Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

570547 0
08 September 1917
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1917, 08 September. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Seen on 28 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/pc2t43k56m/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

8 September 1917 Nr 36 40e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankeliik Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belanqen IIV8CHRIJVIIV6RPRIJ8 Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt dan Zaturdag morgend.— Men teehent in bij tn Uitgevcr en in aile postbureelen, aliooh bij de briefdragtrs. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vô&r Donderdag avond ten bureele besteld zijn, alsook de aankondigingen. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn ta bekoman ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 10 centiemen het nummer. AANKONDIGINGEN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureel» O»i*notplaat» (Ljiar) 0S, Bor^erhont-Antwerpen GEWIN EN WELDAAD De tegenstelling tusschen gewin en weldaad blijft nog immer op te merken door den aandachtigen toeschouwer en onderzoeker. Vroeger reeds wezen wij op die tegenstrijdige richting en opvat-ting van hetgene er moet gedaan worden om medemenschen in dezen algemeenen nood te helpen en op te beuren, en nu komen wij er op weer, omdat in beide richtingen nog veel wordt gedaan, van den eenen kant met goede en onbaatzuchtige bedoelingen, van de andere zijde met eene zucht naar gewin, die niet altijd door voor- zichtigheid en overleg geleid wordt. * * * De gewone persoonlijke winzucht blijft hier uitgesloten. Deze is genoeg gekend onder den naam van woeker. Maar er is ook een ander gewin dat onder den dekmantel van weldaad, juist het tegenovergestelde bereikt. Dit is de leiddraad van vele komiteiten, die veelal aan onbevoegde handen zijn toever-trouwd, en die door allerhande kleine middeltjes willen wijzen op veel gewin, alhoewel dit in dezen oogenblik niet te pas komt en alleen de algemeenheid dient bevoordeeld te worden. * * # Het is een gekend feit, dat wij vele eetwaren veel te duur betalen ; dat deze waren bovendien veel te wenschen laten onder opzicht van hoedanigheid en gewicht, maar eenieder heeft zich tôt heden daarmede getroost, met de gedachte dat deze duurte ten goede kwam aan hen die dringend moesten geholpen worden. Maar vele verkeerde handelingen en misbruiken kwamen dit goede verijdeien, zoodat de algemeenheid en de noodlijdenden niet het voile voordeel kregen dat eerst wierd voor-gespiegeld.* * * Onzinnige aankoopen, een te groot en te onervaren personeel, gebrek aan toe-zicht, gémis aan vasten leiddraad en meer andere gebreken kwamen de beste bedoelingen verijdeien. De stoutmoe-digen kregen de overhand en oefenden een slechten invloed uit op den goeden en regelmatigen gang der zaken, zelfs eene dwingelandij die hier en daar algemeene klachten uitlokte. * * * Met dit stelsel is dus weinig goeds te bereiken. In plaats van gewin ten voor-deele der algemeenheid, is er veel door verloren gegaan, niet alleen door onervarenheid, maar ook door eene zekere vrijgevigheid in aankoopen en bestellingen. De gierigheid bedriegt de wijsheid, zegt het spreekwoord, maar hier bedroog de vrijgevigheid en ver-kwisting aile klaar doorzicht. Enkelen vaarden er wel meê, maar de algemeenheid was er door benadeeld. * * * Tegenover die verkeerde opvatting van weldoen, staat de onbaatzuchtige liefdadigheid hemelhoog. Te midden allerhande afwijkingen onder opzicht van gebruiken en zeden, blijft zij getrouw aan haar verleden en doet het goede om het goede. Zij doet dit ook met minder gerucht en in engeren kring, maar de uitwerking is heel doel-matiger en algemeener dan velen wel denken zouden. Zij oefent niet alleen het goede uit op stoffelij k gebied, maar ook op 't zedelijke, waar zij het volk rein houdt naar geest en hart, en het opbeurt tôt betere tijden. » ** De opbrengst van deze liefdadige werken, blijft, ondanks de inkrimping der persoonlijke inkomsten van velen, buitengewoon groot. En zij die op regelmatige wijze in dezen