BESCHIKKING Artikel 1. Ç/vereenUomstig\art. n, i»enacHd, der organieke tvetvan î^Juli i84gop het hoogeronder.vijs, zijn, op voorsîel der betrokken iaculteiten der Universiteitte Cer.t. in uitbreiding van het programma der lessen zan deze Universiteit, de hiernavolgenda wijziginRe» en nadere bepalingfn getrolïen, botreffsnda zekere leer-gangen : 1. In da Facilitaitdar Wijsbeeeorts en Lsttoren. t. Dr. /. De Decker, bij btschfkiinjj van aa Juli iqt6 benoemd tôt gewoon hoogleeraar ïn de classieke philologie, is beiast met de hiernavolgende college» en osirningen : Geschiedenis der Latijnsche letterkunde; Vertu!en en vcrklaren van de Litijiischeschrijver» | in de. candidatuur en in het doctorat (partim)î Ro-I meinsche geschiedenis f-ît oefeuingenj Historisch# , critiek toesepast op de Romeinsche geschiedenis j Ro-; inensche StaatsinsieHitigen; Latijnsche epigraphie; alsook tijdelijir, met : Grieksche geschiedenis; Philo-' lôjische oefeniugen in de Grieksche en Latijosehe taal • Tu de candidatuur (partira) Vertalen en verklarea van Grieksche fiehrijver» 2. Dr. E, G. ( iodée- Mo Bergen, bij beschikking van 28 AitPj'Jsfas 1816 benoemd tôt gewoon hoogleeraar ia de buiteneuropeescha jÇî3ci.<iedenis, in het bij-ror,der, in de kolouiaîe jescbwderiis en de politieke as.-drijks'tande, is van den ieà'gaag in de politieke aartfrijksiiunde osfslsgen «1 beiast mat de hiernavolgende co!l«jea en ûefenir.gen : Staat! undiga geschiedenis der rnodern# tiiden met oeienkigen ; Historiscbe cjitiek tQïgepast op de moderne fcschieoenis; StaataisistçiliRijen der moderne tijde.i ; O/erzicnt van de hed^inùcafjnçha geschiedenis; J}uifcneorw?eeTschc goschiedems; Ivaioniale geschic-deuis au de kolosîsawe. 3. Dr. E, F.Kosnnann bij besck&iiag van a Sep-teraber 1916 b.vioe.Tid tôt ge~.vi>on haoçieoraar in de geschie.Ienîs der Daitsche istverkuïtfJs ea in de <veten-4£h>ppe'ij/re çramavst'ca dor Datache taa!. 1» be!as~ ÈMiiten denleergang ici ie geschi*.i<îaU van de Duitecno letterkunde, alsook met ds Diernavoigeide collages en arenmsen : Verkiarcn van Duitsche schrijverii me», philologische jwrreningen in hst doctoraat ; GescMedkuodîge grammatica van à* Duitsche taai; Gotisch; alsook lijdelijk met : Vertalen en verkiaren van Duitsche schrijvers in ds candidatuur; Philologische oetenlngea in de Duitsche taai in de candidatuur, 4. Dr. W. A. Baehren», bi] beschikkmg van 16 Augustes 1916 benoemd tôt buitengewoon ho®gleera»r in de classieke philologie, is beiast mst de hleruavoigeade eolieges en oefenins,en : Vertalen en verkiaren van Grieksche en Lattjniche «chrijvers in de candidatuur en In het doctoraat (parfim); Ver-gelijkende grammatica, in het bijzonder deze van het Grieksch en Latijn; B'eginselen der Grieksche en der Latijnsche paléographie; Encyclopédie dsr classieke philologie; alsook tijdelijk met : Philologische oefenin-? gen in de Grieksche en Latijnsche taal t in de candidatuur (partira); Overzicht van de ataata-instelllngan van Roma. 5. Dr. /. Menzeraih, Wj beachikklng van to Okïo-feer beaoemd tôt buitengswoon hoogleeraar in de zial-kando en. bij beschikking van s5 O.vtober 1916, boven-dien tijdelijk asngesteld voor het onderwijs in de Ro maanschs talen en lettarkunde, il beiast, buitan de collèges en oeteninaen, baste nd voor da studeiuen v«a de faculteit der wij sbe^eerte en letteren, nanaetyis : j Zielkunde an eerste begrippen vaa ontleedkunde en physiologie; Grondige studie van vraagstukken uit de zlslkunde; Critische ondeding van philosophische wer-Aken; Oefeningen inds zielkunde; alsook met een college to de : Zielkund» en eerste begrippen van ontleed-jjtupde en physiologie van den monsetï, voor da studen-tan van de faculteit der wiskunde en der natuurweten-,'fchappen (candidatuur), en een collage in da : Ziel-j kuode met practischa oafeningen voor de studenten van «sder geneeskundo; alsook, zooala voorheen tiJSeîtj'r, met het coljege ia 4» Gencliiedeni». 