DE EENDRACHT Weekblad voor het Viaamsche Volk IABONNEMENTSPRIJS : BUREELEN ; AANKONDIGINGEN : Een jaar fr. 5.20 Voor het Generaal Gouvernement : PriJs naarj>vereenk©mst. Zes maanden .... » 2.60 Prinsesstraat, 16 ANTWERPEN. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Drie maanden .... » 1.30 Voor het Etappen- er Operatiegebied : - Geene handschriften worden teruggezondsn. Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand 8. Huurdochterstraat, GENT. BOEKBESPREKING : Het toezenden van éénSboek of schrift geeft het bedrag hunner inschrijving laten geworden. Postchekrekening Nr 86. recht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. 83T~ I 8138 I tf39 I K4.I t i " * o.o REDE uitgesprokcn door Volksvcrtegen-woordiger Mr A. HENDERICKX op de herinrichtingsvergadering van het VLAAMSCH VERBOND Ik vind schier geen woorden om uit-drukkingjte geven aan de blijdschap die mijn hart overstelpt bij den aanblik dezer talrijke vergadering. Wel was is zeker dat vele leden de oproeping van ons « Vlaamsch Ver-bond » zouden hebben beantwoord. Maar dat bet leger Viaamsche activisten in zulke-mate was aangegroeid en zulk een opkomst hun vastberadenheid en hun onverschrokkenheid, tegenover de aanvallen waarvan zij het voorwerp zijn, zou hebben bewezen — dat had ik niet durven hopen. Onlangs bracht een wandeltocht mij naar een der dorpén in de omstreken on-Kfr stad door 't oorlcgsgeweld geteisterd ; de torenspits van het dorpskerkje was weggeschoten en, er rond verspreid, verhieven zich nog slechts eenige zwart-geblakerde muren boven jammerlijke ruines van neêrgebrande of ineerage-storte boerenwoningen. Maar weelderig overgroeide de levenwekkende natuur de puinen reeds met frisch gebladerte. Een zee van ruischend koorngroen, die ailes scheen te zullen overstroomen, golfde vroolijk over de omliggende vlakte. — En als dronken van levenslust en prêt steeg de luidzingende leeuwerik in 't blonde licht der morgenzon den blauvven hemel te gemoet. En in mij ontwaakte nieuwe blijheid en lust tôt strijd voor onze zielsgeliefde « Moeder Vlaanderen». Zoo een gevoel] jubelt en juicht nu wêer in mijn hart bij het aanzien uwer opgegetogen, kampvaardige Viaamsche schaar. ♦ * * Ken heerlijke gedachte was het die ■de wiienden heeft bezield walke het « Vlaamsch Verbond » hebben heringe-richt en van nu af reeds tôt zulken heerlijken bloei hebben gevoerd. Mijn I trouwe Viaamsche medestrijder Louis Sips, wiens Viaamsche werkzaamheid met het vorderen zijner levensjaren eer schijnt toe te nemen dan te verflauwen, zal het aan onze reeds oude vriendschap vergeven zoo ik hem, en in hem de medewerkers die hem zoo wakker ter zijde stonden, ons aller dank betuig voor wat hij in weinige weken heeft tôt stand gebracbt. (Toejuichingen.) De herinrichting van het « Vlaamsch Verbond » was — wat sommigen er ook mogen over denken — een noodzakelijk-heid.Er is voor de Vlaamschgezinden heel "wat werk op den winkel zoo gedurende den oorlog als na het zoo vurig ge-wenschte einder ervan. — Sommige activistisch gezinde Flaminganten noch-tans, —zijn van oordeel dat aile Viaamsche propaganda voor het uitdooven van den wereldbrand thans zonder veel nut is. Breekt, zoo meenen zij, een Fransch-gezinde reactie al hetgene af, wat tijdens de Bezetting lot bevestiging of herstel der rechten van de Vlamingen werd opgebouwd, dan zal er waarlijk, rtaar de gekende voorspelling, weldra geen spraak meer zijn van 't Vlaamsch in België. Blijkt, de Bestuurlijke Scheiding waarvan nu de grondslagen worden ge-legd, integendeel leefbaar — dan is het voorgoed met de verfransching van Vlaanderen gedaan. Nu zal Vlaanderen worden gered — nu of nooit meer. Die meening kan ik niet onderschrijven. Vlaanderen dat noch door Frankrijks pogingen tôt moreele of materieele an-nexatie, noch