oogenblik veel geld verdienen, brengen hunnen penning in die goede werken ruitn-schoots bij. Van den woeker is zoo iets niet te verwachten, die houdt gewoon- lijk ailes voor zich zelven. * * * Prijskampen en vertooningen met een liefdadig doel gegeven, brengen nu ongewone sommen op voor goede werken van allen aard. « Weldoen baart vreugd » is daar de leuze, geene wulpsche of baldadige vreugd, maar eene vreugde van innerlijke voldoening over het goede ten bate van den lijden-den medemensch, dat uit het weldoen moet voortspruiten. Dit goede wekt zelfs een heiligen naiever op, zoodat. allen die zich in 't werk stellen om een ondernomen goed werk te doen geluk-ken, onvermoeid en onverdeeld aan hunne taak zijn en aldus meer en meer ellende en tegenspoed trachten te lenigen. * * # Dit is het verschil tusschen hebzuch-tig gewin en onbaatzuchtige weldaad. De maatschappijen en liefdadige per-sonen die aldus veel verborgen lijden verhelpen, doen dus ontegensprekelijk meer voor de algemeenheid dan som-mige instellingen, die onervaren en verkwistend te werk gaan en geenszins het voordeel opleveren dat zij dienden te bereiken. Aldus wordt nogmaals bewezen, dat de persoonlijke onder-nemingsgeest en toewijding veel meer waarde heeft dan ambtelijke inmenging, die meermaals koud en gevoelloos is en tôt weinig heropbeuring medewerkt. J. L. DE TOESTAND HIER EFÉ ELDERS NEDERIAND. — De Oud-Minister Van Houten blijft zijnen strijd voortzetten tegen het pensioen der Kamerleden. Alhoewel mis-lukt bij de kiezingen, denkt hij in de Kamer toch nog eene meerderheid te vinden om zijn gedacht te doen zegepralen. Hij blijft bij zijne zienswijze dat dit pensioen eene omkooperij is en groote nadeelen in de toekomst zou opleveren. Degenen die zich tôt Kamerlid laten kiezen of er naar hunkeren, moeten voor hunne eigene toekomst zorgen, meent hij, en geene renteniers trachten te worden op kosten Tan 't land. — De regelingen tôt gaz- en andere beper-kingen geven aanleiding tôt vele opmerkingen, die het ondoelmatige van dit stelsel doen uit-schijnen, of althans de tegenstrydigheden in de toopassing. Zal men in de gazfabrieken daar-door eenige steenkolen uitsparen, des te meer steenkolen zullen er in de huishoudens ver-bruikt worden, zoodat men eindelijk op het-zelfde uitgangspunt zou weerkomen. —o— RUSLAND. — De politieke of staatkundige toestand in Rusland blijft even ingewikkeld en duister. Minister Kerenski en de opperbevel-hebber Kornilof trachten eenheid en tucht te herstellen door een streng optreden, terwijl anderen tôt ontbinding en opstand aanzetten. Het voorstel van Engeland om den Czar, die naar Sibérie is vervoerd, naar Engeland over te brengen, is niet aangenomen. De boerenstand die in Rusland over weinig eigen grond beschikte en dus in de macht der grooten bleef, zal nu bedeeld worden met de noodige landeryen Dit zal eene ontslaving zyn voor duizenden landbouwers. Sinds vele jaren wierd er zelfs door vreemde regeeringen bij den Czar aangedrongen, om het eigendoms-recht uit te breiden en Rusland op gelyken voet te beheeren als andere landen, maar naar die goede raadgeving wierd niet geluisterd. —o— SPANJE. — De Koning van Spanje is ernstig ziek. Intusschen is er ailes tôt de orde weergekeerd. De aangezegde algemeene werk-staking der ijzerenwegbedienden is niet door-gegaan. , ROME. — Het eerste antwoord op de vredes-boodschap van den Paus is ingekomen, name-lijk van de Vereenigde Staten van Amerika. Dit antwoord luidt dat het voorstel niet kan aangenomen worden op onbepaalde gegerens en er vaste en duidelijke voorstellen en voor-waarden toe noodig zijn om tôt een vergelijk te komen. De andere oorlogvoerende landen hebbea hunne zienswijze nog niet doen kennen. —o— ZWITSERLAND. — Als verzet tegen de kleine rantsoenen, is hier slechts gedurende eenen dag eene algemeene werkstaking geweest, die gelukkiglijk geene aanleiding heeft gegeven tôt eenige ODgeregeldheid. Zwitserland zit erg in den druk gelijk aile onzijdige landen, omdat het nagenoeg van het buitenland is afgesneden en weinig hoogst noodzakelijke artikelen kan ingevoerd krijgen. PÀX UIT DE GAZETTENWERELP De papierenoorlog gaat