Kfîte 29 Oktober tgiô. Tweede Jaarg, Ni 300 Prys : 6 Centiemea door geheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best ingelicht en meest verspreid Itfieuwsblad van Beigië. - Verschijct 7 maaî per week ABONNEMENTSPRIJZEN : per m«and i .78 Per 3 maandea 4.— per I aiaai«ien !•.— Per jaar 11.— AFGEVAARDIGDEN VAN DEN OPSTELRAAD : Sa! VERHULST, Dr Aug. BORMS, Alb. VAN DEN BRANDE Met vaste medewerking van Dr A. JACOB BUREELEN: ROODESTRAAT, 44, ANTWERPEN, Tel. !900 AANKONDIGINGEN t ïwecdc bladz., per regel. 2.60 Vierde bladz., per regel. S.60 Derde bladz., id. I.— Doodsbericht S.— Voor aile annonces, wende men zich ROODESTRAAT, 44. DE OORLOG juikboot- en mijnoorlog -den *7 October. — Het Engelscl ^owanmore» (10,320 ton, van c ston-lijn te Liverpool) en het No« ; «Skog» (1124 ton), zijn m j^boord. ijiin, 27 October. — Duitsche duii ,3 hebbeji de volgende vijandfelijt tu in (îen grond geboord : de « L< {, (Engelsch 3911 ton), gelade n» ton steenkolen voor Archange; (Russisch, 2430 ton), gelade ,'00 ton steenkolen van Leith na£ Li, « Bruntingham » (Engelscl im) met mijnhout. van Archang jngeland. Laatstgenoemde stoon (nzijn omderscheidelijk den 2den e jjen October m den grond geboorc •aihag-en, 27 October. — Naar u ^er gemeW wordt, is het s-s. «Ly ■ ait Bergen, met ijzererts van Ki; Ur Middlesbrough onderweg, g i: opveertig zeemijlen tcn Z.-W. va (sais door de Duitsche duikboc m» in den grond geboord. De Ix lia» is door de duikboot opgenome «ibehandeld. Drie granaten en ee do zijn op de « Lysland » afgevuun fcor seinen geroepen duikboot bee: asnning van de « Lysland » overg< S' 0 Wiagen, 27 October. —^V'olger indenes Dagblad » is ©en driemas ner uit Rudkôbing den 25sten deze Noordzee door een Duitsche duil in den grond geboord. De bernai is gered. istiania, 37 October. — Het geheel s, dat de Noorscive koopvaardi; in <Jen oorlog heeft geleden, be (268,134 bruto registerton, verzi tegen 102,015,190 kronen. Er zij îelieden bij orogekomen. bemanning van het stoomschi hintca », uit Porsgrund, is hier he net een Engelsch stoomschip aange ». De « Kafthinka » is den vorige trdag- op 125 zeemijl uit de Noox fcust door een Duitsche duikboot i gestoken. Het schip vvas met mijn geladen. Schip vergaan sombc, 27 October. De reddkigs van hier is teruggekeerd, na hulp t ageboden aan een schip, dat doo itorm was omgeslagen. Van de be ingvan 13 koopon zijn 2 gered. rede van président Wilsoi cianati, 26 October. — Presiden ni heeft in een hier uitgesprokei P% bepleit, dat na den huidigei S een vcrbomd van volken zal to Jtomen, om den vrede te handha Hij voorspelde, dat dit de laatst telog zou wezen, waar de Veree Staten zich buiten kunnen houden nie behoort — zeide Wilson — ge î zijnom kracht te dœn gelden on te het noodig mocht zijn — eei t te yoorkomen. De président zeidt kt in tijden als de tegenwoordigt (>5r neutrale mogendheden uiters P<\vas hun plicht te doen. verloop van den slag ii de Dobroedscha 26 October. — Over de ge s la d€ Dobroedscha wordt verdei toiecl uit het groote hoofdkwartiei ir; taaarschalk Mackeusciî sîoeg c-,at van Taeli juk (hoogte 90) ui' ■ÎJ06 Het terugstroomen vai^de vij-M 'roepemnassa's op vele p!aat-J ordelooze vlucht ontaardde e ffltierning van Topraisar en Coba-50 un de tegen&tand van den vij-vermmdcren. De avond zag onze op de Unie Techirghioi, Mulcio-Noorden