I lundi zi, RUSSELL SQUARE LONDON, W.C. Téléphona i Muséum 267. IDe Stem VOOR GOD EN VADERLAND ,u(t JBelgfe. Abonnement : 2ch. VMf 3 maanden. Subscription : 2sh. for 3 months. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fl. Voor Frankrijk : 2.50 > fr. Voor de soîdaten : lsh. of 1.50 fr. 3<je Jaargang, Nr. 33. (Blz. 1439-1450.) Oplage: 10,800. H—«sas -SMUmwnroui 1 ^111 ■■■!■ VRIJDAG, MEI 4, 1917- Registered at G.P.O. as a Newspaper. 12 blz. 1 >2<i. De Oorlog en de Vlaamsche Volkskracht. <« SOCIALE VOLKSKRACHT. (2) Oorlogsherstelling. Indien, van eea vaderlandsch standpunt ait, de eendracht en de samenwerking der rerscheidene politieke partijen, alsook de medewerking der verstandelijke invloedrijke en businesskundige elementen der bevolking, ooit worden vereischt, dan is heit bijzonder-lijk binst het overgamgstijdperk dat op den vrede volgen zal, wat ik noemen zal het tijd-perk der "oorlogsschadeherstelling." Hoe !aag dit tijdperk duren zal kan ik niet zeggen. Da hangl ?! - an. bot feit of wij ja dan neeu eene oorlogsvergoeding krijgen zullen van wege een overwonnen of onrecht-belijdenden vijand, die zoo gedwongen wordt, of uit vrij erkenden restitutieplicht zich zelf dwingt, om de aangerichte schade eeniger-mate goed te maken. Wat er 00k van zij, het wijsste en het voorzichtigste za.1 wezem, er ons op voor te bereiden om, gezamenlijk, uit eigen wil an macht, de oorlogsschade te herstellen. Dat wij lijk andere landen, jaren lang cnder zware belastingen zullen zuchten is een feit, tu dat het leven veel van zi jn vroegere gemak. kslijkheid, bras en verkwistiing zal verliezen, is daacvain een gevolg. Wij staan voor een ifrbegianm en om te herbeginnen is er heel wat meer zedelijke kracht vereischt dan om te beginnen. Zeker en va-st kan de spreekwoor-d«Kjke Belgische werkdrift in korten tijd won-deien verrichten, zeker en vast kunnen wij op de genigenheid rekenen der Verbondenen m zake uitbreiding van onzen handel, zeker en vast zal menig Amerikaansche menschen-rriend het op zich nemen een of andere stad of monument herop te bouwen, maar men vergete ,00k niet dat de Duitsche handels-macht even sterk is als hare krijgsmacht, en dat de natuur van België's ligging, voort-brengst, in- en uitvoer niet toelaat ons econo-misch af te zonderen van om het even welke bedrijvigheid op het vasteland. Men vergete bijzonderlijk niet dat de grootmachten, juist door hun macht, veel rapper weer de wereld-markten voeden kunnen dan wij, kleinen, en dat, door 't wegnemen van onze machines, door 't stilliggen onzer nijverheden, wij in dit opzicht noodzakelijk moeten later komen dan. die grootmachten. De langdurigheid van dit herstellingstijdperk hangt ook af van dea e. idu> ;lag ven deé oorlog. Zao- de 001. log eindigt door de wapenen, en door de uit-drijving der verwonneo Duitschers uit ons land, hebben wij niiet de minste reden om te verhopen dat de Duitschers niet ailes zuMen ten gruizel slaan. Hunne oorlogsopvattingen en hun wraakgierigheid staan borg voor hunne barbaarschheid. Door België immers werden hunne oorlogsplanmen verijdeld. Door hun vergrijp tegen België's onzijddgheid hebben zij in de heele wereld een zedelijke nederlaag geleden, waarvan de smet tôt 't einde der wereld op 't Duitsch bloed zal blijven kleven. Anderzijds is er thans weinig hoop voor een diplomatische vrede. De Bondgenooten zijn meer beslist dan ooit om den oorlog door te drijven, als het eenig middel om, door een gevoelige Duitsche nederlaag, den kanker van het militarisme en de grootheidswaanzin der autocratie, uit 't Duitsche lichaam te snij-den. Al beven- kijken wij Belgen naar..den, oorlog, omdait wij vooruitzien dat we er de laatste slachtoffers zullen van zijn lijk wij ei de eerste slachtofiers zijn van geweest. Beven wij, wij buigen toch niet. Dit ailes om te bewijzen dat wij in zake afmeting der oorlogsschade enkel gissen kunnen. Ein-digde de oorlog nu plots, de herstelling zou rap doorgaan, omdat, buiten het XJzerfront, in zake gebouwen, en eigendommen, de ver-woesting niet zoo aanzienlijk is, dewijl wij uit 't bezette land vernemen, dat de Duitschers zelf er voor zorgea, om de schade aajigericht binst Jiet verwoestingsfestival der eerste oorlogsdagen te herstellen en om de sporen weg te nemen van hunne barbaarsch-heid. Anderzijds vernemen wij dat de her-stellingsplaTmen, gereed liggen in de ver-schillende ministeries, die, zoo ze veel zwij-gen, toch veel werken, ofschoon ik éenk dat wat meer mededeelzaamheid vain hunnent-wege aan de uitgeweken Belgen zou welkom *ijn. Ook zullen onze pairlementaiiren in de verachillende landen van hun tijdelijke uit-wijking heel wat nieuwe en ruime gedachten hebben opgedaan die ons land kunnen ten nutte komen, ofschoon we onverwijld onze bewondering over hebben voor hen die bin-nen het land, de oorlogshitte en de ellende en het slavenjuk te dragen hebben, en het ïolk helpen om dat ailes door te dragen tôt het einde toe. Derhalve moeten zij die bin-nen 't land bleven in de eerste plaats geraad-pleegd worden, en 't mag wel een keer g-ezegd worden, dat vele heeren buiten 't land in ^iligheid, heel wat lawijd maken, en ook al «en keer gestreng de landgenooten binnen 't land beoordeelen. Mij dunkt nochthans dat het volk daarovcr heel anders en veel gezon-der denkt en op tijd en stond zou het volk dit wel kunnen laten gevoelen. In het groote werk der oorlogsherstelling, (1) Zie "Stem uit België," Nr. 23, over 'verstandelijke" volkskracht; en nummers 29 over zedelijke volkskracht. (2) Zie "Stem uit België," Nr. 32, eerste <J»el OTer "sociale" volkskracht. verlieze men niet uit het 00g, dat earst en vooral de gemoederen moeten worden her-steld, dit wil zeggen tôt evenwicht gebracht, en tôt gezonde opvattingen ; dat de vader-landsliefde die nu allen&enen is opgelaaid, moet gevoed blijven, tôt groote bate van 's volks zelfstandigheid. en dat de groote ver-nieuwing die plaats grijpen moet een uitste-kende gelegenheid is, om van meet af, en met eenzelfden last, veel dat bij ons keeraufsch was recht te zetten, zonder zich om klein-geestige meeningen te bekommeren, of op-stootige tegenstandjes ; dat de Duitsche be-zetter een en andar van noodzakelijk en goed gehalte kan ingevoerd hebben in het land en dat het onwijs en belachelijk zijn zou dat ailes zoo maar meteens af te breken, uit haat voor 't Duitsche -onrecht en de Duitsche af-persingen. Men spreekt soms van "le bon sens belge" 't gezond Belgisch verstand. Of dat nu werkelijk bestaat weet ik niet. Maar heeft. Laa.t ons dus onze gesneuvelden in eere en herinnering houden. En daarom is het de plicht van 't Vaderland te zorgen voor het behoud en de versiering der graven, een plicht den laatsten wil van den gesneuvelde, dat is zijn moedertaal op het opschrift te plaatsen, den plicht geen onderscheid te maken tusschen graven van rijken en graven van armen, graven van officieren en graven van simpele soldaten. En dezelfde eerbied voor den dood en den heldendood wordt ook ge-vergd voor de duizende Bondgenooten en vijanden die op onzen heiligen grond begra-ven liggen. 4Iaar men weze ook altiid in-dachtig dat al de onzen als christenen. zijn gestorven en dat de eerste vfrsiering van een eraf is het kruis, teeken van geloof, hoot) en îiefde. Daarom is het werk van "Helden-hulde" zoo verdienstelijk. Daarna komt de schadevergoeding aan de weduwen en weezen. Als een beginsel stel ik f-' Il - A ^ jocVuv à? ) 1 mi)(î Lu) iw! 11; ^ "si]* fbtt L\\ullc hxfpiQ > HET BELEG VAN IEPER (1383) DOOR DEN BISSCHOP VAN NORWICH EN DE ENGELSCHEN. (Naar een 15de eeuwsch manuscript van de Chroniques de Flandre uit de Bfbliotheek van Angers ) (Zie Vlaanderen en Engelar.d, II., kapittel over de politieke betrekkingen tusschen beide landen in de 14de eeuw, eerstdaagj te verschijnen.) 't zou toch voor 't herstellingswerk goed van pas komen. Veel zaken, waarover we nu best zwijgsn, zien wij van ver alleen in hun eenzijdigheid. Bij den terugkeer in ons land zullen wij ze zien in hun veelzijdigheid, en willen we ons niet belachelijk maken, laten we ons oordeel voorbehouden en onze driften vastbindem. Vergeten we echter nooit dat hooger dan de stoffelijke herstelling van ons eigen land, staat de herstelling van de vrede onder de volkeren, en dat deze herstelling niet gaat zonder uitzuivering vam ziel en ge-weten, zonder belichting van de ziel door de waarheid, met één woord gezegd de katho-lieke waarheid aangaande de beginselen die het leven der enkelingen en volkeren beheer-schen moeten. Die beginselen liggen vervat in de Pauselijke toespraken over den oorlog en de vrede, en onlangs werden ze door Président Wilson aan de wereld rondgemaard. Maar beginselen zijn niet ailes. Wat eerst noodig is, is de goede geest waarmede men die beginselen toepast. Vrede zij met men-schen van goeden wil ! Herstelling der oorlogsschade. Geen geld kan de levens der gesneuvelden vergoeden De liefde echter kan de gesneuvelden doen herleven, als de zaden van we-dergeboorte, als de engelbewaarders van heit vaderland, als de helden der volkszelfstandig-heid. Een groot volk leeft veel meer van het verleden dan van het heden en van de toe-komst. Een volk dat groote dooden heeft is glorierrijkor dan aen volk dat groote levenden voorop dat de schadevergoeding van zulk een aard moet zijn dat zij het eerbaar en deftig leven mogelijk maakt, en de getrofïenen niet verplicht waar hier waar daar haar nood te gaan klagen. Die schadevergoeding moet van den Staat komen, dus uit 's landsbelas-tingen, en niet overgelaten worden aan drie, vier liefdadige genootschappen, m'et elk hun politieke kleur en hun onderduimsche of openbare tegenweorking. Die schadevergoeding immers is eendracht en geen liefdaidig-heid. En er zal altijd nog gelegenheid ge-noeg zijn voor persoonlijke liefdadigfaeid. Ons land was opgeëten door openbare, laat me zeggen politieke liefdadigheid. Daar ligt de schuld waarom zooveel vluchtelingen vol-strekt allen zelfeerbied en fierheid wegwierpen om in te palmen ailes wat ze maar krijgen konden. Niets stoot zoozeer tegen het hart als de bedelende, vleiende, veinzende, krui-pende houding van een schooiersvolk. Ware er meer rechtvaardigheid er zou minder liefdadigheid moeten zijn, en dan zou die liefdadigheid meer geheim, meer doeltreffend, • meer belangloos, en derhalve meer verdienstelijk en meer christelijk zijn. On-verdiende ellende is een miswas in onze rijke wereld. Onverdiende ellende van de weduwen en de weezen der oorlogsgesneuvelden ware wraakroepend. Ook hopen wij dat het Vaderland al de kinderen zal terugeischen welke binst dezen oorlog, in den vreemde zijn geplaatst. Gekoesterd en gelieflingd, zullen ze te rap het Vaderland ontwend zijn, en den geest ran 't Vadariand rergeten of misprijzttn. Dat mag met. De gastvrijheid in België is edelmoedig genoeg om weezekinderen in de versohillende familiën op te nemen. Dezelfde beginselen van schadevergoeding en pensioen gelden voor de oorlogsvermink-ten. Met vreugde begroeten wij de instellin-gen voor de heropleiding onzer oorlogsver-minkten. Hun felste tegenstrever zal altijd zijn de Belgische geest die er het nut niet van verstaat, en ze laakt als een gevangenen-kamp. Maar de vakk;undige heropleiding be-hoort tôt het wetenschappelijk stelsel welk elk volk, midden de industrieele mededinging, moet doordrijven, wil het stand houden. Ten andere, in den aibeid en in de liefde voor den arbeid, er. in Qi' fierheid. over den adel van den a.-V 1, - ' vt *mufct«, fccit.n eea levensbestaan, ook zijn krachtigsten zede-lijken steun vinden. Ledigheid ontreddert den heelen mensch. Maar toch mag het niet gebeuren dat het Vaderland zijn jongens verwaarlooze en ze dwinge, op de hoeken van de straten met een orgeltje centen af te bede-len. Er is een ander vraagstuk hiermede nauw verwant. Zullen die oorlogsvermink-ten, o>m reden van hun toestand, van de huwe-lijks- en de familievreugden moeten verstoken blijven? Die vraag is misschien bevreem-dend. En toch, ik weet genoeg dat duizende meisjes uit trouwziekte en ijdelheid met hun hartje op hun handen te koope loopen voor d3 jongens in khaki, voor de helden van den dag. 't Is in de mode. Maar als de khaki wegvalt, en de oorlogsglorie, en die oorlog»-mode, en de jongen daar zit met zijn één been of zijn één arm, en wat weet ik al, da.n ben ik bevreesd dat het oude Belgisch con-ventiomalisme en de hoogmoed der standen en het utilitarisme weér voor den dag komen zullen, en den jongen afschepen omdat hij een ongelukkige i». Nochtans, een huwelijk uit liefde is het beste en het schoonste, een huwelijk waarin een vrouw de wereldsche voorooi'deelen sacrifieert uit liefde voor het hart en de ziel, en de schoone levensdaden van den ongelukkige. Meisjes van Vlaanderen, God geve u de edelmoedigheid om uw liefde te verpanden aan een oorlogsverminkte. Het ware veel beter, niet waar, dan uw leven te vergallen met een jongen te huwen die uiterlijk aile lieftalligheid ontplooit, maar heimelijk eene geslachtsziekte verduikt. Voor oorlogsongelukkigen die door geslachtsziekten zijn aangetast, kunnen we wel persoonlijk barmhartig zijn, maar voor de redding van het ras en voor 't behoud van de zndelijkheid is het noodig dat het varie, l.vnd z;..ke xtet.'.'êa voor aanstekelijkheid vrijware. Ook is het een plicht voor het vaderland de jongens die uit den oorlog komen onge-deerd en onverminkt, te beschermen en hua den voorkeur te geven in de bedieningen, rekening te houden met den verloren tijd voor hun studie en ontwikkeling. De Staat moet daarvoor zorgen, maar ook de enkelingen. Dit wil echter niet zeggen dat 't feit dat iemand soldaat geweest is, nu juist altijd en overal een aanbevelingsbrief moet zija van deugd en eerlijkheid. Doch, door sterke vereeniging zullen de IJzermannen zelf het best bekwaam zijn om hunne rechtmatige eischen te laten gelden. Al do voormelde oorlogsvergoedingen gelden voor de personen. 't ls immers 't bij-zonderste. Wat de vergoeding voor verniel-den eigendom betreft, dat is ini de handen van de wetgevende macht, en zoo het maar niet verpolitiekt wordt, zal het rechtvaardig zijn. Het spreekt ook van zelf dat de nood-zakelijke heropbouwing eene gelegenheid is om de moderne vereiscbten der gezondheid toe te passen, dit geldt bijzonderlijk voor ds boerenihoven en de werkmanswoningen. Wanl we moeten er voor zorgen dat de landbouw niet ontvolkt gerake, en de steden niet over-bevolkt. Het is eene uitstekende gelegenheid voor onze eigene kunstenaars oui scheppin-gen voort te brengen, die de prent dragen van hun eigen genie gedoopt in 't eigen vaderland. herdoopt in het bloed van dezen tijd. De Vlaamsche kust en heel hat IJzer-Ieper-front, moet een muzeum worden van schoon-heid in kunat en landbouw en nijverheid. Naar die kust en naar dat front zullen jaar-lijks honderdduizenden vreemdelingen, met schatten van geld stroomen, en 't is wel te verhoopen dat de Vlamingen van die streken di-tmaal de business niet door vreemdelingen zullen laten wegkapen, noch dat zij zich ook zoodanig Engelsch of Amerikaansch o£ Fransch zullen aanstellen dat al de Vlaamsche eigenaardigheid van het land en het volk van "bachten de kupe " verdwijnt. Het onderwerp der oorlogsherstelling is te veelomvattend om het in dit bestek afdoende te bespreken. Van het hoogste belang echter is de uitbreiding van onzen handel, uitbreiding door schepping van nieuwe nijverheden binnen het land, door modernizeering der oude nijverheden, en door samenwerking met maatschappijen in de vreemde landen. Was het ministerie van oorlog tôt nog toe het belangirijkste, de tijd is gekomen dat het ministerie van handel het bijzonderste wordt. Mooht het werken en beramen door raadple-ging van al de busin ej s matin en van ons land ! De Legerinrlchting. Hier staan wij weêrom op on>va*tm Welke onze legersterkte ma dezen oorlog zal moeten zijn, kunnen wij niet bepalen. Alleu hangt nogmaals af vain den einduitslag van dezen oorlog en van de internationale positi» ran ans land, di# m»«r door d» Moçuad-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.