4«r Fnw»-ec ;c lôtïerkucde. 6. L)*-. P. Tack, algemeeabestuurderranhethooger ond;rwijs aau het ministerie van Wctenschappen en Kiinôt-fo, bij beschikking van 13 Augustus tqiô be-r >emi tôt gewoon eera-heogleerîar in dç Necarland» sciie p'jîiMogie, is beî»5t Mit het collage in ; Grsfhiedenïs der Iifederlandçche ietterkunda im da Cîtnàiùîîuuf; alsook tijd^lijlî met do hierna volgenda cûileges en oefçningen ; Vertalen en. verkiaron van En-gels'j'a-; schrijvcrs, in da candidatuur; Philologische o:feringea in da Ecgelscbe taal, in de candidatuur; Gïschiedkundige granimatica der' Nederlandsche taal, in hsî doctoraat; Vergelijkende gratnmaûcst, in het bij-zor.ricr deze der Gsrmaansche talen, in het doctoraat. -, Dr. E. Meert, alg«maen bestuurdar van het mid-delSwar onderwlj» aanliet ministerie van V/etensch«p» yen en Kunsien, bij be»chikking vaa iS November 15916 beaoemd tôt gewoon eere-hoogleemr in de Ne-iderlandscho philologie, is beiast, buiten Qefeningea in âNedertandsche tàal, bestemd voor de studenten vaa facutteit dar wijisbs(',eerti on îettaren, alsook met : flocientagen in de Nederlaadscba îasl voor de «tu-denteii van d? voorbûraidcnde af^eelinj dar Sehool Voor burgerll jko bouwiEUnde «1 de? School voor. kun-*tan en fabriekwezçn. 6. Dr. L. Bmlet, bij besû.hikking vaa 2g Juli îgtô benoemd tôt docent in de wijtbegserte, i* baiaat met dç kierna volgende coliegca sa oeteningen ; Algemeeiaa en bijzonden» mitaphysicaj Logic#; Practische oefesingen ia de wijsbegserta; Grondige ttudie uit de logica; Critische ontleding van een phllo-»ophlsch T?crlc; alsook met 1 Logica en ethica in de ifscalteit der wiskunde en der natiiurwetanschappen. \ 9. Dr. A. Vlamynck, bij baschikking van 3 Sep-tember 1916 benoeqit tôt docent in de paléographie en geschiedkuadige hulpwetenschappen, is beiast njet de hiernavolgecde collège» ea oefeniagan: \ Pileofjraphia der Ailiddeleïuwen : Oorlcondenleer'; Archieik'uitde; alsook tiidelijk, met< Gasshiedenis van j Belgiâ, met da daarbij behooreade practiscjse oefenin-' gen, « | 10. Dr. A. Jacob, bij basehikldng van 14 Qctober ! iqi6 benoemd lot docent in de Nederlandsche taal en 1 letterkunde, i# beiast met d« hieruavoljende college» en oefeningen : Overzicht van de belangrijkste ver-schijnselen in de moderne (Germaansche, Romaanscha en Siavische! jettdrkunde; Grondige geschisdeni» van | vie Nedfcrlahtl»çbe letterkunde ; Grondige geschiedenis , van de Modems letterkunde; Cririeche oeteningen tôt de Nederlandsche letterkunde-, alsook tijdelijk, met : Philologische otffer.ingen tôt de Nederlandsche .gram-matica in de candidatuur.. If. In da Fasuttslt dar RecMs9«1e*rdh«1d u. Dr J. II. Labberlon, bi] txachiidciag van 3o Ssptçmber 1916 benoemd to? gewoon hoogleeraar ià ,het uatuurrecnî en in de cr.oraal-philosophia, ia beiast 1 met collèges in i . Natuurrecht voor de studenten, die sâch la da faculté! t der wijsbegeerte es iettereri tôt de studie ier rechts-■n-etenschap voorberoiden en voor ds c*ndtctaat-nota-rissen; Moraal-philosophie voor da candidaat-notaris-1 sen; alsook tijdelijk, met : International privaatrtcht voor het doctoraat in de iacultèit der rechtsgeleerdheid. 