door Spanjes bloedige dwingelandij, noch door Oostenrijks overheersching kan worden ten onder-gebracht zal, ook na deze wereldschok-kende gebeurtenissen, kracht genoeg blijken te hebben overgehouden, om, wat de toekomst ook brengen moge, zijn recht op eigen leven spijts allen en ailes veroveren. Daar staat borg voor het ontwaakte nationaliteitsgevoel van het Viaamsche Volk. Maar dat zal strijd kosten — ook wanneer in een zellstandig Vlaanderen het, aan banden gelegd maar niet uitgeroeide, Franskiljonisme al zijn krachten zal gaan inspannen om te rea-geeren ; ook indien andei e vreemde in-vloeden zich ten nadeele onzer Viaamsche eigenaardigheid mochten doen gelden. Duidelijker dan ik het te zeggen ver-mag heeft mijn achtbare vriend Prof. Mr K. Heynderickx ons standpunt daar-tegenoverg toegelicht in een brief aan een hooggeplaatsten geestelijke, die hem had aangespoord zich, gedurende den oorlog uit den VI. strijd terug te trekken. d Het verloopvande oorlogsgebeurte-nissen schrijft hij, laten drie veronderstel-lingen toe : » « i« veronderstelling: De Entente over-wint : Uit de bedreigingen der verbre-kers van den Godsvrede hier, maar veel meer nog in het buitenland weten wij wat men onzen Vlaamscben stam voor-behoudt. Wierp het « activisme » geen sterken dam daartegen op dan ging ons volk reddeloos in de zee van verfransching verloren. » « 2e veronderstelling : De Centralen Dverwinnen ; — Dan hoeven de Vlamingen ten minste zoo sterk te staan tegen net gevaar van verduitsching als tegen ie bedreiging der verfranschingwoede; en noesten wij thans geweigerd hebben ons Recht te aanvaarden, dan zou de over-leerscher niet weinig kunnen schermen net het voorwendsel dat de Vlamingen ilsdan niet hoeven te vragen wal zij /roeger konden bekomen, doch toen af-»ewezen werden ». (Toejuichingen.) « 3e veronderstelling : De vrede vvordt ^esloten na eene^n onbeslisten strijd — wat volgens de meeste kalmdenkende nenschen de waarschijnlijkste uitkomst t. —In die veronderstelling zal Duitsch-and de waarborgen kunnen afeischen >m door België zijn geschiedkundige ol van bufferstaat tusschen het Germa-îen- en Romanendom te doen vervullen >p eene wijze die gelijke waarborgen chenke aan Frankrijk en Duitschland. Dit kan gebeuren door twee verschil-ige oplossingen : door militaire waar-jorgen of door zedelijke waarborgen jesloten in de opheffing uit zijnen toe-itand van ondergeschiktheid van den /laaraschcn stam. De militaire waar-jorgen, die onvermijdelijk bestaan zou-len in versterking der Maaslinie, zouden >ns reeds zoo klein landeken verlies 'an grondgebied kosten. Indien Duitsch-md zich zou tevreden stellen met de / zedelijke waarborgen dan zou dit allee te danken zijn aan het activistisch oj treden der Flaminganten, die daardoc ook een ontegensprekelijk vaderlandsc standpunt ten bate van België innemen. « Dat het beter verzekeren der onzi digheid van België door optilling va het\ Viaamsche Volk uit zijne zedelijki cultureele en economische minderhei geen 't minste militair voordeel in de huidigen oorlog — gelief het goed o te merken — aan onze vijanden vei schaft, maar enkel voor Duitschlan een internationaai politiek belang aar biedt dat eerst ni den vrede zijn uii werkstl kan hebben, dat is eene toeva! ligheid onafhankelijk van het doelw onzer nationale activistische Vlaamsch beweginf, en alleen hieruit voortspru tend dat het Viaamsche Volk nu eenmaa evenals het Duitsche, tôt den Germaar schen stam|behoort,—wat voorwaargeen oorzaak van onvvaardigheid voor or volk is, zoomin als voor «nze felst bondgenooten de Engelschen, evenmi als voor onzen ho^gstedelen Koning e onze engelachtige Vorstin, beiden va Duitsche afkomst, » « Zoomin als de Viaamsche bewegin gericht was of is tegen Frankrijk, zoe min beoogt ze het voordeel van Duitscb land, om enkel en alleen te streven naa het heil van het Viaamsche Volk, e — zooals geen ziek lichaamsdeel gezon kan gemaakt worden, zonder tevens d welvaart van het geheele lichaam t bevorderen — zoo kan geen versterkin. van Vlaanderen bewerkstelligd worJei zonder tevens de grootheid van Belgi te verzekeren. » (Langd. toejuichingen * * * Ons voor de toekomst voor te be reiden moet het hoofddoel zijn van he « VI. Verbond » Herleven, na den oorlog, de poli tieke partijen, onder dzelfde gedaant als zij te voren vertoonden, dan zullei de katholieke, liberale en socialistisch Flaminganten in dit midden de krach ten vinden waarmede zij binnen eli partijverband ons Vlaamsch programm zullen voorstaan en doen aannemei door de politieke kringen die de oorloi nu tôt werkloosheid heeft gedoemd. Zoi niet, dan rijst als van zelve uit he « Vlaamsch Verbond # de National Viaamsche Tartij op die tôt heden al een onbereikbaar ideaal door zoovelei werd betracht. (Toejuichingen.) Schade zal het Viaamsche Verbont daarom aan de onpartijdige, strijdend flaamschgezinde Vereenigingen als di Groeningerwachten, het Nationaal VI Verbond, het Algemeen Nederl. Ver bond. enz. niet berokkenen : het VI Verbond zal veeleer een verzamelkamj zijn waar zij de beste recruten kunnei in uitkiezen. Zoodoende zijn wij oveituigd onzi Viaamsche Nationaliteit beter te dienei dan de « passieven » die onverstoord he offensief zien naken dat Walen ei Franskilj«ns stilzwijgend hier en luid ruchtig buiten de grenzen, aan he voorbereiden zijn ; of die, wanneer zi zich inrichten, als eerste en bijzondersti punt van hun VI. programma, willei zij îogisch blijven, moeten uitroepen afschaffing van de Viaamsche Hooge school en van al de maatregelen doo de Bezettende Maeht tôt eerlijke nale ving van den geest en de letter onzer taalwetten uitgevaardigd. * * * Maar ander nuttig werk staat het VI. Verbond en ieder zijner leden in 't bijzonder te wachten. De actieve Vlaamschgezinden worden nu door sommigen hunner landgenooten medelijdend of toornig als verdwaalden beschouwd die men, als men maar eens recht dorst als outlaws of melaatschen zou bejegenen. Ik kan onzen toestand niet beter vergelijken dan bij dien der Flaminganten van de eerste uur — de Laet, Conscience, Th. Van Rijswijck o. a. — die door hunne omgeving miskend en afgekeurd zich zelven de • ongeachten » heetten en in een schamele volksherberg « Het Zvvart Paard » op de Paddengracht verscholen, het grootsche werk der her-wording van Vlaanderen dorsten aan-vatten. Zij ook werden toen door kwaad-willigen en kortzichtigen voor « land-verraders » gescholden en, als wij van Duitschgezindheid, van Orangisme be-schuldigd.Men vraagt zich af wat er van Vlaanderen zou geworden zijn, hadden die eenvoudige volksjongens zich door de verdachtmaking, den laster, de vervol-ging en de spotternij die hen ten d'eele vielen, laten afschrikken en zich door wind en getij der verdwaalde openbare opinie laten mêevoeren. Dat « passivis-me » hadde eenvoudig Vlaanderens on-dergang na zich gesleept... Maar zij lieten zich niet afschrikken. Manmoe-dig roeiden zij tegen den stroom der onverschillige of misleide massa in. Een handsvol waren zij slechts. En ziet eens tôt hoe machtig leger — honderdduizenden en meer ! — de kleine groep is aangegroeid die, spijts ailes, de Viaamsche vlag toen opstak en heeft hooggehouden, — En wij, in de bange uren die Vlaanderen, langs Oost en West in zijn bestaan bedreigd, te doorworstelen heeit, wij zouden « passief i blijven ?! Vrees voor verdachtmaking, laster en brood-roof zouden ons doen wijken ? Wij, die overtuigd zijn, en dagelijks in die over-tuiging door feiten worden bevestigd, dat benevens de duizenden Flamingan-die openbaarlijk als « activisten •» optre-den, tienduizenden, honderdduizenden