Reglstered at the General Post Office as » Newspaper. Téléphoné: Muséum 267. tm~t2 Bladz. De Stem uit Belgie Bureel : 21, Russell Square, London, W.C. Abonnement : ls. 9d. voor drie maanden. Subscription : fis. 9d. for three months. 2de Jaargang.—Nr. 50. i3,ooo. /RIJDAG, SEPTEMBER 1, 1916. Abonnement voor de Vereenigde Staten, 40 cts. ; tv* _ ^ 111 voor Holland, 1 fi. ; voor Frankrijk, 2.25 fr. JL1IC6 JL2U. ROEMENIE AAN DE ZIJDE DER VERBONDENEN. NOTA VAN DEN UITGEVER —Frontbladzijden — Tegen Nr. 52 bereiden we niet alleen een inhouds-tafel die aile onze lezers ontvangen zullen, maar 00k frontbladzijden voor het inbinden van den jaargang. Op de derde bladzijde dezer zullen wij het beeld geven van Zijne Hoogwaardigheid Monseigneur De Wachter, in kunstteekening vervaardigd door den Vlaamschen kunstenaar M. Van Mechelen. Wij hopen dat velen deze frontbladzijden bestellen zullen opdat onze extra-onkosten mogen gedekt zijn. De prijs is minstens 6d. Van heden af mag men inschrijving en bedrag insturen. Wij hopen dat aile onze vrienden ons dien steun geven zullen. Men stelle 00k niet uit want het getal exemplaren dat we laten drukken is noodzakelijk beperkt. Oude Nummers: Wie zijn tweeden jaargang wil volledigen, vrage ons de ontbrekende nummers. Te verkrijgen aan lèd. vrachtvrij. Ons zelf ontbreken nummers 16 en 20. Gaarne zouden we daar exemplaren van ontvangen in uitwis-seling tegen andere. Inschrijvingen : Met de maand Augusti eindigden een groot getal inschrijvingen. Wij hopen dat niemand nalaten zal herin te schrijven, en onze vrienden 00k hun best zullen blijven doen om ons nieuwe inschrijvingen bij te winnen. Slechts zôt5 houden wij het vol. De Vlaamsche Kunst en de Oorlog. Wat een echte kunstenaar lijden kan. "Ik ben blij van geen artist te zijn, wat moet een artist toch lijden," zoo schreef Pastoor Verriest ergens in zijn "Twintig Vlaamsche Koppen." En we mogen er bij voegen nu "Wat moet een artist, in oorlogstijd lijden?" hij die weet dat echte' en volmaakte kunst orde is en harmonie die vrede brengt in zijn eigen ziel en in de gemoederen der bewonderaars, hij die wereldvrede, en rustige stilte, en afzondering noodig heeft om zijn kunstwerk te ontvangen, te dragen, te baren en te voeden ; hij die aile business en re-klaam, vleierij en diplomatie verafschuwt uit liefde voor zijn rechtzinnig kunstgevoel, en in aanbidding van het gedroomde ideaal, hoog op den berg, liefst vergeet, dat mensohen beneden gulden kalveren aanbidden. Wat moet hij lijden, midden dat oorlogsboeltje, waarin ten slotte, geen plaats meer is voor echte kunst? lijk er geen plaats is voor de waarheid, lijk er in Bethlehem geen plaats was voor het kleine wichtje dat de wereld kwam zaligmaken ! Maar zoo elke artist, van zuiver allooi, lijdt midden de potsierlijkheid, en de opgeschroefdheid van dezen oorlogstijd, hoe moet hij dan lijden, de Vlaamsche artist, die zijn kunst uit zijn Vlaamschheid haalde, en dagelijks voelt dat hij te eenvoudig-eerlijk, en ten slotte te edel-fier is, om bokkesprongen te maken en vleiermuiltjes te trekken, en te dansen op maat van de tingeltangels'. Vlaamsche kunstenaar zijm, puur en simpel, dat was vergeten zijn, onvèrschillig gelaten, doodge-zwegen. En hoe zou 't nu vergaan? Maar dat vergeten zijn eni doodgezwegen voor een Vlaamschen kunstenaar, was ten slotte de beste vormschool voor zijn kunst, die in armoe en lijden geboren, blijvend was, en ten slotte buitenstraalde uit kracht van hare innerlijke waarde en gegaarde schoonheid. Ik lig hier met enkele brieven, van Vlaam-sohe kunstenaars—van allerlei uiting—op mijn tafel. Een schrijft me van uit de loop-grachten, waar hij het palet met het geweer verwisseld heeft, en hij zegt me: "Hier heb ik de beste vormschool voor mijn kunst: menschenzielen en natuur. Vroeger schil-derde ik theorie en verbeelding, thans voel ik de macht om menschenzielen te scheppen." Een andere, een muziekant, werkt in een munitiefabriek. Hij schrijft: '"t Is hier een andere muziek, en mijn vingers worden vedel en klavier ontwend, maar 'k denk dat ik na den oorlog toch weten zal welk soort van liederen ons volk verlangt. Nu ken ik het volk, en er is geen gToote kunst die niet uit en voor het volk geboren wordt." Een andere zit in een rijk Engelsch dorp, ver van de wereld af, tusschen de bergen. Hij zit er zich zelf op te fretten, schrijft hij. 'k Zou kunnen geld verdienen met te schilderen voor de salons van de Engelsche ladies, maar ik kan mij niet schikken naar de Engelsche "oake and jamkleuien," en bij de felle gloeiende kleuren van onze Vlaamsche schil-derkunst vallen die ladies in bezwijming." Ja, onze kunstenaars lijden uit houwe trouw voor hunne kunst. Zij eten droog brood uit armoede, omdat zij den rijkdom van hun eigenaardigeN kunst niet verwisselen willen voor een schotel vidsenpap, omdat zij meestei willen blijven over hunne eigene kunst en het domine, alledaagsche volk > met zijn valschen en voozen modesmaak, niet meester laten wil len over hunne kunst al gaf het er nog zooveel geld om. Een kunstenaar verkoopt zijn kunstwerk al evenmin als een vader zijn kind verkoopt voor hoopen geld aan een slaven-handelaar. Onze kunstenaars lijden in de rechtzinnige onbuigzaamheid van hun kunst-gevoel, omdat zij zien hoe kunstemakers, met groot kwakzalversgebaar en luid ge-schreeuw, met keurigen kniebuig en vleierig gestreel hun " rozewaterkunst " rondventen onder het almachtig merk van vaderlands-liefde, en geld slaan uit de ellende van dezen oorlog. Kunst en Kunstenmakerij. Slaat een gazet open : want 'k weet niet hoe het komt, wat zoo'n Belg piept, of schreit, of juicht ter eere van het vaderlând, het staat in de gazet. Ten andere 'het menschelijk leven van de Ouden en deed zijn poppen dansen op zoek naar het mysterie—en 't spiritisch, theo-sofisch, en sentimenteel Engeland, zag dat geern—en als België laaide in heldeninoed, Maeterlinck maakte zich seffens een kroon van lauweren uit België's heldenmoed en ellende. 't Is toch best dat ze bij 't regelen van de vrede, niet luisteren zullen naar Mae-te^lincks holle zinnen. Was België vroeger te'klein voor uw droom van wereldroem, België is nu veel te groot voor uwe k'.einheid. Van 't zelfde laken verdient hij een broek die Belz die in zijn beoordeeling van Persijn's meesterlijk "Glance in the soul of the Low Countries"—een boek dat hij nooit las—in "The Times" wist te schrijven dat het best is in een wereldtaal te schrijven, dan immers zijt ge best en eerst gekend. Arme sul toch ! Het Belgisch College van West Norwood, onder het bestuur van Z.E.H. Michiels.—Augusti 1916. nu wordt weg en weêrgeschommeld tusschen deze twee eindpunten : de wreede werkelijk-heid van den oorlog, en de lichtzinnige leugen der gazet. Slaat een gazet open en leest de verslagen over Belgische feesten, de beoordee-lingen over Belgische diohters, en schilders en toonzetters. Het krielt er van nieuwe namen, van geniale jongeren, van onover-troffen IJzerzangers. Ze rijzen lijk padde-stoelen uit den grond en 't wonderste van al : elk hunner werken is hoog kunstwerk, en och Heere ! de oorlog zal pas gedaan zijn en niemand die het nog herinneren zal dat zij ooit hebben bestaan. Er is niets gevaarlijker voor de kunst en den kunstenaar zelf, dan een jongen kunstenaar tôt een genie op te heme-len. Dan gelooft hij dat, en zijn genie smelt uiteen in luiheid, of spat stuk in opgeblazen-heid. Ziet, België staat nu in de achting der volkeren hoog aangeschreven, en met het uit-steekberd van België's heldenmoed gaat het jonge, geimproviseerde kunstenaarsbent voor-uit, en zingt, al krokodillentranen schreien, rethoriek. Yperen, Dixsmude, Veurne, Nieuwpoort, de vier vergane steden, worden nu bezongen en bedicht, door menschen die ze nooit, 111 hun schoonheid, noch ook niet in hun puinen, hebben gezien, door menschen die zelf nooit vermoedden dat 't verre Vlaanderen zooveel schoonheid had, en nu doen alsof ze Vlamingen waren of Vlaamsch voelden. Ik lees in Engelsche bladen, te kust en te keur woorden ais: "the great Flemish poet Cammaerts," en de intellectueele Belgen weten niet wie hij is, hoe zouden de Engelsch-manis er iets van weten of de Franschmans. En a'.s ik Cammaerts lees, dan schud ik mijn hoofd en zeg : "Ge hebt nu de belooning voor uw werk, tijdelijk, als dichter blijft gij niet." Moet ik spreken over de Maeterlinck-come-die? Maeterlinck had Viaanderen en België verlaten, het stof afschuddende van zijn schoenen, ten teeken van misprijzen, om zich te Parijs tôt een wereldman te installeeren, en hij brouwde daar een filosofisch afkooksel kunst is geen business, geen eerbejag, kunst is een gunst Gods en elke vogel zingt gelijk hij is gebekt, en als hij schoon zingt dan luistert elkendleen. Echte kunst schreeuwt niet en heeft geen reclaam noodig...en wat weet de echte kunstenaar af van de kronkel-wegen in het reclaamdoolhof ? Het heeft al den sehijn of waren de Engelsche bladen uit-gekocht door het bent-voor-reclaam voor hun opportunistische kunstenmakerij... want ge kunt de deur niet openstooten voor het ant-woord op : wie is deze Belzische autokraat, beschermer van ongeloovige en franskil-jonsche kunst? De Vlamingen ook zijn plichtig. Dat er van hooger hand weinig of geen aan. moediging komt voor kunst, en bijzonderlijk voor Vlaamsche kunst, laten wij thans in het midden. Men zou antwoorden dat er ernsti-ger werk te verrichten vailt, alsof men ooit den: opvoedenden invloed der kunst op de volksziel kon overschatten. Maar vooreerst de Vlamingen zijn veel te stil, en veel te traag, en veel te goedzakkig, en veel te goeder trouwe. Als men nagaat welke propaganda een twintigtal Serben maken voor hun natio-naliteit, in Engeland, staat men verbaasd als men ziet hoe om reden der roerloosheid der Vlaamsche kunstenaars, het franskiillonische bentje lawaaierig optreedt en zich zelf op-blaast als het alpha en oméga van wat het noemt de Belgische kunst, en dan kan men een gevoel van wrevel niet terugstooten omdat de Vlamingen, de Vlaamsche intellectuelen, niet positief optreden en de heerlijkheden van hun kunst veropenbaren aan de nieuwsgierige menigte der vele landen waar thans de Vla-ming huist. In plaats van te zitten plukha-ren om een staartje en een tuitje van een Vlaamsche wet, in plaats van te zitten vuis-ten maken over de Vlaamsche grieven, in plaats van te zitten starblikken over Vlaande-rens verwoesting, in plaats van te zitten droomoogen over de toekomst, zouden de Vlamingen best der wereld, in de verschil- lende talen hebben wijs gemaakt, wat zij waren, wat zij zijn, en wat zij willen, wat hun letter-, schilder- bouw- en toonkunde was en is. Want van al onze Vlaamsche heerlijk-heid is er heLaas door onwetenden, eenzijdi-gen, en bevooroordeelden, een onnauwkeu-rige, ja veel malen een valsche voorstelling gegeven geworden. 't Is grootendeels de schuld der Vlaamschgiezindeni zelf. Wij hebben gezondigd door verzuimenis en door gémis aan opdringerigheid. 't Is een bewijs nogmaals voor het feit dat wij Vlaamsch-gezinden te veel droomers zijn en idealisten eni niet genoegzaam positieve-daadmenschen. Derhalve kan er nooit lof genoeg toogezwaaid worden aan Dr. Persijn's Engelsch boek over de Vlaamsche letterkunde, aan van der Essens "Hi'story of Belgium," en aan Dr. Van Eeghem's vertaling en opvoering van onze schoone Vlaamsche liedereni in Frankrijk. Bijzonderlijk onze bloeiende Vlaamsche toonkunst blijft in den vreemde onbekend En nochtans, veel Vlaamsche zangers zijn in déni vreemde. Vaderlandsche Feesten en Concerten. Allerwege, in de landen, van ons banneling-schap, worden door de verschillende Belgische inrichtingen betoogingen en feesten op toaw geze-t. Vlakaf verklaar ik dat die feesten meestal niet vaderlandsch, ik wil zeggen niet Belgisch waren, late varen Vlaamsch. De Belgen hebben een oogenblik vergeten dat zij wei de gasteo waren der Lngeischeii, of j-ran-schen, maar dat die gastvrijheid ten slotte maar een rechtvaardige dankbaarheid was voor België's algeheele opoffering. De Belgische zelfstandigheid vergat de nationale fier-heid en scheen zich te laten opsloxpen door de uitiheemschheid, tôt eindelijk, om vele redenen, de wederwerking intrad. Ik ben tegenwoordig geweest in concerten voor de Belgen waar ailes Engelsch was en waar de " Brabançonne " zelf vervaingen werd door "God save the King," en niemand verstond er een gebenedijd woord van, ofschoon nie-mand durfde bekennen, het niet te verstaan. Ik ben tegenwoordig geweest in concerten waar ailes Fransch was dat de klokke sloeg, en waar de Vlamingen zaten te geeuwen, terwijl de "high class" nog grooter en permantelij-ker deed dan ooit om haar voorrecht. Ik ben tegenwoordig geweest in concerten, waar 't in 't Fransch of Vlaamsch, al liefde en jolijt en lichtheid was dat gezongen werd alsof de wereld thajns en 't vaderlând niet de hoogste weedommen beleefden. Kortom ik wil zeggen dat het maanden geduurd heeft voor aleer de Belgische feesten echt vaderlandsch waren, _'t zij in de keus der zangers of uitgalmers, 't zij in de keus der stukken. Men vergat dat de vluchtelingen in hun feesten en concerten begeeren gevoed en gelaafd te worden met hst woord en het lied dat hun spreekt van hun grond en hun huis, en dat het daar eene uitstekende gelegenheid is om de vaderlands-liefde op te voeden en te ontwikkelen. Waar-om leert men ons volk zijne Vlaamsche liederen niet aan, Hullebroeck en zooveel andere ! Goddanlc, de tijden keexen. 't Volk wordt moê van al dien vreemden kost en eischt eigen voedsel. Ons volk als massa zong niet meer, lijk 't Duitsche of Iersche volk zingt. Ons volk kent zelfs de "Brabançonne " niet. Daarom is 't verheugend dat het Liederboek van den Belgischen soldaat werd uitgegeven, ofschoon ik den uitgever laken moet om 't onkiesch weglaten van De Clerck's naam en 't uitschrappen van die oorspronkelijke woorden "Zij wilden wat was recht." Dat vind ik kleingeestig. Het schijnt dat onze jongens op het front nu onze heerlijke Vlaamsche liederen kennen* Dat is1 veel gewon-nen, want 't kermis-, 't straat- en 't herberg-lied in Vlaanderen was van 't saaiste en 't ruw-smerigste dat ik ken* Het is misschien ook niet ongelegen de uitgevers van Belgische zichtkaarten opmerkzaam te maken dat ze ons niet met lawaaierige kleuren en gedachten-looze prenten moeten komen bedwelmen, maar wel met kunstzichtkaarten. Daarom houd ik zooveel van de teekeningen door den Belgischen Standaard verspreid, bijzonderlijk omdat zij het werk zijn van onze jongens zelf. Want men onthoude het wel, evenals er maar weinig verschil is, of de Duitschers ofwel de Engelschen onzen handel >binnenkapen, zoo wij Belgen zelf den handel niet vast in eigen handen hebben, evenveel ben ik niet ingeno-men met al die propaganda voor België's kunstschoon, zoo de Belgen zelf ze niet verstaan, en ze niet bewerken.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.