Drak3ter-L)8te««f»t«» Jwm: Maaîschsppij H ET LICHT bcstuurdcr v P. RE VISCM. Ledeberg-Ocnt . . REDACTÎE 0 . ADMINISTRATIE HAOQP00RT. 29. GENT VOORUIT Orgaan des* Beigkche Werkliedenpadij. — Verschjjnende aile dagen. ABON N EMENTSPRîjS BELGIE Drie œaandet», . » , , IT. Zcs maanden . . . . . fr. 6 50 Eenjaar. fr. 12.50 Mca atoflneert ztcfi ep aie postiurteito DEN VREEMDE Drie siaaFssScîJ (dag«Hjka veraoîsâcc;). ..... Ir. 6.73 Bekendmaking Médedeelingen van bct Duitsche Generaal-OouverncmcntÊra^slaneS on do ©©riosj Belangrijhe onthulling van den beroemden Engelschen schrijver Bernard Shaw. De bekende senator Beveridge maakt in het gezaghebbend Amerikaansch tijdschrift «Colliers" Weekly» een onderhoud openbaar met den Engelschen schrijver Bernard Shaw. Beveridge ving aan: «Wij, Amerikanen, gelooven dat Engeland den oorlog verklaard heeft, wegens de schending der onzijdigheid van België. » « Dat was het rechtstreeksch voorwendsel van onze oorlogsverklaring » antwoordde Shaw. n De ware oorzaak echter ligt in het feit dat Grey ons in 't geheim verplicht had Frankrijk te helpen, in geval het Duitsch-Oostenrijksch verbond met het Franco-Rus-sisch in botsing mocht komen. Onze diplo-maten hebben over onze deelneming aan de-jen oorlog beslist. Zij schaarden zich aan Frankrijk's zijde om te voorkomen dat Duitschland, na Frankrijk en Rusland te hebben verslagen, ook Engeland zou verplet-teren.« Derhalve stelden zij met de Fransche di-plomaten aile militaire plannen en voorbe-reidsels vast. En toen de Servische gebeur-tenis den oorlog veroorzaakte, waren wij na-tuurlijk door onze afspraak gebonden. » Beveridge deed opmerken, dat de liberalen nochtans als de partij van den vrede aan het bewind waren gekomen. « Dat is gedeeltelijk waar » verklaarde Shaw. « Wanneer de partij in 1906 de regee-ring in handen kreeg, was zij verdeeld in moderne imperialisten en aanhangers der orzijdigheids-, besparings- en hervormings-politiek. Asquith, Grey en Haldane, drie libérale imperialisten, werden in het kabinet | opgenomen en dat overbrugde de kloof, die beide kampen scheidde. Churchill, een vu-! rig militaristisch jonker, kwam hen nog ver-sVorken. De moeilijkheid bestond echter hior-in: ofschoon de ministers overtuigd waren, dat Engeland den oorlog niet mocht laten ! voorbijgaan als een-voudig toeschouwer,maar ! Frankrijk gewapenderhand moest steunen, zouden zij een scheuring in hun partij hebben teweeggebracht, indien zij zonder om-wegen hadden durven verklaren, dat zij reeds bij de Franco-Russische overeenkomst waren aangesloten. Zij moesten zelfs looche-îien dat een of ander geheim verdrag ons tôt den oorlog verplichtte. » Op Beveridge's vraag, of Shaw dan aan-nam dat de ministers in 't openbaar gelogen hadden, antwoordde deze: « Streng genomen — neen. Asquith is in dezen zeer voorzichtig te werk gegaan. Hij wou, dat Sir Edward Grey aan Frankrijk verklaarde, dat de vroegere afspraken met Engeland niet als bindend mochten be-tchouwd worden. De Franschen, die even als aile politici der wereld inzien hoe noodwen-dig verkiezingsagitatie voor de démocratie is, namen met den noodigen ernst kennis van deze verklaring. Asquith kon dus rond-uit en herhaald verklaren, dat wij door gee-nerlei geheime verplichtingen gebonden wa-ren. Sir Edward Grey bevestigde het. Op zulke wijze geblinddoekt, kon de liberale partij en het volk in den oorlog worden medegesleept. » « De inval der Duitschers in België heeft dus niets te maken met Engeland's deelneming aan den oorlog, » vroeg Beveridge, waarop Shaw antwoordd'e : « Niets, hoegenaamd niets, behalve dat asquith er een geschikte en gepaste