12. Dr. A. R. Van Roy, bij heschikking van 39 Juli 19:6 benoemd tôt buitengewoon hoogleeraar in ds ' rechtseacyclopedie en ia het handelsrecht, i* beiast met ! de hierna volgende collegen : G rondbegmselen van het recht ; Handels- en xeevsarN 1 recht san de Hoogere School voor handelswetenschap; l aisook îijdeliik, met : Romeinsci» recht s Paadccten \ in het doctoraat van de iacultèit der recfitsgeiîerdùeid. ' 13. Dr. J. L. M. Et?y en, bij beichikking vau g Sep. tomber igi&bcnoemd tôt buiteagewooa hoogleeraar in de geschiedenis van het recht, m het hurgerlijk recht en in de burgerlij'te rechtspleging, is beiast met de hiernavolgende collectes : j Géschièdicundige inleiding tôt de -studie van het ; burgerlijk recht, in da candidatuur: Begiaselen der L reciiterlijke organisatie, bsvoegdheid ea burgerlijke t reî-.htspïeg'ng ; Bu.rgerlijk recht, Boek HI, titel 5 en t8, i in het doctoraat; alsook tijdelijk, met: Rometrtsch techt : Insr'rareMn f}«e*tîd5d«tatir, " .. . Orgaan der Bel^îsche Werklledespartij. TerscMjîiend© âîle "dagen. ■&c. rr~~ni 11 1 1 bu mu m ihthi m■ i n imiwhii 1 1 mm wim—ri 1 r rn £k~#ktttr- Vitgeefêtsr Sam. Maattck. H Ml LIGHT, Beat, t P. De Vtteh, Lttdeberg-Qsni. — Red.-A.dmHoogpoort, 29, Qent ^"" i " . ~ ■ ia. Dr. R. CSaeyt, bij beaehikkÎDg van 14 Oktober 1916 benoemd tôt buitengewoon hoogleeraar in het volkenrecht en ia de sociale wetenschappen, is beiast met de hiernavolgende collèges : Staathuishoudkunde; Volkenrecht, in het doctoraat van de faculteit der rechtsgeleerdheid en aan de Hoo- fere School voor handelswetecschap ; alsook met : iedendaagsche geschiedenis van handel en nijverheid aan de Hoogere School voor handelwetenschap. 15. Dr. A. Th. M. Joncha, bij beschikking van 18 Oktober iq 16 benoemd tôt buitengewoon hoogleeraar in het strafrecht en het fiscaal recht, il beiast met de hiernavolgeade collèges : Strafrecht en beginselen der strafiechtspleging in het doctoraat en finale wetten, voor da candidaat notaris-sen ; alsook tijdelijk, met: Rurgerlijk recht, Boek III, titel i—4, 6—17, 19, soin het doctoraat ea voor de candi-.laat-iiotarisscp. (Vervolgt). mm «a • c» —» VRMHEID! I Er bestaan woinig ni-tdrukHngen, gelijk in welka taal, die meer gebruikt en 00k meer misbruikfc worden, dan h«t svoord : Yrijheid. Wat verstaat mon gewoonlijk erdoor aïs er over vrijheid gesproken wordtî De doodgewon# opvatting ia, naar onze meening: Vrijheid is doen en laten wat gij ■wilfc en gelijk gij het wilt. Aldus verstaan is het begrip der vrijheid volkomen valscb, relfs al s men er aan toe-voegt, dat het doen en laten wat gij wilt geschiedt onder uwe persoonlijke verant-woordelijkheid.Vooreerirt willen wij hier aanmerken dat de volledige vrijheid voor den mensch een ondenkbaar iets i». Plaatat hem gansch alleen, ontdaan van aile maatachappelijke banden, van aile zor-gen en verplichtingen tegenover zijnen evenmonsch, dan nog ondergaat de afgezon-derde persoon, de kluizenaar bijvoorbeeld, de wetten der natuur, die hem tôt dingen verplichten, die hij moet vcrvullen, met of tegen ?ijn tin, indien hij wil leven. Het is wel onnoodig de eaak van nit di« diepte ta be&chouwen, maar dat alleen ia toen reeds voldoende, om aan te toonen dat de rrijheid, altijd, in aile omstandigheden en overal elechts iets betrekkelijks is en nooit absoluut kan zijn. Deze waarheid wordt nog duidelijker aie men den msasch beschouwt, niet al s een af-zonderlijk en afgezonderd wezen, niet. al a een individu of peraoonlijkheid, maa-r als een lid eetjer aaxnenleving. Daar is elke mensch nist ç,!leen meer ge-bçnden, aan onverbiddelijkô natuureischen, maar aan menscbeïïike wetten en verplichtingen, waaraan hij zich, als lid der ge-meenschap, niet mag on meestal niet kan