Draksîer-Uttgecftter ptm; Msaîschappij HET L1CHT best«ter4ers 9. DE VISCH. Lttfcbcrg'Qcnt .. REDACT1E . . ADMINISTRATIF HOOOPOORT, 29, GENT VOORUIT ABONNEMENTSPF. JS BEL QIZ Orfe maanden. . . , , fr. 3.23 Zes maanden . , , , . fr. 6.50 Een jaar fr. L..30 fileo abo&neert zicb ep aKe past^uretiea DEN VREEMDS OMe maanden (dagelsjkt vcrzansJen). . . . . fr. f "3 Urgaan der Belgische Wepkmdertpanij. — Verschjjnende wie dagen. MAANDAG 10 ME! verschijnt in « V00RU5T» aïs feidMcn MmB VAN AflTEWELSE ûoor HENDR5K CONSCIENCE. Onze lezers zuîisn dat boek met aandacht fezen, heî za! hiansse gesGhledkun» cSige kennJssen verrijken en zij zullen oprecht roerende, zelfs tragîsche toones» len aantreffen in hei romantlsoh gedeelte. Partijgencoten, maakt prepaganda voor orzen « VOOîîUîT » S Nog nooit zijn de werklieden zoo erg beproefd geworden als in de tegenwoor-dige omstandigheden. Reeds sedert negen maanden woedt er in verschillende landen van Europa een oorlog, die naast andere ongelukken eene overgroote werkloosheid onder de arbeidende klasse heeft veroorzaakt. Hoelang de oorlog nog zal duren, dat weet niemand met juistheid te zeggen, maar zeker is het dat den tijd dien hij no£ duren zal, veel offers zal vergen en veel menschenlevens zal kosten. De toestand: is erg voor diegenen die aan het front staan onder een regen van vuur en lood, gedurig bedreigd met den dood. Maar de positie is bijna even slecht voor hen die buiten de gevechtslinie staan en het familiebrood moeten ver-dienen al v/erkende. Voor de vereenigde arbeiders is de last zwaar, maar toch is hij minder erg dan voor de onvereenigden. Verschillende steden en gemeenten doen al het mogelijke om zooveel moge-lijk den heerschenden nood te lenigen, en dat stellen wij met plezier vast. Wanneer wij den gelukkigen dag zullen zien, dat de oorlogvoerende landen den degen in de schede steken en zich genegen toonen om vrede te sluiten, dan rijst er voor de arbeidende klasse een ander problema op. De vraag moet dan gesteld worden : hoe zullen wij er toekomen de wonden, die aan onze klasse, aan de talrijke wer-kersgezinnen zijn geslagen, te heelen? Iedereen moet daarmede bekommerd zijn en zich afvragen : rijzen er geen nieuwe en treurige vraagstukken voor ans op ? Kan iemand met zekerheid zeggen of de kapitalisten van ïOQ? den oorlog nog dezelfden gaan zijn na den oorlog ? Zal hunne winzucht niet verdubbeld tijn, om de geleden verliezen of de ver-mindering van inkomen te herstellen? Wij weten het niet, maar wij meenen het recht te hebben om het ergste te vreezen, wanneer de werklieden van nu af niet betrachten om al de vakvereeni-gingen te versterken en bij het einde van den oorlog er krachtiger op te staan dan ooit. Zekerlijk zijn er reeds bergen papier volgeschreven om het nut en de noodza-kelijkheid der vereeniging aan te toonen en te verdedigen. Maar zoolang de werkers allen niet toonen dat zij daarvan bewust zijn, zullen wij onze propaganda door woord, schrift en daad niet staken. En nu achten wij dat noodiger dan ooit. Wij mogen verwachten dat de strijd die zal moeten gevoerd worden door de werklieden na den oorlog, even hardnek-kig zal zijn als dezen die nu tusschen de oorlogvoerende landen wordt geleverd. Niet dat wij bommen, kanonnen, ge-weren, kruit