aanlei-1 ding door in de hand kreeg om Engeland aan een oorlog te doen deelnemen, waartoe het in 't geheim reeds verplicht was, met of zonder België. « De geheime overeenkomsten met Frankrijk moesten natuurlijk aan het licht ko-ften. Doch vermits de onthulling samenviel i met de verklaring dat wij ons op voet van j oorlog bevonden met Duitschland, waren de gemoederen door opgewondenheid en oor-'ogskoorts te zeer beneveld, om de liberalen onmiddellijk te laten inzien hoezeer zij be-drogen waren, — hoewel tusschen haakjes gezegd, drie leden van het kabinet hun ont-s'ag indienden, — en het duurde een paar maanden, eer het hun klaar werd, dat zij bovendien aan de oppoaitie verkocht waren. » Dan zet Shaw breedvoerig uiteen, dat er | tusschen Asquith en Grey en de behoudsge-zmde oppositiepartij een geheime overkomst | bestond, om dadelijk plaatsvervangers bij de hand te hebben, indien eenige liberalen «em afvielen. De regeering liet de sociale rvormingen van het liberale programma vallen, tegen de belofte der behoudsgezin-«er. cm de regeering in haar oorlogspro-gram te ondersteunen. « Maar », riep Beveridge uit, hebt gij aar een bewijs van ?» | « Voorzeker », antwoordde Shaw. « Enkele ! niaanden nadien gaf Bonar Law den brief 111 't licht, waarin hij en lord Lansdowne , aan Asquith plechtig hun steun beloofde. Je belofte, in 't voorbijgaan gezegd, was 6611 oorlog ton voordeele v— Frankrijk te ondersteunen, maar van België werd geen woord gerept. Toen ook pochte Churchill over de vloot, die volkomen gereed heette te zijn en over reusachtige munitieopstapelin-gen, waarvoor sedert jaren gezorgd was. Asquith en Lloyd George klampten zich nog vast aan de voorspiegeling, dat wij niet aan den oorlog zouden deelgenomen hebben als de neutraliteit van België niet geschon-den geworden was; het vurig jingoïsme van Churchill is evenwel een veel beter politieke taktiek. Na onze verstandhouding mot Frankrijk zou onze weigering om aan den oorlog deel te nemen een snood politiek ver-raad geweest zijn en de unionisten namen eindelijk do gelegenheid te baat, om de regeering eens in haar eigen netten te van-gen. » Beveridge ging voort: « In Amerika heeft men beweerd, dat Duitschland Engeland verraste, kwetste en beschimpte, toen het Frankrijk over België aanviel.» «Verrast?» riep Shaw uit. «Waarom ver-rast? Sedert tien jaar wist iedereen, dat Duitschland in geval van oorlog met Frankrijk, door België zou trekken. De Engelsche Regeering had, met het oog op deze gebeur-lijkheid, reeds handelingen ondernomen. Niet alleen waren onze vloten, volgens plannen, die na Grey's belofte aan Frankrijk, in overleg met dit land opgemaakt, verdeeld en gestation eerd en onze regeering was met België ailes reeds overeengekomen, zoodat Engeland en Frankrijk, indien de oorlog uitbrak, den Duitschen aanval in België zouden kunnen stuiten. Toen de Duitschers Brussel innamen, von-den zij daar oorkonden, die bewijs leverden, dat er onderhandelingen hadden plaats ge-had ; deze zijn nu geen geheim meer. Het Generaal-Gouvernemcnt in Belaië. DE VROUWELIJKE ONTVOOGDING II Le Bien Public herinnert ons dat hij vroeger nog artikels geschreven heeft over de vrouwen. Wij weten het zeer goed, maar 't is nu eerst dat het blad, de medehulp, de bij-zonder hoedanigheden der vrouw erkent en dienstig wil maken. 't Is oorlog en de vrouw stijgt in waar-de, omdat men ze noodig heeft. Het is altijd goed dit aan te stippen. Wij hebben de onverbreekbaarheid van het huwelijk, in veel gevallen een slaven-keten genoemd en wij blijven bij ons ge-dacht.Wij zijn getuigen geweest van feiten, die in niets moeten onderdoen voor de slavernij waarin de vrouw in de oudheid leefde. Mannen die niet werken, maar wier vrouw op de fabriek arbeidt. De man gelast zich met de patatten te koken, op voorwaarde dat de vrouw zoo goed is ze 's avonds op voorhand gereed te schillen. En het is geene zeldzaamheid dat die slavin van tijd tôt tijd nog op een pak slaag onthaald wordt. Dat zijn uitgezonderde en geen alge-meene feiten. Dat zou er nog aan ont-breken.Maar is het al niet erg genoeg dat zulks nog bestaat in de twintigste eeuw en dat de kerk zulke huwelijken ook tôt een onverbreekbaar sacrament verheft - Maar, zegt La Bien Public, 't is de kerk niet die aan de vrouw het recht ontzegt van de echtsscheiding aan te vragen als het samen leven wezenliik onmogelijk is geworden, 't is het burger-lijk wetboek. Le Bien Public schijnt goesting te hebben van lollekens te verkoopen ofwel tracht hij langs een klein gaatje te ont-snappen.Dat de echtscheiding geregeld is door het burgerhjk wetboek, dat weten wij zoo goed als onze katholieke confrater. Maar de Kerk aanvaardt die wetgeving niet en wel in zooverre, dat een geschei-den man of vrouw geene tweede maal voor de Kerk in het huwelijk kan treden. Dat is duidelijk, meenen wij, en aldus veroordeelt onze kerkelijke vrouwenont-voogder de gehuwde vrouwen tôt levens-lange slavernij. En Le Bien Public verkeert hier in een zonderling geval : kerkelijk moet hij de | echtscheiding afkeuren en wettelijk moet hij ze goedkeuren, want zij bestaat nog in onze wetten, al genieten wij de treu-rige eer sedert meer dan dertig jaren on-der eene katholieke kamermeerderheid en dus ook onder een ..atholiek ministe-rie te leven. Wij laten onzen confrater die klosse klaar spinnen. ❖ * * Juist door de onverbreekbaarheid van het christen huwelijk is de zedelijke waaniigheiti der vrouw erkend. Wij betwisten het formeel en wij hebben reeds gezegd waarom. Maar wij gaan verder en zeggen dat de vrouw geene zedelijke waardigheid heeft of kan hebben, zoolang hare stof-felijke waardigheid niet veroverd en ge-waarborgd is. En dat is zij niet in de tegenwoordige samenleving. De vrouw deelt mede in de ellende die geheel onze klasse treft, sociaal gezien. Zelfs de zedelijke waardigheid van den man bestaat niet. En als er dronkaards, luiaards, vech-ters, tuischers, dieven en moordenaars zijn, dan ligt de hoofdoorzaak aan de ellende en aan de uitputting onzer klasse op aile gebied. Le Bien PubliG zal misschien neiging gevoelen om ons te antwoorden : ge zijt er niet, Vcoruït, want al die ondeugden worden ook aangetroffen bij de rijke of welstellende klassen die geene armoede kennen. • Dat is waar, wij weten het wel. Maar wat is de beteekenis daarvan? Wel dat rijkdom zonder werken, genieten zonder paal noch perken, juist tôt dezelfde kwalen en ondeugden voert als-armoede lijden en aile genot ontberen al werkende. De twee uitersten reiken hier elkander de hand om de menschheid in het ver-derf te storten. Wij hebben het altijd gezegd. 't Is daarom dat wij altijd gezegd hebben : het werk is een maatschappelijke plicht, die elkeen moet volbrengen naar zijne krachten en zijne geschiktheden. Iri ruil van dien plicht, zal aan elkeen het recht op leven en op welstand ge-waarborgd zijn door de samenleving. En het « recht op leven » vatten wij op in den breedsten zin. Wij beschouwen het namelijk als voeding, kleeding, huis-vesting, c derwijs en uitspanning. Welnu, de triomf van dat programma is noodig om tôt de volledige vrijmaking, tôt de hoogste ontwikkeling der menschheid te komen, in de twee geslachten, mannen en vrouwen, die haar samenstel-len.Tôt zoolang mag Le Bien Public