on.ttrekkçn» <. Jtet is waar dat die wetten en yerplich-tingan etrenger of zachter, grooter of klei-ner zijfl, naar gelang den graad van bs-schaving di9 een volk bereikt in een gege-v«n tijdperk. ' In algamesnen regel mag men daarom-trent zeggan dat, naarmate de beechaving vordert, de persoonlijke vrijheid gekort-wiekt wordt, terwijl de groepenvrijneden, de nationale en de internationale vrijhedea klimmon. Inderdaad, naarmate dç samenlervipg zioh ontwikkelt, stellen wij vast, dat de wettsn en de maatschappelijke verplichtingen niet allçen tg.lrijker worden, maar meer on meer ingrijpep in alleriei jiaken, waar-aan de wetgevmg eertijds ten voile onver-8chillig was, en den mensch nn obligation worden opgélegd waaraan hij zich vroeger onttrok. Wij kunnen in een artikel 'de wereldge-sohiedenifl niet doorbladeren, maar om ons daarvan te overtuigen is zulks 00k niet noodig. Het ia voldoende de feiten na te gaan, die onder ons 00g, in. onzen leeftijd gebeurd zijn en die nog aan de dagorde staan. Keeren wij maar een dertigtal jaren ach-teruit en wat stellen wij vasti Dat de wetgfiving op den arbeid zoo gœd als nul was, en er van maatBchappelijko verplichtingen tegenover de armon weinig of goen sprake waa. liât overheerschend en reg«erend kapita-lismo waa getrouw aan den stelregel ; elk voor zich zelve on God voor allen 1 Dat waa de hourgeoisopvatting van de vrijheid, namelijk de vrijheid van den Bterk-Bt«, die gelijk staat met do vrijheid van den bandiet om ij te vermoorden en de vrijheid van dejj uitbuiter, om u den laatsten drup-pel bloed uit t» zuigen, ton koato van wat het 00k zij. Zoo werden de kinderen van hnn priltrte jeugd naar het fabriek gesleept; De nog niet geboren wichtjeg werden ver-giftigd, tôt zwakheid gedoemd in het ii-chaam der moeder, die in continues of kar-derij met ongezond, doodend werk, de korst brood verdiende, onvoldoende om haar to voeden; De verminkte arbeider waB tôt den bedel-zak veroordeeld, van den oogonblik dat hij zijne verminkte of vorloren ledematen niet meer ter beschikking van het kapitaîisme kon gtellen: Do afgesloofde wroeter kreeg als beloo-ning de hospicie, de aalmoes en in ieder geval 't gebrek, nadat hij geholpen had het fortuin zijner meesters t& vestigsn. Had hij gewerkt, zij hadden hem betaald. Ailes was vereffend en leve de vrijheid I Lezers-partijgenooten, wij moeten erken-nen dat die vrij heid sopvattid g geh«el wat veranderd en in den grond der zaak ge-knakè is. Wij kunnan vandaag wij zen op een hoop 'ditt 'tweo :socialistipçhe advo- katon, onze vrienden Jules Destrée en Max Hallet, de moeite waard hebben geacht in een bundel te verzamelen, om ze uit te ge-ven onder den titel: «Wetboek van den Arbeid».Zekerlijk zijn die wetten niet volmaakt, 't scheeït nog al een beetje, maar zij zijn vatbaar voor herziening en verbetering. Wat wij hier willen en moeten doen uit-schijnen is, dat door al die wetten het vrij-heidsgebied ingckrompen, beperkt is ga-worden voor de eenen, en het rechtsgebied deir anderen, van de meerderheid, ja van de massa, i3 uitgebreid geworden om niet te zeggen geopend. En heeft men do vrijheid getroffen der kapitalistisch© uitbuiters, men heeft 00k deze gekortwiekt der onwaardige oudera, weinig in getal, wel is waar, die meenden hunne kleinen te môgcn slachtofferen voor ea:i beetje meer winst. Alzoo zal men gemakkelijk vatten dat ieder® wet eene beperking is der vrijheid voor eene zekere kategorie van menschen, maar, integendeel, de ontslaving, de wezen-lijko vrijmaking voor onmiddellijk dool of voor later gevolg heeft, voor eonen groote-ren hoop. (W. v.) F. H. mm