en lood zullen bezigen, maar de kapitalisten zijn teleurgesteld door het staken hunner zaken eenerzijds, en de werkende klasse is verbitterd door de geleden armoede, door het verlies van kinderen of familieleden. Vandaar de zekerheid dat de arbeiders zullen strijden, manhaftig, schouder aan schouder, gelijk gedisciplineerde soldaten. Want de werkende klasse is er niet op uit om ijdelen roem te verwerven, maar om het recht op leven en op" welstand te veroveren. Wij weten nog niet of na den oorlog de nijverheid hare gewone bedrijvigheid zal hernemen. Onmiddellijk zal dat ge-heel zeker niet gebeuren, en dat is nog een troef in de kaarten der patroons, terwijl de onderstand die nu door de stad en door bijzonderen geschonken wordt, al met eens zal ophouden. Metaalbewerkers en andere werklieden, denkt daaraan! Wordt lid uwer vakbonden, nu dat de bijdragen aan de syndikaten op de helft zijn gebracht. Wij roepen u nogmaals toe, vertrou-wend in uw verstand : Sluit aan ! Sluit aan, broeders! Vereenigt U! Vereenigd zijn wij reuzen! Onvereenigd zijn wij dwergen! U allen vereenigen war" de boste en grootste hulde die gij aan den Arbeid en zijn Meifeest zoudt kunnen brengen. Men kan zich als lid laten inschrijven voor de Metaalbewerkers en andere vak-ken in a Ons Huis s, Vrijdagmarkt, cf bij de kameraden die vereenigd zijn en ook bij de boden. Onze eerstc oproep heeft goede vruch-ten geleverd, mogen wij hopen dat deze hetzelfde zal voor gevolg hebben? AUG. VANDER BRUGGE. Metaalbewerker. De lûizÉijigf! • vin lut VaMrtfjjs VOORDKACIÏÏ GEMOUBEN DOOE JBÎi HEEll B. VAIS* DE SOMPEL, iN «O S HUIS», TE GENT. Gezel Alleman opent de vergadering en «ftelt den heer Van 4* Sompel voor. De voorzitter betreurt dat de toehoor-ders zoo talrijk niet opgekomcn zijn als verleden week. De voornaamste reden zullen zijn: het prachtig weder en den aard van hst oclerwerp, welke wat te droog schijnt. Welnu, de afwezigen hebben groot ongolijk, want de kwestie die de heer vcor-drachtgever ons zal behandelen belangt al de werkers aan. De heer B. Van de Sompel. Werkbroe-ders en -zusters. U willende spreken over vak en onder-wijs, komen mij de woorden te binnen welic» de vlaamsche dichter, wiens naam gi] aan een uwer schoonste inrichtângen schonk, ik bedoel den nog immer betreurden Emiel Moyson, in zijn «Werkmanslied zong: < Hoerele simpel© ambachtsliên die^droomen van hun' zoons te zien |n 't leger van de klerken... fc Is ook een gtaat, de schrijversstaat, &aar vroegen de ouders mij om raad, ! k Zou zeggen : leerfc ze werken. Moest E. Moyson nog leven en vroeg men ! raad, voorzeker zou hij er bijvoegen : i «Leert ze werken, leert ze hun werk kennt.) en licfiicbben.» Kennen wij dan ons werk niet? iin hebben wij het niet lief ? zult gij mij vragen Welnu, neen, wij kennen ons vak niet, wij hebben het niet lief. Wij kunnen het niet liefhebbeni juist om-dat wij het niet kennen. Luisterfc naar de gesprekken der jonk-heden en ik vraag u : «hoeveel zijn er nr ^ welke onder elkander over hun vak, hunne kennissen spreken. Hoe dikwijl hoort gij nog de bekwaamheid als eene bijzonderheid roemen ? En waaraan is dit te wijten? Wel, een-voudig aan de uitbreiding van het meka-niek.Stilaan is het gedacht geboren en meer en meer ingedrongen bij de massa, dat de werker de slaaf is van het werktuig, dat hij als een onderdeel, iets dat meedraait, geworden is. 