Burcel : * 21, RUSSELL SQUARE, LONDON, W.C. Téléphoné: Muséum 267. Abonnement : 2sh. voor 3 maanden. Subscription : 2sh. for 3 mcnths. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holiand : 1 ' fl. Voor Frankrijk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. ^ of 1.50 fr. 3de Jaargang, Nr. 50. (Bia. 1603-1610.) Opiage: n,ioo. VRIJDAG, AUGUSTUS 31, 1917. Registered at G.P.O. as a Newspaper. 8 blz. ij4d. O ndervvi jzersambt. Stichting van Normaalscholen. (1) II. Vêle ouders, vele jonge lieden zullen gewis gereedelijk de grootheid van het onderwijzers-ambt aaunemea, doch natuurlijk 00k zullen in hun geest opwerpingen van stoffelijken, praktieken aard ontstaan zijn, sterker thans dan ooit op den vôôrgrond tredend onder den verscherpten nood der oorlogstijden en de duisterheid der toekomst. Ik geloof dat vier der voornaamste opwer-ping-en zuîlen geweest zijn : 1. Is de vergoeding foehoorlijk, laat zij een treffelijk bestaan toe? 2. Is het de moeite waard normaalstudies aan t>e vangen met het vooruitzicht van onderbrekenden krijgsdienstplicht ? 3. Zal ik, ouder, in ballingschap de kos-ten knnnen betalen? 4. Kan een kind van vijftien jaren, in voile bewustzijn, een levemsstaat kiezen? 1. Is de vergoeding behoorlijk, laat zij een treffelijk bestaan toe? Het is weïlicht vele oningewijden onbekend dat de Schoolwet van 1914 ernstige geldelijke verbeteringen voor de beambten heeft inge-voerd. Benevens de gewone jaarwedde, die tijdstippelijk klimt, komt de vergoeding we-gens verblijf, deze voor het aanleeren van bijzondere vakken, de spéciale loontafel vain somrnige .steden die de Staatsbetalingen voor-afgaan, en 't vooruitzicht van een pensioen. Deze voorwaarden mochten wellicht in 't 00g van vele ouders toch onbevredigend voor-komen, nu bijzonderlijk zij in vreemde landen en in buitengewone oorlogsomstandigheden hooge jaaj-wedden en vooral hooge werkmans-loonen uitbetaald zien. Doch deze vergoedingen dienen beschouwd te worden, onafgê-scheiden van het midden waarin zij verleend werden, mamelijk in een land dat in vrede leefde, in een land waar de levenskosten ge-ringer waren, en waar allerlei nevenomstan-digiheden van eigen streek en volk meèwerk-ten ont vele ambtenaren eene bijwirming te ■ verzekeren. 'l'en anderen, al zou het voorbarig zijn en op niets bepaalds gesteund immer klimmende 2^ n»rhe*'"r!'asên te voors lellen b't niag t<vh als een hoapbarend verschijnsel aangestipt wor-den dat in aile landen—de rede van den En-gelschen minister Fisher was er laatst nog een bewijs van—eene ernstige strekking waar te nernen is om meer prijs te hechten aan een degelijk parsoneel, e<n dat, als doelmatig mid-del oni het te verwerven, betere vergoedingen aangegrepen worden. Eene andere beschouwing, die voor dit vak even als voor andere vakken hare waarde heeft, is wel deze dait de onderwijzer niet ver-oordeeld is op de laagste trappen te blijven stilhouden, maar dat voor den behoorlijk-begaafdeai doch werkzamen en deftigen onderwijzer, meer wellidht dan voor andere ambtenaren, de wegen openstaan voor hoogere plaatsen, waar vergoedingen aan vas.t zijn die niet moeten onderdoen voor de jaarwed-den van mannen, die hoogere studies deden en hoogere titels dragen. Gedenkt 00k, afzonderlijk van deze onmid-delijke stoffelijke voordeelen, dat het bezitten van een diploma eene eervolle eigensch.ap is en eene veiligheid tegen de levens-rampen. In metoige landen zien wij menigte van begoede kinderen, niet enkel ter Hoogschool gaain, maar het examen van onderwijzer, onderwijzeres afleggen, niet met het inzicht het bedrijf uit te oefenen, maar om een bree-der en juister inzicht van zaken en menschen op te doen en in de samenleving te kunnen verschijnen met het sieraad van meer weten-heid en zielegrootheid. Maar een diplom,a is niet enkel een sieraad, het geeft 00k brood wanneer het voor velen scbaarsch wordt. De oorlog is sterker dan ooit komen bewijzen dat een mensch die steu-nen kan op eigen krachten, beslagen is en titels heeft tôt het nitoefenen van een arnbt, zich min alleen voelt, min ongelukkig is en min aan den nood blootgesteld. 2. Is het de moeite waard normaalstudies aan te vaaigen met het vooruitzicht van onderbrekenden krijgsdienstplicht? Normaalstudies beslàan vier jaren. Een jongen van vijftien, zestien, ja zeven^ tien jaren heeft er belang bij—zoo hij onderwijzer worden wil—zijne normaalstudies m ballingschap aan te gaan. Komt een krijgs-oproep die studies onderbreken, hij zal reeds een kostbaren weg hebben afgelegd, weg dien hij later rniet meer zal moeten afstappen ; en wat de toekomst betreft, hij zal zijne studies 'kunnen volledigen, ofwel na den_ oorlog, ofwel in bijzondere omstandigheden ge-duTende den oorlog, daar onderwijsinrichtm-gen van dien aard bestaan ten behoev© van (1) Deze beschouwingen meenden we te schikken op blz. " Onze Scholen." Uit oor-zake echter van het verlof—en g-ebrek aan plaats—verschuiven we deze rubriek tôt de tweede helft van September. Van de andere zijde heeft het echter zijn belang, met het 00g op de Belgi-sche normaalscholen cie nu geo-pend worden dat het artikel niet langer worde weggelegd. Vandaar dat wij er hier plaats voor inruimen soldaten om gezondheidsredenen buiten wer-kelijken dienst gesteld. Men wete 00k dat in de normaalscholen op den vreemde gesticht en door ons Belgisch Staatsbestuur erkend, de diplomas regelmatig en geldig zullen afgeleverd worden, net als in gewone tijden. 3. Zal ik, ouder, in ballingschap de kosten kunnen betalen? Dezelfde moeilijkheid bestond toen het middelbaar onderwijs werd ingevoerd, en wij zien vijf, zes collèges in vollen bloei. 't Is waar, zuilks was> ten grooten dee'le mogelijk dank aan de inildadige tusschenkomst van onderstandswerken, die op eene bewonde-ren-swaardige wijze de edelmoedigheid nitoefenen. Het is ons onbekend indien, 00k op dit nieuw gebied, de inrichting zal tus-schenkomen ; doch, in alk geval, is het de moeite waard voor de ouders inlichtingen te nemen bij de besturen die normaalleergangen zullen inrichten, aangaande aannemingsvoor-waarden en kosten. Vele werklieden, die DE BOURNE PONDS MILL, TEN Z W. VAN COLCHESTER (ESSEX). Voldersmolen gebouwd in 1591 met de steenen van de oudt St. Mary's Abdij, ten gebruike van de Vlaamsche baaiwerkers die zich te Colchester in 1570 neergezet hadden. Het molenwiel staat op een waterval tusschen twee der oude vischvijvers aan de Abdii. (Zle verder : Vlaanderen en Engeland, de 16de eeuwsche godsdienstige inwijking.) thans hooge loonen verdienen, verkeeren on-tegensprekelijk in buitengewoon-voordeelige levensvoorwajarden om deze toekomstzaak en de prachtige gelegenlheid die hun wordt aan-geboden, ernstig te overwegen. 4. Kan een kind van vijftien jaren, in voile bewustzijn, een levensstaat kiezen? Algemeene regels vaststellen voor dit kie-sche vraagstuk ware vermetel, ja onmogelijk, daar de gevallen duizendvoudig zijn en ver-schillen van huis tôt huis, van kind tôt kind. Een eenvoudige geestgezonde raad zal hier beter van pas komen. Min of meer tekent zich inmer bij het kind eene zekere vôôrbestemming of, een bijzondere aanleg, eene overwegende liefde voor dit of gene vak; en, in elk geval, komen deze gesteltenissen niet positief te voorschijn, zij komen het negatief door de blijkbaarheid dat het kind ditgene en datgene mist dat vereischt wordt voor het uitoefenen van een bepaald ambt of vak. De ouder moet hier, met helder 00g, îief-hebbende ziel, en niet gedreven door de blinde, onredeneerende zucht. al te vroeg hulp in 't werk te hebben van de kinderen, zijne lievelingen nagaan, stap voor stap, den onderwijzer spreken 't laatste jaar zijner lagere leergangen, meermalen1 spreken, en samen met hem onderzoeken in welken levensstaat het kind het meest goed kan doen aan zichzelve, aan het huisgezin, aan de maatschappij. Dat is de rechte, de redelijfce we'g ! En in deze tijden, dringender daai in gewone, vr.aag ik aan ouders en onderwijzers al hunne liefdevolle aandacht aan dit groot'e vraagstuk te wijden, want het ware te betreu-ren, moesten, na den oorlog, als aile krachten zullen moeten benuttigd worden en uitgeput tôt den bodem, sommige dezer krachten te niete gaan of ontzenuwd worden omdat zij zich niet mogem uitstorten op het gebied dat hun eigen is en past ; het ware jammer, vooral, moesten jongelingen en meisjes, die geroe-pen waren om de vol'kskinderen op te leiden, door de onachtzaamheid of het eng inzicht van hen die ze helpen moeten en voorlichten, gedreven worden in een levensbedrijf, dat misschien prijzenswaardig is in zijn eigen, maar de hoogten niet