zijnen gang. Er wordt nu meer gescbreven en gewreven over gezegden en daden van Staatslieden met betrekking tôt den oorlog, dan over werkelyke oorlogsdaden en gevechten. Die papierenoorlog is ook onschuldiger, er blyven geene dooden bij, maar reeds velen hebben hun goeden naam en hunne eer daardoor verloren en ver-speeld. De tegenstrijdigheden in hunne gezegden en doenwijzen zijn zoo talrijk, dat men geen hoogen dunk kan opvatten over hun vooruitzicût en hun beleid. Dit is de oorzaak van de menigvuldige veranderingen in ministe-ries, in legers en staatsdiensteu. Dit mengel-moes is al even bedroevend als de oorlog zelf, en zoo er lieden zyn die naar het einde van dit ailes haken of trachten, dus naar den vrede, dan zijn het wel de gazetschrijvers, die ree(}s dry jaar op denzelfden weer zitten en geene voldoende vrijheid hebben voor de uitdrukking hunner gedachten, zoo min over de buiten-landsche als over de binnenlandsche politiek. De papierenoorlog is dan ook een vervelend iets dat tôt weinig nut strekt en de gedachten versombert. Pen en zwaard kunnen moeielijk samen gfean, zoomin als de kunst zich kan ontwikkelen in beroerde tijden. Maar de vrede is nu toch in aantocht, want het oorlogen kan toch niet onbepaald gerokken en getrokken worden. Hildebrand Voor Denkende Menschen IV. De Wereld van het Kind Tusschen al de werken over opvoedings-vraagstuKken, in deze laatste jaren uitgegeven, verdient ontegenzeggelijk d1" g. a. Ootmar's De Wereld van het Kind, waarvan reeds de derde vermeerderde en bijgewerkte druk by den uitgever a. g. Schoonderbeek te Laren (N.-H.) verscheen, een gansch bijzondere eere-plaats.We hebben — en door « we » versta ik de vakmannen in opvoedkunde, 't zij ze uit de praktijk spreken of enkel uit « inductie » en « deuuctie » — over 't algemeen een zeer groot gebrek, dat ik reeds meer dan eens hekelde, onder andere in het hoofdartikel van het Juni-nummer (1914) van Minerva : het vormen van opvoedkundige kapelletjes waar dikwijls de eenvoudigste vraagstukken op de ingewik-keldste wijze en met behulp van een aantal geleerde « stadhuiswoorden » behandeld wor-dem. De uitzonderingen, — en die zijn er « gelukkiglijk » ook te vinden, — bewijzen niets tegen dezen algemeenen regel, maar juist daarom is het onze plicht, willen we inder-daad « opvoeders » zijn en geen « kapelletjes-menschen », de aandacht van zooveel buiten-standers mogelijk in te roepen op die uitzonderingen, mijn inziens van veel hoogere waarde dan de geleerdste betoogen van den diepzinnigsten wjjsgeer. Wy, vaklieden, vergeten maar al te dikwijls dat de opvoedkunde, zoolang ze tôt onze vak-liedenkapelleijes beperkt wordt en alleen haar toepassing vindt in de school, ter nauwernood van eenig meer nut is dan de penningkunde en het blazoen. Opdat ons vak waarlyk en wezen-lijk àl het nut afwerpe dat wy beoogen en dat het verschaffen kan, moet het begrijpelijk en aantrekkeljjk gemaakt worden voor iedereen, opdat de oudars, àl de ouders, er hun voordeel kunnen mede doen. Want de echte, natuurlyke opvoeders der menschheid zijn de ouders ; en wij, vaklieden, wij mogen ons slechts beschou-wen als tusschenpersonen, als raadgevers. En om goeden raad te kunnen geven, moeten wij ons ten allerminste verstaanbaar maken. Het doel, dat we moeten beoogen is niet met onze geleerdheid of met onze belezenheid praleo, maar het nut stichten waartoe onze beroeps-studiën ons rerplichten en roepen. Dr Ootmar's De Wereld van het Kind is onder dat opzicht een voorbeeldig werk, dat ik niet genoeg en niet te luide kan aanbevelen. Want, in tegenstelling met de zeden van zoo talrijke « opvoedkundige kapelletjes », worden hier de meest ingewikkelde vraagstukken behandeld op een voor iedereen verstaanbare wijze ; en wauneer dit wat àl te moeilyk valt, weet de geleerde schrijver « er een slag in te slaan » zonder de waarheid in hoofdzaken te krenken. En zoo blijft dit zware boekwerk van 420 bladz. groot 8°, van het eerste woord tôt het laatste voor iedereen begrijpelijk, en, wat nog meer zegt, mèdeslepend. Dat is één der verdiensten die De Wereld van het Kind een bijzondere eereplaats ver-zekeren. Maar er is meer. 