Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

601696 0
24 February 1917
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1917, 24 February. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Seen on 29 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/3r0pr7np4z/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

24 Februari 1917 Nr 8 40* Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IN8CHRUVINGSPRIJS Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland . - » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt dan Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den Uitgeccr en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten véér Donderdag avond ten bureele besteld zijn, alsooh de aanhondigingen. Àfzondurlijke nummers van dit blad zijn ta bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 10 centiemen het nummer. AANKOIWmGIIVGEIV Den regel fr. 0.20 Klein a aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wanda men zich tôt de A.gencie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) «S, Borgerhunt-Aetwerpen i^——mhhibiii—a— Vermaak en Beschaving Dat het vermaak, en bijzonder het volksverraaak, eene groote roi speelt in de beschaving, is algemeen gekend. Maar dikwijls ook wordt dit vermaak waargenomen om de beschaving te benadeelen in plaats van te bevorderen, zoowel in de hoogere als mindere stan-den. Bij de hoogere standen is bet meer het « kunstvermaak » dat op den voor-grond treedt, terwijl bij de mindere standen het gewone volksvermaak den scepter zwaait. * * * Het « kunstvermaak » der hoogere standen was deze laatste jaren bedorven door eene zucht naar wulpschheid en onzedehjkheid. In tooneel- en letter-kunde, in schilder- en beeldhouwkunst kwam bijna uitsluitelijk onzedelijkheid of ruwheid in zeden op het eerste plan, zoodanig dat oprechte kunst- en mees-terstukken, die nog de oude zeden in eere hielden, van geenen tel meer waren of althans minder aantrek hadden. * * * Bij de mindere standen waren het afkeurenswaardige volksspelen of volks-vermaken, overblijfsels van het Heiden-dom, die maar niet konden uitgeroeid worden. De openbare besturen waren machteloos tegenover de politiek en het eigen beiang van velen, die er eene levenszaak van maakten deze onwaar-digheden in stand te houden, ondanks de pogingen door anderen aangewend, om de volksbeschaving te veredelen en tôt het algemeen welzijn aan te wenden. * * * Zoo ook gebeurde het met het kunstvermaak in de hoogere standen. Het geldgewin van enkelen had de boven-hancl ; de beschaving,vertegenwoordigd door fijne of hooghebbende manieren, lag er slechts boven op. Uit die toe-gevendheid voor ailes wat met wel-begrepenreinheidin strijd was, kwamen misselijke familietoestanden voort, die aile eergevoel of waardigheid uit-doofden.* * * De oorlogstoestanden hebben dien-aangaande veel veranderd. De volks-vermaken zooals vastenavond en volksspelen, zijn sindsdien verboden. Wat de openbare besturen niet konden of durfden te werk stellen, is eensklaps met een enkelen pennetrek, verdwenen of afgeschaft. In zake van tooneel en kunst is insgelijks veel veranderd ten goede der beschaving. * * * Zal die afschaffing slechts tijdelijk zijn en zullen wij na den oorlog weer terug vallen in de uitspattingen van 't Heidendom, dat, onder voorwendsel van vermaak, enkel de beschaving benadeelt en het volk vernedert ? Het Heidendom is sindseeuwenoverwonnen en verdwenen, en toch bleven zijne slechte gebruiken in voege. Dit kon in de eerste eeuwen zijne reden van bestaan hebben, om den overgang van 't volk van Heidendom tôt Christendom trapsgewijze te bewerken, maar nu er reeds eeuwen over heen zijn gekomen, hadden die gebruiken reeds lang moeten afgeschaft zijn. * * * In enkele plaatsen, zooals te Grent, waren de openbare besturen begonnen met het imkrimpen of uitroeien dier onwaardige gebruiken. Zij zullen in den huidigen toestand meer kracht vinden om op dien weg voort te gaan en het volk be vrij den van zoogezegde verrna-ken, die eene schande waren voor de beschaving. Zij zullen aldus niet alleen de beschaving behartigen, maar tevens het algemeen volkswelzijn. # * M. In dezen oogenblik wordt er nog geklaagd dat het volk, dat