't Is een valsoh gedacht. De mensch zal nimmer een onderdeel der schepping zijn. Toen het werktuig langzamerhand den mensch ging vervangen en zelfs zijn vernuft scheen te overvleugelen, was de oorzaak daarvan niet het werktuig, maar do mensch. Strijd naar fortuin, roem, macht was het die aan het werktuig 't leven schonk en z'elfs schijn van vernuft gaf, maar 't was en 't bleef toch een tuig, een mekaniek. En en mensch is er noodig om 't doode ding leven en beweging te geven. Dien mensch, vrienden, zijn wij : arbeiders van dezen tijd. Veel,_ zeer veel handenarbeid is door het i ,werktuig vervangen,, maar ook veel han- ! den heeft het werktuig arbeid gegeven. Het werktuig heeft veel gedood, maar ook veel in 't leven geroepen. Wij hebben alleenlijk het groot ongelijk gehad ons door het werktuig le laten ver-dringen, in piaais er de meester over te zija. Spinners en wevers zijn reeds tal van jaren niekaniekarbeiders in plaats van vakmannen. Hetzelide in de metaalbewer-king, de boekdrukkunst, de transport, de verlichting, de voeding, ja, de landbouw zelfs, en... wij weten r.og niet eens wat een mekaniek is. Men heeft den mensch misbruikt. îîen heeft hem niet met dezelfde zorg als het werktuig, steeds aan verbetering denkend, verzorgd, opgevoed. Die men (de kapitalistische klasse. lied.) is verantwoordelijk. Het is aie « men » en niet het werktuig op wie de groote schuld terecht komt dat we zedelijk minder zijn. Gelukkiglijk is daar in de laatste jaren verandering aajigebracht. Het werkende volk eischt verstandelijke ontwikkeling. Stilaan zijn vakscholen verrezen en nu bezitten we zelfs het verplichtend onder-wijs met 4en graad. 't Kon voorzeker beter zijn, maar liever een varken in do kviip, dan twee in 't land van beloften. Aan ons ervan te profiteeren en... meer .en meer te eischen, op gebied van onder-wijs.De heer Derre, stedelijke toezichter bij het beroepsonderwijs, zegde op een .:ongres ter bevordering van het vakonderwijs, ge-houden tijdens de Wereldtentoonstelling: « Het vakonderwijs moet voor hobfddoel hebben van den toekomstigen ambachts-man iets anders te maken dan een werktuig : hij moet « mensch » blijven ! » Men moet er hem van overtuigen dat, wanneer zijn ideaal beperkt blijft, tôt het worden van een levend arbeidstuig, hij op een gegeven oogenblik in de nijverheid zal vervangen worden door het mekanisch werktuig, daaj dit laatste op hem het over-wegend voordeel heeft der onvermoeibaar-heid. Zulk een werkinan moet tataal het onderspit delven in den trijd tusschen w&rkmaa en werktuig. » En dat is het wo.t * n alleu koste moet vermeden worden. Wij Ijn boven de die-ren verheven, wij kunnen denken eu onze gedachten mededeelen. Welnu, leeren, denken wij,laten wij onze gedachten mededeelen. Behalve de zedelijke ver})lichting die op ons rust, is er nog een andere : de stofîe-iijkc.Jir zijn plaatsen in rnze onmiddelliike nabijheid waar men reeds vroeger dan hier het nut der vakscliool begrepen heeft. Duitochland, met ziin uitgebreid onder" wijs en — wetten, heeft op korten tijd in zaken handel en nijverheid eene verbazen-J de vlucht genomen. Holland's