van Topraisar, Coba-^ vervolgitig werd terstone 'rl,Zt ■ Des uachts werd de artilîe-,et?'c ^ellingen gebracht. è ru?0^ oorîog-sschepen, die aftn van Zfie uit tusscheti el t! t,u uz'a tegen onzen rcchtcr-sut- ,°Perecrcni badden .,3 ^aar zij door onze tegen ■ ^wongen waren te ver iiid 31 te vijand had Lti scr ^'°nstanza te . vordedigen "5r "'tawiteiid naar, een goed hoenkomeji te zoeken. Door Bulgaarsche en Duitsche infanterie versterkt, nam een e Bulgaarsche cavaleriedivisic bezit van de . stad. Nog denzelfden avond bereikte ' onze rechterviengel Islam Tepe en Ala-cap. Den 28s'en moest bij Megidia nog hevige tegenstand van den vijand gebro-__ ken worden. Deze plaats wetd na een he-L vige strijd des uachts ingenomen. Ver-si. he Russische strijdkrachten werden n hier in het vuur gebracht en geslagen. Onze Westelijke groep be ette intus-^ schen de hoogteen ten Noord-Oosten van r Rasova en Hosu Juk. 1 Land- en zeevliegers verleenden uit-x[ stekende diensten als verkenners. Eska-ders van vechtvliegers wierpen bommen op Cons'anza en tusschen de vijandelijkc I colonnes, die uit de stad trokken. Ook de brug eu het station van Ceraavoda ■„r werden gebombardeerd. Het verkeet _L werd herliaald gestoord. Tôt en met den C 23sten October bedroeg de buit : 75 offi-cicren (van wie twee kolouels), ruim 0600 gevangenen, 12 kanonnen, 53 ma-chingeweren, 3 mijnwerpers, een Rus-sisch vaandel, tuiin 200 spoorwagens, lo-n comotieven en veel ander materiaal. n Een petroleunitank in Constanza ging [ in vlammen op. Ook Duitsche troepen 4 z:jn in Constanza als bezetting aange-komen.Het snelle succès werd in de eerste plaats bereikt door de verrassende opeen-^ îiooping van zware Duitsche artillerie en _ den aanval van de Duitsche troepen op T Topraisar en verder door de taaie vervol-ging.L_ Veldmaarschalk von Mackensen en generaal Tappen, de chef van zijn gene-ralen staf, waren voortdurend op het e slagveld. - Uit val van Duitsche torpédo-n" jagers in het Kanaal Berlijn, Vrijdag 27 October. — Offi-p cieel : ■- In den nacht van den 26n op den 27n ^ Ociober is een deel van onze torpedoboot-i strijdkrachten uit de Duitsche bocht door - het Kanaai van Dover gevaren tôt aan de 1 linie Foikestone-Boulogne. Volgens een - voorloopig bericht van commodore Mi-chelsen zijn (voor een deel vlak voor de vijandelijke havens) op zijn minst elf vcorpostenstoombooten in den grond geboord. Voorts twee of drie torpedojagers " of torpedobooten. Eenige leden van de e bemanning konden worden gered en als r gevangenen worden meegenomen. Ten mitiste twee torpedojagers zijn door tor-pedoschoten en geschutvuur zwaar be-schadigd.Ten slotte is de Engelsche post-boot « Queen » te Zuiden van Folkestone in den grond geboord, nadat de bemanning tijd had gekregen van boord te t gaan. In het Kanaal werd een levendig i verkeer van bospitaalschepen opgemerkt. 