wellicht ons goedkeuren, bewonderen en in hun hart geestdriftig toejuichen? (Luide toejuichingen.) Ons voornaamste weik is die vrces-achtigen en overvoorzichtigen een hart onder den riem te steken en hun te doen begrijpen dat het een plicht is door hun Vlaamsch geweten opgelegd, zich bij ons, activisten aan te sluiten — niet later, maar nu, onmiddellijk — en ons met raad en daad bij te staan. — Ook de groote massa dient be-werkt. Zij moet worden overtuigd van de eerlijkheid onzer inzichten en de volkomen loyauteit onzer handelingen. Moeilijk zal dat niet zijn. Reeds is een kentering in de zienswijze ook van de breedere volkschaar waar te nemen. De oorlogsneurose wijkt. Het gezond verstand van 't volk krijgt stilaan de overhand. Hoe langer hoe duidelijker beseft ieder onbevoordeeld mensch de dwaasheid der beschuldi-gingen die men tegen ons aanvoert. Vlaamschgezinde mannen die in hun openbaar en bijzonder leven steeds de rechte lijn van den plicht hebben ge-v#!gd, die nooit bij 't vervullen der amb-ten die hun werden toevertrouwd eigen voordeel zochten maar zich uitsluitend aan de verdediging wijdden der beginse-len en belangen die aan hun h(»ede en zorg werden toevertrouwd, zouden zoo opeens landveraders zijn geworden en vijanden van hun Koning ? Zoo een domheid stuir ieder helderdenkenden mensch tegen de borst. Op ons allen berust de taak dit stilaan heroplevende gevoel van vertrouwen in de activistische VI. gezinde leiders, bij het volk door redeneering te ver-sterken.* • « Wat legt men ons al niet ten laste! Wij heulen met den vij^nd ! Wij zijn verraders ! Omdat sommigen met de Bezettende Macht samenwerken tôt inrichting der VI. Hoogeschool en om de toepassing «nzer voorheen steeds overtreden taalwetten te verzekeren. Met Prof. Mr Dosfel zeggen wij : « Wij dagen al de lasteraars en ver-dachtmakers uit en feggen hun : Wijst ons het stoffelijk bestunddeel van ons verraad aan. Gij \ijt de be-schuldigers en hebt den bewijslast. Wijst aan : de manschappen, die wij naar din vijand brengen of aan het vaderlandsch leger onttrekken, Waar $ijn de goudstukken welke wij aan de Duitsche Rijksbank bt\orgen : de levensmiddelen welke wij toezenden ; de wapenen of krijgsvoorraad welke wij fabriceeren ? Wat werken voeren wij uit voor den vijand ? Van welke officieren, soldaten, ma-tro^en of burgers hebben wij de trouw jegens Koning en Staat tôt wankelen ge-bracht ? Beçorgt ons stukken. . Wij fijn het niet die den moed on^er VI. soldaten ont\enuwen door hun voor te houden dat çij slrijden voor de Latijnsche beschaving of dut, na den oorlog, men hunnen moed beloonen \al door hunne taalte onderdrukken.(Toej.)» Wij doen trouwens de magistraten, ambtenaren en bedienden van allen aard en graad die in dienst blijven van Staat, Provincie of Gemeente tijdens de Bezetting ? Geen enkel hunner of hij moet zich naar de bevelen der Bezettende Macht gedragen of zich althans aan haar toe-zicht onderwerpen. Geen enkele beslis-sing mag genomen, geen enkele maat-regel doorgevoerd dan in samenwerking met of in" opdracht van den Bezetter. Heulen die dan ook niet met den vijand ? En de bestuursleden van het Comi-teit voor Hulp en Voeding ? Geen invoer van uit het Buitenland, geen vervoer in het Binnenland, geen uitdeeling of tekoopstelling van ook maar de geringste hoeveelheid van om het even welk levens-middel zonder toelating, voorafgaande-lijke afspraak en samenwerking van dit Comiteit met de vertegenwoordigers der Bezettende Macht. Ook al menschen die met den vijand heulen ? Zeker de openbare ambtenaa» verzekeren ten algemeenen nutte de voort-zetting van 't openbare leven ; de ver- Eerste Jaargang, N' 41. — 9 Juni 1917. Prijs ; 10 centiemen. Eerste Jaargang. 41. — g Juni 1917.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.