talrijke vakscholen leveren ja&rlijks een groot getal vaklieden van eersten rang. Ook Frankrijk en Engeland scliijnen ia de laatste jaren d.en weg van het vakonderwijs op te gaan. In ons eigen land vinden wij eene pro-vincie waarvan wij 'jerust mogen zeggen : zij leefde van water en brood om hare kinderen geleerdheid te geven. De heer Rossy, leeraar aan de vakschool van St-Gilles (Brussel) haalde, op boven" genoemd kongres, volgende tabel aan : Do provincie Henegouwen (die door so-cialisten bestuurd wordt, Red.) bezit 41 nij-verheidsscholen, de 8 andere te samen enkel 54. Het Waalsche la.nd (Henegouwen inbe-grepen) telt 70 scholen ; het Vlaamsche (door de geestelijkheid bestuurd, rei.) 25 ! Indien wij Brabant voor 1/3 Vlaamsch men, krijgen wij voor het : Waalsch gedeelte: 19791 leerlingen Vlaamsch gedeelte: 6735 leerlingen Met genoegen breng ik hier hulde aan het bestuur der provincie Henegouwen, dat zoo goed zijn taak begreep en kweet, en aïs voorbeeld van al de andere provincies mag dienen, vooral voor Limburg die... in hare 2 nijverheidscholen slechts 121 leerlingen subsidieert I Eene andere tafel van 't verslag deelt ons 't volgende mede over de gediplomeerden. Henegouwen levert op een jaar 1345 diplo-ma's af; de acht andere provincies slechts 708. Dit leert ons: 1° op een inschrijvingsge-ta.l van 26.526 leerlingen brengen er enkel 2062 het tôt een diploma. 26 Nemen wij Brabant voor 1/3 vlaamsch dan bekomen er jaarlijks 1648 een diploma in 't Walenland, tegen 314 in 't Vlaamsch gedeelte. (Voelt men het verschil hoe goed de na-pen hier het volksonderwijs verzorgen 1 red.) Weet gij welke gevolgtrekking wij uit dien toestand kunnen trekken 1 Ie Henegouwen bereikt 65,5 % der diplo-mas.2° Het Walenland mag met recht, door zij ne bekwaamheid, 80 % der bijzondere plaatsen bekleeden. Gelukkig dat steden als Gent en Antwer-pen beter hun plieht begrepen. Hier ter stede bezitten wij vakscholen van eersten rang, zooals : de nijverheid .. sgfaop,1-* d.e, berogEscholea,y&n,Carela ^ Ni-..,. caise, de school van het boek, de boekbin-derschool, de school der haarkappers; de talrijke vak- en huishoudscholen voor vrou-wen, zonder van de academie va.n schoone kunsten te spreken. Wij leeren er ona eigen vak op gansch bijzondere wijze. Niet alleen de grondstoffen, maar ook al wat er goed of sehadelijk voor is. Van waar zij komen, hunne goede en slechte hoedanigheid, hunne fabrikatie, enz. Wie, welk soort van werkman moet de vakschool volgen ? Het antwoord is kort. Allen zonder nit-zondering. Moeten het enkel stielmannen zijn ? Mis. Geen vak of het tre.kt zijn voordeel uit de vakschool. Een dokwerker bij-voorbeeld, kan hij iets op eene vakschool leeren? Ja, namelijk het volgende: Weik-tuigkunde, welke hem met een oogsla.g zal doen zien hoe en waar hij zware lasten moet vastmaken, opheffen, enz. Werktuigkunde is niet alleen mekanieken kennen, maar de hefboom, de ka.trol, de spie, dat ailes be-hoort er bij. En dan meten, wegen, reke-nen, vreemde talen, enz. Zou hem dat geen voordeelen afwerpen. Niemand zal het rnt-kennen.Hetzelfde voor de kalseiders, de voerlie-den (chauffeurs) enz., allen hebben er be-lang bij onderricht te worden in hun vak. De heer Mac Leod, prof essor a-an onze hoogeschool te Gent, verzekerde mij dat Vlaanderen jaarlijks een millioen franken verliest in het vak betreffende den kweek van groenten en fruit. En waarom? Omdat men daarin te weinig op de hoogte is. Dus gebrek aan vakkennissen. In de nijverheidsschool te Antwerpen kan — in normale tijden — onmogelijk voldaan worden aan de vragen naar bekwame vakmannen, voornamelijk voor de meta-alnijver-heid.De spinner of wever welke theorethisch ontwikkeld is zal voorzeker meer voort-brengen als hij die enkel de praktijk kent, omdat hij, zoo iets aan de grondstof of het werktuig hapert, onmiddellijk de reden kent en dan in de mate va>n 't mogelijke kerstelt. Vlaanderen die vroeger beroemd was voor zijn geweefsels en welvaart is nu vermaard voor zijne voortbrengsels en loonen van 3 ellen voor 'n frank. De werkgevers zijn onverschillig, zal men zeggen, of hun gasten iets over theorie kennen of niet; zij vragen enkel: goed werk, weinig winnen. 't Is maar al te waar. Doch zal dit zôô blijven? Wie kent de toekomstî Orner Buysse, die bestularder was der « Université du travail s van de provincie Henegouwen, deed eene studiereis naar Noord-Amerika, om te zien wat er daar in zake vakonderwijs gedaan wordt. Ziehier wat hij ervan vertelt in zijn boek « Méthodes américaines d'enseignement général et technique » ; « Van in zijne jeugd is het kind veel ver-schillend met het onze. Wij wiilen de kinderen gehoorzaam zien en gewennen aaa tucht. De Amerikanen, integendeel, wiilen vooral jonge liedeu vol wilskraeht en zelf-vertrouwen. Reeds op school missen de jonge Amerikanen die nederige houding, die soort vreesachtigheid welke onze kinderen heDDen tegonover degenen die hen onderwijzen. » Zij bezitten reeds persoonlijkheid en eigen wil. Een kind dat zijn vader om schaatsen vroeg, kreeg tôt antwoord: Neem eene bijl, hak in het bosch eene vraçht hout. ga dit in de stad verkoopen en koop u schaatsen. » Aldus is het opvoedingBtelsel in Ame-rika. Men leert er, niet de moeilijkheden vcmijiiea, maar overwinnen. » Welnu kan het anders of zoo 'n werker, bezieid met wilskraeht, met doordrjjvings-geest en daarbij verstandelijk ontwikkeld, die weet wat hij doet en wat hij wil, kan het anders of zoo n werker zal ten allen tijde eerbied afdw'ingen, zelfs van hen welke zoogezega hoog op de maatschappe-lijke ladder staan? Het vakonderwijs zal het vooroordeel iat hier tegen het handwerk bestaat, uit den weg ruimen. De handwerker zal niet meer vernederend aanzien worden. Daar ben ik stellig overtuigd van. (Toejuichingen.) De voorzitter dankt den voordrachtgever en zegt dat dezes rede de bekrachtiging is van wat gezel Pastur ons in zijne ^oor-dracht — onlangs hier gegeven — mede-deelie. Hij drukt de hoop uit, na den oorlog het vakonderwijs beter te zien inge-richt worden. Kraehtig moet er voor ge* streden worden. Spreker meldt binnen kort twee voor-drachten per week in te richten, den dins-dag en den donderdag. D. Europeesche Oorlog Il Wsst-Vlaaiideren es Is Ofiîaiïs îslf raasB : lli i brmn WestcljjK Oorlogstcrrcin s GENT, dea 2 Mei lfl5. — Ten N.