't Is geen opvoed-kundig werk in den gewonen zin, geen leerboek voor kweekscholen of voor de hoofdakte, maar veeleer een terugvoeren in de « wereld van het kind », die zoo veelvuldig van de « wereld van den mensch » verschilt. En nu denk ik onwille-keurig op Ligthart's Jeugdherinneringen. In mijn Boeken en Letterhunde in Nederland heb ik de gelegenheid gehad om al de waardeering te uiten die ik voor dit heerlijke boek koester, en nu vind ik dat Ootmar's werk als de afgetrokken inhoud is van wat Ligthart ons in het wezenlijke leven deed genieten. Beiden voeren ous do kinderlijke wereld in, maar waar Ligthart ons die zijner kindsbeid openlegt, is het ons, aan Ootmar's hand, gegeven dien blik te verdiepen en algemeen te maken : 't is de kindsheid die wij hier leeren kennen. De kindsheid, waarvan we zoo dikwerf en zoo onbezonnen de uitingen zoo weinig waar-deeren, omdat wij in het kind niet « het kind <• zien maar wel « de mensch in herbis ». Dr Ootmar zou op het titelblad van zijn heerlijk werk deze woorden van Rousseau afs bijschrift mogen plaatsen : Laissez vivre l'enfant dans l'enfant. Laat het kind in het kind leven ! * * * Dr Ootmar is « evolutionnist ». Nu moet ik in allen ootmoed bekennen dat ik me voor of tegen de ontwikkelingsleer tôt hier-toe geen overtuiging gevormd heb. Versta me wel : een overtuiging, dus wat meer, wat krachtiger, dan eene eenvoudige meening. Het laat mij in den grond der zaak wel ietwat onverschillig — kijk toch zoo raar niet op, als 't u blieft ! — of God, Dien Dr Ootmar niet schijnt te kennen of althans niet vernoemt in een werk waar Zijn naam op de eerste plaats moest voorkomen, het eerste paar menschen in volmaakten toestand schiep, otwel of Hij enkel en alleen één oercel in het leven riep, maar deze met de noodige krachten en vermogens begaafde om er den mensch te laten uit ontwikkelen. En het is nog te bezien in welke dier twee gevallen de scheppingsdaad het verhevenst : zijn zou. Wat mij echter niet bevalt — en ik zeg dit fi hier aanstonds omdat het myns inziens de eenige fout — maar een hoofdzakelijke en heel gewichtige fout ! — van dit heerlijk volkswerk is, en er dan later niet meer hoef op terug te | komen —, is dat Dr Ootmar nergens den Schepper vernoemt en voor het ontstaan van het leven zyn toevlucht neemt tôt de meest stoutvluchiige veronderstellingen, als wanueer het ééne woord dat hij niet nederschryven wil, ailes zou verklaren. Ik heb de eer niet Dr Ootmar persoonlijk te kennen — dat ligt aan mijn huisduivenkarakter —, hoewel ik meer dan eens het genoegen had met hem in briefwisse-ling te treden, maar toch zou het my ten zeerste spijten moest het blijken dat die hier vermelde fout opzettelijk bedreven is. Want het deed mij heel onaangenaam aan — en meerderen zullen dit ondervinden — den oor-sprong van ons leven zoo nevelachtig, zoo duister beschreven te zien in een werk, dat licht werpt op de meest duistere verborgen-heden van het kindergemoed. Volgens de levensleerkundige wet van Haeckel doorloopt het kind in den moeder-schoot de geheele ontwikkeling der menschheid, van af de oercel tôt op hedeo. Om het kind dus goed te begrijpen moeten we ook dio ontwikkeling kennen, en 't is wat Dr Ootmar zich voorstelt ons te leeren in de eerste aMee-ling, aan het erfdeel van het voorgeslacht toegewijd. Reeds in menige scbrijvers deb ik gelijken gedachtengang opgevolgd, maar het trof me hoe eenvoudig, hoe klaar en hoe duidelijk Dr Ootmar dit uitwerkt. Neen, hy schrijft niet voor geleerden, voor vakmannen, maar voor den gewonen doorsnee-lezer die het meest van noode heeft over opvoedingszaken ingelicht te worden. En in hoe menige punten zijn wij ook « gewone doorsnee-lezers » ! Het is mij hier niet te doen één voor één de schreden van den schrijver op le volgen, hoe hij het ontstaan van den mensch uit de oercel beschrijft, de ontwikkeling van het lichaam | vôôr de geboorte nagaat ; hoe hij de geestelyke ontwikkeling van het leven op aarde toelicht

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad belonging to the category Katholieke pers, published in Borgerhout from 1878 to 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection