dinsd&g 14 Augustus ifi7. erde Jaarjîang Nr. 225 Prijs : 0 Centiem voor geheel België Het Vlaamsche Nieuws Verschijnt 71 maal in de week AANKONDIGINGEN: Voor ééo niaand ' 76 j|- Voor 3 maand | Voor 6 maand j : 7oor één jaar ,a— jj Redaktie, Beheer en AankoJïdiginjgcn roodestraat, 44 ANTWERPEf* DE OPSTELRA AD : aî VERHULST, Or, Aug. BORMS Mb. VAN DEN BRAN DE Met de vaste medewerking van Hoogleeraar Docter Aatooc JACOB Elke medewerker is persoonlijk ver-antwoordelijk voor zijn schrijvea, en bindt niet heel de Redaktie. AANKONDIGINGEN: Tweede blad, den regel 2.5® Derde id. id. I.— Vierde id. id. 9.60 Doodsbericht 6.— Het Vlaamsche Nieuws VAN SUITSCHE ZIJDE nriTSCH AVONDBERÏCHT I Berlijn, Zondag 12 Augustus. — Offi- cieel : lu Vlaanderen gesehutvuur van afwis jtlcade hevigheid. lu het Oosten aan he Jal vaE de Trotussul eu benoordeia de Siiit», succesvolle aanvalsgevechlen. VAN OOST HONG.-ZIJDE Weenen, Zondag 12 Augustus. — Of ficieel : russisch en roemeensch gevechtsterrein Ten Noordwesteni van Focsani wierpei onze bondgenooten de Russen en Roe-mtnen verder terug. Aile pogingen dei vijiBdep om dit front door massa-aanval ion t« onttasten mislukten met zware ver-liezen voor den vijand. In het Oitoz-gebied viel ten Zuider van Grozesci ie vijand eveneems met ster-ktstrijdkrachten aan. Hij voerde op sommet plaatsen tôt twaalf van zulke aan vallen uit, die aile v66r onze linies ineer zakten. Het Soproner Honved^regiinein: n. 18 onderscheidde zich bijzonder. Ter ffesten van Ocna ging onze aan^al gun-jtig voorwaarts. Grozesci en Slanic wer den genomen. Onze troepçn naderen he' dil van de Trotuà Ten Noordoosten van Wama ju de Boe-kowina, mislukten meerdere Russisch« .invallen tegen onze hoogtestellingeu. I 1TXLIAANSCH gevechtsterrein Ai* de Isonzo werd de vijandelijki iichtverkenning met succès door onze tlitgers bevochten. Vijf Italiaanschc jliegtuigen werden geveld ; drie daaTval «oor Hauptmann Brumowski. balkanfront I »iT«randerd. VAN FRANSCHE ZIJDE westeujk gevechtsterrein Panj«, Zondag 12 Augustus. —• Offi-cieel : De artilleriestrijd is bijwijlen tamelijk ;fvig geweest in België im den sektor van Hurtebise en op de twee oevers van k'Maas, De Duitschers hebben versprei-îrtillerieschoten gericht op heel de tod Reims; twee burgers werden ge-food, een gekwetst. Kfilme dag overal elders. TELEGRAMMEN liebknecht Hriijn, 15 Augustus. — Het « Berli-t4î Tageblatt » maakt een verzoek open-der vrouw van den vroegeren so-^•demokratischen afgevaardigde Karl ueblmecht, om mede te deelen dat haar in het strafgevang in goede gezond-«®d it. Het bericht van Kopenhaagsche bla-over een ziekte van L/iebknecht is r* oajuist. "h entente en stockholm D.-v. . _ . Augustus. — JNaar aan de "°nvarts » uit Bugeland wordt gemeld ^dt het aftreden van Henderson daarin % beteekenis dat de Engelsche regee- r"? gecn solidariteit met zijn werkzaam- -fla ter konferentie overneemt. Voor het meent de « Vorwarts » : Indien Henderson-krisis er een voorspel van dat de regeeringen van Engeland, «lanj ^ Frankrijk m twijfel geraken_ zou mC;n kuinnen hopen dat de aan- ■^Kkcnde Entente-krisis een belangrijke SP flaar den vrede zal beteekenen ; al- niag men zich niet wijsmaken dat qpvolgers voor Duitschland op de , --'i zullein zinken en om vrede smee-t«n. ..jet beweerde telegram a,v den keizer aan wilson , ®erlijn, 13 Augustus. — De « Nord-tsch© allgemeine Zeitung » schrijft : J Londen^he « Daily Telegraph » iiceert uit de nota's van den vroege-^ Amerikaanschen gezant een telegram M. de Keizer op 10 Oogst 1914 ^ Pr«sident Wilson zou hebben< gezon-> waarin de voorgeschiedenis van Eng:elands deekieming aan den tegen-woordigen oorlog wordt uiteengezet. Wij zijn daartegenover b'.j machte vast te stel-len dat een dergelijk telegram van den Keizer niet- bestaat. Het is juist dat den gezant den ion Augustus 1914 een au-dientie werd toegestaan om hem gelegen-heid te geven aan Z.M. een bemiddelings-, aanbod van président Wilson voor te leg-gen. De persoonlijke boodschap van den président aan den Duitschen Keizer luid-de : « Als officieel hoofd van een der machten dee de Ha-agsche Konventie on-derteekend heeft, voel ik, dat het in over-eenstemming met art. 3 van bedoelde konventie mijn recht en mijn plicht is, U in den geest van ware vriendschap te ver-klaren dat ik iedere gelegenheid zal be-groeten om in het belang van den Euro-1 peeschen vrede te werken, hetzij nu, het-zij op gelijk welk tijdstip dat beter passen zou, om U en alie betrokkenen diensten • te bewjzen die U tôt bevrediging en vreugde zouden gedijen. » Dit voorstel geschiedde aldus in een tijd, dat de wederzijdsche legers reeds over de grenzen waren getrokken en het uitgesloten was de gebeurtenissen nog tegen te houden. Z. M. kon bijgevolg aan président Wilson slechts zijn dank betuigen voor het aanbod, en daarbij aanmerken dat het in het dat oogenblik nog wel te vroeg voor een bemiddeling van neutrale maehten was, dat echter la-: ter van heer Wiilson's vriendelijk voorstel gebruik zou kunnen gemaakt worden. Z. M. onderhield zich dan nog eenigen tijd met den Amerikaanschen gezant, en zette hem de gebeurtenissen uiteen die to-t het uitbreken van. den oorlog hadden geleid. Vooral verwees de Keizer naar de dubbelzinnige en deloyale houding van , Engeland, die de hoop op een vreedzaam vergelijk te niet had gedaan. De \erhandelingen van den gezant in zijn Mémoires schijnen een wedergave van dit gesprek te zijn. Wanneer de pers van het vijandelijke buitenland daarin een « onthulling » ziet, dan toont zij alleen dat ze het Duitsche Witboek niet kent, dat in feite dezelfde gebeurtenissen schetst. Mogelijk heeft de Keizer tijdens het gesprek nota's voor den gezant opge-schreven, opdat deze niet soms iets valsch naar Washiington zou melden. In dat geval zou er kwestie zijn van een op-teekening, ter opfrissehing van heer Ge-rard's geheugen bestemd, echter niet van een mededeeling van den Keizer aan président Wilson. uit engeland ivonden, 11 Augustus. — Het département van handel heeft ee^ plan van het Katoen-komiteit goedgekeurd. Krachtens deze regeling wordt met in-gaan van 3 September de produktie met 30—40 pet. beperkt. Van firma's die ver-lof krijgen meer te fabrikeeren wordt een schatting geheven, die zal dienen om te beletten, dat de werkeloosheidsfondsen van de vakvereenigingen uitgeput raken, en voor andere doeleinden in verband met de krisis. Fisher heeft gisteren in het Lagerhuis zijn nieuwe onderwijsplànnQn ontvouw'd. Het voornaamste daarvan is afschaffing van de bepaling, dat schoolkinderen tus-schen de 12 en 14 jaar kalve dagen mo-gen verzuimen om in een fabriek te werken, een gebruik dat vooral in Lancas-hire heerschte. Voorts wordt het herha-lingsonderwijs uitgebreid. Jongelieden onder de 18 jaar zullen in den tijd van hun werkgevers de school kunnen bij-wonen. de entente en de NEUTRALEN Stockholm, 11 Augustus. — Naar aau-leiding van de overeenkomst van Neder-land (Noorwegen?) met Amerika behan-delden « Aftonbladet » en « Allehanda » de vraag, in hoeverre Zweden aan de Entente scheepsruimte zou kunnen af-staan. Beide bladen komen tôt een ont-kennende slotsom. « Allehanda » schrijft : Wij hebben wel een gering te schatten voorraad schepenf om er de welwillendheid der Entente mee te koopen, maar de prijs zou, met het voorbeeld van Noorwegen voor oogen, te duiu- zijn. De Vereenigde Staten doen wel alsof zij veel benoodigd-heden kunnen leveren, maar dat is zoo erg- niet. De voorzichtigheid, die onze reeders tôt nog toe ten opzichte van hun schepen en het leven van Zweedscke zeelieden hebben getoond, zal 00k wel in 's lands ekonomisch belang het verstandigst be-leid blijven. Nog de Kardinaal en de Vlaamsche Priesters in ae gevangeaerjkampen Ik heb me nog verder ingelicht over de zaak der aalmoezeniers voor onze Vlaam.iche jongens in Duitschland. Ik sehreef in mijn artikel van 22 Juni « Zoo lieejt hij (de K.ardinaal) o. a. ook ailes in het werk gestelcL om te beletten dat Vtaamschgezinde priesters als aalmoezeniers zouden optreden in de Duitsche gevangenenkampen. u Ik herhaal nog eens dat we nooit be-weerd hebben dat kardinaal Mercier niet aanstonds priesters heeft willen aanstel-len voor de Duitsche gevangenenkampen : de bezettende macht evenwel heeft waarschijnlijk, en terecht, gemeeud dat zijn kandidaten te veel zijn Franschge-zind patriotisme zouden gepreekt hebben, zooals vele onzer geestelijken hiei doen, en daarom ging ze zeker op zijn voorstellen niet in. Maar priesters die als aktivist bekend stonden en in België zelf om hunne Vlaamschgeziude overtuiging allerlei moeilijkheden hadden, liet de kardinaal niet naar Duitschland gaan, hoe god-vruchtig ze anders ook waren en geheel ■voor missiewerk geschikt. Dat is een feit dat niemand zal wegeijferen. Men werpt ons op, in het pamflet, dat ook de bekende Vlaamsehgezinde Eerw. Heer Deekers door den bezetter gewei-gerd werd : Verondersteld dat het feit echt zij en de bezetter over de gezindheid van E. H. Decker.i ingelicht was, geloo-ven wij dat de schuld zijner weigering hier zal aan gelegen hebben, dat de E. H. Deekers te vroeg kandidaat van Mgr. Mercier geweest is en daarom ook door den bezetter niet betrouwd werd. 't Is anders spijtig, want onze jongens in Duitschland zouden hem gaarne gezien hebben. Zoo komt het dat voor de duizenden Vlamingen die thans in Duitschland ver-blijven, slechts zes of zeven Vlaamsche aalmoezeniers zorgen, — en we herhalen het — dat zoovelen snakkeri naar Vlaam-:-che geestelijke hulp en bij gebrek daar-aan zedelijk ten onder gaan. Die priesters zijn daar als » ongewenschten in België » die naar Duitschland werden ge-voerd. Eén daarvan kende ik reeds zeer goed vari vôôr den oorlog : hij wordt in de kampen bijzonder gaarne gezien en treedt sedert eenigen tijd openlijk op voor ons Vlaamsch natiûnalistisch ideaal. 't Is van hem dat het schotschriftje vertelt dat hij zoo maar kivansuis een Duitsche verordening overtreden heeft, om zich te laten gevangen nemen. Toch deed hij veel meer dan anderen, die niet zoo vurig Vlaamschgezind zijn. Léonce du Castillon, thans de groote aflti-Vlaamsche lasteraar, voor wien hij zorg-de, zou1 dat zelf kunnen bewijzen. Ook anderen nog. Aan een vriend die. hem vroeg « waar-om hij dat deed? » antwoordde hij : « Ik heb eigenlijlc nooit iets tegen de Duitsche bezétting willen ondernemen, maar in België voelde ik mij gedwongen tus-schen onze patriotards vele heeren te dienen. » Tijdens mijn eerste bezoek in Gôttin-gen vroeg ik hem of hij wist wat som-inige kwaadsprekende priesters over hem vertelden? Hij zei me lelterlijk dat hij immer gereed was om v66r het kerkelijk gerecht te verschijnen, daar hij niet den minsten luit had om schismatiek te worden ; hij was overigens zeker van zijn stuk. Van andere Vlaamsche priesters if-Duitschland, hoorde ik dat ze tegen de flaminganten niets wilden doen en zich neutraal hielden. Zelfs verneem ik van iemand die pas de gevangenis te Reinach verlaten heeft, dat daar goede Vlaamsche priesiers zijn, die enkel om hun geestelijke overheid en tegen hun overtuiging in, gerekruteerd hebben en zoo in hechtenis geraakten. Misschien beko-men wij verzachting voor hun lot. Wat bij onze geestelijken ontbreekt, hier zoo-wel als ginder, 't is de durf ! Overtuigd dat zij in geweten verplicht zijn hun volk te helpen redden, moeten zij als Vlaamschgezinden durveti optreden en geen vrees voeleT1 om zich voor hunncn Waalschen kardinaal te kompromittee-rcn.Dat is juist wat wij, katholieke Vlamingen, onzen aartsbisschop verwijten en waarom wij zoo boos zijn op hem : hij (erroriseert zijne priesters en zoo weten de duizenden flaminganten in België en in Duitschland niet of ze nog echte geestelijke herders hebben. , Het gevolg is dat aan geloof^en zedli daardoor veel kwaad wordt gedaan en dat ik bij mijn laatste re-Ls in kajnper b.v. goede Vlaamsehgezinde katholieket heb ontmoet, die niet meer naar de kerk gingen. Het gevolg is ook dat de Duitsche be-zetting, die toch naar de Haagsche Konventie onze regeering hier vervangt, in weinig priesters vertrouwen heeft. \vij, katholieke Vlamingen, vrager nog een=, of Rome daar niet kan tusscher komen? De toekomst van ons geloof ir ons land staat(hier op het spel. Dr. AiLg. BORMS. STAD er; LAND MIRAKELEN, of wilt ge, heel zon-derlmge dingen ziet men in deze droeve tijden tôt in de onbeduidendste dorpjes gebeuren. Met'tegenzin roer ik aan zedelijk onwelriekende zaken, doch soms dwingt de nood, onder den vorm van gedwongen verdediging van armen en onbe-holpenen om eens te waarsêhuwen, en vvaar dit geen baat brengt, om des nood s wat hardhandig in te grijpen. Voor heden dus laten wij, het berusten bij waarschuwen, met de hoop dat die zachte wijze van opruimen met ergerlijk vu il voldœnde zal wezen. Mij is een dorp bekend, waar het Steun- en Voedin.gskomiteit zijn zetel in 't vrouwenklooster aldaar heeft, wat op zichzelf in de verste verte geen euvel is. Zonderling. echter mag het heeten, dat de eerwaarde zusters, die geen voor-schoot groot land of tu in in bezit of huur hebben, thans het eene varken na het andere kunnen vet maken, wat voorheen nooit het geval was. Een lid van het plaatselijk komiteit beschikt wel over een tuin, ook groot ge-noeg om er op zijn best eenige konijntjes uit te voeden, meer echter niet. Hoe is het dan thans ook voor hem mogelijk jaarlijks twee (of meer?) vieq>ootige vrienden van St-Antonius hun voile be-komst te geven, zoodat ze er « een hand-dik spek » in groeien? Ja, ja, de mirakelen zijn nog niet uit de wereld ! Is het waar, dat na elke suikerbedee-ling eenige welgevulde kisten, dezer kostbare voedingstof, den weg naar de hoofdstad terugvinden, zonder dat er de haan om kraait? Zoo wordt gefluisterd, door degenen die gehoord en gezien, doch niet gezwegen hebben. Bewuste gemeente is gezegend met een boterverdeeling onder toezicht en door de zorgen van een ambtelijk aangesteld per-soon. Ds bedeeling wordt schriftelijk op het lokaal aangekondigd, doch naar het zeggen van kwâtongen verdwijnt soms die aankondiging als bij tooverslag, te sa-men met de boter, die dan te rechte komt in eene herbergzame plaats te V..., waar de prins geen kwaad van weet. We zouden nog wel een en ander uit die mirakuleuze parochie kunnen vertcllen, waar aile gezaghebbers, klein en groot, tôt het nobele slach der « patriotards » behooren, maar het is immers niet noo-dig, dat wij op eens aile pijlen uit onzen koker verschieten. Helpt bovenstaande echter niet op aî» do'Siide wijze, dan zullen we eens gemeente, man en paard met aile bij zonder heden er bij noemen, en het hooger gezag met dit walgelijk geknoei bemoeien. Cave ne cadas I De plaatselijke zielen-herder zal den belanghebbenden deze spreuk willen verdietschen. J. M. Brans. BESCKAAFBE uitspraak. — Vrijdag 1.1. heeft de eerste les van den nieuwen kursus voor beschaafdc uit-spraak plaats gehad. Ik zeg les, 't was eigenlijk een inleidend woord van den leider. den heer J. Schaeps. Spijtig is het dat de lokalen van Volks-opbeuring toen niet grooter waren. Want de toetreders waren zoo talrijk op-gekomen dat zeker en vast de grootste verwachtingen der inrichters overtrof-fen werden. Het was hun aan te zien dat ze gelukkig waren over de belangstelling in îiun werk. Genoegen en voldoening drukte hun wezen uit, en ook de mter dan honderd leerlingen voelden zich <re-lukkig, vooral na de belangwekkende toespraak van den heer Schaeps, van de gelegenheid gebruik te kunnen maken om zich de beschaafde uitspraak hunner moedertaal toe te •eigenen. Want belangwekkend was hetgeen de heer Schaeps heeft gezegd. Na nagegaan te hebben welk aandeel de spraak in ons organisme inneemt heeft hii den ontavikkelingsgang- van het spraakvermogen%ij den mensch gevolgd, wenken gevend, hier aan te teedere moe-ders, daar aan te gemakzuchtige ouders, elders aan slechte opvoeders, om te komen tôt het belang dat de beschaafde uitspraak der Nederlandsche taal vooral voor ons, Vlamingen, heeft. Niet alleen de zedelijke voordeelen lieeft hij ons voorgehouden, ook de stoffelijke. Want dàn, als tôt heden hier in Vlaan-deren door ontwikkelde menschen van verschilîende plaatsen als omgangstaal gewoonlijk genomen werd het Fransch (wat slechts in het bereik ligt van gegoe-den en eerst na veel tijdsbesteding ver-worven kan worden), zal de beschaafde omgangstaal de band worden waardoor aile Nederlandsch-sprekenden van de uiterste Noord- en Zuid- en West- en Oosthoeken met aile de daartu.-schen verblijvenden, met ellsiaar -in voeling kunnen en zullen komen en blijven. Reeds voor den oorlog werd, in 1913 nog. door prof. W. De Vreese, gewezen op het belang dat de beschaafde uitspraak voor de Vlaamsche Beweging heeft : ofwel zal in Vlaanderen komen een taal half Vlaamsch, half Fransch, een taal waarin het een of ander élément de bovenhaUd zou hebben, ofwel moet de beschaafde Nederlandsche omgangstaal de taal van den lande worden. Uit het eerste volgt verbastering, ontaardiug, verval, enz., uit het tweede opbeuring, nieuw leven en volledige natuurlijke ontwikkeling voor onzen s-tam. Het is dus geen nieuwe weg die hier ingeslagen wordt, slechts werden vroe-gere werkzaamheden voortgezet. Nog drukte de heer Schaeps op het weinig moeilijke voor ons, Sinjoren, om de beschaafde uitspraak aan te leereti en kondigde ten slotte aan dat schikkingen genomen en bekend gemaakt zouden wordeni zoohaast mogelijk, om regelma-tig de lessen aan te vangen. Aangenaam gestemd door de praéhtige toespraak van den leider, ging de ver-gadering uiteen om spoedig aan 't werk tr« ernart de politiek van baron de broqueville. - Het Vlaamsch Korrespondentie-Bureau uit Antwerpen deelt mede : « Vrij België » van 3 Augustus vesîigt de aandacht op een artikel uit « Het Bei-gisch Dagblad », waardoor het optreden van den nieuwen minister van Buiten-landsche Zaken, baron de Broquéville, in een minder gunstig licht gesteld wordt en deze zich, volgens haar, beslist minder gevleid zal voelen. Het passivistische weekblad schrijft : « Nog meer echter moet het hem ergeren hetgeen het « Bel-gisch Dagblad » weet te vert'ellen over zijn personlijk beleid en de verhouding tôt de Fransche regeering. Het «Belgisch Dagblad » ver werk t immers tôt een lof-rede de geruchten welke lang hebben ge-loopen over afzonderlijke buitenland-sche bemoeiïngen van onzen vroegeren minister van U^rlog en over een zekere tweeslachtigh-CTalU^welke daardoor in onze diplomatische verhoudingen zou zijn ont-staan. Het spreekt dat een dergelijk optreden van minister de Broqueville niet vereenigbaar zou zijn geweest met onze staatkundige traditie en onze grondwet-telijke opvattingen, volgens welke al de ministers pares zijn en elk geheel verant-woordelijk voor het gedeelte van de re-geeringstaak dat hem is toevertrouwd, zoodat buitenlandsche onderhandelingen, zelfs door den kabinetsvormer, een eigenlijken Premier kennen wij in België niet, over het hoofd van onzen minister van Buitenlandsche Zaken gevoerd, geen bindende waarde voor het land, noch voor de regeering" bezitten. Minister de Broqueville vond daarom bedoelde verhalen welke hem door het « Belgisch Dagblad » nu worden aangeboden gelijk een ruiker van brandnetels onaangenaam en boosaardig. En niet minder boosaar-dig zal hij de insinuatie vinden, dat zijn aankomst op het ministerie van Buitenlandsche Zaken zou geschied zijn om aan de Fransche regeering te believen... » EEN ANDER SPORT!... — De dag-bladen melden dat men in het Belgisch léger in Le Havre een reeks sportfeesten gaat inrichten: worstelprijskampen, loo-pen, springen, football en dies"meer. Of onze jongens het zo» beu worden dat men het sportduiveltje moet ter hulp roe-pçn om ze nog wat aan den gang te houden, dat is eene nijdige vraag die menig-een zich stellen zal. Maar men zou toch ook wel wat aan sport voor den geest mo-g^n denken en wij geven dezen raad : Men richte eenen prijskamp in voor Vlaamsch schrijven zonder fouten! Naar gelang den uitslag kan het ministerie daarmede een juist ordeel vormen tôt wat uitslag 83 jaar « instruction belge » 1 geleid heeft. Ook nog een prijskamp in geschiedenis b.v. met volgende prijsvragen : Wat was de omwenteling van 1830? Wat was b.v. de kleur der eerste vlag in dit roemvo! jaar bij den opstand ontrold ? Wat lands-lieden w^iren vie leiders der omwenteling -en vooraanstaande personaliteiten? Wie 1 koos men eerst tôt vorst? enz., enz. Op Franschen grond zouden onze jongens \ toch wel mogen weten in wat wespennest ze staan ! P. B. i Militarisme en Oorlogen Het oordeel van een bevoegd Engelschman In de «Labour Iveader», die nog aldjd nie! buiten Engeland mag worden gezonden, heefi een artikel gestaan van Ed. Morel, den sekre taris van de Unie voor Demokratisch Toezichl en den man die indertijd tegen de grnweler ia den Kongo heeft geschreven, over milita' risnie en oorlogen. Men heeft het artikel Rn-geland uit weten te smokkelen en een paai buitenlandsche tijdsehriften hebben er eec vertaling van opgenomen, o. a. de a Revue de Hongrie* van 15 Tuli—15 Augustus. Aan dat artikel is het volgendè ontleend. Balfour, de Engelsche minister van buitenlandsche zaken, heeft in Januari in zijn boodschap aan den Engelschen gezant te Washing ton den oorlog verklaard uit « het bestaan var een groote mogendheid, die naar heerschappi. dorst, temidden van een groep landen, die op hun verdediging slecht waren voorbereid ; Met die groote mogendheid wordt natuurlijk Duitschland bedoeld. Nu kan die dorst naar heerschappi j slechts blijken uit de daden van die mogendheid men kan dien niet met enkel woorden bewijzen. Men mag ook niet tôt dieu dorst naai heerschappij besluiten uit het feit, dat die mogendheid militair sterk is. Het eenige gel-dige bewijs is het geld, dat zij met het 00g op den oorlog aan wapeningen heeft uitgegeven Een land kan zich toch om zich te wapenen aile denkbare uitgaven hebben getroost en op het kritieke oogenblik militair de mindere zijn van een land, dat er minder voor heeft uitgegeven. Daarentegen is het onbillijk, een land de voornaamste schnld van den oorlog aan te wrijven, omdat het beter in staat blijkt om een oorlog te voeren. Indien dus blijkt, dat in de laatste jaren de de dader of het streven, waarin in Europa de dorst naar heerschappij zich heeft geopen-baard, niet bij één groote mogendheid worden gevonden en ze zelfs nnar verhouding niet talrijk zijn in de geschiedenis Van die eene groote mogendheid, moeten wij daar uit besluiten, dat de oorlog slechts door geschied-vervalsching aan haar kan worden geweten. En als er bovendien blijkt, dat de uitgaven voor wapening van die mogendheid niet over-dreven zijn in vergelijking van die harer bu-ren, moeten wij tôt de slotsom komen, dat het bewijs, dat men voor zijn beschuldiging aan-voert, historisch even valsch is als de beschnl-diging zelf. De slotsom zou dan niet zijn, dat er in die groote mogendheid geen invloedrijke perso-nen of groepen bestaan, die dorst naar heerschappij toonden en zich ijverig op den oorlog hebben voorbereid, maar wel, dat zij zich daardoor niet aanmerkelijk onderscheidt van andere landen. Wat zijn nu de uitgaven voor leger en vloot van Duitschland en zijn bondgenogt Ooaten-rijk geweest, en vivat die van Rusland en Frankrijk ? Eerst de uitgaven voor het leger. In de tien jaren 1905—1914, in ponden sterling, Dnitschland 448.025.500 en Oostenrijk 234.663.460 ; te zamen 682.698.960. (Er is hier een kleine fout, hetzij in de optelling, hetzij in de afzonderlijke bedragen : de optelling geeft n.l. 682.688.960, een verschil van 10.000 ; de fout ligt vermoedelijk in een onduidelijk-heid van het gedaktylografeerde afschrift van het artikel, dat Engeland is uitgesmokkeld, waardoor er, naar wij lezen, enkele onbelang-rijke fouten in de getallen kunnen voorkomen, zonder gewicht voor de hoofdzaken.) Gemid-deld dus 68 millioen pond in het jaar. Frankrijk gaf in die tien jaren uit, in ponden sterling, 347.348.260 en Rusland 495 millioen 114.600 ; te zamen 842.492.860 ; gemiddeld dus een 84 millioen pond in het jaar, of 16 millioen pond meer dan Duitschland en Oostenrijk ; in het geheel bijna 160 millioen pond meer. In het voorafgaande tienjarige tijdvak, 1895—1904 heeft Dnitschland uitgegeven 313.821.800 (er in begrepen de 8 millioen pond voor de expeditie in Oost-Afrika, maar niet de 41/2 millioen buitengewone uitgaven, noch tiet tekort van 31/2 millioen) en Oostenrijk 173.122.400 ; te zamen 486.944.200. Rusland 355.297.580 en Frankrijk 262 millioen 320.940 ; te zamen 617.618.520 ; dus ruim 130.5 millioen pond meer. Zelfs als men de uitgaven van Italië, dat in lie jaren nog op de zijde van Duitschland en Oostenrijk kon worden gerekend, bij die van leze twee staten telt, n.l. 105.701.760, hebben Rusland en Frankrijk nog ruim 24.8 millioen x>nd meer uitgegeven. Dit zijn uitgaven voor het leger, nu voor le vloot. Van 1905 tôt 1914 hebben Rusland en Frank--ijk voor hun vloot een 70 millioen pond ster-ing meer uitgegeven dan Duitschland en Dostenrijk. (In zijn boek « Truth and the «Var d heeft Morel nitvoeriger statistiek ge-jeven.)In 1895 tôt 1904 hebben Rusland en Frank-ijk ruim 117 millioen pond meer uitgegeven,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.