-O. van Ieperen bleven krachtige Fransche en zwakke Engelsche aanvallen ondanks sterke artillerie-voorbereiding tengevolge van ons krachtdadig vuur in hun flank en rug _ca-heel vruchteloos; wij maakten 3 machine-geweren buit. _ | In de Argonnen maakten wij vorderin-gen ten N. van le Tour de Paris. Eran-schen verloren ondanks hevigen tegenstand verscheidene loopgraven en 150 man geva,a-gen. In het Priesterwoud mislukten hevige Fransche aanvallen onder "groote verliezen en achterlating van 90 gevangenen. Oostciijk Oorlogsterreîn ! In N.-W. Rusland schoten onze krîjgsbe-drijven goed op; bij Szarole werden nog verder 400 Russen gevangen genomen. Da voorhoeden onzer vervolgende troepen be-reikten de streek ten Z.-W. van Mitau. Jiij Kalwarja werden Russische aanvallen or 1er groote verliezen teruggeslagen en 300 gevangenen gemaakt. Uit FrasisGlî© lapon PARUS, 30 April. (Ha-vas.) Officieele me-dedeeling van heden middag 3 uur : Duitsche oorlogsschepen zijn in zee aan de Belgische kust gesignaleerd. In Duinkerken zijn 1.9 projectielen van î/waar kaliber gevallen, 20 menschen zijn gedood, 45 gewond, eenige huizen zijn ver-nield.In Reims zijn 500 projecetielen gevallen, waaronder vele brandgranaten waren. Daardoor ontstonden verscheidene bran-den, maar men heeft die kunnen beperken en ze snel kunnen blusschen. PARUS, 3- Mei 1815. (Ambtelijk) : De dag was rustig. In België niets nieuws. Een onzer vliegtuigen werd door een granaat-splinter getroffen, maar kon onze lijn be- Zoowat 10 granaten vielen gisteren avond op Duinkerken. Verschillige personen gedood en gekwetst. Ilit Ei9g@!sch@ iBFOsa LONDEN, 2-5-15. (Ambtelijk) : Van gen»-raal French : De toestand aan ons front is onveranderd. In de buurt van Ieperen heeft een hc vige artilleriestrijd plaats gehad. Ulf Mgisefse Sbtoe! LE HAVRE, 3 Mei 1915. (Ambtelijk) » Op gansch het belgische front was ailes kalm. Eenige schoten werden in de omge-vmg van Rarnscapelle en Oostkerke afge-vuurd. Sedert len 22 April hebben belgische vliegeniers dag en nacht werkzaam ge» weest in !t gebied van Bixschoote, Steen-straate en het Sas. Zij werden hevig be-sehotes.Den 29 was de vijandelijke artillerie zeer bedrijvig, * « * Jtn É Sessissb- Poolselt-Saticisehs gri»i Uit Qott?Bp!|ksehe feross W T B. WEENEN. 2-5-15: In Russisch Polen levendig geschutstrijd welk s nachts voortdusirt. Aan het front in W. Galicie en in de Karpathen geene verardering. Wij namen 500 soldaten gevangen. In Z. u. Gaîieie es ia Bukowina artilleriestrijd. Langs den Zuidkant van het slagveld enkel goschutstrtjd die van geen belang " as Ten O. van Irebinje werden montenegrijn-/ sche kraehten, die zich te ver vooruit wai 3-den, door onze artillerie uiteengejaagd. W. T. B. ^ WEENEN 3-5-15. (Ambtelijk) , — la Ilussisch-Polen werd de vijand op eenige pïaatscn teruggeslagen. Aan het front in West-Galicie en in de Karpathen levendig geschtitsstrijd. Op 4v boogten tusschen Orawa en Oportal -yera een russische aanval afgeslagen. Wij namen 200 gevangenen en gingen onmiddellijk tôt een aanvai over. Wij veroverden een gewich-tig russiseh steunpunt ten O. van Osty. Verschillige honderden Russen werden gevangen on machiengeweren veroverd. Z.-O. Galicië en in Bukowina geene ver-anderinge 31* jaar iii 122 Prijs per anamier : voor België 3 centiameu, voor den roomde 9 eeatiemen fslafoosi : Redaciie247 «• ftdinint$iikat!e2S4S îînsdaïs 4 BiEâ

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.