■ofldag 20 Februari Ï91& Tweede J&ar&. Hr 51 Frlj^i ;> Cttttiiemgii door geûeel Beigie Het Vlaamsche Nieuws Hat feest mgelieht en meest verspraid h I@uwsfelàd van België. - Verschijat 7 maal per week [ABQNNEMENTSPRIJ2EN : Eer wsek 0.3S fer S maaaâea 3.7S Par maand 1.28 Per 6 nmandea 7.80 5«c jaar 14.— ^iù v V>i O A A_y L*i>bi.\.r» U , Dr Aug. BORMS, Alb. VAN BEN BRANBE met vaste medewerkiug van Dr A. JACOB BUREELEN: ROODESTRAAT. 44. ANTWBRPEN. Te4. 1300 AANKGNDIGINGEN: Tweede bladz., per regel 2.60 Vierde bladz., per regel.. 0.50 Darde blada., id. I.— Boodsberieht 5.— Voor *lie aimemcen, weada mea zich : RQGDBSTK.AAT, 44. DE OORLOG I De Blokkade \ IK-York, 17 Februari. — Met betrek-tot het gerucht, dat Zweden veertien Egeleden in allen vorm aan de Ver-He Staten had gevraagd, om zich fe sluiten bij een konferentie van on-<11, ten einde een protest op te stel-ten de vermeende ontreddering van iandtl als gevolg van de blokkade [Duitschland door de geallieerden, I de Washingtonsche korrespondent je « Associated Press », dat de amb-b van het département van buiten-fche zaken ontkennen, dat huin nieu-borstellen, welke 00k, zijn voorge-iZij verklaren, dat Zweden herhaai-r zulke konferenties heeft v-oorge-fciar onveranderlijk de mededeeling iffltvamgen, dat de Vereenigde Sta-fc.p'an waren op eigen hand te pro-Irsa, onafhankelijk van andere neu-I2I naar de gelegenheid zich daar-Ic voordoen. [Washingtonsche korrespondent van i\ening Post » zegt naar aanleiding fovenvermeld gerucht, dat de Zweed-frezant te Londen van zijn regeering leeft ontvangen, om met kolonel le, Wilson's bijzonderen afgezant, hlhij te Londen is, overleg te houden [m de argumenten van Zweden voor rgen. De uitslag van die samenspre-Bn is nog niet bekend. I Kardinaal Mercier Ipe, 17 Februari. — Kardinaal 1er heeft onverwachts zijn vertrek et eind van de volgende week uitge-|De Paus heeft hem belangrijk werk Iragen, dat zijn aanwezigheid te | noodig- maakt. ■ aiensipncnt m J&ngeiana Ien, 1» februari. — (jisteren ver-het Exchange-nieuwsagentschap, ministerie van oorlog den een of 1 vorm van dwang voor gehuwde ibeneden de dertig overwoog. Times» zegt echter, dat in offi-tringen van zulk een dreigement :kend is, ofschoon men ongetwij-gelegener tijd op deze mannen een zal doen, om zich aan te melden. ministerie van oorlog verheelt zich zijne tekurstelling niet over den loogst van de Derby-groepen, die er geschift zijn. De mate van de :heden die dat ministerie onder-: an beseft worden uit het feit, dat centrale gerechtshof uit de twaalf jroepen van ongehuwden 10.000 n zijn ingediend. Het staat vast, groepen het geschatte aantal re-niet hebben opgeleverd. In de : bemerkt men, dat de bepalingen vrijstelling het mogelijk maken, 1 onverwacht hoog percentage »gehuwde mannen in het burger-en blijven. De autoriteiten, wier mste piicht het is, de gapingen in ir aan te vullen, overwegen ern- j wenschelijkheid, 001 aan de plaat- ; rechtbanken nieuwe lastgevingen, rekken en Tennant heeft gisteren ; ministerie van ooriog gedurende ' »tste gedeelte van den dag samen-;en over deze kwestie gehouden. Koning Nikita ■¥> i8 Februari. — De koning van 1 ■fnegro en de verdere koninklijke fa- ' ■ nmen binnenkort in Larmont, dicht : ■>r(l«ux, wonen. | : I-e Handelsoorlog ! ■ 'J', 18 Februari. — Engeland ' ■ v.mtig parlementsleden afgevaar- ■ n !,v de conferentie der bondgenoo- ■ is op G, 7 en 8 Maart te Parijs zal 1 ; gehouden tôt het bestudeemen ' Pe handelsvraagstukken, die de oor- 1 faa de orde stelt. < Kameroen !.. 18 Februari. _ Naar ket 1 | r«au meedeelt heeft de gouver- ■ cneraal van Fernando Po aan ge-ï J obell, den bevelhebber in Ka-t '. een V€rzoek overgebracht van 2 ■ t;1'er: c'cn Rouverneur van Kame- 1 iB!?,.?oorzending van een telegram s ■miini'îii' u aari,n hij" zegt' dat §'ebrek c E. lem heeft genoopt met al 1 H ir'1Cn en z^n sta^ °P Spaansch I P terug te trekken. t Je is voornemens de Duitsche 1 1 ( ernando Po te brengen. Bit va ' jlng van ^ua mtemeeriag ■ an Ssdachten gewisseld. d Uit de Vereenigde Staten New-York, 18 Februari. — De En gelsche consul te Chicago heeft aan d politie verzocht een onderzoek in te stel len naar Harold Edward Penny, eci agent der Engelsche regeering, die me het doen van mkoopen was belast. Se dert 27 December is Penny verdwene] en men veronder&telt, dat hij is ver moord. Samenzwering op Madagaskai rarij», io ^c-Druari. — net «journal: verneemt uit Tananarive, dat er vri ernstige gebeurtenissien hebben plaat gevonden op Madagaskar. Er was name lijk een samenzwering op touw geze om op Oudejaarsavand de officieren, on derofi'icieren en Europeesche sol data te vergiftigen. Op deze wij e hoopten d samenzweerders de inlandsche soldatei aan hun zijde te kriigen of althans ove hun wapens t'e kunnen beschikken. Ool hooge Europeesche ambtenaren en an dere kolonisten waren bestemd om ver giftigd te worden of op andere wijze ti Worden vermoord. De zetel van de sa meuzweerders bevond zich te F'ianaraut soa. In den vorm van een vaderlandslie vende vereeniging, die alôm in Mada gaskar afdeelingen had, waren zij reed 5 jaar in de weer. Parijs, 18 Februari. — Een mededee ling van den minister van koloniëi brengt het bericht der samenzwering die op Madagaskar is op touw gezet doo: eenige oud-leerlingen der scholen me behulp van twee of drie priesters er evenveel inlandsche geestelijlcen, tôt d< juiste verhoudingen terug. Een gehein genootschap, door hen opgericht, schijn gediend te hebben om de vaderkndslief de der Madagaskaren te prikkelen ei een politieke beweging tegen het wettij bestuur gaande te maken. Daar eenig< opgewonden lieden zich haddèn later verleiden om oproerige plannen te be' spreken, heeft de gouverneur-generaa met het 00g op de tijdsomstandigheder de leiders doen arresteeren en een onder zoek doen instellen, dat een zekere be-roering heeft gewekt, doch aaji de groo te meerderheid der Madagaskaarsche be-volking gelegenheid heeft gegeven haai onwrikbaren trouw aan de Fransclien U bewijzen en haar verontwaardiging te kennen te geven over het gedrag var eenige door verkeerde lectuur van de wijs gebrachte negers. De zaak is thans voor den bevoegder rechter, en, naar de gouverneur-generaai op 11 dezer heeft meegedeeld, zal binnenkort vonnis worden gewezen. ■*r ■» • . -s ■w H « v »- 1 ic ae rransene namer Parijs, 18 Februari. — Op de agenda der Kainer van Afgevaardigden stand heden de behandeling van het voorstel van Abel Ferry om de regeering te ver-zoeken om haar recht van toezicht op aile gemobiliseerde nationale krachten ait te oefenen. Minister-president Briand verklaardc ;ich aanstonds tegen een onmiddellijke >ehandeling van het voorstel. Hij ver-îekerde dat het recht van het regeerings-:oezicht op normale wijze wordt uitge-jefend. De regeering heeft te dien aan-'.ien de noodige maatregelen genomen, wereenkomstig de wenschen van het Parlement. Briand bracht in herinne-"ing, dat de minister van oorlog de vo-'ige maand in antwoord op eenzelfde /erzoek aan de Kamer heeft meegedeeld, lat er inspecteurs naar de troepen wor-len gezonden en daar hun taak verrich-en. Briand achtte een hervatting van let débat nutteloos en ongelegen. Hij /oegde er aan toe, dat wanneer de Ka-n