zijne erkenmng der zedelijke waardigheid van de vrouw... in princiep, aan den kapstok hangen. F. H. De Internationale Sociaal-demokratie en liaren strijd « Wereldvrede (Vijfde vervolg) De Internationale Oagorden 1910. Het internationaal Congres van Kopen-hagen stelt vast dat gedurende de laatste jaren, ondanks de vredescongressen, on-danks de vredelievende verklaringen der regeeringen, de uitgaven voor de bewape-ning der legers op schrikwekkende wij.se toegenomen zijn. In de eerste plaats is het de wedijver in 1 het versterken der oorlogsvloten, in het bouwen van superdreadnoughts, die niet alleenlijk de waanzinnigste verspilling der gemeenschappelijke gelden voor gevolg heeft, maar daarenboven voor gevolg heeft dat er steeds overal gebrek is aan gelden die er noodig zijn voor de noodige maatschappelijke hervormingen en de noodige arbeidsbeschermende vetten. Deze wedijver in bewapening komt dus op ernstige manier de naties bedreigen 'net volledige uitputting, want overal brengt hij mede dat er steeds ondragelijker wor-dende onrechtstreeksche belastingen moeten ingevoerd worden aangezien de openbare kassen meer en meer bodemledig geraken. Terzelfdertijd moet vastgesteld worden da.t het juist die waanzinmge bewapeningen zijn die onlangs nog den wereldvrede in groot gevaar waren komen brengen, zooals zij steeds een toenemend gevaar voor den vrede moeten zijn. Staande voor die toenemende bewapening die een toenemend gevaar geworden is voor de beschaving, voor den vooruitgang, voor den welstand onder de volkeren van aile landen, bevestigd het congres andermaal de door voorgaande congressen genomen bé-sluiten omtrent dit vraagstuk, in de eerste plaats de besluiten van het congres van Stuttgart en herinnert: Dat de arbeiders der verschillende landen onderhn^ geene veeten of tegenstrij-digheden hebben die van aard kunnen zijn om een oorlog uit te lokken; Dat de moderne oorlogen uitsluitelijk veroorzaakt worden door het geknoei der kapitalisten en in de eerste plaats door de economische concurrencie die zij zich onder-ling aandoen op de internationale wereld-markt, alsmede door het allesopslorpend militarisme, dat moet geschandvlekt worden als het verschrikkelijkste middel van de ka-pitalistische onderdrukking, die er op uit is om vooral in eigen land het proletariaat in de politieke en in de eoonomisch slavernij geketend te houden. De oorlogen zullen dus slechts ophouden met de verdwijning der kapitalistisch» maatschappij. De arbeidende klasse, die de zwaarste lasten van den oorlog te dragen heeft, die het meest van den oorlog te lijden heeft, is dus de eerste belanghebbende om de afschaffing van den oorlog te eischen. Het georganiseerd socialistisch proletariaat aller landen is dus wel de echte geroepene om den maatschappelijken wereldvrede tôt stand te brengen en in stand te houden. Het is daarom dat het congres der wer-kerspartijen andermaal aanzet tôt het ver-spreiden van zooveel mogelijk licht in de geesten over de wezenlijke oorzaken van aile oorlogen, tôt het verspreiden van zooveel mogelijk licht in de hoofden der jeugd, dewelke zij in de eerste plaats op te voeden heeft in de verheven gevoelens van volledige broederschap onder de volkeren. Het congres 'aoudt voor de socialistische afgevaardigden de verplichting vast van in aile omstandigheden, uit al hunne krachten strijd te voeren tegen de uitbreidingien der bewapeningen en aile geldmiddels te wei-geren die daartoe aangevraagd worden, terwijl het van hen allen het volgende verlan gt: a) Zij zullen overal en zonder ophouden eischen dat aile geschillen tusschen de mo-gendheden bijgelegd worden