IBured» 2i, KUSSELL SQJ ARJi L0NT>ON W C Tctop^ono» Muséum 2 6 7. De Stem uit Belgie. Abonnement • lsh. 9d. v«o* 3 maanden. Sdbscrintîon : lsh. 9d. for 3 months. Voor de Vereenigdc Staten : 60 cte> Voor Holland : 1 A. Vooi Frankrijk : 2.26 jfr. Voor de soldaten : Istv T RA ft- VOOR GOD EN VADERLAND. 13de j« rgrang, Nr. 19. il i .'^3-1294.) VRIJDAG, 26 JANUARI, 191;. Registered at G.P.O. as a Newspaper. J2 blz. I I Zij gaan naar de kerke niet meer. Een bladzijde uit het zwart boek der onder- ■ vindingen. Ge moet weten, al wie, om ■ 't even hoe, in dit oorlogsboeltje stond, of H ware 't 'maar in de schaduw ervan; het ■ refugeeleven, heeft, ten minste in den geest, ■ twee boeken geschreven, een gulden en een ■ zwart boek. In 't gulden boek heeft hij I vastgelegd de heerlijke daden van schoone I zielen. In 't zwart boek, de leelijke doening ■ van kleine menschjes. Wilt ge een juist ■ beeld Tan ons oorlogswereldje, ge moet de ■ twee boeken door elkander mengelen. Dit ■ ailes om te zeggen dat er ook een gulden blad-I zijde is, de keerzijde voor deze zwarte blad-I zijde die ik hier overschrijf, ten bate of mis- ■ sohien wel ter vergrammingé van de lezers en Bde lezeressen, lijk de feuilletonschrijvers dat ■ zeggen. Om het al met een keer te zeggen, ■ deze bladzijde kan voor velein zijn een "dul- ■ makertje " maar 't is mijn schuld niet, 't is ■ de schuld van de waarheid en van dezen ■ raran tijd die ailes toelaat buiten 't zeggen ■ van de waarheid. Maar, rechtzinnig gespro- ■ ken, ik zend dit stralend bietje uit, tôt af- ■ straffing van een nieuwe kwaal, ik wil zeggen ■ het "misverzuim" en moge 't best zijn weg ■ vinden in Engeland, het kan geen kwaad ■ zoo't de zee oversteekt voor onze menschen ■ in "la douce France" en onze menschen en ■ soldaten van 't land van " bachten de kuupe" ; ■ voor hen die daar hun zakken vullen met ■ geld—dat zijn menschen,—en voor hen die ■ zakskens vullen met 't vaderland, dat zijn ■ soldaten, dit wil zeggen wat meer dan men- ■ schen of somtijds wat min. Veel meinschen die vroeger voor geen goed ■ van de wereld de mis zouden verzuimd heb- ■ ben, gaan naar geen keirk meer of schrikkelen ■ den Zondagplicht over zonder blikken noch I blozen, of wijden hun aandacht niet meer H aan de strengste kerkelijke wetten. En 't is I wonder om na te gaan, om welke redenen. I Het is geen slechie wil of anti-godsdienstig- ■ heid. De slechte wil—zoo dat bestaat bij I 't volk, dat meest altijd een klein kind is met I een groot hart—de slechte wil word door de ■ oorlogsmiserie vermurwd, en verzoet. En ■ anti-godsdienstigheid, Godshaat, dat vindt ge ■ wel bij groote koppen, maar niet bij 't volk, ■ bijzondertijk niet in dezen tijd, dat de oorlog ■ ons ten minste van iets heeft bevrijd : de ■ onnoozele politiek van personen en persoon- ■ lijke ambities. Dat misverzuim kan men best toewijten aan I godsdienstige onveischilligheid, die schrikke-I lijke nieuwe kwaal, wanneer men zich Ons ■ Heerens eigen woorden herinnert. "Indien ■ gij koud waart of warm, maar dewijl gij lauw H zijt spuw ik u uit mdjnen mond." En hoe biliijken en verontschuldigen de ■ menschen hunne godsdienstige onverschillig- ■ heid en hun misverzuim? Er zijn zeker wet-I tige redens, ziekte, nachtwerk, enz. We Laten ■ deze ter zijde. Men zou geneigd zijn hier in ■ Engeland ten minste de menschen te hooren I zeggen dat de afstanden tegroot zijn. Maar ■ 't blijkt dat veel brave menschen die lande- ■ waarts inwonen uren ver gaan naar de kerk, B spijts weder en wind, en al de menschen van ■ die verre dorpen staan in bewondering voor ■ die strenge katholieke plichtvervulling. Ter. ■ loops, maak ik de opmerking dat er juist ■ zooveel brave, christelijke, landsche men- ■ schen in dorpen ver ai van katholieke kerken H gehuisvest zijn en 't 'zijn meestal simpele I Vlamingen. Ze wtaren misschien niet wel ■ genoeg, of ze deden niet groot genoeg, of ze Hspraken niet lief genoeg, om naar de steden H gestuurd te worden. Terloops gezegd ook, H dat komiteit in Londen dat van wege den H Belgischen Staat, belast is met het welzijn H onzer landgenooten, zou, mijns dunkens, heil- ■ zaam werk verrichten met die menschen die H nu in heidenisse leven, en ziclizelf met hun ■ mager loontje onderhouden, hunne verhui- ■ zmg naar de steden te vergemakkelijken, ■ waar er winstgevender arbeid is, meer eigen ■ volk en een kerk, en een Belgische school. ■ _ Maar ter zake. In de groote steden, waar I crzuim meest heerscht, zijn er op en ■ af katholieke kerken, met daarbij aile gemak B voor verkeerwegen. Zoo tel ik in Manchester ■ een vijf en twintig kerken, en Londen, Glas- ■ govir, Eeeds, Birningham, S'heffield, enz., zijn ■ goed voorzien van katholieke kerken. Maar ■veel menschen getroosten zich de moeite niet ■ naar de katholieke kerk te vragen. Zij gaan ■ er dus ook niet binnen, ze zijn bang dat 't' ^■d.ak op hun hoofd zou vallen. Welk verschil ■bij een Ierlander die, van zoo hij aankomt in ■ een vreemde stad, op zoek gaat naar "his ■ church en bij den " parish priest " zich gaat • aanmelden als een schaap van zijn kudde, ■j!een verlorenschaap, misschien dikwijls, maar I T001' den schaapstal noch den herder met verlooehent ! Z°" zijn te veronderstellen I In f'SVerZU,,m In Engeland te wijten is IXrmP^ 7!^ van Pr°testantsche be- ■ dal Niet het mitist. Tôt den laatsten ■ dag van mijn leven, draag ik in mij mede a! ■zpi: fk Hp6 V°°t verdraagzaamheid, wat B eg ik, de voorkomendhetd der En^elsche Bprotes^nten tegenover het Wtholie£ geTool ■der Belgische vluchtelingen. Ik ken rijke en ■gezaghebbende protestanten die hun eeld en Bautomobiel >s Zondags ten dienste ges'teld ■ hebben der B eigen, en 't is met hartzler dat ■ ik heb bestahgd dat veel Belgen door hun ■ epnZUMm-0mS ^an,d? Çngelsche protestanten ■een klemen dunk hebben gegeven van het Belgisch katholicisme (dat zij Goddank niet vertegenwoordigen). Gisteren nog vertelde mij een protestant-sche dame van hoog aanzien, hoe zij, na veel moeite, er in geslaagd was, een priester te krijgen om mis te lezen in het refugeehuis dat zij miiddadig ondersteunde, hoe zij kan-delaars en linnen had rondgeschooid in de rijke villas harer vrienden, hoe ailes gereed was voor een altaar, en hoe dan die vluchtelingen haar meldden, dat de priester best niet kwam, want de mannen gaan naar geen kerk, en de vrouwen rijden liever uit met d'en tram naar de kerk ! En zeggen dat er geen grooter zegen kan komen over een huis als door de mis die daar gelezen wordt ; en zeggen dat er een beloken tijd was dat 't geloof van Vlaanderen moest schuilen in turfschuren voor een nachtmis ; en zeggen lait men zoo in oorlogstijd onzen lieven Heer lurft buitenjagen, lijk de menschen van Bethlehem ; en zeggen dat de zonen van die nenschen in een "dug-oùt" van de loop-{rachten misschien knielen rond een altaar ! ken ! Achteruit, menschen die 't geloof te koope biedt. Het geloof zal u niet koopen ! Gelooven is geen business. Denkt ge dat, zoo ge waarlijk in nood zijt, de priester u niet helpen zou, zelfs als ge hem zegt dat gij een socialist zijt! Barmhartigheid is een werk van liefde, en liefde helpt elken nood-lijdende, niet om er iets voor terug te ont-vangen, maar uit loutere liefde tôt God. Is er een priester die een rechtzinnig mensch ongeholpen weg zal sturen omdat hij niet zijn katholieken plicht doet? Liefde omvat ailes en allen. Schijnheiligheid is afschuwelijk en Onze Lieve Heer zweepte de geldmannen uit den tempel. Adelaide Nachtegaele en haar kroost tôt in 't vierde geslacht, verschieten ook niet veel in 't Zondagmisschrikkelen. Adelaide staat met een been in 't graf, en met 't ander been zou ze wel willen haar nakroost tôt in 't vierde geslacht naar de kerk schoppen. Ja-maar ze gaat zelf nooit, en het nakroost tôt in 't vierde geslacht, weet het, en dat nakroost gaat ook niet. En als ge aan Adelaide vraagt i —— — I DE OVERSTROOMING. De passerellen.—Ergens in Vlaanderen tusschen de vuurlijnen. En die menschen, ze zonden Onzen Heer wandelen. ' Welke zijn dus de uitvluchtsels, om dat misverzuim te vergoelijken? Ik zal juist zeggen wat ik hoorde en er seffens de gevolg-trekking bijvoegen, om te wijzen op het hedeno'aagsch godsdienstig gevaar. Nanten Verscheure, en t lavie Levensbrood —zoo noem ik ze—gaan zelden naar de kerke. 't Zijn geen contrarie menschen, 't is maar een dingen, dat Flavie traneai kan schreien lijk bolleketten, als ze bezig is over dien schrikkelijken oorlog dien ze nooit zag. "Waarom gaat gij naar de kerk niet? Ge placht nochtans te gaan. als ge te huis waart te Bollewaertsvelde." " Maar Mijnheere, we verstaan wij geen gebenedijd woord van al dat Engelsch." Flavie wil zeggen van de ser-moenen. Onder ons gezegd, als 't Vlaamsch sermoen is, komen ze ook niet, voorzeker omdat ze dat te goed verstaan. Wat daaruit te besluiten ? Dat veel van onze menschen zoo onwetend zijn in godsdienstzaken dat ze er niet om bewust zijn dat 't gebod der heilige Kerk valt op het mishooren, en dat in de eene katholieke, dat is, algemeene Kerk, de mis overal dezelfde is, namelijk het onbloedig sacrificie van de nieuwe Wet, en dat die plicht van het mishooren dezelfde is, voor allen, altijd en overal. 't Is wonder hoe aan veel onzer menschen de gedachte van de alge-meenheid der katholieke Kerk vreemd is, en 'hoe hun godsdienstig leven zoo een onderdeel geworden is van hun slenterdoening en niet is wat het wezen moet, een visie van het bovennatuurlijk leven over het natuurlijk leven. Seven Vierendeele en Annatje Poepaert, met hun gezessen van kinderen, en heel hun aanhang van bloedverwanten hebben 't kerk-gaan opgeg'even, uit wraak en nijd. Ge moet weten, 't zat een pastoor in 't' komiteit, een brave ziele nochtans die altijd in 't voordeel van de Belgen sprak—al was hij zelf een Engelschman—en 't komiteit had de onder-steuning opgegeven omdat die familie nu geld won, en voort eenige sukkelaars onder-steunt uit 't Brouwersstraatje. Daarop was Seven Vierendeele's en zijn aanhang hun godsvrucht en geloof gaan vliegen in een " wrede kolere " ja voor twee Zondagen tôt in een prote-itantsche kerk. Maar 't stoel-zettertje daar dopte ook niets af van zijn centjes, en ja, daarmee was heel hun geloof om zeepe gegaan. Soms als Seven Vierendeele's schoenen moeten herzoold zijn, komt Seven met heel zijn aanhang een godvruch-tig muiltje maken in de kerk voor 't oog van den Belgischen pastoor, maar Seven denkt meer op zijn zolen dan op God. Wat daaruit te besluiten? Dat veel onzer menschen schijnheilig zijn. maar van kerk en pastoor houden, in zoover er bate bij is en voordeel, kortom dat heel hun geloof in hun geldzaK zit. Hun geloof en hun geloofsplichten weerom staan niet boven hen. Zij zijn niet door God gemobiliseerd, maar ze zouden God willen mobiliseeren. Achteruit, gekalkte zer- waarom zij niet gaat, ze antwoordt u flink en vrank : " 'k' Heb geen tijd, k moet het eten voorbereiden." "Maar als ge te huis waart in Saint Adon, uw vaderstad?" "Ja, dan ging ik aile Zondage, maar 'k was dan te huis. Is dat hier een huis?" Wat er uit te besluiten? Dat'de Belgische menschen op zijn Engelsch hun dag inrichten volgens het eten, dat het leven om te etein, en niet het eten om te leven, hun hoofddoel is? Juist niet. Maar dat we veel katholieke menschen hebben die wel mt*êdoen in katholiek-zijn, als 't ailes wel op wieltjes loopt, als zij er geen opofïering moeten voor doen, maar die tegen geen moeilijkheid kunnen en tegen geen kruiske, menschen die wel al zingen achter 't kruise aanloopen, maar met 't kruis op de schouders, niet zingen kunnen ; menschen die wel met palmen zouden wuiven moest ons Heere weêrom zegepralend en koninklijk binnentreden in hun stad, maar zouden weg-loopen, zagen zij den schamelen gekruiste voorttobbelen naar Calvarië. Die menschen hebben 't bovennatuuirlijke niet beet, noch minder hebben zij doorgedrongen tôt het wezen van de katholieke zedeleer : Christus na-volgen, in wat Hij eerst en meest was, den grooten Lijder voor anderen, den Kruisdra-ger, dein Gekruisigde. De familie van Napoléon Boubou en Leo-poldine Wappers, die fransch spreken met haar op, die nooit naar geen Belgischen Zon-dagdienst komen, omdat dat voor de vluchtelingen is—en zij zijn van die soort (?) niet— tenzij als het Te Deum is, want dit is in 't fransch, lijk aile groote tralala, en die voor 't' behoud van hun " prestige " en 't ver-toon van hun schoone kleeren wat te laat komen op hun voorbehouden plaatsen—Napoléon Boubou's familieleden, zeg ik, lief-hebberen met den ZondagpEoht. Als ge hen vermaant, kijken ze u vlak in de oogen en schijnen te zeggen : "Wat zaken hebt ge daar-meê?" Ze zijn nochtans katholiek en willen als zoodanig doorgaan. Maar ze peizen dat de priester zoo'n beetje hun mindere is en hun dienstknecht, dat de priester goed is voor 't klein volkje, en ze hebben vergeten, in hun ijdelhoofdige katholieke kwakzalverij, dat de priester, als Gods minister, 't recht en de plicht heeft, lijk St. Paul zegt, te vermanen, te smeeken, aan te wakkeren, te pas en te onpas. /.e gaan naar de kerk als 't hun aan-staat. En 't staat hun niet altijd aan omdat de mis te laat is, in België was het te vroeg, omdat de kerk niet schoon genoeg is, omdat de banken te hard zijn om op te knielen, omdat de Zondagdienst te lang duurt, omdat er veel arm volk zit—Ierlanders—in slordig kleed en wijsterwaster haar, omdat 't koor te veel of te weinig zingt, en omdat dat zoo'n raar dingen is, dat betalen aan de deur. Wat daaruit te besluiten? Ean gémis aan katholiek gevoel van gemeenschap voor arm en rijk in 't huis Gods, een gémis aan waardee-ring van 't vurig katholiek geloof dier Ierlanders, een gémis aan belangstelling in den toestand en de werkingmethode der katholie ken in Engeland. Belgen, uit de groote steden van Engeland, ge hebt veel, heel veel le leeren van de katholieken hier, of wa.—- 't maar een beetje van hun liefde vooi den priester al= priester, van hun liefdadigbeid voor hun kerk, var. hun nederige godsvrucht. Maar iNapuleon Boubou en zijn familie mogen ook dit besluit er uit trekken, dat de Zondag moet zijn een dag van zonne voor ons gees-telijk leven, dat een uurtje tijd schenken aan God toch niet te veel is, dat Zondagsche duivenspel wel goed was voor België, maar het niet is voor Engeland, en dat velen met mij denken dat God Engeland zegent in tij-delijke welvaart, omdat Engeland den Zondag als rustdag heeft hooggehouden. Sanders van Mietje Katoens, een gerefor-meerde soldaat, en Floren Liefooghe, en een tien andere gasteu van 't zelfde bloedje eu broedje, munitie- en dokwerkers, Breydelsche kerels, en als 't al uitkomt goê zielen die 't' nooit euvel duiden als ge hun de waarheid zegt, bits-bots, zij slapen dat z^ ronken den heelen Zondag voormiddag, eten goed hui buik vol "s noens, rekken hun vergeeuwdheid uit 's namiddags, en gaan 's' avonds uit on» schoon volk te zien en pinten te pakken, en laat in bed en vroeg op den Maandag morgen, vatten zij 't ha d labeur voor een week op, met 't vooruitzicht van den volgenden luilek-kerzondag. Die menschen hebben geen ander gedacht meer voor den Zondag. Ze zijn uit stof gemaakt, en reeds tôt stof wedergekeerd, ofschoon ze nog niet dood zijn. En verstaat mij wel die menschen zijn geen verstokte on-geloovigen. Zij beihooren zelfs niet tôt de reeks van menschen, in wier-geest de oorlog allerlei geloofstwijfels of onzekerheden heeft gezaaid. Ze zijn menschen die buiten 't geloofsleven staan, niet uit overtuiging, of uit vijandigheid, maar uit onverschilligheid. Er is een verontschuldiging misschien in hun eerste opvoeding en hun later wroeters-leven, maar ze zijn matenalisten, en veel-maal keeren zij den Zondag om tôt een zonde-dag. En er is één zaak die hun tegengaat, namelijk dat de Zondag in Engeland zoo stil en zoo doodsch is en hun kritiek spreken zij uit in deze woorden: "De menschen hier kunnen geen plezier maken." Maar 'k zou eerst toch willen vernemen wat plezier eigen-lij'k is en eigenlijk niet is. Gaat ge binnen bij de famiiie van Joos Hagedoorn en Elza Egelantier, ge zult er statige menschen ontmoeten, beleefd, welwil-lig, gezeten, echte businessmenschen, zonder beslag noch gemaaktheid. De mannen in dat huis zullen uwe priestarlijke waardigheicl meten volgens uw verstand en spraakvaardig-heid, en over den zondagphcht, zullen ze u met een hooghartig toontje zeggen : De vrouwen en de kinderen gaan elken Zondag naar de kerk. Zij zelf gaan niet. Dat staat niet op de dagorde van hun business. De God der hemelen staat voor hen, nevens hun business, en niet er boven. Godsdienstplicht is goed voor de vrouwen en de kinders, bijzonderlijk voor de eerste communie van de kinders. Dat is een plechtigheid waar ze veel van houden, een burgerlijke en huizelijke feestelijkheid, die om wel te zijn met de kerke moet beginnen een herinnering aan hun kinderjaren, toen ze nog heel simpel waren, en verzot waren op een nieuwigheid. De godsdienst, beste businessman Hagedoorn, is plicht voor elkendeen : ook de publikaan liet zijn geldkoffertje staan om den Heer te vol-gen. Onze godsdienst kent geen onderscheid van geslachten, omdat de zielen geen geslacht hebben. Onze godsdienst is een godsdienst voor mannen, als karakters, als echtgenooten en huisvaders, en ook de business staat onder Gods hand en wet. Trekt God zijn hand weg, de pakhuizen en kantooren storten in. En nooit is een man grooter dan wanneer hij een kind wordt voor God, en bidt met zijn kinders, lijk zijn kinders, wel wetende dat wie niet galijk wordt aan een klein kind, het koninkrijk des hemels niet binnen kan. Ten slotte, ken ik geen namen genoeg, voor de naamlooze massa die met het woord " 't' is oorlog " overtuigingen en plichten prijsgeeft. De oorlog verandert niets aan Gods vaste wetten, integendeel, de oorlogs-gebeurtenissen zouden Gods wetten dieper moeten inscherpen in 't menschelijk geweten, ware^ 't niet dat de mensoh een vrij schepsel is. 't Is oordog, maar juist deze oorlog leert den priester terugbuigen over 't godsdienstig leven van het volk en de les is klaar. 't Wordt hoog tijd dat we de godsdienstige onwetend-heid en onverschilligheid te keere gaan, dat we niet luisteren naar de gazetpontifexen, die onzen naam en faam een plaatsje gunnen in hunne kwakzalverkolommen, als we preê-ken over vaderlandsliefde, glorie en victone, maar ons doorzwijgen als we, den Paus en den bisschoppen, kortom den heiligen geest getrouw, met den catechismus en het Evan-gelie in ons hand herbeginnen met aan ons volk de grondwaarheden en de hoofdplichten van onzen katholieken godsdienst te herlee-ren, en op zoek gaan, met gansch onze ziel, naar zielen in lichamen, en hen onverdroten heenwijzen naar 't eeuwig vaderland, voor hetwelk de strijd in ons en rond ons nooit luwt, voor hetwelk te strijden en te lijden de hoogste heldhaftigheid is. Zoo de menschen naar de Zondagmis niet gaan, nog veel minder gaan zij naar den avonddienst, ofschoon het heilig Sakrament het middelpunt is van onzen katholieken earedienst. Hoe-veel Be(lgen die vergeten te knielen voor het Allerheiligste ! Ge moet om dat te zien naar zoo een- officieel Te Deum gaan—ten minste

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.