ABONNEMENTSPRIJZEN : Voor één maand 1.75 Voor 3 maand 6.— Voor 6 maand 10.— Voor één jaar 18.— Redaktie, Beheer en Aankondigingen : 44, ROODESTRAAT, 44 ANTWERPEN Vrijdag- 21 Dec 1917 - 3de Jaarg. Nr 351 ^rijs e Ceatiem voor - elgië AANKONDIGINGEN: Tweede blad, den regel 2.50 Derde id. id. I.— Vi-rde id. td. ...... 0.50 Doodsbericbt 5.— Elke medewerker is pérsoonlijk 8 verantwoordelijk voor zijn schrijven, I en bindt niet heel de Redaktie. HET VLAAMSCHE NIEUWS ^ERSCH'JNT 7 MÂAL IN DE WEEK De opstciraad : Raf \ERHULST, Dr. Aug. BOIÎMS, Hoogleeraar Alb. VAN DEN BOANDU ; met de vaste medewerking van Hoogleeraar Doctor Antooo JACOB S TAD MECriELEN OP ZATERDAG 22 DECEMBER A. S., OM 7 1/2 UREN (T. U.) Groote Volksvergadering OPGELUISTERD DOOR SYMPHONISCHE ORÇESTUIXVOERXNGEN. ONDERWERP: DE WERKERSBELANGEN IN VERBAND MET DE VLAAMSCHE BEWEGING. SPREKERS: H.H. LAMBERT STEVENS EN JEF VAN EXTERGEM. TEGENSPRAAK WORDT GEWENSCHT. I^OKAAL EN UCJR WORDEN OP DE STROOIBIIJETTEN BEKEND GEMAAKT. Officieele berichten VAN LUI1SCHE ZiJùE DUITSCH AVONDBERICHT Berlijn Woensdag 19 December. — Offi-cieel : Van de gevechtsterreinen niets nieuws. UUS s .-niiilii. iiJDE Weenen, oWensdag 19 L'oceniber. — Offacioel : RliS&làCii fcN JKOcMcbiViCli ûtVfcCHTSTERREIN W apenstiL»uuid. ITALIAANSCH Gt VECHTSTERUEIN Ten Oosten van de Brenta hebben de troepen van ae vier&e U.-H. <iivisxe îulanterie en het 7e regim. infanterie onûcr doeilreflendé niedewerking der artillerie, ondanks het on-gansiige weer; de vijandêiijke steinngen bij en tsn Oosten van ae Lepre en aen Monte Asolone (ten Zuidoosten van ban Marino) stornieuderiiand genomen en bij het alsiaan van vijandelijke tegenaanvallen de voordee-len op den Monte Asolone nog uitgebrcid. 48 offici^ren en meer dan 2U00 man zijn gevan-gen genomen. l'eu Oosten van de Monte Solarolo hebben Duitsche troepen opnieuw vijandelijke aan-vallen afgeslagen. Uti îUaKSCHE ZïJDE TURKSCKc ERONTEN Konstantinopel, Uinsdag 18 December. — Of-ficieei : .Len nieuwe aanval van den vijand op onze fi&î-lingen bij fcl Avoedis en ton Oosten daarvan is ai-gtsiagen. ii/iders geen nilaiiUiiTtgeveoliU'.]] la^ar kritcnuge wer&zaamneki van net geseiiut. m FR6SSCHE ZIJOE WESTELIJK ÙL v nCHTSTfcRRElN Parijo, vvoensaag 19 uecemuer. — unicieel : In ae streeK. van juvmcuari, oenooruen het boscn van caurérvs, aisuiede in ae vaKK.cn van aen Haranann^iveilcruopj en van ùcnon-hotz, m. woéure, weûerzijuseno bescmetingen. iîen Duuscne overvai op ae l-ransene loopgra-ven vôor negneutile is aoor ons vuur ge&Luit. iiij tu&scnenpoozen geschutvuur op ae rest van het front. VA* ENaEibCHE ZIJOE WESTELIJK GEVECHTSTERREIN Ivonden, Woensdag 19 December. — Offi-cieel : lijdens den nacht is een vijandelijk over-val-afdeeling ten Zuidoosten van Guçmappe door ons vuur teruggedreven. Andere vijandelijke overval-afdeelmgen deden een aanval op twee onzer posten in de nabijheid van Avion. Twee van onze mannen worden ver-mist. Als resultaat van de tevergeefsche vijandelijke overvallen, in den aigeloopen nacht, bij Passchendaelc, namen wij 14 man gevangen en maakten 4 machinegeweren buit. Het vijandelijk geschut toonde een aanzien-lijk« bedrijvigheid in de nabijheid van het Ploegsteert- en Polygon-bosch. m ITÂLiËâNSCHE 2IJDE ITALIAANSCH GEVECHTSTERREIN Rome, Woensdag 19 December. — < -ffieieel : In den loop van den dag van. gisterenj den zè-venden van den s^ag tu&schen Bren:a en^ i'iave, heeft de vija-nd bijna uitsluitend zijn inspanning op den vooruitspringenden Monte Solarolo sa mengetroken. Om eii uur, nadat er urenlang een zeer hevig vuur gewoed had van den dell'Orsepas Lot bij Salvon, hebben iniahterde-kolonnen uit het Noordoosten en liet Noorden een aanval gedaan op ouze steMingen. De eerste kolonnen, die van de Zuidoosteiijice helling van den Spinocia kwa-men, werden door onze artillerie en door het zeer krachtdadige gekoncentreerde vuur der Fran-sche batterijen ontvangen. Zij moeaten' wijken. Een geheele divdaà'e Duitsche jager», voorafge-gaan door aanvais-detachementen begaf zioh op den Monte Soierono en op de Noordelijke helling van den Val Calcino. Onze troepen boden taaien togenfiand en de vijand, die n* een verwoeden strijd door ona vuur gedeeimeerd en door onze tegenaanvallen uitgeput waa, moeat zijn aktio staken en naar zijn linie terugkeeren. Wij maak. ten kiijgsgevangenen en veroverden eenige' machinegeweren.In de streek van den Brenta-pa» is een aanval van de vijandeiijke infanterie afgealagem. door ons vuur. Op de rest van het front blijft gevechtabedrij-vigheid zeer matig. THLHGRAMMEN EENE MINISTERIEELE RRISIS IN ROEMENIE De < Djen» deelt mede dat Bratiaiioe aan den koning het ontslag van het geheele kabinet heeft aangeboden ; de koning heeft nog geene bealiâ-fidng genomen. DE STRÏJD TUSSCHEN CLEMENCEAU EN CAILLAUX In de kommissie van onderzoek, wtlke tôt het opheffen der parlementaire onschendbaar-heid ten opzichte van Caillaux heeft besloten, heef-t Caillaux zich verdedigd. Hij betoogde dat hij het recht der volksvertegenwoordigiag om over de vraag van oorlog en vreae te be-slissen, evenmin heeft overschredeu als te ziiner tijd Clemenceau dit heeft gedaan, t«n deze te^en Briand's voorbereiding van de ba-loniki-expeditie aile raderwerken in benegiag zette. Hetgeen Clemenceau destijds aan le-genwerkende propaganda in Engeland he;-ll gepresteerdc zou slechts ten deele bekea.l zijn. zeide Caillaux. Clemenceau heeft een alge-nieene tegenspraak in de pers laten versclur lien, doch daar hij geen bljzonderheden mcde-deelde, kwam het de kommissie gewenscht voor om nadere onheldering over deze gewich-tîo-e épisode uit den w ereldoor'og te verkrij-gen. Slechts twee leden der kommissie, de voorzitter Andrieux en Lairolle, gaven den raad het bij het eerste verhoor van Clemenceau te laten (naar men weet heeft Clemenceau den eersten dag voor de kommissie het woord gevoerd), daar de bevoegdheden der kommissie te zeer zouden worden uitgebreia, door ververwiiderde gebeurtenissen in de be-raadslagincren op te nemen. Tntusachen is Clemenceau ten tweede maie gehoord. De minister-pre^ident be^prak nller-eerst het verbliif van Caillaux in Itahë en de door bemiddeling van den Franscrher. gezant ei. Rome, Barrère, ontvangen benchten. Cail- x had betoogd dat Barrère zijn persoonli]- ke vijand is en daarom verdachtmakende mededeelingen over hem naar Parij s heeft ge-zonden. Hiertegen protesteerde Clemenceau ; Barrère zou slechts hebben meegedeeld, hetgeen de Italiaansche minister ^onnino hem had opgedragen om te vermelden. Clemenceau zeide dat het hier gaat om een kwestie van vertrouwen, met alleen voor de Fransche doch ook voor de Italiaansche regeering. Nadat Caillaux had verklaard dat zijn ver-houding tôt den op zoo geheimzinnige wijze om het leven gekomen Almereyda voortsproot uit het feit dat hij dezen publicist dankbaar-heid was verschuldigd, daar deze in de zaak-Calmette voor Mevrouw Caillaux in de bres was gesprogen, sprak-Caillaux tevens de be-schuidiging tegen als zou hij te Rome den weg tor cen konkordaat tusschcn Frankrijk en het Vatikaan hebben willen effenen. De «Figaro» drukt zijn bezorgdheid over den gang van zaken uit. Het blad vreest dat de voor Donderdag verwachte Kamerdebatten zich tôt een bespreking van den algemeenen toestand zullen uitbreiden en dat de aanhan-gers van Caillaux zulien trachten het minis-terie-Clcinenceau ten val te brengen, om Caillaux te redden. Opmerke:ijk is, dat de kommissie van onderzoek het voorstel van Caillaux, 0111 de voomialige minlsters Ribot, Briand en Painlevé te hooren, heeft afgewe-zen.ROEMENIE EN DE VREDESKWESTIE «Daiiiy News» deeit- mede dat de Iî-oemeen-bohe-gozant te Londen door tussehenkumst eener te J usdy geakredjteerde meutiale mogendheid van de ivoemeensche regeenng bericht Jieeft ga-kregen dat Koemenaë op A Jaaiuari vi'odesonder-iianuelLngen zal beginnen, SERVIE EN DE VREDESKWESTIE « Morning Post » deeit mede dat-de Servische rcgeeiung eeue kolàektieve aanvraag tôt de iin-Lentemogenaneden heeft gei'ielit met betrekking tôt ae Kwesiie van waj-enstiistand en vredeaon-dernandeiiugon in het Oosten en op den Baïkan. WORDEN DUITSCHLAND EN RUSLAND « BONDGENOOTEN? De a Temps», het met 't Iraneche ministerie , vaai ouiteii'ianasche zaken in kontakt staande ra- , njsche b^ad, bespreekt de houding, die de JtÇai- w;»i.te tôt ausver tegenover de maxjiuaiistische re- ( geer.ng in Kusiana lieoft aangenomen I Men kav'jgt den indruk — zegt de « Temps » — < dat de onaoriiandeiingen over cen-wapcnstnstand | ius3onen Ruôland en de (Jentraien siecnts eeni 1 etapipe zijn op don weg, due naar een vei'Oond ' ieidt. De Duatsche xegtering w>iil niet de onzij- ' aigheia, xnaar de vriendschàp van Rusland vor- I v.-.r .-ci* — aïs inen etns ovoi een afzonder^ijkun ( vrede gaat onderhandelen, zal het sluiiten van een j verbond met de ekonomische govolgen daarvan Klechts een kweetie van tijd zijn. De « Temps » meent derhadve, dat het weliicht ! veistaindiger zou zijn, als de intente er van af- < zag, den maximalisten moeilijkheden in den weg i te zeggen, doch ze veeieer door een praktisoh po-lifcieii ],rogram vodr z:ch te winnen zocht. DE VREDESONDERHANDELINGEN MET RUSLAND , Weenen, 19 December. — Uit het oorlogs- j perskwartier wordt gemeld : Bij de vredes-onderhandelingen, welke dezer dagen te , Brest-Litowsk beginnen, zal .het Oosten- ! rijksch-Hongaarscli legerbestuur worden ver- : tegenwoordigd door den bevelvoerenden ge- j neraal van het 23ste legerkorps, Csicseries von _ Sassany. Aan zijn persoon worden toegevoegd de luitenant-kolonel van den generalen staf, | Plermann Pokorny, de majoor van den gene- ! ralen staf, Edmund Gleise von Horstenau, de kapitein ter zee Olof Wulff, en als pérsoonlijk , adjudant de eerste luitenant Uman. Von Csicseries bsgeeft zich morgen naar Brest-Li-towsk.Volgens de bladen heeft Csicseries als Oos-tenrijK-Hongaarsch officier van den generalen , staf aan Russische zij de aan den Russisch-Japanschen oorlog deelgenomen. Berlijn, 19 December. — De a Vossische i Ztg. » schrijft : ( Naar we hooren, is Delbriick, voormalig • staatssekretaris van binnenlandsche zaken/ die nu als professor in de volkshuishouding : aan de hoogeschool van Jena werkt, op het ! oogenblik te Brest-Litowsk. In politieke kringen gelooft men, dat Dr. 1 Delbriick tôt het dienen van raad voor de ' Duitsche vredesonderhandelaars in ekonoini- ' sche aangelegenheden bij die onderhandelin-gen zal meewerken. Naar we verder vernemen, heeft Helfferich, : de gewezen onderkanselier, wien opgedragen werd om de ekonomische, met het sluiten van den vrede verband houdende kwesties v^r de •regeering te onderzoeken en op te he'deren, nu ruimer bnreau's aan de Onder de Linden 78 betrokken. Ook is hem geheimraad Albert, die wegens zijn werkzaamheid als rijkskommissaris voor de wereldtentoonstelling te San Francisco bekend is, toegevoegd. TER ZEE Een Amerikaansche duikboot gezonken Washington, 19 December. — De Amerikaansche duikboot « F 1 » is den 17n December in de territoriale wateren lijdens den mist door de duikboot « F 3 » geramd en gezon-ken. Er zijn 19 leden der bemanning omgft-komen.Een Framche kruiser getorpedeerd Berlijn, 19 December. — Havas tnaakt offi-cieel bekend, dat een oude Fransche kruiser, • de «Chatau Renault» (8000 ton), die gebruikt werd voor transportdiensten in de Middel-landsche Zee, op 14 December door een duik-boot werd getorpedeerd en gezonken is. De soldaten, die zich aan boord bevonden, wer-den gered, doch van de bemanning worden 10 matrozen vermist. De duikboot werd vernield. Het Wolffbureau verneemt, dat te bevoeg-der plaatse van dit geval nog niets bekend is en hoopt, dat ook in dit geval de vernieling van de duikboot weer zal blijken Entente-fantasie te zijn. Parijs, 18 December. (Officieel.) — Een onzer oude kruisers, de «Chauteau Renault», voor den transportdienst bestemd. is den 14n December 's ochtends getorpedeerd en gezonken. Aile troepen, die aan boord waren, ziin gered. Tien matrozen worden vermist. De Duitsche duikboot werd vernield. VAN BERLIJN TOT MESOPOTAMIE Berlijn, 19 December. — De- vlieger-kapi-tein Plans Hesse i^ van Berlijn door de lurht te Mossoel fMesopotamië) aangekomen. Hij heeft den weg van 10 dagen in 34 uren afge-legd.HET KIESRECHT IN ENGELAND Londen, 19 December. — In het Hooger-huis is het ontwerp tôt wiizigihg van het kiesr«cht trrrr^o lezirig nangeî^omeîi. Een Lofbaar Werk R«?ds ia wedestijd deed het pijn aan 't harto, wannieer men, gedm ndc den Wm'u-r, langs ee,a volkswijk kwam, en onze door de samenleviii^ s , lmo^-dcriijk bchaudelde zusîers en breeders, — gehuld in een scliamele, soir,s linv^ looze klecd-mg, welke iicn niet kon be-schermen legc.n den guren vorst, — voorbij zich voclde gaaa, b.bbereid vân de koude, met een wezenjooze uildruk-king over het aangezicht-, en een a,ng3tig. wanhopendi.a bl:k in de oogen... In ,nog veel sterkere mate bevangt 11 hetzelfde schrijncnde gcvoel, zoo g( thàns door een voîkswijk gaa'.. Immevf de « sehamele, soms havelooze kleedij i: vormt thans nog slechts lompen. Al; men daarbij denkt aa,n de zeer onvoldoen-de voeding, waaronder wij thans bijna allen moeten lijden, doch de armen in oranocmel'jke mate méér, ea tevens ir ùanmerkiiiig ncerat dat wel duizendeu to:a kolen in de magazijnen liggen opge-hoopt, maai, door den moedwil onze: wroede stedevaderen, nog gec^n enkek bedecling plaats greep, — dàn is het on-mogêlijk dat niet uwe.gedacliten afdwa-len naar een kamer waar geen vuut brandt en waar de kinderen hun moodiai smeeken om een boterham, we'.ke zij lier: niet kan geven. Dit was bij mij ook het geval toen ik Woensdag 1.1. — het vroor dat 't kraak-te, — door de vierde wijk moest gaan, om het « Openbaar Verwarmijigslokaal >: van de « Yereeniging voor Maatschapne-Iîjk Werk », in de Kloosterstraat, te be-zoeken.Doch miin nare overwegingen verdwe-nen als bij tooverslas-, waTineer ik in het verwarmingslokaal binnentrad. Hecrlijk warm dat het er was ! Ruim 150 vrouwen cn.maonea za+en et dicht opeongepakt en luisterden er met gespannen aandacht naar wat Pol de Mont vertelde. Het is waarliik n;ct gemakkeliik menschen van reeds gevorderde.n leeïtjjd, die, voor het meerendeel, niet het ininste onderw'js cntvinnen, te boeie.n door een vertelling. vooral als die vertelling dan nog voor doel heeft bij hen het gevoel voor de Itiiîi-1 te doefl ontwaken. 't Was Tiakkend wanneer snreker zeg-de dat hii. door ovorlast van wërk en ook omdat hii reeds eeniesztas otid bew>n te worden, ",n den laatsten t'id mei-m.nals geon toes'emmend an^wbord had lainnen geven wfnnecr hem pevmri^d w'cd een voofdracht te hondcin, maar hoc hij thans. zonder dralejj aattstonds had toe-sc^errd ee,n vertehmr te hotiden voor de bezoekets van het VerwairmintrslokfftiJ. De i^rîifveér dnnrfoe was. dat hij besefte lire zi'i thaJls stoffelijk aan a1 le? te kort hebben en hen dit voor eefvVen t'id îy"'ï!o doen ver<rete,n, door hen een weinig p-ees-teliik voedsel en p-enot te versehaffen. Immers een menr-rh heeft niet alleen be-hoefte aan stoffelijk, maar tevens an,n gees+eliik voedsel. Het heofdbestpnddeel van dit laatstp is het smaken van knn^-genot. lîen n'ikaard. die milioenen bezit. is. wanneer hij geen gevoel heeft voor de rehoonheid. voor de laitist, op verre n:i niet zoo pelnkk'g als ee,n arme, die dit gevoel wèl bezit. D'c n'ikaard kan zich met ziinl gc1d lekkeràiien, al wat z'in hartie lnst, tôt zelfs vrouwen aanschnffc:n, maar wat hii "iet ka,n koonen, wat hii zich niet kan aan=chaffen. voorceeri gcld '+er wereVl, dat is, — wa.nmeer hij vr- n'et Ix-zit — de l'efde tôt het schoone. tôt de kmnst. Kunstgenot is niet te koon°n. — d:'ar. v°a kan eenieder. a"'n en riîk. o"er.iietcn wanneer het een ,natmirlijke aandrift in hem is. 7 c-, O-0 in h e won d eri n cr~ stn o* troo-i- e^n mach in meé™terwerk oi" ^ii1 in de 1 e?1'n.0" van fi^ H^cV. ^inn p-eet tre -n die oo"-nnvl-i-i-en i^n «fonîp, tin<? zelfs de cllende welke re soi": te verdnren tiebt. Wainneer ik dus in u de kiem kan lcg-gen van begoestering voor de kunst, dan zal ik u ee;n grooten dienst bewezen hebben, want door het vatbaar zijn voor het schoone, zu!t ge dikwtrf niet meer den.. ken aan de armoede welke ge te verdnren hebt en aara het jfschuwelijke: nionster-achtige va,n de tijden welke we nu bele-ven.Dezen morgen, toen ik buiten kwam, was het gewe'.dig koud, maar de heinel was zôô prachtig en de zo:a schittexle zoo heerlijk aan den blauwen hemel, dat ik de... koude — dus de stoîfelijke e]lc.n-de, — vergat, om slechts oog te hebben tôt het schoone dat de natuur ons biedt, wat een onderdeel van den geestelijken rijkdom vertegei'woordigt. Hoe anr. ge ook zijt, miemand kan u beletten te genieîen van de zon, — te ziea hoe de witte, grijze of grauwe wolken dartel door de lucht drijven, en daarot) onzen Toren, welke ge op bijna al!p plaatsen van de stad kunt bemerken, als 't ware te zien wegzweven. En dan, bij zonsondergang, wanneer de zon in een rôoden gloed, ginds achter de boomen op St-Atwieke wegziukt, i.-liet of zij knssen toewerpt naar onzen Toien, — zijt ge daar nog nooit door ge-troffea geweest? Als ge i,n de stad-zelve eens wilt rond-kijken, is er ook zùôveel schoriis te he-zichtigen. Bijna op elke plein, iti elke straat is er iets dat u kan treffen doot zij'.i schoonhe'd. Doch, —e,n hier hef ik verwijtend den vinger tegen u op, — de meesten onder het volk hebben geen oog voor onze ku'Tsttempels, maar zijn regelmatige be-zoekers var. de lîiiUema's. Ik weet wel ge zult ter verolltschuldiging inroepet dat het in de kinemazalen warm is. cr: ik kan opoerbest begrijpein dat ge bijnr dààrom ui'sluitend de kinema's bezoekt Tuis1- om die reden is het werk, hier dooi de juffrouwen ingerieht, zoo loffelijk daar. door u in een wa-'me zaal te later zitteh, waar genuttigen arbeid kunt ver r:chten g'j u en nwc kinderen, — w-e.'V die neemt sre bijna al'ijd tnee,-—aan der verderfeliiken invloed van de kinema': te onttiekken. Eveuwel aiiet alléén door in deze zaal 1< te komen zitten kunnen wij oiis verwar- ê nrea — door een mooi bock .e lezen, ec ' ° schoc® lied te hooien ziugen, een prach-tige schilderij le zien, of de kunstgebou- v wen door onze voorvadercn opgetrokken v te bewonderen, voelt ge uw hart warm en ^ vergeet de koude rond u. J In ans Muzeum van Schobnc Kunsten 1 zie ik'U ook zoo weinig. Nochtans is de ' toegaUg vr:j elken Doueler- cri Zoudag. Hol ge ook gekieed zijt, — iedereen riiag < daar komen ger.iieteu van hetgeen met ( toebehoort àan mij of aan het stadsbe- < stuur, maar aan u al'en : de onschatbàre 1 meesterwerken door Kubens, Van Dijck, ' Tcniers, ernz. gewroeht. Ook zijn ei t'allen kaàt in onze sitad bibhothekeii. Ik kan u met genoeg aaii-raden vooral veel te lezen. Wanneer ge ■ verslonden zijt i,n het lezen van een bock, — zult ge niet licht aan uwe stoftelijke armcede denkea. j Spreker brengt een paar gedichten, — « Drocve T jden » cra « Iilaprozen », — , ten genoore. Toen hi] op het laatst vroeg | of de aanwezigea door het hooren voor- s dragen van die paar stukjes met vergeten ] waren al het droevige van de huidige i tijdsomstandigheclen, moesten al de toe- i hoordters toesteminend knikken. We'nu die gedichten zijn, op kunst- 1 gebied, mctig, vergelcken bij grootsch" kuastgewroclilcn. Zoo uwe geest en, ge- ^ moed voor deze laatsten vatbaar waren, zoudt ge biina .nooit meer denk' n aan het te-kon dat ge nu hebt voor wat be-treft Stoffelijke geii:etingen. Daarom raad ik u dr'.ngend aan, te lezeii, véél te lezen _ en wanneer zich slechts de ge'.egenheid biedt onze muse i te bezoeken, en, zoo ge eenige ver- j strooiïng wilt zoeken, want de boog moet , .niet altijd gespannen staan, in plaais van , naar de kinema's te loopen, onzen Nedcr- , landsclitn Schouwbmg te bezoeken. Al-dus zult ge u\v'- gezondheid niet onder-mîjfflen door voortdurend te filosojeeren over de vraag «Wanneer zal het huidige S oorlogswee eci.a optiouden ? » De vredes- j, klokke.n zullen iniden v6ôr ge het besef er zult van hebben, en — wat meer is - s ge zult als een gclouterd mcnsch uit de- , zen oorlog komen. Luide toejuich'ngen begroct'.cn deze , prachtige n vertelling », Mej. A. Mo'.telmans bedankte op har- ^ telijke wijze den spreker, die moest be-loven zoer in 't kort terug te kometi. ^ Daarna hadden we gelegenhekl bel v Verwnrimngslokaal cens geheel te door- j loopen en — wat ons ten zoerste opviel, i, — de gt-sprekken der eenvoudige vrou- e wen en man.nen uit het volk, die wellicht v • nooit eeu voordracht gehoord hadden, gingeu over niets anders de,n over het j, heerlijke dat hen was verteld ; wel doge- t( lijk een bewiis dat onzen Brabantschen leeuwerik, Dichter Pol De Mc,nt, den v juist«i toon had we'.en te vatlen orn ziju. p,_ toehoorders te boeien door hetgeen luj zegdf, Ka een'gen tijd kwam er echter stilte a en de vrouwen breiddmi kousen, of hiel-den zich met eeti ander handwcrk bezig, v — de mannen rookien rustig hun piibie, s — tèrwijl de kinderen hun huiswerk v maakten ot in boeken !aze'.i. £ Wat ons echter opviel was het gémis o aan lektuur. Zouden onze lezers eens niet b kuunen nazien of ze geen oude boeken, y tijdsehnlten, en/, hebben, waaraan ze geen waarde meer nechien ! Ailes zou h ui'erst van pas komen aan de n Vereeai- z g'.ng voor Maatsehappelijk werk », d De uirichters der Venvanningszaal v kouten zeer gemoedelijk met de bezoek- n Stcrs en bezoekers, en staan met de mets- « ten llunnet reeds op zeer verlrouwelijken t Voet. Ailes is er op echt-Vlaamsche,n leest e geschoeid.KemachUge Viaamsehe spieu- 1: ken en beei:enissen van groote Viaamsehe <= voonnarmen versiere-j er de wa.nden. De jùtlrouwen spreken niets dan " Vlaamscli, ook onder elkander. 't Is dus j niet zooals in ele Burgerlijke Spijshmzen waar de juftrouwijes tegen elkander luidop Pransch wauwelen, — ook met zekere nuiffige liecrtjes —■ en tegen de bezoekers uit de volksklas — dezen inoe- C to,n toch voelen daf ze « minderwaardig » a ziju — op een ailes behalve Beschaalde wijze Vlaamsch spreken. r. Wij verlieten de Verwarmingszaal met § den îndruk dat deze instelli.ng een gewel- ^ dige u tbrexlmg moét krijgen. w De Raad van Vlaanderen kan hier de- j' geliik werk verrichtcn. Ben zaaltje waar slechts 150 personen « plaats kunnen vinden kan immers onmo- " gelijk volstaan om tôt het doel te komen, ^ dat de inrichters zich voorstellen te be- i reiken. ■ u Twee, drie .groote zalen zouden ter be- j; schikkiug van het werk moeten staan. j Wat belet dat er een « Tooneelgezel- \ schap ». zangers, deklamators, oiiz., worden aangeworven om kosteleoze feesten te lloudcn? Ge zoudt het volk zien toe-stroomen ! En terloops kan er dan wel eens Prof. Lambrichts of Dr. Borms op-treden, om het Viaamsehe zaad uit te stïooien. , 't ls een éénige gelegenheid om de t meuscheu, oj) groote schaal, te bereiken voor onze propaganda. In die zalen zouden de lrnderen tevens t hun huiswerk kunnen maken, b.v. van c 5 tôt 7 uren. < Wij rekeaen er ten stelligste op dat de Ra id van Vlaanderen spoedig de handen i uit de mouw^en moge steken, en het werk t do << Verwarmi~lgszalen » op zfilke wijze ' zal uitbreiden, dat heel de werklooze be-volking er baat bij vinde. DEMOS. l ' ' Zie op onze 2de bladzijdei in feuilleton-vorm, de r^sceitie over het zeer belang-fijk» boekje « Kongo in Brand », uitge» geven door Ward Nevers. STAD en LAND vers vvicr abonnement met Nieuwja.'r ten eii de Ioopt, raden wij dringend aan dit zoo haast mogêlijk te iaten hernieim'en. Xen einde nuticloozê onkostën te vermijden worden de abonnçr. .sn buiten Ar.tuerpen dringeud verzocht zicli uiti.lai» tend tôt het posikaaioor hunner geiaeenie te wenden en daar hunne iiischrijving te hernleu. wen. Daar de tnana neerscliende papier, schaarscthte ons voor ,(et oogcnbfik vcrplicili aet getal abonn^menten te bepc.^en is het geraad-zaam de liernieuwing ZOO HAAST ÂiOûE-LIJK. te doen; dit 1... y.-dert tevens de rcgelma-tige bestelling. tit:t Beheer. PERSGEDINGEN. — Wij vestige" de aandacht op de volgende verordening, die verschenen is in het ambtclijk Wet-en Verordeningsblad van 11 December 191/7 : Verordening (voor Vlaanderen en voor W.allonië, zoover deze niet tôt het gebied van het 4de léger behooren) ter asnvuliing van de verordening van 13 Oktober 1914, betreffende de censuur der voortbrangseien van d- drukper . Aan cijfîr 1 van de verordening wordt het navo'gende als 4e lid toegevoegd : « Zonder toestemming van het Hoofd van hei bnrgerlijk bestuur (Verwal-tnngr.chef) mag geen burgerlijkï nach strafrechtsvordering ingèsteld worden betreffende een'g gsdrnkt werk, dai door de c nsutir werd goîdgekeurd. Iedere rechtsvordering waarvoor de verei:sch!e toela ing n'et ver'eend werd, is nietjg en van geener waarde. » Grosses Hauptquartier, den !3n No-vember 1917. Der Genera'quartie.' meister, Hahndorff, Generalleutaant. Brusseil, den 25n Oktober 1917. Cor Generaïgouv'rn-ur in Bî'glen, Freiherr von Falkenhansen, Generaiober t. DE EERSTE BÎERPOMPEN IN BELGIE. -— Wanneer z'jn de eerste bierpompen in de herbergen vorschenj"? Iets meer dan één eettw gclede.n <n Voor Gcn,t hebben wij een juistc-n datum. Een oud nummer van de « Gazette van Ge.nt » leert ons indcr.daad dat in deze stad de eerste bierpomp gèp'aatst werd den l(jden December. in de kelder-hcr-borsr u In de T.ent », Koornmarktj bij den Btiî»ang van de Parhdl'sstraat. Het was een gçbcurtcnis, die de geheele s'ad bezig h'eld... DE ER1E KINDEREN IN DEN OVEN (16 Decsnibcr). — lJen l(>n Ue-eember wordt onder hoel de Kristenheid de gescLieden.s lie,, dueht van de drie jon-geiingun, d:e in e.n gloeienden oven werden gevyorpcn, omdat zij nie: hadden vvi.icu neerkuiekji voor het afgodsbceld, dat d: koning van Babyfonië be volen had te aanbiddeu, maar gered werdeji door een engel 'uit den hemel gezondon, om.tîè vlaminén' te doove'i. Talrijke wee'dcrig geklenrde volks-pren'-en, stelleii deze jongelingen voor, te rniddeii van het vuur d.ji lofzang zin-geiielc : « Zij geloofd, o Heer ! God o'izcr vaderen ». Door sommigen wo:dcn zij Abdenago, Sidrac en Misach ge.ncemd, door aneleren Anamie, Azarie en Misaël. Driemaal op dezen dag htm lofzang aan te heffon, wordt door het ve k he-schouwd als "een mieldel om brandgevaar van zich af te weren. Een Gcldersch spreekwoord maant de riiken aan niet te eergetca,. dat oij het tijdstip waarop de Almanak horinnert aan den gloeionden oven, de armen, die geen brands'of hebben om hun haarden tç onderhouden, veel lijden. ERRATA, — Druk- of zetfouten be houven in oqh elagblad niet tôt ele zeld-zaair-heden. Wainneer die echter aanlei-d ng kunnen. geven tôt misvers'.aud wordt terechtwijzing noodzakelijk. Zoo meldden we giste;e;n eeu voordracht over « Het-Karakter der Vla:niugcn », te hou-den jn het vexbond k Voor Vrede en Vrij \'laandercn », dooi den hecr J. J. Ja-cobs : in werkelijkbcid zal dien avond dç heer J. J. Jaecks ;ls voordrachtgever optredeh. De Weiking van de Grocùiûgerwachtt Op Zk>ndag 23 December 1917, richt de Gro-ningervvacht van Antwerpen (looneel-aldeelingj een Gezellig Samenzijn in, dat zal plaats hebben in de feestzaal «Van Wezen-beke», Van Wezenbekestraat, 7-9, en aanvang neemt om 7 Torenuur. De leden met hunne geëerde familie worden vriendelijk uitgenoo-digd. Een bij7x>ndere inkomkaart voor vrien-den en kennissen zal-de led- il ter hand gestc'd worden. Ken aangename verrassing wordt de leden op oIl tee aaxi^eojuen. nua ge^cing-heid zal het niet ontbreken ! Op Zondag 6 Januan 1918, in de feestzaal a Eldorado», Van Wezenbekestraat, 8 : Lief-dadigheidsfeest, ingerieht dcor de « Viaamsehe Kunstvereeniging », ten voordeele van den «Kring voor Maatsehappelijk Werk». De Groen i n.ge r w aclit rs worden beleefd uitge-noodigd zich op dezen feestavond met den kontrooldienst te willen gelasten. Deze die hunne diensten aanbieden, moeten zich vôôr 30 December a.s. aan makker Léo Van de Velden opgeven. Zij zullen een vrije inkoom-kaart len rang vcxir hunne danie ontvangen. Al de leden hebben pérsoonlijk toegang_ op vertoon van hunne ledenkaart. De speelwijzer vermeldt o. a.: « Pax Hominibus... », heden-daagsche historischs s'chets vari Lod. Schelt-jens, en « Ontwaakt ! », lyrisch spel in één bedrijf en drie tafereelen van Léo Van de Velden. De muzikale leiding is in handen van den heer Joz. Watelet, leeraar aan het Ko-ninklijk Vlaamsch Konservatorium. Op Zondag 27 Januari 1817, richt de Groe-ningerwaclit een Groot Volksfeest in, in de feestzaal «Thalia». Opvoering door hare w«ik-kere tooneelafdee'.ing van het b'ijspel : « Strijd om het Meesterschap », van Gust. Dielemans en « Ontwaakt ! », van Léo Van de Velden. De toegang zal gansch vrij en kosteloos zijn. De Studiéafdecling vin do Wacht vergadert regelmatig om de veertien dagen, 's Dinsdags, te 9 Torenuur, in het lokaal, Prinsesstraat, 16. De eerstkomende zittingen hebben plaats op Dinsdagen 11 en 18 December a.s. De re^ds goed voorziene Boekcrij van de Wacht staat^en dienste der leden. De boeken, brochuren enz. kunaen de leden in bruikleen bekomen op de vergaderingen van de studie-afdeeling. Makker Driekoniugen werd met deze taak gelast. Ook worden door de Groen rittrenv oh t T - rrfrr-avonden ingerieht. Deze hebben plaats iederen Vri'dn?, in de feestzaal «Eldorado». Van We/enbekestraat. 8, en ^laan ond r dè leiding van de heeren Jef Van Hoof en Veremans. Iets voor ïedereri dag Clemenceau zakt deerlijk — « Indien ge Ca llaux niet vervolgt, treedt het mirusterie af ! » Woorden van Clemenceau tôt de F*anse ■ c ivamer 1 .. oerden van pcrsoonlijke wraakzucht en -van waâfl-zin 1 ■ . .. xaderlandsliefde van de groote Franjehe poliïiekers ! Die Ciéinc-nceau werp't zich op als de reelder van Frankrijk in ' dit hachelijk oogenblik. Hij duwt Painlevé uit den 'weg ; wr.r.gt door 't gewroet van zijn cllebogen Briand, Ribot, Barthou op zij en'dringt doôr tôt bij zijn doodsvijand Poineaié, om, in naarn van Frankr.jk's heil, het gezag voor zichzelven op te eischen i Hij weert de socialisten. ver-klarend dat hij hun steun ontberen zal 1 Sains patriae suprema lex! Honderdduizenden Fransche jongens en huisvaders wachten op z ju bevelen in de loopgiaven en roe-pen hem toe: «Waar en wanneer moeten wij sterven? Wanneer" oordeelt gij het oogenblik geko-men? Ave-, Cacsar Clemenceau, mosiluri te salutant! » En de burgerlijke César antwoordt doodeenvoudig : — lie, elle boweer mijn land nog te kunnen redden ; ik, professor in wil >-kraeht, ik, de ti'jger, die Duitschland verscheuren moet. ik treed af, laat miin vaderland, laat Frankrijk, laat het leger in elen steek, als ge mijn pcrsoonlijke veet-e 1 iet client en mijn vijand Caillaux met m de gevangen is werpt ! Word; de-Pa-rijzer Hiëron door de Ka-merleden ingevolgd — wat nog te zien valt? — dan zal hij hetzelfde zeggen tôt de rechteri : «Indien gij Caillaux niet verooideelt treed ik af ! » Al de '.'twingelanden zijn eender of ze Nero, F.lips II, Lodewijk XI, Crom-well, Frederik-\\ iihelm I, Robespierre, JN'apolecn of... Clémcnoeau heeten. Tout n'est-il pr.s fini quand ils ont dit : Je veux! Ik kan 't lijden van Nero en Napoléon, inaar van den burgersmensch, gênée.-lieer Clemenceau, die den moud vol neeft van republikeinselie grootspraak, ij het ctfenaf walgelijk. Caillaux zou den ouden tijger wel eens zeli m 't net kur.nuj vangen. Indien Clemenceau Zondag geen mini ter ine^r was, zou het 111 j niet verwonderen. Een tijger?... Phh !.. De soeialist 13ar-the r.ep hein toe : n Ge xnt geen djger, ge zijt maar een struisvogel ! « Hij stoiid daar op het spreekgestoelte als e-cn zeehcuj te kijken, Een bevvonderaar. van den man séluijft : « eJiémeneeau kijkt een oogenblik scîrerp in de richting van den onderbre-ker ; de wenkbrauwen hoog opgetrokken. de diep liggende oogen heel groot open. » Zal hij aan 't brieschen slaan,vraagt men zich e. n oogenbkk af. Dan draait hij ziiet ineens om, den iànderbreker den rug toekeerend en zegt tôt. de Kamer : Het eenige vourdeet van oud te worden, dat is dat men doof wordt. » I Kan heel geestig, heel raak, heel veruietigend zijn, doch voor ons betee-xerit liet... niemendal. Fn met zulke woorden wordt het lot vau een land beslist ! Wanneer hij zôô oud D, dat hij doof is voor aile rede en gezoad vorstand, da,ti is rnj de inan met om aan 't liooid te staan van een voik, vooral niet in dezen tijd. Zijn apôlogist vervolgt daarop : « t ls Wenveùjk o: hii niets veranderd is. Zijn geheele optreaen is even sioul als elf jaar geleelen en houdt in s.jaiui.iig aïs een vcrmeieLe t'oer op het siappe hoord. Men gevoelt dadelijk : als de art,est een van zijn overmoeeiige be-wegingen al te zeer zou overdrijven, zou hij zienzelf in den afgrond storten — maar Ces te knapper. dat hij onuanks zijn vermetclheid toch zijn evenwicltt weet te bewaren. » Een koorddanser dus ! En die oude han^worst verklaart dat Frankrijk met van vrede mag spreken ; dat Frankrijk moet doorvechten — voor wat? —; dat is de man die zegt (wij knjppen. uit het Kamerverslag) : « Ik geloof niet, dat de Bond van Volke-ren de noodzakel.jke konklusie van den huidigen oorlog is. Ik zal u een mijner redenen opgeven : indien gij mij morgen voorsteldet Duitschland in dien Bond toe te laten, dan zou ik daar niet in toe-stemmerc. (Devendig applaus.) De heer Raffin-Dugens (soeialist): Dus moet men de kiiemeu van haat aanwak-keren en de toekomstige oorlogen voor-bereiden? (Lawaai.) De minister-president : Wclken waar-borg kunt gij mij bieden? Gij biedt mij den waarborg van een handteekening? Maar gaat dan aan de Belgen vragen wat zij van de handteekening van Duitschland denkeu? » Wat de Belgen denken van de handteekening van Duitschland? Juist wat Marokko denkt van Frankrijk ; Egypte en de Boeren van Engeland ; Finlaiid en Polen van Nikolaa.; II 'en de Russisrli© regeeringen; de Pans, van Italie... n Frankrijk van Bngeland, de gansche £e-schiedenis door! Wij denken, met Godefroid Kurth.dat het papicren België van 1839 een klein Frankrijk was ; dat we met een Vhanisch-Ge maansch Vlaanderen wer-kelijk neutraal zouden gebleven z jn ; dat we verkeerd doden, tôt te Antwerpen toe, inschrijvingen te openen om in vredestijd vechtvliegtuigen aan Frankrijk aan te bieden ; dat het onze eigen neutraliteit verscheuren was gedurig Vive la France ! te roepen ; openlijk met Frankrijk aan te spaunen ; geheime ver dragen tegen Duitschland te sluiten met Frankr jk en Engeland ; te schreeuwen tegen de versterking van Vlissingcn... tn honclerd dergelijke zaken méér. : Wij défiki n verder dat zoo Duitsr^^^^^| 1and hier niet ware binnengevaller-vanwege de Entente het lot van

Er is geen OCR tekst voor deze krant.