i»"11 j 1. i. , 1 —, tilt ds krijpgsrapnscitap In mijn vorig artikel vertelde ik van het voorberei-dend werk met het 00g op den komenden winter. Ik zei u dat er niet alleen gezorgd wordt voor het mate-rieele, doch 00k voor het geestelijke. Aldus sprak ik van de school, van de volksvoordrachten, van de kunst-avonden, enz. Maar ik moet toch nog het een en ander zeggen over iets dat ons, sccialisten, in 't bijzonder aanbelangt. Er wordt ook socialistisch werk verricht, partijgenooten. Maar stelt u daarbij niet voor zoo'n groote, machtige beweging, ontzagwekkende manifestaties met monster-meetings. Dat ware uwe fantazij te ver drijven. Ons socialistisch werk is stiller, veel stiller. We hebben het moeten aanpassen aan ônzen toestand, aan (3ns midden. Met la waa i zouden we alhier minder goede uitslagen hebben hekomen. Er is in de krijgsgevangenschap iels te verrichten, waarvan gij u waarschijnlijk raoeilijk een gedacht kunt vormen of waaraan ge wel npoit hebt gedacht. In een kamp leven duizenden werkersjopgens nevens honderden intellekftieelen. Door de eentonigheld van het krijgsgevangenenleven hunkereij onze volksjongens naar geestesvoçdsel. .Het zijp arbeiders uit aile gewes-ten van Belgiê, tôt wien we vroeger wellicht nooit het woord konden' richten, die van onzen strijd slechts \vet«n waî ze hi^r of daar in v/erkhuizïn of in de fabrieken hebbea hooren zeg^ca, Ziet osas wat een prachtig veld ar .te bezacien "vielTEn we zouden daar geen gebruik van gemaakt hebben ! Ik weet niet hoe het kwam, maar vop de eerste wekçn rceds mijner krijœgei-angensehap voglde ik een plicjit. een grooten plient op mij v, egen. Het scheen mç dat men'mij bij mijnterugkomst in het vaderland zqu vragen 1 «Wat hebtga gedaan in nwe ballingschap? » Dat plichtgevoel werd nog gesterkt toen advokaten en, andere gediplonieerden het socialisme aan 't bekam-pea gingen. De eerste maanden reeds, partijgenooten 1 Wat zou men wel van mij hebben gedacht,"hadda ik gezwegcn ! Ik gingdus tôt de Vlamingen, tôt de Walen om hen te spreken oyer onze beweging. Maar er viel meer te doen dan aan de werkjongens het socialisme te leeren bcgrijpen. Bij de'intellektueele krijgsgevangenen moest de geest worden verbreed. Het wantrouwen en d« vooroordeelen moesten vernietigd of verminderd worden. Aldus werd een studiekricg gesticht. Daarin zatea twee socialistische studentea uit Brussel en een Fransche partijgenoot, de broeder van een der opstel-lers van het Fransch partijorgaan Y Humanité. En met ons «gevieren» trokken we aau den arbeid. In den «Cercle d'Etude libérale» gingen we onze gedachten verdedigon. Diepçren dieperdrongen ve door. Mooier en mooier ontkiemde het zaad dat we met voile grepen rondstrooiden. . Toen kwaai de dsg dat ik naar GOttingen moeet. : Daar yond ik eçn Vlaamseh middenr West- en Oost-■ Vlaamsche boerenjongens, Gaatscha, Antwerpsche eji Brusselsche ambachtsiui ea fabrieks-arbeiders. En daar zou duc ook eeu nieuw levea moeten gedijea, al was het ook de voortzetting Yan het vrpeger werk van ver-lichung.Hier ook moest kalm gehandeld worden. Er brak een mooîe tijd aan voor het socialistisch opvoedend werk, een tijd waaraan ik nog dikwijls met een gevoel van heimwee zal terugdenken als ik morgc'n weer mijn plaats zal hebben ingenomen in den «werkelijken» strijd. Hier weer werden de voordrachten als eerste middel gekozen tôt de verspreiding onzer gedachten. Het zaad viel hier ook op geen onvruchtbaren grond. Voor de weetgierigen en de ontwikkelden vatte ik mijn lessen aan over «Staathuishoudkunde», die druk werden ce-volgd.Wijderen wijderwerd de warkkring. Ik stond bijna alleen, maar ik herinnerde me eens ge-lezen te.hebben, dat men alleen het sterlcst is. Ik werd begrapen door de libcrsle en katholieke ontwikkelden. Zij haddeu eerbied voor mijn gedachten, ?ooals ik eerhied had voor de hueneg. We hadden elbaar leeren begrijpen en waardeerf 13. Daanjit groeide nu eene ipriçhting, die aan honder-dçn onztjxa jongens optelhare aangen'ame avonduren heeft varsobaft. 'Er werd een .Sociale Shcdiehring gesliçht. In, het comiteit wareq aile gezi«dhed«i ver- tegenwoordigd ; een ka'.holiek advokaat. een liberale ! leeraar en ik. Daar zouden nu de leerrijke gedachten-wisselingen plaata vinden, waarvelen naar vcrlangden, 's Maandags avond vergaderden \va vaa 7 tôt g ure, in een barak, bijgebouw van de school van het kamp. Er waren niet minder dan 300 rcgelmatigc inschrijvin-gen. Van ver vôor het uur koa men reeefi onze jongens zien optreklten naar die bljeenkomsten, want ze hiel-den er aan een goeds plaaîs te hebben zoodat niets hun ontsnapte. De pijpen darapten lustig, Gedurende de besprekin-gen hadde men een muizeken kunnen hooren loopen. Wat was het er dikwijls warm, in den echten en in den figuurlijken zin van het woord! En als den hoorn reeds lang het sein gegevea had, dat het tijd was zich ter rust te begevtn, hoordet ge nog de luidruchtige gedachtenwisselingen in de barakken. Als ikaldus wist dat op hetzelfde uur honderden volksjongens tôt Iaat in den nacht over het socialisme spraken of dachten, dan oordeelde ik dat onze gedachten weer een stap hadden vooruit gedaan. Doch het zaaien van gedachten is als een plant, een tenger pla'.tjé dat men vastzet in den grond. Het moet besproeid worden of het ver-droogt en sterft. Ook het zaad van het socialisme dient aanhouden.d verzorgd te worden. Gedurende dea ganschen zomer is het geesielijk veld pnbevrucht gebleven. De tijdnadert dat we weer de hapden aan het werk zuileu siaaa. Met een steeds groeiendîa Sehniùehi zien we «rsaar uit. Met naijn lessen ving ik reed3 terug aan. Midden October wordt de « Sociale Studiekring » geopend. Ik ben gelukkig den inzet te kunnen betalen met een série van tien à twaalf voordrachten over het wetenichappelijk socialisme. Want nu kunnen wij een stapje verder gaan ; de geesten zijn voorbereid, want ons werk was methodisch. Wat me alleen pijn doet is, dat de steun die we uit Belgiê kregen zoo gering was. Waarom heeft de « Centrale voor Arbeidersjeugd » zich nooit op ons verlich-tingswerk belcommerd? Het 1b zeker een fout geweest, een fout die wel .nog te verzachtea doch niet meer te herstellen valt. Moest men weten in Belgiê wat er ons hier aan geestesvoçdsel (?) is toegezonden geworden door katholieke, of later, door klerikale en libérale vereenigingen of personaliteiten, wellicht zouden de oogen open gaan, dan zou men zeker zien dat men hier een uitgebreid \eld dat «zuchtte naar bevruchting », om een uitdruk-king van Anseele te gebruiken, verwaarloosd heett, dat die'bevruchting aan de zorgen van krijgsgevangenen alleen is overgelaten geworden. Ik bezit eiemplaren van toegezonden schriiten waarin we op de schanda-ligste wijze aangevallen worden : een brochuur uit Gent komend, waarin de socialisten worden voorge-steld als-dronkaards, verdedigers van het alcoolisme; een boek waarin onze mooie Gentsche partijinrichtin-gen door een gekende nulliteit met het vuilste slijk worden besmeurd. We vragen ons af hoe dat onkruid hier zou gewoe-kerd hebben in de geesten onzer krijgsgevangen, hadde men hier in den ballingschap geen partijgenooten aan-getroffen die het wieden. Want dat is toch slechts een toeval. Maar ondanks «lie» kan ik de stellige verzekering ge-ven, dat onze jongens terugkeeren met een geest die breeder is geworden en vatbaarder voor het B0ciali6tl-sche zaad, dat onze propagandisten zullen rond te stroolen hebben r.a dezea langen, wreeden oorlog. Gôttingen, 15-9-17. G. Balthaar. WERELDVREDE ! ! Dit enkel woord heeft eene groate tooverkracht gekregen, die met onweerstaanbàren drang zich een weg baant over landçn en zeeên, van 't een einde der wereld tôt 't andere, in paleizen en hutten klinkt 't als een hemelsch muziek in d'ooren van millioenen menschen, die er velgevailig en in angstige verwachtir.g naar luisteren. De ontelbare vuurmonsters die op de onmetelijke lange en bloedige slagvelden dood en vernieling zaaien, brullen in lievig tempeest om die blijde wereldbood-schap te oversobreeuwen, alsof ze voor eeuwig <vild.cn beletten, dat de menschheid zich in eene bestendige en in niets meer te schendea wereldvredçmocht verheugen. De Wereldvrede, waarvan de Internationale sociaal-democratie de eenigste welgemeende kampster was en nog is, die door hare anti-militaristische propaganda, waarvan duizeadt harer apostels met vele jaren gevang, hun edti_ streven door de kapitalistische regeeringèn aller landen beloond zagen, duikt plotselings als een sclytterend ea wel ta bsreiken ideaal op, waarvan tach ffiegeneç die haar vroegsr de keel wùrgden, thans in heilige aanbidding staan, Door den oorlog was de wereldvrede met als onver-mijdelijk gevolg 't internationale scheidsgerecht voor velen een droombeeld, goed voor hen die van dit aardsc'n tranendal een paradijs wildenmakan; heden is het de «Kaap de Goede hoop» waarvan eene zee van tranen en mcnschenbloe,d ons scheidt maar die iedercen bereiken wij. Zelfs meneer Benediktus den zooveelsten van Rome heeft het vérkieslijk gevonden met de andere meetedoenom de kerk van'de beschutdiging vrij te pleiten dat ze in dit groot svereldksnfiikt de roi van taeschouwster speelde. Voor den oorlog hadden we aan vredeîapostels, gelaande en gespoorde. gepluimde ea gelinte, gerokte en gebroekte, ofHcieele en officieuse, de voile laag; vredespaleizen rezen uit den grond van waaruit men 't lichtgeloovige volk met de meest opgeschroefde leugeus de zakken vulde; rpakende redevoeringen en kosteiijke baukettengingen gepaard met 't naar omhoog rijzen, inrazende snelheid, der oorlogsbudgetten, zeker t praktische middçlom tôt de wereldvrede te gcrçtken. In de kabinetten der oôrlogsvoerende landen spande mensich in om in, allprhande nota's die ze elkander tus-schea de beenen gooiên, hunne instemming te betuigen voor 't vestigen der wereldvrede en in 't leven roepen van een internationaal scheidsgerecht, waaraan aile feschillen zouden ondervvorpen wordçn. De heer lenediktus spande eveneens de wereldvrede en Internationaal scheidsgerecht aan zijnen kerkelijken wagen, de oorlogvoerendcn vriendelijk uitnoodigende in te stappen eu mee te fijden. 't Is dus enkel wanneer een gapsch werelddeel te vuur en te zwaard staat, door een driejarigen ailes ver-gruizende en menschoateerende oorlog, financieel en cconomisch aan den rand van den afgrond geraakt is, dat mca eindelijk gaat inzien, wat de Wereldvrede, gerugsteunt dôor een Internationaal scheidsgerecht, de wereld aan rampen en onheilen zou bespaard hebben. In hoeverre zij het meenen, al die nieuw bovenge-komen ridders voor den Wereldvrede, zal de naaste toe-komst uitmaken. Dit,zal in ieder geval niet te bereiken vallen met 't huichelend gekwansel van voorheen; met 't groot ontleedmes zal er eene flinke brok moeten weggenomçn worden van de huidige wereldbeschou-wingen, en het Internationaal kapiiglisme, met zijne imperialisttsche drijverijen, die steeds de hoofdoorzaak viitmaken van aile oorlogen of er stelselmatig heen lei-dea, 4ourde geofganiseerde macht van't proletariaat onschadflijk mp.etea gemaakt worden. - Inderdaad, in.al 4e feapitalistische.regeeringen' is heî zoodanig aangi^sjjd; wordt da Stàatsmacbt.in de,han-den der hoogere«t»ntian c.ldus aaxigewcatj. 