1 Onze torpedobooten zijn aile behouden t en zonder eenig verlies in de Duitsche - wateren teruggekeerd. " Voorzorgsmaatregelen in Roemenië | De bijzondere korrespondent van de „ « Tâgliche Rundschau » meldt, dat de [ regeemig van Roemenië de ontruiming [ van aile klelne en groote steden in Wa-lachije geîast en gedeeltelijk doorgezet heeft. Uit Boekarest worden aile zaken van waarde van den staat naar Odessa ' weggeveerd. De rijfce inwoners van Boe-kerest verlaten bij dronunen de hoofd-stad om naar het binnenlatid van Rus-' latid te vluchten. Uit Frankriik ■ Parij9, 27 October. — De Kamer heeft : de bespreking: van verscheidene interpel- ■ laties over Het beste gebruik van de be- ■ schikbare strijdkrachten voltooid en een motie van vertrouwen in de regeering aangenomen. De Kamer ver'.angt ver- ■ scherping van het bestuurlijke en parlementaire toezicht, om een stipte toepas-sing" van de wet te verzekeren. |Een cieuw Duitsch eorlogs-kred'et van 12 milliard Berlijn, 27 October. — De Rijksdag heeft hedèn met algemeene stemmen, be-halve die der afgevaardigden van de soc.-tlcm. aTbeidsgemeenschap, het nieuwe oorlôgskrediet vau 12 milliard mark, va al!c drie- lczingeri goedgekeurd. '7te rrruo'g tiveedt biadtijde) Onze Groote Gemustreerde Letterkundige Prijskamp VONDEL 17 Nov. ÎS87- 1679 5 Fcb. Van Vondel's verblijf te Keulen, tôt 9-jarigen ouderdom, valt natuurlijk mets merkwaardigs te vertellen. Toch dit : zijn zlister Clemensken speelde op school mede in een tooneelstuk uit Mozes' le-ven. Dit had hij als knaapje bijgewoond eu hoe gebrekkig die voorstelling ook wezen moest, de geschiedenis weer le-vend terug te zien,, met hande.lende en sprekende personen, dat had zijn jonge verbeelding zeer getroffen. Is toen in hem de wensch ontwaakt treurspeldich-ter te worden? 't Is toch opvallen dat juist zijn eerste drama, Het Pascha, ook Mozes behandelt. Gedurende het kort verblijf te Utrecht van bet huisgezin Vondel, had hij er, v66r het Stadhuis een ander schooldra-ma zien spelen : David en Gcliath. Als ze nu voorgoed te Amsterdam ge-vestigd waren in de Warmoesstraat en er een kousennering hadden opgezrt, kreeg hij, 12 jaar oud, iu 1599i een broerke bij, Willem geheeten, en, in 1602 nog een zusterke, Katarina. Nu waren ze met vijf kinderen : Clemensken ; Joost, onze dichter ; Sara, Willem en Katarina. De, vader wordt te Amsterdam poorter van de stad en is er Joost va-n Duitsch-land geheeten, omdat hij van Keulen kwam. Vondel, betfekende in het Ant-werpsth der 16de eeuw, een vlonder, losse. brug over een klein watertje een brngsken van rijs of teenen gevlochten, dienende tôt een overgang voor slooten. Een vondel was toen ook een licht-op-glooiende brugt in 't Fransch une rampe. Vondel voelde zich al zeer- vroeg tôt do dichtkunst aane;ftrokken, en hield zich met letteroefeningen bezig. Zijn ontwikkeling als dichter is nochtanï kngzaam en laat gekomen, hcewel z.,, ook gestadig heeft toegenomen. Wat hij schrijft tôt 50, ja tôt 60 jaar, is voor hem jongf 1 ingswerk, hoewel hij de Rrootste meester is van zijn tijd. Het is, in omvang, de helft van zijn reuzen-arbeid.Hij schrijit Het Pascha, op 25 jaar ; Palamedes, op 38 ; Gijsbrecht van A m- ' stel, op 50 ; Gebroedèrs en Maagden, op 52; Jozef in Dothan en Jozef in Egpte, op 53 ; Maria Stuart, op 59-jarigen ouderdom. Wij gcwagen hier alleen van zijn bijzonderste treurspelen. Het zijn slechts de tempels en de kerken van een groote stad» waar we ook de heerlijkste waranden en de lommerrijkste qn weel-derigste parken aantreffen. Nu is Vondel zestig jaar eu schijnt te zeggen : 't Is tijd dat we voorgoed be-ginnen. Nu komen zijn grootste, zijn zuiverste meesterstukken. De Leeuwendalers, op 61 jaar ; Salomon, op 62 ; Lucifer, op 66 ; Jefta, op 71 ; Samson, Koning David in BalKng-schap en Koning David hersteld, drie groote treurspelen, op 