thans zooveel hulp noodig beeft, zijne toevlucht neemt tôt vermaken die niet passend zijn voor de omstandigheden en voor zijne veredeling en opbeuring. Die zucht naar niet passend vermaak kan niet eensklaps verdwijnen, bijzonder niet wanneer de geldzucht der vermaakuit-baters die misbruiken met aile geweld in stand houdt. Er zal hier eveneens trapsgewijze moeten gehandeld worden, in 't bijzonder door onderwijs en opvoe-ding, om het volk zelve te doen begrijpen dat het, in zijn eigen beiang, van onwaardige vermaken moet afzien. * # Die hoop mogen wij koesteren nu het verplicht lager onderwijs zijne wel-daden kan doen gevoelen ; nu de openbare besturen gezien hebben dat er, met krachtdadigheid en eensgezindheid, op afdoende wijze tegen misbruiken kan ingegaan worden. Konden wij tôt dien uitslag niet geraken, dan zou er te wanhopen zijn over de beschaving, over de veredeling en waardigheid zoowel van hoogere als mindere standen. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDERS NEDERLAND. — De bespreking van de begrooting van Oorlog, beeft aanleiding gegeven tôt erge beknibbelingen tegen M. Bosboom, Minister van Oorlog. Verschil-lende mistoestanden in 't leger wierden hem ten laste gelegd, alsmede gebrek aan toezicht voor hetgene de zedelijkbeid betreft. Uit die bespreking is gebleken, dat sommige gebreken algemeen zijn in aile landen, zoodat de Minister zich min of meer kon vrijpleiten. Ook verdreef de vrees dat bij geene stemming van vertrou-wen zou kunnen bekomen. De begrooting wierd integendeel, gezien de tijdsomstandigheden, met groote meerderheid aangenomen. — De Socialisten hielden in den Haag straat-betoogingen om meer levensmiddelen en brand-stofFen te bekomen. Zij wilden zich naar de Ministeries begeven,maar dit wierd hun verhin-derd door policie en leger. Verscheidene aanhoudingen wierden gedaan. — Het lichtverbod wordt in aile steden streng toegepast. Na vijf ure mogeu er geene winkels meer verlicht zijn. Ook de drijfkracht van elektriek en gaz moeten verminderd worden met 1/4. —o— AMERIKA. — In tegenstelling met andere landen, waarvan de Staatsschuld immer ver-meerdert, zelfs in vredestijd, wordt die der Vereenigde Staten voortdurend ingekort. In de afgeloopen maand is deze schuld met 610,000 dollars verminderd. Niet alleen is dit te wijten aan het feit dat er geen groot leger moet onderhouden worden, maar ook omdat er ailes in Staatszaken profljtelijk wordt bestuurd. Bijzonder in zake van gebouwen voor de openbare diensten, wordt aile pracht vermeden. 't Zijn alleen de miljoenrijke burgers die door overdreven uitgaven de aandacht op zich willen trekken. Gelukkiglijk zijn er tusschen hen die zulks enkel ot hoofdzakelijk doen in zake van menschlievendheid en kunsten en wetenschappen, en aldus een goed gebruik hunner groote fortuin weten te maken. MEXICO. — De Mexikanen blijven moeielijk-heden zoeken met do Vereenigde Staten. 't Zijn tôt heden enkel kleine grensgeschillen en plagerijen van allen aard, maar dit ailes kan grooter worden en op eenen oorlog uitloopen. LUXEMBURG. — De levensmiddelen-voor-ziening was onlangs oorzaak, dat de Kamer eene afkeurende stemming uitbracht tegen den Minister van Landtouw. De zakeu zijn tbans zoodanig geschikt, dat aile misnoegdheid is weggenomen, althans voor hetgene de regeling aangaat. Het rantsoen is er niet groot, zoomin als in Nederland en andere landen, die door ! den druk der omstandigheden het verbruik moeten matigen. j f PANAMA. — Het kanaal van Panama, thans geheel in handen der Vereenigde Staten, wordt toch nog beheerscht door ejnige eilanden in handen van vreemde Staten. Amerika zou daar gaarne in bezit van komen gelijk onlangs van de Deenscbe Antillen, om in dit kanaal geheel vrij te zijn, bijzonder voor zijne vloot. Onderhandelingen hebben dienaangaande voortdurend plaats. —o— CUBA. — Dit eiland, deel uitmakende der meergemelde Antillen en hebbende eene bevol-king van 1,573,000 inwoners, wierd door de Vereenigde Staten van Spanje ontnomen na den oorlog van 1895-1898. In 1902 kreeg Cuba een eigen Staatsbestuur, onder voogdij der Vereenigde Staten. Sinds eenigen tijd hebben daar, volgens het oude liedje, onlusten plaats tusschen de aanhangers van twee