bereikt en de- maat-schappelijke weldaden niet mededeelt van het onderwijs. Deze schuld—'zoo er schuld bestaat—zal toch nimmer op ons Staatsbestuur kunnen gescho'Ven worden, daar het wijselijk en edel-moedig'een normaalonderwijs op den vreemde ondersteunen kwam,. Y- Le voyage de Madame Schnee. (Zie "De Stem," Nr. 48, blz. 2.) CHAPITRE II. Où nous ferons la connaissance de quelques types boches et autres. Il importe avant de narrer la vaudevillesque traversée d'Afrique de Ta'bora à Borna et le retour en Europe, que nos lecteurs fassent la connaissance de Tabora. Depnis la prise de Dar ès Salant par les Angilais, cette ville devint en effet la capitale administrative et la résidence gouvernementale de l'Est-Africain allemand. C'eslt à Tabora que les fonctionnaires et commerçaints allemands se réfugièrent, c'est là que furent enfermés et maltraités nos internés et nos prisonniers, c'est là aussi, après la prise de la ville par les Belges, qu'on établit le camp des prisonniers, qu'on installa les internés et qu'on les fit jouir tous d'un régime de faveur sur lequel le public est loin de connaître la vérité toute entière. Elle dépasse, cette vérité, tout ce que l'on peut imaginer de plus extravagant et pour ne pas déplaire à la censure, nous n'en donnerons que de très légers aperçus. Les Belges entrèrent à Tabora dans la nuit du 18 au 19 Septembre 1916 et mi-octobre, tou9 les services publics, abandonnés par les Allemandls, étaient rétablis et fonctionnaient régulièrement. En moins d'un mois, le service des hôpitaux, l'état civil, la justice, la police, l'hygiène étaient organisés avec une telle maîtrise que les Allemands eux-mêmes, notamment les référendaires vice-gouveirneurs Brandès et Brandenburg, y rendirent hommage. Tous les biens des sujets allemands absents étaient mis dans des dépote .et soigneusement inventoriés, les internés étaient groupés, la plupart, dans le quartier le plus sain de la ville, celui de Rafita, les prisonniers étaient logés, les uns dans le grand Boma, les autres dans un camp ; tous dans des locaux propres et spacieux et disposant d'une immense place pour se promener. L'ordre le plus parfait régnait dans la ville, et trois de nos officiers coloniaux exerçaient avec tact et fermeté les fonctions de commissaire de police. Les agents étaient parfaitement dressés et on ne constata jamais si peu d'infractions que pendant notre occupation.Terrorisés par les boches, les indigènes n'osaient plus apporter leurs vivres au marché et la disette régnait. Les prix étaient exorbitants, on payait un franc pour un œuf, les poules étaient introuvables. Des mesures furent prises et après quelques jours le marché 'battait son plein, le nombre de vendeurs augmentait, et comme certains commerçants et maraîchers, à l'instar de nos mercantis, surenchérissaient les produits, une mercuriale fuit établie. Une ordonnance, à laquelle on tint la main avec plus de fermeté qu'on ne la tient hélas en Europe, édicta des peines sévères contre les profiteurs de la guerre, et la vie normale fut vite rétablie. A ceux qui s'étonneraient d'une organisation si rapide, si parfaite et en si peu de temps, il nous suffira de dire qu'elle fut l'œuvre de coloniaux, plus habitués aux actes qu'aux discours, et que Ja bureaucratie ne s'en mêla heureusement pas. Rendons à César ce qui est à César... puisque la presse a déjà chanté les haute exploits des organisateurs de la victoire de l'Est-Africain de l'arrière, nous nous en voudrions de ne pas citer quelques-uns de ceux qui, en si peu de temps, dans des conditions si difficiles, arrivèrent non seulement à conquérir mais aussi à organiser. Tous y collaborèrent sous la direction du chef modeste et infatigu'able, celui qu'en Afrique on sait être avec son E.M.. le véritable artisan de la victoire, le général Tombeur, les commandants Glorie et Stroobants, les Dr. Rhodain, Trolli, Stirada, De Rudder, les auditeurs Dellicour et Leyssen, tous les officiers, qui, après cette campagne si pécble, sans trêve et sans rept-. remirent à l'œuvre. * * * Nos lecteurs désireront probablement être pilotés par Gocairdasse pour visiter la ville ! Nous le trouvons au centre, sur la place du marché. Ce dernier bat son plein. Au loin on entend le bourdonnement des conversations dominé par la