogenblik ook op den weg der socialisfcische arbeiders ligt een irfîtiatieÇ als dat der Vea-eenigde Staten te stemien en hij besluit daarom aan Presidient Wilson een telegram van instemming en hulde te laten geworden. De toestand. De Veireeiiigde Staten beb'ben rtaar bekeniclniakiinig der vrediesvoorwaardien ge'vra.agd. Zwitsierland bceft die v.raag onder-stennd:.De Entente heett noig nliet geant-woonl-, maar Dnitiscbiland becît reedfi een .nota in 't liclit. gezondlen.. Duitsoblanid' iberbaalt: „Ik zaïl mijin voarstellen voor een conferentie brengenj." Dat gaat niet! Zoo iets v.raagt. ook Wiilson niet. Alvarens op een conferentie te onidierhandielen moet, men- weten of die veorstellen wel een conferentie w a a rdi zijn. Daarom is de tienige prooednur ,,'bet verta'rmwelijik mededeëlien van de algemeenip omlijning der -vooirstellpn". Doet- men het niet, (tan. kao. het Duit-sebe i.nitia.t.ief opgevait worden als een manoeuvre. Indrukken. Op 12 Decémber. De Kijlkskanselier kondigt aan, dat Duitschland liereid is vredesonderhandelingen aan te knoopen. Een nota in dien zin wordt aan de Entente-mogendheden toegezonden. Deze gebenrtenis .beeft in ganscli de wereld groOte opscbndding verwekt. Zou dan eindelijk bet begin van bet einde aang'ebroken zijn? Zou Europa gespaard blijven van een volled'ige ivitinoordling en bankroet ! Zouden wij dan per slot kuunen terng-keeren naar de heimat, naar vrouw en kinderen? Deze vragen kwamen als een spontané opwelling naar voren in de harten van duizenden en nog dnizenden slachtoffers van deze wereldramp. Na de opwelling, kwain de bezinning. Duitschland wil vrede, maar aan welke voorwaarden? Het vertrouwen in spoe-dige betere tijden werd wat gesebokt; de avgwaan nam de plaats in van de opwel-lende begèèstèring. Diezelfde kausclier lieeft toeb vroeger vvel cens verklaard: „Nood kent geen ge-bod ! Ben traktaat is een vodl. Een stuk scftjieaia'papder!" Het vredesaanbod van Duitschland is niet ernstig! Zouden wij hier niet staan voor een manoeuvre? Wil Duitschland den blok der Entente-landen niet doen springen? Is Duitschland niet uitgeput en wil het inisschien de instorting voprkomenf De zielestrijd werd bevig. De Duit-sebers spreken van vrede, terwijl zij ons vroeger zoo schromelijk bedrogén bel)-ben. Zou het dan toch ernst zijn? Neen... ja, ge kunt niet weten... neen, want dan zouden zij zoo oprecht moeten zijn huii \ redesvoorwaardeti ter kennis té In-en-gen, en dat doen zij niet. Daar schuilt wat achter! Een vrede, die in 't licbt staat eener Duitsche over-winning, (iat kan niet. Wij leven terug in den toestand van voor 12 December. De slachting zal vcortgezet worden, omdat het moet. Duitschland mag, noch kan als over-. winnende partij uit dezen reuzenkamp komen. Het ware een rainp voor de demoki-atie. 21 December. Een nota van président Wilson aan de oorlogvoerende landen. Wilson vestigt de aandacht op het feit, dat de bedoelingen, die de oorlogvoerende landen aan beide zijden beoo-gen, feitelijk dezelfde zijn: ni. de rech-ten van zwakke naties en kleine staten tegen aanvallen te bescherinen. Hij vraagt den oorlogvoerenden naties hare wederzijdsclie voorwaarden te laten kennen, waarop aan den oorlog een einde zal kunnen gemaakt worden en de waarborgen voor het voorkomen van zulk een strijd. Président Wilson pakt den stier bi.j de horens. Hij begint waar Duitschland had moeten mede beginnen: Tôt welken prjjs wilt gij vrede? Zal het aanbod van Wilson aangeno-men of verworpen worden? Wij weten het niet;*wu zijn niet in bet gelieim der goden ingewijd. Maar wel weten wi' dat bet vredesidee er is en dat het heuscb niet gemakkeMjk meer van de baan zal geseboven worden. Wij hopen! Wij wenscheu, dat de edel-moedige pogingen van den voorzitter der 'Vereënigde Sfaten met succès nio-gen liekroond worden. Waarcm langer moorden? Waarom langer verwoesting en venninking zlaaien? Waarom langer die martelin-gen, die oritberingen, die verkwisting van milliarden en milliarden? Waarom? ? ? Wanneer het gesehied-kundig^bogenblik zou aangebroken zijn om een vrede te sluiten met erkenning va» 'het best-aan aller na;tiën; met de o.ntwer])inig van het. wereMiverbond der vclkeren; met een algemeene verminde-ring der bewapeningen; met een stèlsel-matige internationale organisatie van de uitvoerindustrie? Waarom? .Ta waarom ? Zijn dat de inzichten en de voorwaar-den der oorlogvoerende landen, dat het dan ras vrede worde! ARBEIDEE. De parlementaire contrôle in de oorlogvoerende landen. ■ De oorlog is een uitzonderingstoe-stand. Gansch het natiouaal bedrijfs-leven komt uitsluitend in 't licht te staan van de oorlogsparti.j. Het militair gezag viert ten allen kant hoogtij. De burgerli.jke en persoonlijke vrijheden komen in gevaar; misbruiken van allen aard ontwaart men ten allen kant. Het militarisme vertoont zich in zijn zuiver-ste gedaante. Het volk kijkt angstig toe; het be-trouwt in zijne vertegenwoordigers tôt hehartiging van het volksbelang, dat dan ook niet anders is dan nationaal bidang. In aile oorlogvoerende landen is er een sterke drang naar kontrôle in aile richtingen en op aile domein. Prankrijk en Engeland, de klassieke landen van het parlementarisme, staan buiten kritiek. De parlementen hebben regelmatig zitting. De handelingen van aile machten worden besproken, goed-of afgekeurd; er is een. innige samen-werking tusschen regeering en Kamer-leden. Kortom er is kontrôle, waarvan de praktische resultaten reeds vrijwel talrijk zijn. Na den oorlog zal daar meer over gezegd kunnen worden. Sinds de historisebe zitting van 4 Augustus 1914 is het parlement van België opgedoekt. Onze premier gaf den raad aan onze Kamerleden naar hunne wederzijdscbe arrondissementen te gaan om le waken over de belangen der bevolking; de regeering zou zieli wel ge-lasteu met bet overige. Het zou be-zwaarlijk zijn te durven beweren, dat de handelingen en het bestuur onzer regeering buiten. kritiek staan. Overal rijzen er klachten op; maar het bepaalt zich bij klacbten; de stem van het volk klinkt in de woestijn. Aile parlementaire kontrôle is uitgesloten; wij leven onder een soort van diktatorschap, het ideale stel-sel van de „XXe Siècle". Italie volgt het vooi-beeld van Frank-rijk en Engeland; alhoewel het parlementaire stelsel tijdens den oorlog wel wat beperkt is. De Servische regeering. die zich ongeveer iu denzelfden toestand bevindt als de onze, heeft beroep gedaan op de sainenwerking met de vertegenwoordigers van het volk. Het Servisch parlement heeft sinds de bezetting van het land door den vijand, regelmatig vergaderd op bet eiland Korfoe. Was deze schikking voor België uitgesloten? In Duitschland wordt de Rijksdag en in Rusland de Doema regelmatig saam-gei'oepen. Wij weten best, dat de parlementaire kontrôle in beide landen meer schijn dan werkelijkheid is. Maar hoe het ook moge weâen, de stem van het volk. komt tôt uiting; de verantwoorde-lijkheden worden vastgesteld. Hongarije, Bulgarije en zelfs het ver-acliterde Turkije blijven niet ten achter. De gekozeneit des volk,s krijgen gelegen-heid om hun i>olitieke missie te ver-vullen.Sleebts één land maakt een besliste uitzondering; daar beeft men een ware revolutionaire toestand in bet leven ge-roepen. Oostenrijk heeft het ultimatum aan Servië gestuurd, beeft den oorlog verklaard, heeft oorlogskredieten ge-stemd, heeft leeningen aangegaan en nieuwe belastingen ingevoerd zonder medezeggen?chap van het parlement. Oostenrijk regeert en oorlogt zonder en buiten het volk om; bet middeleeuwscli systeem in zijn naakte werkelijkheid, nog een graad erger dan- het Russisch absolutisme. Door deze korte schets hebben wij willen aantoonen, dat het juist in die landen is, waar de s.tein van het volk niet aan banden ligt, dat de toestand in 't algemeen het meest bevredigend is. Voor die andere landen zal er waar-scbijnlijk later nog wel eens een hard wrord vallen. Overal moeten de sociaaldemokraten. eischen, dat de vrijheid van het woord geëerbiedigd wordt, dat er parlementaire kontrôle ingevoerd worde. De oorlog heeft ons verrast; inisschien een onderoorzaak van de mislukking onzer aktie tegen den oorlog. De vrede mag ons niet onverhoeds op het lijf vallen. De arlieidersklasse in de oorlogvoerende landen moet er voor zorgen, dat de vrede niet gesloten wordt door de regee-rende klasse en zonder liaar, maar wel met haar. Geen enkele klasse heeft meer belang bij vrede dan het proletariaat; het is een onoverkomelijke noodzakelijk-heid voor het proletariaat zich slagvaar-dig te maken om bij monde zijner vertegenwoordigers en vooral door deinon-stratieve bewegingen de basis van den toekomstigen vrede te bepalen. A. De Belgische vluch-telingen in de Kampen. (Vrervolg van de ^ede van partijgenoot Van Kol in de Xederlandsche Eerste Kamer.) Ede is ecliter van aile vier kampen verreweg het beste. De verblijven zi.jn er goed en voor de hygiëne zijn aile moge-lijke maatregelen genomen; voor drink-water, voor reiniging, ook voor baden: is goed gezorgd. Epidemieën en ongunstige gezondheidstoestanden als te Nunspeet zijn er dan ook niet voorgekomen. Oor-spronkelijk ingerieht voor de meer ge-goede Belgen, waren de bouwkosten wat ruim. Er is een centrale waschinrich-ting, waartegen nu wordt opgekomeiï. Nu is er wat voor te zeggen de vrouwen te dwingen haar eig-en wascb te doen, maar nu men eenmaal een centrale waschi nrichting heeft zullen de kosten niet booger zijn dan dat aan elke vroùw individueel wasehketels moeten worden gegeven. Men kan die vrouwen dan an- . der werk laten doen, haar betere kinder-verpleging leeren en zoo alleszins nuttig bezigbouden. Ede is gebouwd voor de betere elementen, maar dat is al lang r afgescliaft, Men krijgt nu de bewoners, zooals de kolonel Mngels zegt, „onge-èorteerd".Doch, wat den doorslag geeft, men heeft er niet het ininste gevoel in een interneeringskainp te verkeeren zooals 1 men dat in Nunspeet zoo st.erk heeft en in Uden eenigermate. Men beeft. er sleebts 6 veldwachters tegenover een . paar brigades maréchaussée te Nun-| speet. Baldadigheden. vaak een uiting-van wrevel, kwamen er niet voor; te Nunspeet wel. Allen werk en en allen zijn tevreden. Be geest is er uitmuntend. De opvoeding is goed geregeld. Het. am-bachtsonderwijs wordt er beter geleerd. dan in welk andèr kamp ook. In één woord: onder de leiding van den liuma-nen chef, den R.-K. kolonel Mingels, is daar een schoon stuk maatschappelijk werk verricht. De man heet „de vader" van het kamp, bij beeft het hart der Belgen gewonnen, hij beeft niet met de zelfgenoegzaamheid, die de Hollanders. wel eens kenmerkt, neergezien 07) het ,,tuig, het- gespuis", dat België ons zond. Mij is trouwens medegedeeld door per-sonen in Amsterdam, die met de Belgische vluchtelingen en met die uit het overstroomde Waterland te doen hebben gehad, dat zi.j de Belgen lieel wat liever hadden dan die nurksche, ontaar-de boeren uit Noord-Holland. En wat de achterbunrten van Rotterdam en Amsterdam in zulk geval zouden opleveren. zou ook niet veel zaaks wezen. De kolo nel Mingels heeft de Belgen genomen zooals zij zijn en is er goed in geslaagd om hun harten te winnen. Het was roe-rend om te zien hoe, toen bij daar met mij in voile uniform rondliep, tal van kleine kleuters naar hem ûpsprongei' en hem de hand trachten te drukken, trotsch een hand van den kolonel te heb ben ontvangen. Die man heeft door zijn doeltreffend optreden prachtige resultaten bereikt. En 1111, is hij ontslagen plot-seling, wat hem diep en droef heeft ge-troffen. Op zijn beleid was niets aan te merken. Het eenige argument is bezui-niging. Zeer zeker moet er behoorlijk bezu-inigd worden, maar men moet niet al te sehriel zijn om tegenover de vele millioenen die de oorlog ons kost, enkele tienduizeniden uit te geven voor doel-matig gebruik in dienst der gastvrij-heid. Nederland heeft in bet begin van den oorlog, toen Engeland aanbood voor een deel de vluchtelingen over te ne-nien, te recht het. fiere woord doen boo-ren: wij zijn in staat gastvrijlieid te ver-leenen en zelf daarvan de lasten te dra-geiv. Al en hoopt nu te bezuinigen, maar la^t bedrag zal gering blijken. Het Re-geeringscommissariaat van den kolonel wordt opgeheven, maar er komt een adjunet in zijn plaats. De bouwkosten zijn boog, maar dit was een gevolg van de aanvankelijk gegeven orders. De cij-l'ers der dagelijkscbe uitgaven per be-woner kloppen niet met was op som-mige plaatsen is vermeld. De totaal-cijfers zouden naar uitvoerige bere-keningen die naast mij liggen — niet booger zijn dan 55 cent gemiddeld, waarvan voor voeding 26.1, voor ver-liehting en verwarming 6.3 en voor kleeding 8.7 cent, de rest is voor huis-vesting, enz. In de maanden Mei en Juni was dat 52 cent per dag. Ware het niet beter geweest om, alvo-rens men zulk een harden maatregel nam, ten gevolge waarvan dien man een deel van zijn levensta'ak werd ontrukt, een ernstig onderzoek in loco in te stel-len, wat niet beeft plaats gehad? En dat vooral omdat, naar het schijnt, het Belgische gezantschap er oj) heeft aange-drongen kolonel Mingels te handhaven, en omdat onder die vluchtelingen een request aan Hare Majesteit de Ivoningin voor zijn behoud op groote schaal is 011-derteekend, terwijl allen die er geweest xijii. ook collega's van onzen Minister van Staat, daar een uitstekenden indruk van den toestand hebben gekregeiu ALGEMEENE OPMERKINGEN. Tlians nog enkele algemeene opmer-kin "•em Het gewone lager onderwijs voor de kinderen is nog even primitief als in België het geval-was. Men ziet nog toe-gepast van die verouderde 'methoden, welke in mijn jeugd, een balve eeuw geleden, in Nederland reeds verouderd waren. liet is waar, nien heeft te doeyi met Belgische onderwijzers, maar zou men niet op een of andere wijze, natuurlijk met takt, dien onderwijzers een betere leermethode kunnen inixtmpen? Deze /.aak is van belang, want op die scholen ' gaan duizenden kinderen. Het ambachtsonderwijs is in het algemeen treurig en onvoldoende. Te Uden en te Ede is bet daarmede nog bet best gesteld; te Gouda, is bet gebrekkig te noenien. • ïe Nunspeet heeft men iemand, die door zijn opleidin^ niet. het minste be-grip kan hebben van ambachtsonderwijs, anngesteld 0111 leiding te geven bij de gewiohtige taak om de jaren, die de vluchtelingen in Nederland doorbren-gen, altbans nuttig te besteden door l.en . een of ander ambacht aan te leeren of daarin te volmaken. Het zou daarom uitermate wensebe-' lijk zijn, dat de Minister gebruik maak-te van een unieke gelegenheid. die nu bestaat om dien Belgen behoorlijk ambachtsonderwijs te verschaffem ïe Amersfoort woont een man, de heer Omer Buyse, ,dié een Europeesche vermaardheid heeft op het gebied van ambachtsonderwijs, die een Université du Travail te Cliarleroi beeft gestiebî en van Brussel een dergelijke opdracht had verkregen, Wat door den oorlog werd bolet. Die man zal zonder twijfel - zijn medewerking wel willen verleenen om zijn landgenooten van dienst te zijn en van zijn kennis kan dan gebruik worden gemaakt om bet anib a Cbïsond e r w ij s in de kampen' op een beteren en gezon-deren grondslag te vestigen dan tlians 110g het geval is. Het loonstelsel, dat toegepast wordt bij belooning van verrichten arbeid, aeht ik eveneens totaal verkeerd. Men keert geen loon uit, maar men deelt éigenlijk aalmoezen rond. Voor werk van 8 uur krijgen de menschen 2, 3, 5 sems (i cent per uur. Te Uden krijgen de menschen niet eens het geld, maar pa-pieren bonnetjes, z.g. „puntén". Zou liet niet eenvoudig'er zijn om die menschen te betalen voor hun arbeid wat zij in normale ornstandigheden zouden ver-dienen, dus om hun een behoorlijk loon uit te keeren? Het is waar. zij genieten onderhoud, verpleging, kleeding en dergelijke. Maar men zou zeer goed, in ietwat raime mate zelfs, een bedrag kunnen aftrekken, waardoor die menschen zouden voelen dat zij niet behandeld werden als in een bedelaarskolonie, niet meer als paupers werden beschouwd, maar als werklieden aan wie een behoorlijk loon in geld, in voeding en wo-ning werd uitbetaald. Zooals bet. tlians is, kla^gen vele boogstaande Belgen er over, dat de Belgische industrie-arbei-ders, die men de beste van de wereld .kan noemen, langzamerhand ontzennwd, gedemoraliseerd worden, zoodat men \ reest dat zij. na den vrede niet meer zoo goed. zullen kunnen werken als vôor den oorlog het geval was. Er dient dus geschikt werk te worden gevonden. Men zou hen o.a. kunnen te werk stellen aan heideontginning, enz. Waarom zou men hen niet houten hui-zen kunnen laten bouwen, die later naar België kunnen worden overgebraclit, of anders kunnen dienst doen in Nederland voor vacantie-koloniën of tôt herstel van tuberculoselijders? ' Indien men in overleg trad met bet Nederlandsèh Vak-verbond zou men velerlei maatregelen tôt werkverscbaffing- kunnen nemen voor de Belgische arbeiders, zonder daardoor de markt van den Nederland-sehen arbeider te benadeelèn. Hoofdzaak echter is het de kampen zooveel mogelijk ontlasten van allen die er niet absoluut noodzakelijk moeten blijven. Men moet ze alleen besehouwen als tijdelijke doorgangsverblijven, want hun oprichting was aanvankelijk geen gelukkige op'lossing van het vraagstuk. Zooveel mogelijk moest men trachten dôrpen voor die menschen te vormen en hen terugbrengen tôt het normale leven in de gewone maatsebappij, ook door hen zooveel. mogelijk vrijen arbeid te verschaffem De gehuwden die hun ge-zin moeten achterlaten in de kampen kon men veilig een deel van. hun loon daarvoor doen bijdragen, wat trouwens hun gevoel van eigenwaarde zou ver-boogem.Meer eenheid in de organisatie is ecliter bovenal noodig. Waarom komt men 1111 plo.tseling met allerlei klachten over meer of mindere zuiniglieid? Had men aan het Département het lieft in banden, de draadjes vast gehouden, dan zou men van den beginne af aan vol-gens vaste regelen de kampen hebben georganiseerd, en van elk de uitgaven volgens duidelijke voorschriften hebben geregeld, in plaats van zulks aan de individueele inzichten der beheerders over te laten. De kommandant van bet kamp te Nunspeet kent nauwelijks de toestanden in de andere kampen; waarom die koinmandanten nièt verplicht van tijd tôt sarnen te komen en elkaars ervaririgen mede te deelen, de fouten van het eene, liet goede van het andere kamp 11a te ,gaan, om aklus verbeterin-gen aan te brengen en van elke erva-ring zijn voordeel te trekken. Indien, wat. wij lielaas niet durven hopen', de vrede niet. s]k>edig in aantocbt is, zou het alsnog de moeite waard zijn, de in-richting van al de kampen op vaste g'rondslagen te regelen dan tôt heden geschiedde, door een centrale leiding in het leven te roepen. Daarvoor kan dan een afzonderlijk komitee worden opgé-richt en zijn er ook wel Belgen in. ons land te vinden, die daarvoor geschikt en bekwaam zijn; dezen zou men in dat komitee moeten opnemen. Conclusie. De conclusie van mijn bezoeken is deze: Nederland moge blijven wat het was op dat sclioone -oogenblik, toen, op 8 October 1914, die drommen van vluchtelingen uit die oorden van versebrikking een. toevlucht zoebten, schipbreukelingen als bet waren op een vuurzee, die trachtten zich aan het Nederlandsche eiland vast te klampen. Nederland beeft toen een schoon gebaar gemaakt door niet siecbts zijn medegevoel te toonen, maar ook zijn medelijden te bewijzen door daden, door lmlp te verleenen met aile kracht waar-over het beschikken kon. E11 daarom kan men gerust verklaren dat — on-danks enkele leemten en tekortkomin-gen — Nederland toch, wat de vluchte-lingenkamiien betreft, in de droeve tijden. die wij tlians doorleven onder moei-lijke ornstandigheden, naar behooren zijn rvlieht heeft gedaa.n. (In ons volgend nummer zullen wij het antwoord der Nederlandsche regeeering mededeelen.) De Socialisten aan het front. Een brief van Hendrik de Man. (Van onzen correspondent.) Noord-Frankrijk, 8 Dec. Wellicht zal het den in Nederland vertoevenden partijgenooten aangenaam zijn eenig nieuws te ontvangen omtrent bekende partijgenooten op bet front. Wie onzer kent niet Hendrik de Man, secretaris der Opvoedings-CeiLtrale, die bij liet uitbreken yan deu oorlog dienst nain als vrijwilliger in* het leger? Nu, daareven ontving ik van onzen kame-raad een brief, waarin ik zie dat hij bet steeds goed stelt. Van algemeen belang is vast wat hij omtrent de plichten van een strijdend socialist in dezen oorlog verklaart. Sinds 1915 was Hendrik de Man ver-b on den aan het En^elsche Leger als „agent de liaison". Toen. de Duitscbers België binnenvie-len nam hij deel aan den strijd en die herinnering aan zijn activiteit in 't ziclit van den vijand beeft hem het besluit doen nemen terug in actieven dienst te gaan. Zijn wenseh is nu ver-vuld; bij eommandeert als officier eene batterij van 6 lôopgravenmortieren. Zoo schrijft hij mi,j: „Ik heb nu wat ik sedert eenige maanden reeds getracht heb te verkrijgen. 'fis te zeggen, ik ben weer in de loopgraven, niet meer half buiten gevaar als „officier de liaison", maar als strijd er, met uiterst volmaakte inoordtuigen, en met de jongens. Dat is vooral wat ik wensehte: weer bij onze „armée de pauvres" te zijn, omdat ik van meening ben, dat waar zoovelen der bourgeois en intellectueelen in het leger zich* hebben „geëmbusqueerd", de plaats van 'n so-cialistisch intellectueel, die in vredestijd officier in 't arbeidersleger is, ook in oorlogstijd bij zijne mannen en in hun midden moet blijven. Yelen onder mijne vrienden schijnen dat onver-slandig le vinden, en keuren het al", dat ik mijn post bij 't Engelsche leger, die, ofschoon lang niet gevaarloos, dan toch een post van aanzien en van betrekkelijk comfort was, heb opgege- ven, om weer bij de piotters aan het Userfront le gaan. Welnu ik heb het toch gedaan, omdat ik het mijn plicht achtte, en ik heb er nog geen spijt over gehad. Mijne soldaten zijn zonder uitzondering Vla-mingen, meestal Westvlaamsche. boeren en arbeiders. Wij komen prachtig ^vereen. Wij weten dat wij op elkaar rekenen kunnen. Zij voelen er de menschelijke sympathie door, die door aile officieren diende gevoeld te worden." Ik zie dat de plichten van den officier Hendrik. de Man de plichten van den opvoeder, die hij in Belgrië was, niet doen vergeten, want over zijn ontwikkelings-ta.ak schrijft hij: „Ik ben zoo'n soort secretaris der Opvoedings-centrale voor mijne batterie: bibliotheek, spelen, gezellige avonden, muziek, enz., enz." En daarop laat hij een oproep volg'en om Nederlandsche 'lektnur, gelijk van welken aard. Ik trek hierop de bijzon-deré aandacht der partijgenooten. De toezendingen ziillen in dankbaarheid begroet worden. Te zend.en: Onder-lni-tenant Hendrik de Mari, 7e Batterie M.V.D.. Artillerie de tranchées,Belgisch Le&er te velde. Ook zon liet De Man ge-noegen doen un en dan „Het Volk" en „De Belgische Socialist" te ontvangen. Hendrik de Man hoopt niet te ver-geefs voor zijn Opvoedingscentrale „ge-schooid" te hebben. Pleeft deze brief daartoe bijgedragen, dan is ook schrij-ver dezes voldaan. FIDELIO. Van alles wat. Er is niets dat ons tevens meer treurig en vermakelijk voorkoint dan de uitla-tingen van Wolff en van Reuter—Ha-vas, 11a enkele maanden, te vergelijken met de feiten. Wat Wolff over België heeft verteld, grenst aan het ongeloofelijke. Wat. Reuter Havas over de vredes-voorstellen seint is zoo eenzijdig, dat men zich afvraagt wat voor soort van censors men in zekere -departementen beeft aangesteld. IS) Het schijnt dat men in België zeer ongerust is over den toekomenden oogst der aardappelen. Zoo België geen nieuwe plantaardappelen jtejjj minste ter leen krijgt, zal de toestand er niet roosldeurig uitzien in ons land. Het ware daarom goed — en het voor-stel is reeds gedaan — eenige duizenden onzer geïnterneerde soldaten aan het werk te stelien 8n hen te belasten met de ontginning eener beide. Deze ontginning zou drie goede ge-volgen hebben.; a.) er zouden meer aardappelen zijn; b) er zouden meer geïnterneerden aan 't werk gesteld worden; c) Nederland zou over een grooter oppervlakte vruchtbaren grond beschikken. Helden. Wanneer wij in het kamp de aanplak-biljetten uithingen de confereneie van partijg.Camie} Huysmans aankondigend, waren er zekere soldaten bij ons in de weer 0111 onzen vriend te belasteren en zijn zoogezegd verraad tegenover de \'laamsche werklieden ten toon te spreiden. Camiel Huysmans komt in het kamp, rost de Vlaainscbe aktivisten af, toont hun verraad aan tegenover de Belgische bevolking, — en die helden bezitten nog niet eens den moed hem tegen tespreken. Onze vriend is uit het kamp en het-zelfde liedje van die heldhaftigen begint weer. Wij raden onze kameraden in het kamp aan niet veel aandacht aan die kerels te wijden. Zij zijn gewikt en ge-wogeft en wi.j weten nu hoe zwaar zij wegen. Voor de afd. Harderwijk, G. BRAECKMÀN. De Bond. Bond van Belgische Arbeiders in Nederland. — Afd,. Amsterdam. GROOT VOCAAL INSTRIJMENTAAL CONCERT op Zaterdag 27 Januari 1917 in het gebouw de „Geelvinck", Singel 530. Met medewe.rking van die Zang-vereeni-ging „De Stem de® Volks" en die Ka-meirinuziek A.N.D.B., onder leiding van • d'en beer A. Dritema. Vooixlrach'ten door Steinbeim en anidiei'en. Entree 32 cent. Aanvang 8 uur. iSl Harderwijk, kamp. — DoniKlerdag 4 .lauiua.ri om 2 uur stipt: A 1 g e m e e n. e V e r g .a. di e r i 11 g. Dagonle : 1 ) Vers'kig sekre.ta.nisi. 2) Veralag Koaigres,. 3) Voordraeh t d'oor Poliment over *-Syndicalisme. (In de Pransebe en in de Vlaaansche taal.) Het Besituur van de Afd.eeli.11g. IS Bond van Belgische Arbeiders, Afdeeling Amsterdam. A.s. Woensdag 3 Januari zeer belang-rijkeCURSUS-V ERGADERING. Daar deze avonct zeer belangrijk is, houdt v. d. Goes er aan dat allen present zijn. HET BESTUUR. EERSTE JAAROANG No. 15 LOSSE NUMMERS 5 CENT ZATERDAG 30 DECEMBER 1916

Er is geen OCR tekst voor deze krant.