personen die naar het hoogste gezag dingen, Menocal, Amerikaanscb gezinde, en Zayàs, die door den vroegeren Voorzitter Gomez gesteund wordt. Te Washington is men niet te vreden over de wending der zaken op Cuba en de Amerikaan-sche Regeering heeft eene ernstige vermaning of een dreigement aan de overheden van Cuba gezonden. Pax UIT DE GAZETTENWERELD De gewezen Nederlandsche Minister Van Houten vierde dezer dagen zijn tachtigsten verjaardag. Ondanks dien hoogen ouderdom, is bij nog vol leven en strijdlust en verleent voortdurend zijne medewerking aan de dag-bladen. Meer andere NederlandscheStaatslieden en Ministers nemen een werkzaam deel in den opstel van dag- en weekbladen, en zij schamen zich niet hunne artikels te onderteekenen. Dit geeft er ook meer waarde aan en 't is wellicht een der redenen van het verbazend welgelukken en van den grooten invloed der drukpers in Nederland. In België ging dat heel anders. De drukpers kon op zulk eene medewerking niet rekenen. Integendeel, zij wierd maar al te dikwijls ver-waarloosd. Hare diensten wierden tevens miskend en soms met processen beloond. Eene reden dier niet-medewerking vond ook haren oorsprong in de halfgeleerdheid der middelbare en hoogere standen. Het getal dergenen die eenen brief, nog minder een artikel in 't Vlaamsch of in 't Fransch zonder fouten konden schrijven, was betrekkelijk klein. Hunne denkbeelden of gedachten hadden ook niet veel om 't lijf, zoodat op dit gebied het stelsel van « half en half » merkbaar was. Niet enkel de drukpers, maar ook de openbare besturen leden er door, omdat velen hunne gedachten over voorname zaken niet in verstaanbare taal konden uitdrukken. Ten andere, wie niet bekwaam is op taalgebied na middelbare of hoogere studién gedaan te hebben, za) in 't algemeen niet veel beteekenen. Hildebrand WAT DE SCH00L ZIJN KAN v Dr Ed. Claparède, de geleerde hoogleeraar aan de Universiteit te Geneve, oordeelt niet anders dan Dr Angelvin. « Wanneer een kleer-maksr een jas maakt, .», scbrijft hij in zijn Psychologie de VEnfant et Pédagogie expérimentale, « maakt hy haar pasklaar aan het lichaam van zijn klant., en als deze dik en klein is, zal hij hem geen te nauwe jas cpdrin-gen onder voorwendsel dat dit de wijdte is die in 't algemeen aan zijn grootte past. De scboen-maker die een schoen zal maken, begint met op een papier den omtrek van den voet af te teekenen welke bij schoeien moet, en hij houdt aanteekening van de bijzonderheden, en zoo noodig van misvormingen. De hoedenmaker eveneens past zijn hoeden zoowel aan den vorm als aan de afmetingen der schedels... « Daarentegen kleedt, schoeit en dekt de opvoedkundige aile geesten op dezelfde wijze. Hij heeft slechts één pasklaar model in voor-raad, zijn uitstalling bevat niet de minste keus : weliswaar eenige verschillende nummers wat grootte betreft, maar altijd hetzelfde snit ! Zoo ziet men onder de leerlingen onzer scholen er sommigen die verdoken zijn in de plooien van een veel te wyd leerplan voor hun beschei-den eerzucht en hun twijfelachtige vermogens, en die elk oogenblik verward raken in de slepende slippen van dit eenvormig kleedij, | wat zij nooit in de lengte of in de breedte zullen vullen, — terwijl anderen geprangd zitten in een te enge tucht, welke de gepaste ontwikkeling van hun verstandeljjke of zede-lijke persoonlijkheid belet, zoodat zij zich geen beweging kunnen veroorloven of er springt ergens een knoop af. « Waarom zou men voor den geest niet dien eerbied hebben, waarmede men lichaam, hoofd en beenen omringt... ? j. « De zielkunde en de proefondervindelijke leerwijze toegepast op de opvoedkunde doen ons inzien naar welk ideaal wij streven moeten ; het is, ik herhaal het, de opvoeding en het onderwijs aanpassen aan de geestgesteld-heid van het kind, zoowel aan zijn persoonlijk type als aan zijn graad of zijn omvang. « Dit ideaal kan men uitdrukken in drie woorden, die tôt zinspreuk moesten dienen aan toekomstige opvoedkundige hervormingen : De school op maat ! » Mijne school, die het leven en niets dan het leven is, zal op aile punten, overeenkomstig de gelukkige uitdrukkiug van Dr Claparède, de school op maat zijn. * * * Wat is er noodig opdat mijn droom — want ongelukkiglijk