73-jarigen ouderdom. A damas, op 74 ; Batavische Ge-broeders, op 75 ; Adam in Ballingschap, op 77 ; en eindelijk Noach, op 80-jarigen ouderdom. In dit stuk als de oude Noach, die met zijn Ark klaar is, komt predikeu en de schoone Uratu'a tracht te bekeereii! dan laat Vondel door het mooie meisje tôt den aartsvader zeggen : En blijft dees sufferij nog duren? Onde knecht Gij suft uzelven dood... Hœ staan de vrouwen u zoo bijster in het licht? Noach kan er niet tegen aan. Woorden helpen niet : de klare daad moet spre-ken! zegt hij met een van die treffendo wx>ordçn. Verwacht een langea nacht een nacht van veertig dagen Of veertig etmaal, zooveel zeên opeen geperst... Aldus verzinkt het al wat op den aardboôm leeft. 't Geschrei wordt stom zoodra het al den doodsnik geeft. En vroolijk, niet geloovend aan den komenden zondvloed, zeker van de on-verdelgbare macht van haar eeuwîge schoonheid, zingen nu de ' ichtige, dar-tele. meisjes den ou der" ..nfferd in den grijzen baard het lied jn den zwaan die bovendrijft. Waar Noach s^reekt, is het de oude vrome Vondel, doch zijn dichterlijke ziel, eeuwig joeg, blij en heidensch, ant-• voor cl t op zljti eigen preêk dit prachtig lied : Zou het al zinken en vergaan Waar bleef de zwaan ? Waar bleef de zwaan, De zwaan dat vroolijk waterdier, Nooit zat van kussen? Geen wateren blusschcn Haar minnevier. 't Lust haar te nestelen op den vloed Zij kweekt den gloed, Zij kweekt den gloed Met hare vroolijke wederga, En kipt haar eiers En acht geen schreiers Noch vreest geen scha. \'liegende jongen zwemmen mee Door stroom en zee, Door stroom en zee. Zij groeit in 't levendig element, En wast de veêren En gaat spanaeeren Tôt 's levens end. -im Stervende zingt z'een vroolijk hed In 't suikerriet, In 't suikerriet. Zij tart den nijdigen dood uit lust, Met kwinkeleeren, En triomfeeren, En sterft gerust. Stervende zoekt haar flauw gezicht Nog eens het licht, Nog eens het licht, Den bruidschat, van de natuur te leen Aan elk gegeven Om blij te leven Zoo vaart ze heen. (Uit Noach. Op 80-jarigen ouderdom geschreven, in 1667.) VONDEL. DAGELIJKSCH NIEUWS BETOOGING MAX ROOSES. — Daar de stedelijke overheid, als voor-wendsel nemend haar verordening, waarbij samenschoiingen op den open-baren weg gedurende den oorlog niet teegelaten ïijn, de aangekondigde be-tooging op het graî van Max Rooses op Zondag 29 October verbodea heeft, zoo zal deze baîooging niet plaats hebben. Het bureel van den Hoogeschoolbond zal den palm in allen eenvoud op de graf-' tombe neerleggen en de redevoering, die bestomd was om door den heer Léo Augusteyns te werden uitgesproken, zal in de pers worden opgenomen. BRIEFVERKEER MET HET ETAPPENGEBIED. — De door de etappeivoverheden in West-België inge-richte post voor de inwoners, moet hoofdzalcelijk handelszaken betreffen, en in geen geval aïs uitwisseling van lange brieven, met volkomen onbelangrijke fa-milienieuwsjes dienen. Eenieder moet diontengevolge steeds voor oogen hou-den, zich in het briefverkeer. met het etap-pengebied, de verplichte beperking op te leggen, indien hij er van houde dat zijn brief den bestemmeling bereike. De brieven moeten duidelijk en niei te eng (hoogstens io lijnen op elke bl idzij-de) geschreven en niet meer dan 4 blad-zijden lang zijn. De brieven moeten geopend afgeleverd worden en als op-schrift zoowel den naam van de plaatselij-ke etappenkommandantur als van den af-zender vermelden. In welke plaatsen de etappenkommandanturen hun zetel hebben kan men nagaan in de lijst van de D'jiîsche postbureelen in België, die aan de p stwinketten kan ingezien en tegen c -a prijs van 25 pf. aangekocht worden. Te enge of onleesbaar geschre-ven of meer dan vier bladzijde lange brieven en verder zulke, die met of zonder be-doeling geslo'en zijn of onvolooende ver-melding dragen, of tôt donvelke dubbele oinslagen g'ebru'kt werden, evenals aile rektameschriften z:jn niet toegelaten. Postkaarten mogen niet meer dan tien lijnen schrift dragen. Moeten dringende familieberichten gedaan worden, dan kunnen korte zmnen in telegramstijl ge-sebreven worden. Verwacht de afzender antwoord, dan zou het doelmatig wezen bij den ontvan-ger door een verwijzing op deze bijzon-derheid aan te dringen. Daarom wordt het publiek dringend verzocht zich bij het briefverkeer met het etappengebied streng naar de getroffen voorschriften te gedragen. PRENTKAARTEN VAN DE GE-VANGENKAMPEN. — De firma Nels, de welbekende uitgevers van prentkaar-ten, heeft, voor relcening van « Volksop-beuring », twee reeksen van twaalf prent-kaarten met gezichten van de gevangen-kampen uitgevoerd. Zij stellen onze piot-ten voor, terwijl zij aan hun dageîijksche bezigheden overgeleverd zijn : bafspel, àchouwburg, kinema, bij den barbier, îrandweeroefeningen, bereidlng van den kost, enz. A noter e kaarten brengen ge *zichten op de binnenkerk, het gasthuis het kerkhof. De twee boekjes vormen eer net geheel, waar uit men zich een duide lijke voorstelling kan maken van he leven orizar soldaten Ln de kampen. Elk boekje met twaalf kaarten kos 0.50 fr. ; voortveykoopers genieten gunst prijzen. De kaarten zijn verkrijgbaar, t< Brussel, St-Jansstraat, Nr 60; te Antwer pen, Kathelijnevest, Nr 2 ; te Gent, Spie gelstraat, Nr 20; en voorts in al de g root boekwinkels van de voornaamste stedej des land s. I)E AMERIKAANSCHE ONDER NEMINGEN IN CHINA.— Amerikaan sche ingénieurs en ondernemars zijn on langs in China aangekomen en zullei onverwiild met de voorbereidende studie een aanvang maken tôt het in staat bren gen van het groote kanaal, dat seder eeuwen als groote verbindi-ngsweg diend. tusschen Noord- en Zuid-China. De pro motor van het ontwerp is de Amerikaan sche Lngerueur Jameson, die er seder 1912 aan het werk is. Men verzekert, dat het in staat brengei van dit kanaal, behalve dat het China eei nieuwen en belangrijken verbindingswej zal verschaffen, zou bijdragen een uitgo strekte moerassige streek droog te leg gen. Onderhandelingen werden destijd: reeds tusschen Washington en Pekin^ gevoerd, de Vereenigde Staten namei op zich het noodige geldl tôt het werl voor te schieten. Zij werden onderbrokei door den oorlog. Men zou zeggen dat zij sedertdien wee: opgenomen en ten einde gevoerd werden E)e leening zou gegarandeerd zijn door d< scheepsvaartrechten op het kanaal. AAN DE UNIVERSITEIT VA^ DORPAT. — Men telegrafeert aan he Radio-Agentschap : Drie professoren aar de Uniiversiteit van Dorpat, Dr. Y ou rie: Gross, Dr. Zazamann en baron Strem-berg hebben hun ontslag aangevraagd leRgevolge der afkondiging van d* Ukase, welke verordent dat de lessen aar de Universiteit voortaan in het Russiscl moeten gegeven worden. Naar "men weet heeft de Lijflandscht stad Dorpat gedurende langen tijd een Duitsche Universiteit bezeten, welke in 1891 werd verrussischt, gelijk de stad zelf, die op verordening van den Tzaar in 1893 haar slavischen naam Yourief hernam. ARBEIDERSWONINGEN IN NE-DERLAND. —De Telegraaf » meldt : De gemcenteraad van Hilversum be-sloot over te gaan tôt den bouw van 180 arbeiderswoningen. De kosten zullen 500.000 gulden bedragen. HET BENUTTEN DER BELGISCHE AFGEVAARDIGDEN IN HET BUI-TENLAND. — De « Métropole» oppert een nieuw gebruik van het Belgische parlementaire werkvermogen, hetwelk een soort van nieuwe vrij origineele vertegen-woordiging daarstelt van de Belgische bevolking in het buitenland : « In den buitengewonen toestand,waar-in de Belgische regeering zich geplaatst ziet, zegt het blad, moet zij wetten maken buiten de medewerking van het Parlement. Zouden onze zich in ballingschap bevindende parle men t s leden, indien zij niet ten getale zijn om een parlement sa-men te stellen, bij de Regeering niet met goeden uitslag dien roi van tusschenper-scon kunnen vervullen, welke tegelijk voor de regeering noodig is en voor de bannelingen nuttig zou kunnen zijn. » De « Métropole » acht, dat niets ge-makkelijker is : « De gedeputeerde X..., die met de vluchtelingen de smarten der ballingschap deelt, zou niet langer de afgevaar-digde moeten zijn van Y... Tegenover buitengewone om stand igheden, moeten er gelijksoortige maatregelen gesteld worden. De gedeputeerde X... zou bij de Regeering de Belgen moeten vertegen-woordigen uit de Engelsche, Fransche of Hollandsche streek, bij wie hij geaccre-diteerd wordt. Het is niet voldoende dat het tiental parlemenstleden, die wij in En-geland tellen, er te Londen een bureau op na houtlen, van welks adres iedereen onkundig is, opdat die leden den dikwijls zeer pijnlijken toestand der Belgen rn En-geland kennen. Zij zouden, met goedvin-den der Belgische regeering, de verdedi-ging op zich moeten iiemen van de belan-gen der over de verschillende districten verdeelde Belgen. » Dat zou uitstekend zijn volgens de « Métropole » : « De Regeering zou op die manier op de hoogte zijn van den toestand van elk der drie groepen bannelingen en zou de dikwijls zeer onzachte verwijten voorko-men, welke wij tôt haar hooren richten. En voorts, zouden aldus tenminste de parlementsleden de vergoeding recht-\faardigen, wr.Iko hun nog altijd uitbe-taald wordt... » Modelfabriek^n Sociale Voorzorg Sedert enkele jaren bestaat er bij t sommige groot-nijveraars een loffelijk . streven hun fabrieken, niet slechts zoo » praktisch mogelijk, maar tevens zoo . schoon, zoo gezond en zoo veilig moge-. lijk voor het werkvolk te inaken. In aile ; kultuurlanden der wojeld werden pogin-x gen, in d;cn zin gedaan, met het meeste succès bekroond. En het is een betee-ke.nisvol feit, dat geen enkel dier groot-nijveraars er een slechte zaak aan gedaan heeft. Wij wijzen hier slechts op de Natio-J nal Caah Co te Dayton (Amerika), de ' chocolade-fabrieken Cadbury, te Bourn-" ville (Engeland), en in onze onmiddel-lijke nabijhe,id zijn de « De Beukelaers 5 Fabrieken» te Antwerpen een gelukkige poging in denzelfden zin. " Onder dogene welke in Duitschland bestaan hebben er twee gemeend zich niet te mogen onttrekken om aan de Brus-selscbe tentoonstelling deel te nemen. Het zijn : de A. E. G. en de Keksra-briek H. Bahlsen, te Hannover. Deze beide