Eerste Jaargang, Nr 14 Prijs : 10 centiemen 3 December 1916 DE EENDRACHT Weekblad voor het Vlaamsche Volk ABONNEMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden « 2.60 Drie maanden » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen, die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN : Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 18, AKTWERPEN. Voor het Etappen- en Operatiegebied : «Koiiinklijke Taveerne», Kammerstraat, 10, G-EHT. Postchekrekening Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stnkken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. Boekbespreking : Het toezenden van één boek of schrift geeft recht op vermelding ; twee exempîaren, op bespreking. iwJWÉiMagiKr-ajg i.r.-^n3aaaB£&----^. ll<t, Ml , r— -rmwMM VERKEERD! Men geeft ons het exemplaar in de hand van een schotschrift tegen een oud-Iid van den Hoogeschoolbond ge-richt, welk gemeend heeftzijn ontslag van die Vereeniging tè moeten indie-nen.Diep betreuren wij de uitgave van dit paskwil. Wel begrijpen wij de ontevreden-heid, ja, de verontwaardiging over bedoeld ontsiag, dat te onverwachter kwam, daar de aangevallen persoon, als een dier voormannen van de Fia-minganten gold, welke door hun voor-beeîd velen die nog aarzelden, tôt den strijd hebben aangespoord. Maar de aanvai is al te driest. Zoo driest zelfs dat wij ons aîvragen oî het bewuste pamflet niet van Franskiljons uitgaat, die enkel op het oog hebben steeds meer verdeeldheid onder de Flamin-ganten te zaaien. Wat daar van weze wij raden al onze Vlaamsche vrienden diingend aan zich te onthouden van aanvallen tegen Vlaamschgezinden, ook wanneer dezen daden die in hun oog aî te keuren zijn verrichten. Het uur zal slaan waarop al de Vlaamschgezinden zonder onderscheid schou-der aan schouder moeten staan en niet te talrijk zullen zijn om het hoofd te bieden aan den stormloop die men nu reeds tegen hen aan 't voorbereiden is. Men beoordeele de daden maar late de personen onverlet ; vooral veroor-deele men nooit de drijfveren noch de inzichten. Eendracht ! is onze leuze. Eendracht dient, £pijts ailes, de leuze te zijn en het richtsnoer van aile recht-zinnige Flaminganten. De Eendracht. Dr M. Rudelscheim gewroken o ^ *-» hoofdopsteller van de Nieuwe Gazet, de heer- August Monet, den heer Dr Marten Rudelsheim aangevallen en diens vaderlandsliefde in verdenking gebracht. De Rechtbank van Amsterdam heeft, uitspraak doende in een geding naar aanleiding van die aanvallen door onzen vlaamschen vriend ingeleid, den heer August Monet tôt 25 gulden boet of acht dagen gevang veroordeeld. Nieuwe insehrijvers voor het jaar iyi / ontvangen ons blad van af het volgende nummer kosteloos. Wij dofen de inschrijvers beleefd opmerken dat zij het bedrag hunner inschrijving (fr. 5.S0 'sjaars) op voorhand moeten laten geworden op ons bureel, 't zij per post-mandaat, 't zij door storting op onze postchekrekening nr 88. Op de postbureelen worden geen jaarabonnementen op de bladen aangenomen. Reeds versehenen nummers kun-nen nog altijd gezonden worden zoolang de voorraad strekt. De Vlaamscha Normaalscholen en de. Vlaamsche Hoogeschool. Naar aanleiding van de oprichting te Brussel van een Vlaamsche normaalschool voor jongens en een Vlaamsche normaalschool voor meisjes, schrijft de « Stem uit België » (1) d. d. 27 October j. 1. : » De ijver van sommige bladen » om ailes verdacht te maken, » wat, tijderis de bezetting, in » Vlaamsch opzicht wordt uitge-» voerd, doet hen soms het onder-» scheid verliezen tusschen het-» geen krachtens onze eiçfen wet-» ten en diensvolgens in overeen-» komst met de Haagsche con-» ventie, en hetgeen uit politieke » willekeur door het Duitsche » bestuur wordt verricht. In dit » opzicht hebben wij ons zonder * çenig voorbehoud, uitgesproken » tegen de vet vlaamsching der » Gentsche universiteit (tijdens » de bezetting). » « Maar hetzelfde geldt niet voor » detoepassing van de bepalingen » omtrent de moedertaal als voer-» taal welke in onze schoolwet » zijn ingelascht en de recht-» streeksche konsekwenties van » deze bepalingen. Wij treden op » dit oogenblik niet in de vraag » of in deze of in geene bijzonder-» heid de voorschriften van de » lagere onderwijswet bij de toe-» passing eenigszins zijn ver-» ruimd'. Wij bezitten nog een » genoeg volledig en betrouwbaar « overzicht van deze toepassing » om daarover