is het nog slechts een droom en de hemel weet wanneer hij werkelijkheid zal worden — zich verwezenlijke ? Laten we niet vragen wat de onderwijzer nog meer zou moeten doen ; het is de man van wien aile offers verlangd worden, beurt om beurt kindermeid, kellner, leeraar, raadgever, soms redenaar of sciirijver, altijd verdediger van de goede zaak, altijd beloond met ondank, maar die toch zijn zoetste belooning vindt in zijn eigen hart en in de voldoening die hij smaakt door voor zulk een groot deel bij to dragen tôt het geluk der menschheid. Neen, de eenige vraag die wij onder 't oog moeten zien, is deze : Wat moet men doen voor den onderwijzer, opdat hij in staat moge zijn beter werk ts doen en zich nog meer toe te wij den ? De scherpzinnige lezer zal het reeds tusschen de regels gelezen hebben, want tusschen de regels van deze bescheiden studie zal men soms veel meer waarheden en minder aangename feiten kunnen lezen dan op de regels zelven. Wat noodig zou zijn, is in de eerste plaats de afschaffing van de burgerlijke verantwoor-delijkheid Ik zal hier niets meer zeggen van deze zoo uiterst onopvoedkundige en zoo ontzettend gevaarlijke bepaling : ik bewaar dit onderwerp voor eene andere studie. In de tweede plaats de afschaffing van den onge-rijmden rooster van werkzaamheden en het niet minder ongerijmde programma. In de derde plaats het toekennen der meest vol-ledige vrijheid aan den onderwijzer in de leiding zijner klasse, en ten vierde : ver-betering van zijn stoffelijken toestand. Afschaffing van den rooster en het programma zou een zeer opvoedkundige maatregel zijn. In plaats van de kinderen naar hun eigen maat op te voeden, is men genoodzaakt ze allen op te voeden op denzelfden voet, aile geesten in één zelfJen vorm te gieten, alsof er ooit twee gelijk waren. Hecht men beslist waarde eraan, het programma te behouden, dan zou dat kunnen, zoo men het iu plaats van als bevel, beschouwde als raad en als gids, waarmede men niet langer rekening behoeft te houden, wanneer het hooger beiang van het kind dit eischt. Nu versterkt men nog de dosis vergif welke het programma aan zooveel jonge hersenen toedient, en verdeelt de verschillende takken in gescheideu stukken, en schrijft nu voor, op welk uur dit of dat stuk ingeslikt moet worden, hetzij goed- of kwaad-schiks. Zooals ik onlangs aan mijn goeden vriend Peux Ortt schreef. is de hedendaag-sche onderwijzer niet anders dan een wonder-kan, waaruit van uur tôt uur of van half-uur tôt half-uur de meest verscheidene en soms de meest smakelooze geestelijke dranken geschon-ken worden. waarbij 't zijn taak is de monden met geweld open te sperren van diegenen, die niet geneigd zijn te slikken wat men voor hen bestemd heeft en wat — zeker als bittere spot — genoemd is « het brood des levens ». Indien wij, volwassen menschen, vergrijsd onder 't gewicht onzer studiën, op deze wijze leeren moesten, zou men er ons spoedig voor goed afkeerig van hebben gemaakt. Dat heb ik trouwens reeds vroeger vastgesteld. De derde wensch, de vrijheid van den onderwijzer ten opzichte van 't gedrag zijner klasse, zal veel tegenspraak ontmoeten, want immers zou het mogelijk zijn dat lichtzinnige, onbe-trouwbare onderwijzers, ailes bedierven door te gaan wandelen in plaats van op te voeden ! Wat is al niet mogelijk in deze ondermaansche wereld, zelfs het onwaarschijnlijkste ! En zijn soms dergelijke lichtzinnige onderwijzers bij het tegenwoordige stelsel minder gevaarlijk ? Moet men het goede graan in 't vuur gooien omdat er wellicht wat kaf onder zit ? Zoo zij vrij zijn, zullen zij te minder de jonge geesten bederven, en het zullen de kinderen zelven zijn, die hen op den goeden weg terug zullen brengen, wat zeer wonderlijk zal schijnen in het licht van onzen tijd. En dan zullen althans de onderwijzers met toewijding — en dat zijn er zeer velen — zoo kunnen arbeiden als zij willen, aan 't werk wat hun zoo liet is, wat zij thans niet kunnen ; en hun aanstekelijk voor-beeld zal zonder twijfel anderen meesleepen.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad belonging to the category Katholieke pers, published in Borgerhout from 1878 to 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods