8RUGGB 27 JUNî 1914, BSN CBNT PHR NUMMflR, 'i r— i,, mu—i ni »i nïrr«irt~r f" 3* JAAR — 26 Geloofsonderricht. Een en ander over de menschelijke zlei II. De ziel is een geest. Eerst en vooral, wat wil dat zeggen ? Dai wil zeggen dat de ziel, waardoor dt mensch leeft ea gevoelt ea verstan4 h«ft, van een gehrel aaderea aard is dan 't lichaam dat zt bazielt. Z« is met het lichaam vereenigd, maai se zou ook zonder het lichaam kunnan werkec en bestaan : de ziel van den mensch, met een woord < is es» g«est ». Een geest, dat wil zeggen esn wezaa, dai « niet, zooals het lichaam, van stof is gemaakt », maar teenemaal oozichthaar en ontastbaar is, een wezen dat noch grootte noch bresdte, noch vorm noch kleur heeft, en dat niet hier of daai maar ovsral in 't lichaam is, om den mensch t< doen leven, te doen gevofctea, en verstandig t« maken — een wezen ook dat in zijne « eigene » werkiag « van de stof van 't lichaam onafhan-kelijk is ». « Hoe kunaen we nu te weien kotnen dat hel zoo is » ? Hoe kunnen we weten dat zulk een gessl bestaat ? We kunnen het noch zien, noch gevoelen, noch anderszias gewaar worden door onze zintuigen. Hoe kennen wij hem dan? «Door ons verstand». 't Ware dwaas te denken dat we maar kunnen de dingea kennen die onder onze zinnen vallen. De eleclriciteitbijvoorbeeldin telegraaf en telephoon zien we niet in haar eigen, maar we zien er de uitwerksels van en zonder haar kunnen we die uitwerksels niet uitleggen. Wat zegt ons verstand ? dat de electriciieit moet bestaan. Welnu, M is ook zoo gelegen met de geesten. God is een zuivere geest. Ik zie hem niet, maar miin verstand zegt : Hij moet bestaan, waot zonder hem kan ik de wereld niet uitleggen ! En uwe ziel ook kan ik niet aanschouwen : mijne oogen en al mijae uitwendige zintuigen worden niets anders gewaar in u dan uw stoffelijk lichaam, maar mijn verstand zegt : Er moet iets anders zijn, ieîs onstoffelijks, « zooniet kan ik niet uitleggen hoe de mensch peinst, hoe de mensch gedachten heeft ». We zullen te naaste week toonen dat het inderdaad alzoo is. DE KERK en HET CAPITALISME. Het « Capitalisme » ot, zoo ge wnt, ae over-heerscheaëe macht van het capitaal op den arbeid, de onjuiste verhouding, op onze dagen, van die twee werkkrachten vanhetecoaomische le/en der maatschappij. Eilaas, hoe dikwfils, en wel ten onrechte, wordt er de Kerk niet aansprakelijk voor gemaakt, wanaeer ze het integendeel de eeuwen door heeft bekampt en bevochtea, wanneer ze, ja, ik mag het zeggen, het grootsîç sîachioffer van zijn verderfelijke stelsels is geweest. Verstaan we goed malkaar. Capitalisme noem ik hier niet een bloot economischen toestand of, als ge wilt, het enkel fait van de ontwikkeling en de uitbraidiog van 't capitaal ten gevolge van de verraserderiag van groot-nijverheid, markt, en crédit of aadere econocaische oorzaken 1 Necn, stoffelijke toestanden behooren, als zulks, tôt het leerambt van de Kerke niet, en ze heeft er in de' waarheid niets van af- of goed te keuren, ze neemt ze eenvoudiglijk op, lijk aile gebeurte-nissen, als «en uiting van Gods wijs bestier ! Maar capitalisme is meer dan een toestand ; is ook een leerstelsel, is ook een aaneenhaug van prînciepen en gedachten, een theorie en een leer : en zoo is het dat we 't hier beschou-wen. De leer is het namelijk van den ikzucht en da zelfaatïbidding, de egolstische laer van't eîgen belang eu van het verderfelijk « elk voor zich ze!f » ; de leer die 't samenleven bapaalt tôt een gedurige mecanieke strijd van de verschiliige standsbalaagen, zonder zich ooit af te vragen of nog rechtveerdigheid en naastenliefde heerschen moet, die den arbeider aanziet als een eeavoudig machien, dat enkel weerd is wat 't kan afwerken en uitgevett aan arbeid en kracht, zonder ooit in te zien dat 'f een mensch is lijk een ander, met rechtea en pHchteu, die zijn hooger zielen-grootheid uitmakea, esn measch die evesafs gelijk wie niet naar zijn stoffelijke maar naar zijn sedetijke wijze dient behanaeîd. Ea dat capitalisme, die leer is het welke de Kerk Christi, — ik zeg het luid — door de eeuwea heea van haar bestaan, heeft bekampt 1 en bevochten 1 Uit haar gedachten van naastenliefde an rechtveerdigheid, uit haar leer vau opoffering en verloochenicg, uit haar prediking van wederzijdsc'ne icchten en plichten, moest een samenleving oritstaan zijn waar vrede en liefde zouden heerschen : Eilaas ! men heeft d? christsnc gedachte uit den geest en het hert vac de volkeren vsrbaanen, en de uitslag was te voorzien : Boven, de dwingeiandij vaa de geld- macht ; bsneden, de af junst en de opstand I • #"» De Kerk heeft gedaan wat ze kon. Is het haarschuld dat men naar haar niet wikk luisteren ? En hoe is 't mogelijk voorwaar daî men haar de verdrukking der minderen ten laste legge, wanneer ze inlegendefel, nevens hsn en aan hun zljde, door de misbruikers juist van de overheerschende geidmacht het eerst en het meest wordt gîtergd en vervolgd ? Bondgencot van 't capitalisme, neen dat is zii niet, dat zijn enkel en alïeen dis burgerkopstuk-ken van 't socialisme, die ook aan den werkman dien g«est van ongodsdienstigheid willen in-geven, waarmeê ze burger en patroon, hebben meêgesleept in 't verderf. Zal hit volk nog langer het oor leenen aan hun venijnige taal, ik weet het niet, en 't is de angstige vraag die aile vrienden van rust en vrede, aile mannen van orde, heelc dagen stel-len aan hen zelven ! Eéa dingen is zeker toch ! Zoo redding en beternis nog komen kaa,'t is de godsdienst en hij alleen, die er onze samenleving kan toe richten. Wat men er ook van zegge, onze hedendaag-sche maatschappij is niet hopeloos verloren. Ze is rijp voor hecvormiag en herleving : ze is rijp namentlijk voor een vredelievende organisatie der verschiliige standen, waar 't christen recht-en plichtbessf, den betreurlijken strijd voor 't geld en voor 't eigenbelang doodea zou, waar ia de plaats de wederzijdsche hulp en ondersteu-oing zou opdagen, om malkaar te brengen naar meer stoffelijke welvaart, naar meer deugd en zedelijke weerde, naar meer welstand en geluk 1 De Kerk heeft hare vroegere rijkdommen afge-legd, en ze heeft zich ontdaan ook van die wereldsche macht, waarmeê de volkeren in de oude tp«n van geloof en godsdienstzin, haar schouderen bekleedden : zooveel ta vrijer is ze nu om haar iawendig leven van deugdzaamheid en heitigbsid, van rechtveerdigheid en liefde aan te preêkan aan rijken en armen ! WerkUeden, gaat haar herleving niet voorbij ! en om Gods wil, scheidt uit van ze tegen te werken ! Zooniet ge gaat een aieuwe slavernij, een nieuwe dwinglaadij te getnoet ! « Als we beoordeelen. Als we 't bestuur van een land beoordeelen willen, mogen we ons toch aiet alleen met enke-le afzonderlijke kwesties bezighouden. Zoo b. v. de katholieken : hebben ze in het bestuur van 't land niet honderden dingen heel wel gedaan ? Gezorgd voor zekerheid in 't land, en met het buitenland ; gezorgd voor goede wegenissen en goed vervoer ; gezorgd voor spaarzaam bestuur met niet overdreven lasten ; getracht naar goed onderwijs met rechtmatige verdeeling der toelagen ; gezorgd voor werk-manswetten, en vooruitstuwing van handel en nijverheid ; gszorgd ook voor eerbiedigtng van den godsdienst en de zedelijke verheffing van 't volk ?... En voor een kl«inigheid,voor iets dat ons minder aanstaat, of lastig vait, ja onrecht-veerdig schijnt, zouden we dat bestuur wegwe-ren ?... En we zouden 't vervangen door een b«stuur, dat misschien niets van wat ons tegen-gaat zou intrekkert ? Dat bssiuren zou, niet meer volgens de christsne prînciepen, maar volgens de priacienen van ontehristening en ontzedelij-king ? Dat zeifs in stoffelijk opzicht niet beter, maar misschien wel slechler zou doen : dat ons misschien, dank zij het drijvea der socïalisten, naar de sociale revolufie zou fosvoeren ? Kom, kom l wezen wij eaos verstandig ! Raadplegen we en houden we aaa onze christe-ne overtuiging. Spijts ailes hebben we de fierheid aan 't hoofd van ons laod een christen bestuur te willen. En voor aile zaken trachten we, in den schoot der partij zelf, aile verbetariagen te doen aanveerden. Doch vooral, beoordeelen we het bestuur van 't land in zija geheele, en niet op eenige bijzondere kwesties alleen ! Hufde aan M. Standaert. « De Mutualist », orgaan van het bestendig comiteit der Vlaamsche Mufualistische Laad-dagen, geeft een geestdiiftig verslag ov«r het Cotîgres der vlaamsche gemeenzaamheden vaa onderlingen bijstand, waarop 110 maafschap-pijen vertegenwoordigd wareii, ir.it Sinxen te Brugge gehoudsn. In het hoofdartikel lezen wij onder ander het volgende : « Was de opkomst der afgevaardigrîen groot. waren de besprekingen ea de werkingen vaa den Landdag opperbest, wat gezegd van ons verblijf te Brujge, van d« stad zelve, van de fses'elijk-hedeu en van de gulle oatvafgst ons voorbereid door oaze Brugsche vrienden. « Onmachtig is onze pen om al het schoorte ta beschrijven van de ro«imrijbc kuaststad, waarop de Bruggeliagen en wij allen te recht fier mogert zijn, van straat tôt straat, van stap tôt siap is het verrassing op verrassing, en dagen zouden er noodig zijn om al de merkwaardigheden, om al de kuustschatten van Brugge te b^zichtigen. Ook hoordes wij ten alien kante : Binst mijne vakan-tiedagen kom ik hier zeker terug, om ailes eens op mijn gernak te kunnen zien. « En wie kan weergeven deindrukken die men ondergaat bij het bevaren d«r bianenwaters van Brugge, en wie ooit het minnewater mocht bewonderenen een rijtoertje rond Brugge gedaan heeft zal er graag meermaals terugkeeren. Ja nog velen zuliea terugkeerea ea u komen bewou-deren, oh schoone Vlaamsche Bruid. « Gedurende ons verblijf was het ons rceds gegeven, onze beste gelukwenschen en onze erkeatelijkheid te betuigea aan het Plaatselijk Iarichtingscomiteit, dat ailes zoo goed geregeld had en de Congresleden op zulke hartelijke wijze wist te ontvangen. De a,chtbare Voorzitter van het Comiteit, de heer VolKsvertegenwoordiger Standaert, door zijn innemend karaJster, zijn beyeesterend woord en zijne diepe verKleefd-heid aan de edele zaak die wij behartigren, wist aller harten te veroveren ; de achtbare heer en vriend De Bandt, de verkleefde secretaris van het Iarichtiagscomiteit, hij die de spit was waarop ailes draaide, en zij die hem zoo dapper ter zijde stonden, zooals de heeren Lowyck, enz., verdienen ons aller dank en onze oprechte erkeatelijkheid. » Ea zeggen dat Fonteyne — de eenige voîks-vertegenwoordiger van het arrondissement die itr het Congres afwszig was, omdat hij zich met niet eene geme«nzaamheid bezighoudt, — juist dit Congres te baat catn om M. Standaert en zijnâ verkleefde medewerkers aan t« vallen, ofschoon er in dezen Landdag, die mannen van aile denkwijze vereenigde, van geen politieke sprake was. 't Artikel van den « Mutualist » kan gelden als een oarechtstreeks maar kliokend antwoord op de aan vallen van eenen Fonteyne, dis niet kan verdragen dat een ander, i,onder beslag maar doelmatig, werkt tôt verbetifriag en ver-zekering van het lot van cten arbeidçndca stand, door d$n onderlingen bijstand. ♦ Politieke bekommering. Aile volslagen mannen hebben nu rechi van meespreek in politiek ; ja MOETEN op zekere tijden hunnen zegel gev&n over 't bestuur van 't land. Hoevelen achter zijn er niet, die zich nooit met dat bestuur bezig houden ; die fijn gerust zijn in ailes wat ter Kamers, of in gemeente- ea provia-cieraden gedaan wordt ; die zich nooit eens de raoeifegeven de groote kwesties diedaar bespro-ken worden te leereo kennen, te bestudeeren ?... Eg dan — op een zekeren dag, de kiezing komt. En, op h«t oordeel alleen van eenige mannea die ar belaag bij hebben te bsudriegen ; met 't ge-ruisch nog ia de oorei: van de laatste schreeuw-meetittgen ; alleen maar vast ta 't gedacht eenige kritiek op kleiuighedsn of bijkwesties hebbende, gaan ze ter stembus... en beslissen over 't lot van 't land. 1s dit geen onzin ?... Komt, komt.alwie kiezen wiltl Houdt u crastig met de zaken van 't land b«zig. Leert kennen en breed beoordeafen ! Daarom lsest ernstige bla-den. En wordt lid van ernstige ostwikkelings-bondenIMaar ook, gij leiders : siicht die bonden ; zorgt voor gedurigf? opîeiding ! DE LEGERWET. Naar Vlaanderen's Kusten. In de bekentenissen vaa M. Vanderveld® staat er eenen volzin die ons getroffan héfcft. « Onz® regeeripg, zei M. Vandervelde, werd « verwittigd door Sir Edward Girey (Hogeland) « ea door M. Poincaré (Frarkrijk). De Ecgef-« schetS verklaard«îj, ztlfs dat, in geval van « oorlog tusschen Frankrijk ea Dmsschlatïd, zij « Eiet zouden wachten tôt dat Belgie zou aan-« geraî?d wordsu, om cr troçpeq naartoe te « zenden.» Dat herinnert ons dat de beroemde engelsche veldmaarschalk Lord Robçrts, ia Septamber van verledeo jaar, het voigende schreef in een tijd-schrift : « Gedurende verschiliige nachtenvan «den berfst 1911, was de engelsche « oorlogsvloot in de baai van Cromarty « geankerd, gereed tôt den striji, met € de bemanningen die op het dek slie-« pen, want men had sterke redens om « zeker te gelooven aan eenen aanval « van Duitschland. » En Lord Roberts voegde erbij : « Ons expeditie-leger was iDSgelijks « gereed om aile oogenblikken in te « schepen en naar Ylaanderen « gestuurd te worden, om te waken op « het evenwicht in Europa. » En in April 1913 schreef M. Ferdinand Urbain, ingénieur van den Waterstaat : € Heden kunnen een tiental schepen « van de soort der Harwichbooten, « eenige uren nadat zij de engelsche « kust verlaten hebben, 20,000 man « ontschepen op het havenhoofd van « Zee-Brugge, dat gansch gereed is « om ze te ontvangen. Eene uur na de « ontscheping kunnen Heyst, lisse- « weghe en Blankenberghe bezet « zijn. * Van daar zouden de Engelschen verdsr in Vlaanderen driageu. De oorlog, met zij aen nasleep van gedwon-gene rekwisities, huisvesien van vreemde sol-datea, vsrnieling van ailes, bloedvergieten, zou dus oamiddellijk op onzen bodem Iosbrefcen, — waat de Duitschers zouden de îegenwcordigheid der Engelschen in België aanzien als eene oorlogsverklaricg, daar de Eogelscheo au de bondgeaooten van Frankrijk zijn. Zegt, menschea die dea stal niet wilt sluiten als ^t peerd gestolen is ; in ândere woorden, gij die vrije Belgen en geen Pruisen of Franschen wilt worden, — heeft o&ze regeering kwalijk gedaan gehoor te geven aan de waarschuwiagea der mogendhedsn, met maatregelen te ncman opdat dit schrikkelijk gevaar van ons dierbaar vaderland zou afgekeerd worden ? Die iïioê is vrije Belg te zija, zal « ja » antwoorden. Die aan zijn vaderland, zijne vrijheid en ruste houdt, zal antwoorden : De regeering kon niet anders handelen ! + Mannen met twee aangezichten. De liberale gazetten gaan voort met het katho-liek minhteri» te beschuWiges, nist genoeg te doen voor het lager. 't Was eerst de « Chronique » ; 't is nu de « Indépendance », die vsrlesigitig van diensttijd eischt. Ea bij de kiezers giagea de liberale kandida-ten, gelijk M. Neven, ia Limburg, verteDen dat ze tegen de nieuwe legerwet waren, omdat de dienst van 15 maanden te... lang is ! En in Frankrijk is hij 36 maanden 1 Ziedaar de rechtzinnigheid van die masinen ! Kiezers, onthoudt het !

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.