voie perçante des femmes, des pleurs d'enfants, et les cris suraigus des poules encoquées dans des petits paniers en "moutêtes" (paille) d'où sortent leurs lous déchaînés. Les marchands sont nombreux, sous le hangar à droite en enrtant dans la rue de la mission s'étalent des chicouangues (farine de manioc) éparpillées sur le sol ou dressées en petites pyramides. Çà et là le manioc s'échappe à travers, une feuille crevée. Ici sont rangés par tas de 4 ou 5 des oignons aux pelures dorées, à côté des régimes de biti-ka (petites bananes pour Européens), dont le jaune pâle voisine avec les teintes rouge d'or d'ananas, rangés symétriquement. Là sont empilées les patates indigènes. Voici des œufs ,des papaeyes dégageant un parfum délicat, des mangues juteuses si nombreuses à Tabora. La plus vive animation règne. Acheteurs et marchands discutent avec énergie. Une querelle s'élève de temps en temps, les invectives se croisent, et comme disait Cocardasse, c'est le marché au poisson de Bruxelles transporté en Afrique. Mais ici aussi -veillent no9 agents, majestueux, avec la grande écharpe rouge, la bayonnette, et les menottes qui pendent à la ceinture, et leur apparition suffit le plus souvent pour calmer les esprits. Les femmes noires en costume regardent de haut leB (femnie^ n ■ 'i1-- ne pn ta-ni que le pagne), et se promènent nonchalamment ; quelques-unes portent leurs gosses sur le dos. Sans arrière peaisée, elles sont remarquables comme, commères. Quel caquetage ! Les boys, fiers de porter des costumes de blancs, se baladent en casque, en casquette ou .en chapeau de paille. Vêtus d'un costume blanc soigneusement amidonné- et repassé (l'Européen ne parvient jamais à trouver son amidon lorsqu'il en a besoin), ils sont chaussés de petits souliers blanchis et jouent négli-geamment avec une badine. Ces gaillards se connaissent merveilleusement dans l'art de faire danser l'anse du panier, et trop paresseux pour porter les achats, ils les chargent sur la tête d'indigènes. Des soldats s'offrent avec leur solde quelques douceurs, du tabac et sourient aux mwano mouke (femmes) sur lesquelles s'exerce très fort aussi, semble4-il, le prestige de l'uniforme. Sous le hangar de gauche, se sont groupés les vendeurs de pombé, bière indigène fabriquée à l'aide de bananes. C'est à cet endroit qu'il y a le plus d'entrain, et femmes et hommes s'enivrent consciencieusement. Des vendeurs offrent aussi du tabac en poudre, dont les dames apprécient la qualité en en mettant -une pincée sous la langue. Plus loin nous .trouvons les bouchers dont les étalles sont prises d'assaut. Parmi les nombreux Européens nous remarquons (comme le disent nos chroniqueurs des quotidiens), notamment Cocardasse qui discute gravement avec l'ami Omval, le dompteur de léopards, lia qualité et le prix des tomates. Plus loin, regardant avec consternation 'les buveurs, Delihove, le célèbre missionnaire adventiste du 7e jour, devenu huissier du tribunal de Tabora, fait la morale au mitrailleur Bielmian, le talentueux violoniste, greffier au conseil de guerre et tout en auscultant consciencieusement une poule, il lui cite un texte de la bible adventiste où il est dit que ceux qui fument, après mille ans, ne sortiront pas de terre et ne jouiront pas des pâquerettes et de la rosée. Le capitaine Le-keu, achète tous les régimes de banane. Devant la boucherie, notre louvaniste, le Dr. Delannoy et le professeur de Herstal, le Lt. Jardon, examinent en Vatel consommés, la manière dont ils vont préparer un morceau de viande et à quelle sauce. Les commandants Pirot et Liescornez traversent la foule au galop de leurs mules et crient des .recommandations à leurs boys. Les Lts. Goelen, Laude et l'hypnotiseur De ICezel examinent les œufs. Opération délicate, s'il en fut. On les mire au soleil et selon qu'ils sont transparents ou opaques ils sont acceptés ou refusés. .Mais il est l'heure d'aller déjeuner et avec Cocardasse nous allons prendre le tram. Le tram, vous récriez-vous, à Tabora, en Afrique ! Mais certainement. Ce n'est, il est vrai, ni un tram électrique, ni à chevaux, ni à mule, ni à âne, mais c'est une voiturette poussée par trois noirs, le receveur compris. Le prix du trajet, quel qu'il soit, n'est guère

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.