fabrieken munten uit door de wijze waarop zij, door goede keuze van medeweirkers, er in gelukt zijn de kunst met de vereischten van de moderne nijve.rheid te verbindeu. HoeVelen zijn er niet hier, dio maar al te gemakkelijk zeggen « 't is maar een fabriek n en door dit eezegde al het leelijke, al het aanstootgevmde, al het onaangename van vele fabrieken willen vergoelijken. Deze gedachte, waarvan het valsche te bewijzen hier buiten mijn bestek valt, is een gevolg van een au-dere gedachte : « het is maar voor het werkvolk ». Juist alsof die niet evenzeer recht hadden ip een menschwaardige omgeving te le,ven ! Dit laatste te berei-ken 's een van de groote. punten van den modernen socialen strijd. Een zekere reeks fabriekeigenaars zijn er wel voor te vinden om aan hunne werkhuizen een bouwkundig karakter ' te laten geven, doch hechten geen of niet voldoende belang aan dru vorm van de produkten die zij vervaardigen of aan de manier waarop zij onder het publiek komen. Nemen wij als voorbeeld de Sunlightfabrieken, die op een prijzens-waardige. manier gebouwd en ingericht zijn, en vergeîijken die met de onoog-lijke wijze, waaronder hunne produkten in den handel komen. Hetzelfde verwijt kan haast zonder uitzondering, tegen aile fabrieken gericht worden. De wereldberoemde, evenzeer als de kleine firma, is er aau onderhevig. Als we eeti toestand zien die zoo algemeen is, moet de oorzaak zeker verder liggen dan in de betrokken firma's. En zij ligt voor een groot deel in slechte vakkennis. Daarop verder in te gaan, kan nu mijn doel niet zijn. Maar juist omdat het kwaad zoo verbreid is en zoozeer overal woekert, is het ous zoozeer een genoe-gen over de A. E. G. en over Bahlsens' Keksfabriek een woordje te reppen. Iedereen kent de A. E. G., waarbij hier in België de woorden « Union Electrique, » gevoegd worden. Zij bezit de grootste tabrieken van elektriciteits-apparaten in Europa ! Wat dit zeggen wil, bewijzen de volgende cijfers : Jaar-lijks worden ongeveer 125,000 dynamos elektromotoren, en ongeveer 250,000 kleinere apparaten vervaardigd,waarvan de waarde ongeveer 100,000 milh'ocn mark bedraagt ; 14£<00 personen zijn er aan den arbeid. Deze enkele cijfers geven een denk-beeld van wat de gebouwen moeten zijn waarin zoo gewerkt wordt. Het waarde-volle van dit kolossale gebouwencom-plex is de bouwkundige vorm waarin bouwrneester Peter Behrens deze hoogst moderne en geweldige fabriek heeft we-ten in te kleeden. Het bestuur der A. E. G. heeft de groote verdiensto gehad, deze krachtige moderne persoonlijkheid aan zich te ver-binden, eerst voor het leveren van ont-werpen van modellen voor booglampen, ventilatoren en aile voorwerpen dienend tôt gebruik met elektriciteit, daarna is hij boiuvmeester de.r maatschappij ge-worden. En hoe hij hier zijn taak heeft vervuld blijkt uit de groote montagne-hal en uit de fabriek voor hoogspan-ningsmateriaal. Een nieuwe ongekende vorm werd hier ge.vonden voor. de nieuwe nijverheidsbehoeften. Maar dit niet alleen ; overal werd de meeste zorg gewijd aan luchtige rn go-zoude vertre.kken aan mime zalen en plaatsen De gezondheid der werklieden werd zeer in 't 00g gehouden. Een gewichtige vondst van het bestuur mag de oprichting van het Ge» zondheidsmuseum heeten, Daarin fcun-uen aile bedienden eu werklieden zich

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.