er toch tôt de behandeling overging, le r«geeringsbanken leeg zouden blij-rejeTDe Kamer heeft met tégen 159 itemmen besloten van een oamiddellijke >ehandeling af te zien. ")e Vereenigde Staten en Duiîschîand Washington, 18 Februari. — De aan-egging der Oostenrijksch-Hongaarsche egeering, dat bewapende koopvaardij-chepen als oorlogsschepen zullen wor-ic,n beschouwd, is. thans publiek ge-naakt. Zij is gedateerd van den lOden ^ebruari en komt in hoofdzaak overaen net de Duitsche verklaring, te dier za-:e. die reeds vroeçer was gepubliceerd. Zie verveîp •< Oorlo.afsÈelegTaîmaea » p ds 2dg bîadzijd«. Wat te doen ? « In al de gemeentescliolen, aangeno-men of aanneembare scholen is de. moe-dertaal der kinderen de gesproken taal in de verschillende graden van het on-derwijs». Art. 20 van de wet van 19 Mei 1914. " Beste lezeressen en lezers, voor u iô " dit duidelijk genoeg, meen ik, en bij het woord moedertaal denkt u aan 't lustig 1 tateren en babb.elen van uwe lievelingen t bij spel of ernstig gedoe. De taal, die Moeder hun leerde is de moedertaal. Dit 1 is uwe mëening, de mijne 00k. Maar... doch... edoch ! de kopstukken in de pedagogische wereld te Brusseî hebben rijp nagedacht, ge.wikt en gewo- * gen, en kwamen tôt "het onverwacht be-; sluit, dat de « moedertaal « niet de taaû • van uwe moeder hoeft te zijn, maar dat zij 00k een het kind onbekende taal kan b wezen. j. Ailes ging in uitvoering van art. 20, Kaarten werden verzonden ; de tekst daarop eischte duidelijk aangifte van dfc moedertaal. Invuibrieveii ginge.n uit van het stads!-bestuur ; daarop werd gevraagd welki-taal het gezinshoofd wenschte als voeii-tuig van 't ondemeht voor zijn kind. Redelijkerwijze moesten kaarten e,i " invulbrieven als antwoord gelijk luiden. " Toch niet, dit zou te eenvoudig wezen. en nu hebben wij daardoor een wondert eigenaardigheid te meer : van uitsluï-tend Vlaamschsprekende kinderen is dt " moedertaal Fransch, want, nietwaar op 5 school worden ze onderwezen in het Fransch, en de taal van de school, vol-gens de wet, is de moedertaal van de kinderen. 1 't Is een ware goocheltoer, 'n truk, die [ ik in November laatsleden reeds aan-' wees en 00k verklaarde, — want erg ' ingewikkeld is hij niet. ! Vandaag wil ik enkel herinnere.n hoe ! de bestuurder van een stadsschool het 1 zijne bijdroeg om dien goocheltoer te L doen lukken.Eenvoudiglijk deed hij doc;-het personeel de ouders ontbieden, welke 1 Vlaamsch onderricht vroegen voor hun 1 kind ; hij nam het dan op als zijn taak, ; j die ouders te overreden door persoonlij-1 ken invloed, wél overtuigd, dat een een-' voudig werkme.nsch hem niet te woord 1 zou staan. 1 « Mettons que certainement les neuf-dixièmes des enfants de notre école sont flamands. Est-ce â dire qu'ils n'appren-' nent rien?» zei die bestuurder in November 1.1. Ongeveer 560 leerlingen be-zoeken zijn sphool, waaronder volgens ' bem dus een vijfhonderdtal Vlaamsche ; kinderen. Doch in uitvoering van art. 20 is geen enkel leerling in de school, die !, Vlaamsch als moedertaal heeft. ' Ik vraag mij af, of die wanverhouding niet tegen den kop zal stuiten van den • kantonalen schooiopziener. Dat die strooming van verfransching j wel degelijk uit het middenbestuur van | de stad komt, is af te leiden van de niet verdoken voldoening, van den bestuur-; der in kwestie, tôt dien uitslag gekomen te zijn. Hij heeft zich van de opdracht trouw gekweten ; het pluimken zal niet acliterwege blijven. Ik hoop vast, dat de Vlamingen zijn belooning niet zullen in-krimpen 00k niet. ïlet kwaad komt van boven ; het l kwaad komt van lieden, die feitelijk hun macht verlcregen van 't volk, zoodus moet het volk zelf handelen om recht te verkrijgen. ; Hier komen de bewuste Vlamingen noehtans tegen een grooten struikelblok. | Het volk, dat zijt gij, een ander, ik, ja, dat is iedereen, werkman en burger. Iedereen is niet overtuigd, dat de voer-taal van 't onderwijs de moedertaal moet zijn. Als iemand niet overtuigd is aan-: spraak te moeten maken op een recht, i dan zal van hem 00k geen eisch nitçfinn. Het Brusselsch volk is de noodzakelijk-heid van de moedertaal als voertaal nu niet bewust, en 't is zijn fout, dat het grofste bedrog gepleegd kan worden. Ziehier één staaltje van de domheid van Brusselsche Vlamingen. 't Is een kaartje, geschreven als toelichting op den invulbrief : Monsieur le Directeur, Mon fils a ete éleve don le pay flamant je désire quil pale le français. Tôt verduidelijking, vertaal ik die regels : « Mijnheer de Bestuurder. Mijn zoon )) werd grootgebracht in 't Vlaaamsche » !and. Ik wensch dat hij Fransch » spreke. Voorzeker om zijn leven lang Fransch te schrijven als zijn vader ; want op school krioelt de kinderen hun geschrijf nog van fouten. wat is 't dan, als ze op stiel zijn? Wat valt er nu te onthouden? Drie feiten : a) de schoolwet werd niet toegepast, er is bedrog gefileegd ; b) dit bedrog gebeurt bij stilzwijgende goea keuring vanhet stadsbestuur ; c) de or . ders beseffen het kwaad niet, waaronde hun kinderen later — en van nu af reed : — zullen te lijden hebben ; de ouders be | grijpen en weten niet, dat hun kroos | minderwaardig staat in de latere samer ■ leving ; het volk is niet doordronge \ van zijn plicht tegenover de wassend ! jeugd. Wat te doen Werken, waken, en nog eens werker en dubbel waken. I Tegenover de drie feiten dienen 00! ; zekere houdingen aangenomen te woi den : a) de wet is ontdokeji geworden, zi moet worden toegepast. Vroeger eischte ik reeds het ongeldi. verklaren van de invulbrieven van d stad, voor zoover ze niet overeenstem men met de verldaringen omtrent d moedertaal, verstrekt aan den kantona len schooiopziener.Ik blijf bij mijn eiscl: Maar bij mijn eisch mag het niet blij ven. Aan al de overtredingen van d wet moet zooveel ruchtbaarheid mogelijk gegeven worden, opdat het publiek z geen stond uit het geheugen verliezc Van persoonlijkhedcn in artikels b?n i een vijand, omdat dit slechts leiden ka tôt nulteloos tijdverspillen, en een dag blad heeft al geen plaa^s te veel. Daar bij zijn de franskiljons de moeite va: zetten niet waard. Wel raad ik de. Via mingèn aan, persoonlijkhedcn te late: kennen aan de redaktie van het dagbla> opdat van daar uit het noodige zou gc daan worden om rçeht te doen wedervs ren. b) het stadsbestuur keurt silzwijgen 'it bedrog goed. Als het bestuur zal inzien, dat ee: streng toezicht gehouden wordt op taal aangelegenheden in de scholen. en d openbare méening recht eischt, zal d houding van dit bestuur 00k wel duide lijk moeten in 't licht komen. Ofwel za de stad dan de wet doçn naleven, of.. i 't zal er opzitten. c) De ouders beseffen niet het nadee dat ze hun kreost berokkencn. De bewuste Vlamingen hçbbe.n ii Brussel een hoogen plicht te vervullen Ze mogen niet z wijgen. Den werkmen schen vooral moet het diets gemaak worden, waarom de moedertaal den voor rang in 't onderwijs moet hebben. O] 't werk, in de herberg, op straat, in de] schouwburg, in school, overal, en tel kens het pas geeft, moet die zaak aange roerd. Het volk moet leeren, wat ziji plicht is, en dit zal het slechts leeren n; maandenlang onverpoosd ijveren van d bewuste Vlamingen. De Vlaamsche onderwijzers kunnei 00k, met hun invloed vooral, het volk o] de goede baan brengen. Zij toch wetei welke ouders Vlaamsch met h an kinde ren spreke.n. Zij moeten aan de ouder: toonen, dat het Vlaamsch geen minder waardige taal is, door die taal te gebrui-ken in den omgang tusschen huis ei school : afwezigheidskaarten. mededee lingen, in bulletijns, briefjes van den on derwijzer uitgaande, dit ailes weze in he Vlaamsch voor Vlaamsche ouders. Tk ken onderwijzers, welke die kleii « attende » als gewoonte aangenomei hebben, en die zijn op zekere stondei hoogst gelukkig : het volk vindt stilaar zijn eigen aard terug, het komt tôt het met eigen taal, niet beschaamd om plat ten tongval, maar fier en blij « omda' deine Menier Vloms spreekt», en z< zichzelf wat meer thuis gevoe.len. Werkt, Vlamingen, 't is de tijd er toe zoo wij bij 't begin van schooljaar 1916-1917 geen bedrog willen hebben op taal-gebied.Karel BRYON. ■PMWMW—i ragg«lMKUMMI!fjWBïi m naCFLIJKSf!H NFUWS DROEVIGE TOESTANDEN.— D001 het bestuur der leergangen voo-r werkloo-zen te And-erlecht werd eene statistiek op-gemaakt die aanduidt hoe ellendig he: met de geestesontwikkeling onzer werk-lieden gesteld is. Deze statistiek loopi over de maanden October, November er December, en leert ons dat, op 2,935 werkloozen van minder dan 40 jaar oud er 1,987 zijn, bekwaam de lessen te vol-gen van alsemeen onderricht ; van de 94? overugen zijn 333 die de leergangen vooi ongeletterden zullen moeten volgen ! Verder vernemen wij uit het verslag van 't Bestuur dat op de 5,062 mannelijke werkloozen, er 740 verklaarden totaal on-geletterd te wezen ! Met de vrouwen is het zoo mogelijk nna- erger gesteld : op 1,834 werkloozen tusschen 16 en 40 jaar, zijn er 1,300 in staat een algemeen Fransch onderwijs te voloen, 138 een dergelijk Vlaamsch on-defwijs ; 120 moeten een Fransche, 17c ren Vlaamsche leergang voor ongeletter-den volgen ; welnu, ondanks hun gebrek aan ontwikkeling zijn »r van di« 1,834 I - vrouwen slechts 97 die een tijdelijke leer- - gang volgen, ingesteld fcijdens en voor r den duur van den oorlog ! s 't Is waarlijk droevig zulke toestanden te ontmoeten in den omtrek der hoofdstad ,t van ons land ; hoog tijd was het dat het - verplichtend onderwijs werd ingevoerd, n want ondanks al Wat Anderlecht voor het e volksonderwijs deed, schijnen de alge- , meene uitslagen erbarmelijk. I Zulke toestand is overigens 00k te wij-ten, voor een groot deel, aan het gekke Fransche onderricht voor Vlaamsche kin-k deren dat meer en meer in voege komt in ■- deze Vlaamsche gemeente. • DOOD VAN JOHN FAYNE. — De Engelsche dichter en schrijver John ^ Fayne is te Londen overleden. Hij werd ^ geboren in 1842. In 1867 werd hij zaak- waarnemer, welke betrekking hij vele jaren bekleedde. Hij was de schrijver van « De moskee der schaduwen » en andere gedichten ; een boek sonnetten, getiteld « Intaglios » ; « Zangen van „ dood en leven » en « Lautrec ». 0 • • * , , , y. H:j maakte een bijzondere studie van , oud-Fransch en bewees onschatbare G • • • d ensten aan de Villon-x ereeniging. In j* ; 1878 gaf hij voor de vereeniging de ge-^ dichten van François Villon uit en twee jaar later weder nieuwe gedichten, j waarop in 1881 een biografische stu-^ ' die over Villon volgde. Fayne was 00k i een verdienstelijk kenner van het Ara-[bisch en gaf de eerste rechtstreeksche ^; vertaling van de « Du'zend-en-een-Nacht » in Engelsche poëzie en proza in negen deelen. In hetzelfde jaar 1884, W'aarop de vertaling werd beëindigd, I schreef Fayne zijn 'studie over de ge-schiedenis ' ëh het kârakter van de Ara-i bische nachten en in het volgend jaar publiceerde hij « Verhalen uit het Ara-bisch » in drie deelen. Ook had hij de e leiding van de eerste vertaling van dé « Decamerone » in het Engelsch, welke j evenals die van de « Duizend-en-een-Nacht » geschiedde voor de Villon-ver-eeniging.1 VOOR DE HENGELAARS. — De ontvangers van belastingen hebben door 1 toedoen van de burgerlijke administratie • der provincie, de wischverloven, voor - 1916, gekregen. Er is niets in de gebrui-t kelijke voorschriften veranderd en zoo- - als voorheen kunnen de liefhebbers van > hengelen die vischverloven voor 1, 2, 4 i en 10 fr. bekomen, welke hun, volgens de - réglementaire schikkingen, toestaan om - zich aan de verschillende wijzen van hun 1 geliefkoosd sport over te geven. i Verleden jaar nam men, over het ge- - heele land, een groote vermeerdering op het aantal vischverloven waar, in verge- 1 lijking met hetzelfde tijdperk der voor- > gaande jaren. Men denkt dat het aantal 1 visschers dit jaar niet zal verminderd we-■ zen, integendeel ! ; DE BALKANTREIN. — Hij vertrekt tweemaal per week van Berlijn naar Kon-stantinopel, den Zaterdag en den Woens-dag. Hij legt den afstand af op 58 uren. Er zijn 2421 kilometer. Ge kunt eerste en tweede reizen ; in eerste kost een kaartje, enkel, 272.20 mark, in tweede 178.90, met een opgeld van 16 mark of twintig frank per nacht voor een goed bed. Ge reist drie dagen en twee nachten, wat dus een betrekkelijk geringe bijprijs is. j Als er soms iemand een bôodschap heeft te Konstantinopel houden wij ons [ gaarne voor aanbevolen. j. DE TOESTAND IN DE HAVEN t VAN LE HAVRE. — In de « Echo de . Paris » schildert Victor Cambon een beeld van de hopelooze toestanden die in j de haven van Le Hâvre heerschen. De ! opeenhooping der koopwaren neemt van • dag tôt dag grootere afmetingen aan. Het verslag der officieele kommissie bevat meer hoopgevi.ngen dan de vast-stelling van eenige (verbetering. Veel is der onderzoekskommissie ontgaan, bij-voorbeeld spreekt zij in het geheel niet ' van het aantal lossers, die tengevolge van bestendige dronkenschap ongesch-ikt tôt • den arbeid zijn ; ook maakt zij geen ge-: wag van allerlei dingen die het publiek • j niet weten mag en die het parlement niet : weten wil. Men wil thans het aantal ge-' vangenen, die bij het lossen der schepen ' gebruikt worden, aanzienlijk vermeerde-! ren. Al de aanlegplaatsen liggen vol ■j schepen, die met eene ontzenuwende • ^ langzaamheid gelost worden. Andere i ' schepen wachten sedert weken en maanden ; op de kaden i's de opeenhooping van dien aard dat men er zich slechts met I moeite kan doorheenworstelen. 1 i De goederenstatie, die insgelijks bom-j vol is, is slechts twee dagen op de drie ; ; open voor de verzending. De korrespondeerende statie Batignol- ( les te Parijs blijft nog immer totaal ge- : sloten Zou men het kunnen gelooven dat , de administratie tôt v66r korten tijd niet > scheen te vermoeden dat er tusschen Le Hâvre en Parijs een bevaarbare wa-terweg bestaat; echter ontbreken hier t iw«r schipp«rs en stokers. De mangel. ( Iets voor iederen dag Waarmeê lacht een mensch? Tusschen de Donclc en den Ouden Barreel, op de buurttram. Slecht weder. Ee,n bulderende wind kletst de regen-buien met geweldige zengen tegen de ruiten, die uitzien op den bleeken grau-wen dag en waarover mat-glinsterende tranen overvloedig nederbiggelen... En-kele voorbijgangers, die de baan te voet-rnoeten afleggen, worstelen tegen den wind gelijk Jacob uit het Oud-Testa-ment, met den engel. Binnen in de tram, ondanks bijna aile plaatsen bezet zijn, is eenieder stil en zwijgzaam. Elk schijnt verdiept in don-kere gedachten of weggezonken in een lustelooze soezerigheid. Ieder heeft ziin bekommernissen, zijn zwaarmoedigheid of verveling. Er ziin daar aile soorten van menschen : buitenlieden, vrouwen uit het volk en uit de. burgerij, heeren, Dui'sche soldaten, die wellicht vn,n de heimat droomen, een Duitsch officier, die zijn zei'ung neergeleed heeft en mij-tnerend naar buiten blikt. 't Is of het weder op al de menschen drukt en hun veer- en denkkracht be-neemt.Op dén wissel voorbij den Kleinen Barreel blijft het rijtuig staan om de tram, die van de s*~ad moet komen, te verbeiden. Op het lange afzienbare spoor nog niets te zien. Nu zijn de reizigers nog stiller en als 't ware nog gedrukter. Geen mensch die een woord rept. De ontvanger, na zich vergewist te hebben dat het verwachte rijtuig nog nie4 te be-merken is, komt gelaten op de achterste bank zitten en trekt de deur toe voor den tacht. De wind beukt niet dwaze bonken tegen de ruiten en gutst er neer-stroonjend water over met voile gul-pen...Plots een nog driester bui en de wind, die goed heeft gemikt, sleurt onver-hoeds de pet af van den wattman, slin-gert haar op de natte glimmende baan en, als een kind dat zijn reep laat rollen, boit er mee tôt in de gracht, door den m an met hopelooze gebaren en telkens te laaf geklauw achterna gerend. Maar kijk nu in de tram ! Al de menschen zijn aan 't lacben gegaan. Die oude droefgeestige vrouw, die misnoeg-de heer, die slechtgeluimde werkman, die sehnsuchtige soldaten, de officieren, ailes lacht of glimlacht. Waarom? Omdat die man blootshoofd door regen en wind moet sollen, schriilings over de gracht gaan s^aan om zi-'n pet op te visschen en bijna voor-over stuikt in het water? En 't is geen gemaakt lachen ; 't is een hartelijk, gulle lach, met innig ge-not, met oogen die opvroolijken en ge-zich^en die verjongen. Intusschen is de verbeide tram daar en de wattman, die zijn klak nu stevig tôt op zijn ooren trekt, kan doorrijden. Maar 't ijs is ge-broken. De menschen zijn met mekaar aan 't praten gegaan en die geen kennis-sèn hebben noch er aan knoopen zien er nu toch ook veel stemmiger en blijmoe-âîger uit. Aile druilerigheid is bij too-verslag geweken. Wij zijn aan 't filosofeeren gegaan aver de psychologie van den lach. Waarom lacht een mensch ? 't Is niet omdat hij gelukkig is, noch zelfs omdat hij plezier heeft. Ge kunt schrijnend zieleleed hebben en toch moeten lachen met iets dat op zich zelf niets belachelijks heeft. Wat is er b.v. lachwaardig in de klein tnizene van dien wattman? Is dat nu ioo'n wonder dat een pet afvliegt van de wind en in de gracht rolt? Hebben de wijsgeeren het al zielkun-tig ontleed waarom en waarmeê een mensch lachen kan? Voor de kennis van nnszelvçii; heeft dat toch ook ijn belang. Of moeten wij ons tevreden stellen met het antwoord op zijn Molière'sch dat wij met iets lachen quia est in ea vis comica, omdat er in het voorval een lach-wekkende kracht verscholen ligt? Ge weet dat de dokter van Molière, aan wien gevraagd werd waarom een slaap-drankje doet slapen, voor antwoord gaf : Quia est in ea vis dormitiva, omdat er ;en slaapkracbt inzit, wat een onom-i^ootbare waarheid kan heeten, doch liets uitlegt ! LUC. ïan spoorwegwagens is niet minder ho-îeloos. Daarbij komt nog dat de.bestaan-le kr'sis niet van Overo-aanden aard is ; lij schijnt veeleer chronisch te worden. Waarom heeft men niet voor Le Hâvre 'Pzorg-d zooals Duitschland het voor -fàmbufg heeft gedaan? Nadat Cambon de schuld dezer wan-oestanden wijt aan het Fransche bureau-:ratism«, roept hij o-m eene sterk« hass?.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.