uitspraak te doen. » Maar dat de nieuwe taalvoor-» schriften van bedoelde wet moe-» ten worden geeerbiedigd bij de » invoering van deze wet, kan aan » geen twijfel onderhevig zijn, » » Doch de invoering van de wet » vergt vooral Vlaamsche leer-» krachten, en dat er aan deze » vooral te Brussel en voorsteden, » een wanhopig tekort bestond, » is een al te bekend feit. Het lag » trouwens, zoo wij goed zijn » ingelicht in de bedoeling van » Minister Poullet, om d-aarin te » voorzien, door het oprichten » van een Vlaamsche staatsnor-» rnaalschool in de hoofdstad. » Indien de omstandigheden van » den. oorlog aan onzen Minister » van Kunsten en Wetenschappen » de mogelijkheid niet hebben » gelaten om zijn wet zelf ten uit-» voer te leggen, dan was het de » zending van het tijdelijk beheer » om deze taak op loyale wijze » door te zetten. » « Er valt dan ook niet twijfelei » of onze regeering zal aan d< » hervormii gen. welke, uit onz< » eigen wei zjjr. voortgevloeid » niet komen. Wil men deze her » vormingen nu uitmaken voo: » Duitsch werk, dan geeft mer » aan de Duitschers, tegenovei » de Viamr gen een pluimken da; » zij niet \ erdïcnen en men ont » neemt aan onzen Minister var » Kunsten en Wetenschappen eer » verdienste die hem toekomt. a Het onderscheid in bovenstaanc artikel is waarlijk spitsvondig. De Vlaamsche normaalscholen zegt de Stem uit België — zo de.] dat wij weten of zij op last of mei de toestemming der Regeering die vèrklaring aflegt, natuuurlijl — zullen na den oorlog niet wor den afgeschaft omdat zij « krach tens onze eigene1 weUeri en die s volgens in overeenkon.st met de Haagsche Conventie » zijn opg. ■ richt en « vechtstreeksch Konse kwenties zijn van de bepaHnger der wet op het lager onderwijs. * Gjed ! Maa; waar haalt d'; Stem uit België het dat de ver-vlaamsching der Gentsche Hooge school enkel « uit. politieke wille-» keur door het Duitsche Bestuui « en niet in overeenstemrni ig met de bepalingen der Haagscht Con ventie » werd verwezentlijkt \ De waarheid, is dat de Bezet tende Macht in de plaats dej wettige --Regeering optreedt en handelten aiszoodanig niet alleec de Uitvoerende maar ook de Wet-gevende Macht uitoefent. De wettige Regeering heeft bij Koninklijk Besluitvan 1849 voor-geschreven dat de voertaal van het ondefwijs in de Hoogeschool te Gent het Fransch zal zijn ; de Bezetter die haar vervangt had, als Uitvoerende Macht, het recht het Koninklijk Besluit van 1849 door eene en medeg. lijk staande Verordering te wijzigen. Zelfs indien in 1849 eene Wet de voertaal van het onderwijs in de Gentsche Hoogeschool had bepaald zou de bezetter die wet hebben kunnen wijzigen krachtens de Wetgevende Macht waar hij ook, tijdelijk, over beschikt. Zoo heeft hij krachtens die Wetgevende Macht voor het beoordeelen der huurgeschillen de scheidsrecht-banken ingesteld waarvan de wet-teiijkheid door verschillende von-nissen en anexten wèrd erkend. Dat het oprichten van Vlaamsche normaalscholen een « recht-streeksche Konsekwentie » de wet van 1*914 zou zijn, is zeer betwist-baar. Het niet bestaan van vol- n doende Vlaamsche normaalscho-e len kon de toepassing dier wet wel :e bemoeilijken doch niet onmoge-[; lijk maken daar er wel elders dan in ni .uwe normaalscholen ,r Vlaamschkennende leerkrachten, n alhoewel misschien minder ;1- bekwame, zouden gevonden zijn t geworden. i> Neemt men overigens de bewe-n ring van de Stem uii België aan, n dan kan men evengoed tôt de » noodzakelijk en der halvetofe.de d wettelijkheid der vervlaamsching van de Genische Hoogeschool door de Bezettende Macht beslui-'r ten. De wetsbepalingen b. v. aie f voorschrijven dat Magistraten en a Not'arissen de Nederlandsche ïaal ^ vol ioende moeten kennen, willen zij i> 't Vlaamsche land een 'ambt bekleuden, maken, de vervlaam-, snbing der Ge.--tsche Hoogeschool even nuttig — wij zeggen niet noodig — als de inrichting van scholen waar Vlaamsche onder-n wijzers worden gevormd. Die vervlaamsching door de Bezettende Macht kan dus ook worden 0 verdedigd als ^en « rechtstreek-sche Konsekwentie » van de bestaande taalwetten. Het wil ons voorkomen dat het r spitsvondig onderscheid dat men 3 tusschen beide maatregelen 2 maakt, uitgedacht is door men-schen die, zich tegen de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool door de Bezettende Macht uitge-" sproken hebbende, als Vlaamschgezinden de « rechtstreeksche konsekwenties » hunne houding betreuren en zich door drogredenen J trachten te redden uit het lastig paiket waarin zij zich thans be-1 vinden. B. K. (1) Te Lonâen verschijnende. Nog het artikel van Mr van Cauwelaert. u&i ae nouaing, aie voiksvertegenwoor-diger Frans Van Cauwelaert in zake de taalkwestie tijdens den oorlog, en bijzon-| der ten opzichte van de huidige vervlaam-j sching der GentscheHoogeschool,heeft aangenomen, zou berusten op vertrouwen in de Regeering,heb ik, en vele actieve flamin-i ganten met mij, nooit geloofd ; en op dit t punt ben ik het dan ook niet eens met den ; schrijvei B. K. die in het nummer van 26 - November hierover een artikel liet ver-schijnen.Waar het Antwerpsch Kamerlid nu zelf duidelijk komt verklaren dat zijne « houding in de taalkwestie tijdens dezen oorlog geenszins steunt op vertrouwen in . de Regeering » hoeven wij die vèrklaring, zonder het minste voorbehoud, als juist te ^ aanvaarden. Wij hoeven Mr van Cauwe-1 laert niet langer zijn blind vertrouwen in de regeering, dat sommigen van - ons bij hem hebben verondersteld, te ver- l wij ten, want dan praten we naast de kwes-tie. Die leider der Vlaamschgezinde pas-sieven in Holland, stelt, in zake de taalkwestie, geen vertrouwen in de Belgische Regeering. Wij ook niet en op dit punt zijn we dus 't akkoord. Op welk punt is het Antwerpsch Kamerlid het met ons dan niet eens ? M. van Cauwelaert zegt het zelf uitdrukkelijk : « Mijne hoofdzorg is om de Vlaamsche Beweging niet in botsing te laten komen met het volksgemoed, waarvan de stemming tegen-over de overweldigers voor niemand een geheim kan zijn, en om elke tus-schenkomst te weren, welke, onder een schijn van welwillendheid, onze toekomsti-ge zelfstandigheid, geestelijk of staatkun-dig te gelijk, in gevaar wil brengen. > Ziedaar de juiste beweegredenen die de Antwerpsche Volksvertegenwoordiger aan-voert om niet met ons mee te gaan : x° om de Vlaamsche Beweging niet in botsing te brengen met het volksgemoed ; 20 vreest M. v. C. dat de tusschenkomst van de bezettende macht in onzen taalstrijd, onze toekomstige zelfstandigheid, geestelijk of ..ta- kundio- tegejiik,, in gevaar zal breng<SD. Deze vèrklaring bevat onrechtstreeks voor ons een verwijt. Wij hoeven daarop het antwoord niet te ontwijken. M. v. C. veronderstelt dat het volksgemoed, uit haat tegen de bezettende macht, de huidige vervlaamsching afkeurt. Dit is eene versnderst&lling, meer niet. Dat het volksgemoed niet tegen de vervlaamsching is, kunnen wij bewijzen door het volksmaniiest. En indien al diegenen die over de ïaken denken zooals wij, ook spre-ken dorsten gelijk wij — indien er geen stelselmatige schrikaanjaging tegen hen werd aangewend, zou het getal onzer ver-meende tegenstanders alras tôt een erbar-melijk klein hoopje geslonken zijn. Maar laten we nu een oogenblik aan-nemen dat, inderdaad, de groote meerder-heid der Vlaamsche bevolking — de Walen hebben hiermee niets te maken, dit geeft M. van Cauwelaert toe — in de tegen-woordige omstandigheden de vervlaamsching afkeurt ; maar wat beteekent dit dan nog ? M. v. C. weet zoo goed als wij dat elke sociale of politieke hervorming zeer dik-wijls door de groote meerderheid der bevolking wordt afgekeurd, terwijl dit niet belet dat zulke hervormingen door het Parlement worden doorgedreven. Kan men beweren dat — om slechts een paar voorbeelden te noemen — in 1912, de groote meederheid der Belgische bevolking gewonnen was voor schooldwang en algemeenen militai-ren dienstpllcht ? De gedeeltelijke verkie-zingen van 19x4 geven ons het recht om tôt het tegendeel te besluiten, en toch werden deze hervormingen door de politieke leiders aan het volk opgedwongen, en wel omdat zij (de politieke leiders) deze maatregelen als noodzakelijk voor de wel-vaart en de veiligheid van het land beschouwden. De vraag moet dus niet alzoo worden gesteld : wordt de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool nu door de meerderheid der Vlaamsche bevolking goedge-keurd ? maar wel : is die vervlaamsching, ook in de tegenwoordig* omstandigheden, noodzakelijk voor de grootmaking van Vlaanderen en de welvaart van België ? Op deze laaatste vraag kunnen « de intel- ' lectueele voorstrijders van de Vlaamsche gedachte » niet anders dan bevestigend antwoorden.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.