door internationale scheidsgerechten ; b) Zij zullen gedurîg de voorstellen her-halen die zij gedaan hebben met het oog op de algemeene ontwapening en vooral zullen zij er op aandringen dat er overeenkomsten gesloten worden met het oog op de beperking van de bewapening der vloot en de afschaffing van het zeebuitrecht. c) Zij zullen overal aandringen op de afschaffing van de geheime diplomatie op de openbaarmaking der gesloten en te sluiten verdragen tusschen de regeeringen der verschillende landen. d) Zij zullen krachtig het zelfbestuur en de onafhankelsjkheid voor aile landen eischen en de volkeren verdedigen tegen aile onderdrukking of oorlogszuchtige aan-vallen.Het internationaal socialistisch Bureel zal aile socialistische parlementaire groe-pen ter zijde staan in haren strijd tegen het militarisme, door het zenden van de noodige documenten zoowel als door het sa-mentrekken en leiden der werkzaamheden van allen. Voor wat aangaat de oorlogzuchtige knoeierijen en streken der heerschers, be-veètigt het congres de antimilitaristische motie van het congres van Stuttgart, die zegt: Opdat aile opgegeven maatregels stipt genomen worden, noodigt het congres ftet internationaal socialistisch Bureel dringend uit om, indien er zich internationale con-flikten voordoen, zoo spoedig mogelijk de volkeren van de betrokkeo landen te doen overeenstemmen en samen te doen hande-len in hunne pogingen om een oorlog te vermijdea. In het geval dat er een geschil dreigt te ontstaan tusschen twee of meer landen, en dat er vertraging of aarzeling zou bestaan in het handelen of besluiten der geraad-pleegde socialistische partiijen dezer landen, zal de secretaris van het internationaal socialistisch Bureel daartoe aanzocht door de vertegenwoordigers van het proletariaat van een der betrokken landen, on-middellijk het internationaal socialistisch Bureel samen roepen met de interparlementaire Commissie, die zoo spoedig mogelijk den oproep moeten beantwoorden om te vergaderen in Brussel of in eene andere plaats die volgens de omstandigheden het best daartoe gelegen is. (Vervolgt.) ffifST EH YESSFSEtST ^OORUT'„ Beteugeling dar misdadige speonlatis Dat de toestand van velen onzer werklie-den, door den huidigen noodlottigen oorlog allerellendigst, ja, zeggen wij zelfs, dat hij voor sommigen onder hen, akelig is gewor den, is waar. Maar dat die toestand nog meer is verslecht, door streng &fkeurens-waardige speculaties, dat is niet mindei waar. Wanneer men bedenkt hoe nijpender da door de werkeloosheid medegeLrachte nood, als gevolg van speculaties op de levensmid-delen, die deze tôt ongekende, ongehoorde prijzen doen stijgen, nog wordt gemaakt, dan kan men zich maar moeilijk meer be-dwingen, en men krijgt lust, aan zijne ver-gramde gevoelens lucht te geven, tegen deza die deze ongelukstijden uitbuiten, die mis-bruik maken van den heerschenden slechten tijd, en die groote winsten willen verwezen-lijken op den honger van mannen, vrouwen en kinderen. Men spreke over spéculateurs aan gelijfe wie, men brandmerke ze in het openbaar, men krijgt immer gelijk. Iedereen vindt hen laakbaar, niemand durft ter hunner verde-diging opkomen, in de bladen worden zij gehekeld, en niemand zal ons tegenspreken, wanneer wij zeggen: 't zijn misdadige men-schen.'t Zijn dus misdadigers, iedereen is het daarmede eens, maar... zij die hunne mede-menschen van een paar franken beetolenj zij die eens iemand eene rammetling toedien-den, spoort men op ten einde hen voor hunne misdaad te bestraffen, terwijl rij, die hunne medemenschen stroopen, die hen pluimen, hen bestelen dat het een echt schandaal is, die niet terug deinzen menig-vuldige gezinnen aan den honger prijs te ge-geven,laat men met rust, laat - en toe onge-straft hun misdadig beroep uit te voeren, erger nog... bewijstmen doorgaans veel ach-ting, betoont men zijn eerbied. Laat ons maar bekennen dat het nemen van radikale, doortastende maatregelen, tegen dit slach van lieden ten zeerste nood-zakelijk blijkt. Er is iets gedaan. Welja, maar het schij-nen plaasters op een hou ten been, aan gezien men allerwege de spéculateurs onge-stoord aan 't werk ziet, zonder dat zij maar in iets worden verontrust. En als nog wel eens een gepaste afdoende maatregel wordt voorgesteld en aangenomen, deze wordt hee-lemaal niet of slecht toegepast. Waarom? Omdat dezen die de maatregelen moeten dcen toepassen, bang zijn diegenen te mis-doen, te mishagen, die zij in 't algemeen belang moeten treffen. Wie is niet bang de boeren, thans de grootste spéculateurs, te misdoen? Welk politiek personnage, welke bekleeder van een openbaar ambt is niet bevreesd als een vij-and der boeren door te gaan 'l Ja, er zijn wel oneerlijke politiekers die zoo slecht, zoo laag zouden zijn, hem te bekladden, hem bij de boeren aan te klagen en hem als hun vij" andig bekend te maken, hij, die 't algemeen belang zou willen behartigen v66r dit van enkelen, welke te veel willen verdienen ten koste der uitbuiting der algemeenheid.; Maar ,dit laag schepsel zou geen gehoor, geen steun vinden bij de openbare meening. 't Volk zou hem verachterlijk den rug toe-keeren. Mij dunkt dat die vrees dan ook wel zou mogen afgelegd worden, door allen, die over eene zekere macht beschikken om in 't belang der algemeenheid de sch&ndelijke speculatie tegen te werken. 't Geldt hier eene klasse van den hongers-nood te redden, en dit is zeker wel het voor-naamste, het allerbelangrijkste. En wie daartoe zijne krachten niet wil inspannen, verdiene voorzeker met de spéculateurs op de zelfde lijn geplaatst te worden. Ik zou het belang der boeren verdedigen, ik zou voor hen op de bres springen, ik zou hunne intresten voorstaan, indien ik daar-door de algemeenheid geen of weinig schade berokkepde. Een boerenvijand ben ik heel zeker niet. Dit is bij ons zeker niemand. Maar ik zeg, dat, indien ik voôr de keus gesteld werd een zeker aantal boeren veel geld te laten verdienen, hen te laten speculeeren op den honger eener arme klasse, ofwel hunne overdreven geldzucht te beteugelen om die klasse uit een striemenden nood te redden, ik geen oogenblik zou aarzelen het laatst te kiezen. Ik sprak van hongersnood, van striemenden nood, van nijpende ellende. Is dit overdreven? Voorzeker neen, wanneer men bedenkt dat op ekere pla-atsen. om niet te zeggen overal, zeer veel werkersgezinnen moeten voortdoen met enkele franken onder-stand per week, dan als men de aardappelen 15 à 20 centiemen de kilo en een kilotje tar-webrood 0.85 fr. betaalt, de twee voornaam-ste, onmisbaarste volksvoedsels, wij mogen bijna zeggen uitsluitende voedsels der werk-lieden.Het brood gebakken met meel en bloern door 't Spaansch-Amerikaansch Comiteit verschaft, kos-t maar 50 centiemen de kilo, 't is waar, maar welk werkersgezin, waarvan het brood bij gebrek aan andere, betere,goed-koopere voedingsstoffen, het hoofdbestand-deel der voeding is, kan het met 250 gr. brood per dag en per hoofd doen? Wij kennen er geen. Er moet dus supplément brood biigekocht worden. en dit betaalt men de al" «aar «• N* 213 Prijs per nommer : voor Bolgie 3 centiemen, »ooi den reemde 5 centiemen foisrooii s itoilaobe £4/» i«| nimistratie <£34à aasidasi 2, OsiisSF 1915

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.