'ciat .ze vol-, le^ig pndergeschikt en dienstig i.s aan de belangep en ' da goudzucat c}er heerschende galdzakkenbeede, de eenigste die er belang bij heeft in 't veroverea van nieuwe afzetmarkten en inpalmen vaa andere volkeren toebehoorende gebieden, vvaarvoor dan heele gencra-ties moeten uitbloeden. Eea troepje groote iieeren, zonder rekening te houden van den wil der Naties, het volk, sturen naar den oorlog met eene roekelooze on-beholpenheid, waarvan de geschiedenis ons menig stichtend staalken voojbehoudt, zulks onmogelijk malien, en het Volk, die in dergelijk geval op de slagvelden, met lijf en goed den reuzcntol betaalt, over de \raag, oorlog of vrede uitspraak te laten doen, zal wel den eersten stap zijn naar de bestendige Wereldvrede, die steliing is niet nieuw, maar za is er niet te slechter om. Jos. Coole. mTSM— I" «— i r ■■ mi-un» Rond den Oorlog VeHiescijfsrs in vroagere oorlogsn Het is nog niet uitgemaakt "of de moderae o.orlogen, door de seberpzinnige .uitgedachte en kraohtig werkende nioordmiddelen, die persoonlijken rnood ov den acb ter grond ♦ doen treden en aan mechanische en auto-matische vernielingsprocessen gelijk zijn, meer slachtoffers kosten dan vroeger. Het is dus wel van belang de verliezen ia bovengenoemde veldslagen reeds te verge-lijken met die in eeniga vroegere slagen. Zoo bedroeg het verlies bij den slag van , Kollin (18 Jûni 1757): Oostenrijkers 15,2 °/? (8,110 man van 53,500) ; Pruisen 33,6 .% j 12,030 man van 36,000). Den slag bij Leuthen (5 December 1757) ; 1 Oostenrijkers 37,2 % (28,820 man v. ,2,000) ; Pruisen 14,4 % (6,200 man van 43,000). Bij Leipzig (16, 18 en 19 October 1813): 1 Verbondon legers 17,8 % (53,800 man van 301,500); Franschen 31 % (é0,000 man van , 171,000). De hedendaagsche cijfers, wanneer zij ■ aanstonds worden samengesteld, zullen nog j duidelijker toonen de verwoesbingen van menschenlevens en verminkten dan ooit een : der vroegere oorlogen met zich meebracht. 1 Als men do groote veldslagen van de 19e ceuw vergelijkt naar het aantal sfcrijdcrs die er aan de-elnamen, dan staat de slag bij ) Leipzig met 472,000 man bovenaan. Daarop volgen de slageu van KôiggraU 436,000 man, Vagram 310, COO man, G rave lofe) 300,000 man. "Wij noemen nog bekende slagen: Bautzen 1815 (259,000), Borodino 1S12 (251,000), Sedan (244,000) en Waterloo (217,700). De grootte der persoonlijke verliezen i;i den oorlog hangt mede af van den persoonlijken moed en het gehalte der eoldaten, en is er omgekeerd aan evenredig. In de eer&ta j periode van den Fransch-Duitschen oorlog, j i toen alleen geschoolde troepen streden. ï waren de Fransche verliezen 9 %, terwijl in , de tweede periode, toen een menigte Fran-Bche strijders op alleriei wijze bij elkander waren gebracht, de verliezen 3 % werden. Onder inaclitneming van zekere omstandigheden kon aldus vroeger uit de verliezen in perc^pten cenigszins de waarde der strij* dende troepen worden beoordeeld. Ift desen oorlog werd deze steliing juist omgekesrd. Daarbij wijst de schrijver er op, dat de bloedige verliezen in de moderne oorlogen slechts ongeveer half zoo groot zijn als in j den tijd van Frederik de Groote en Napoléon I, waaruit besloten wordt dat de: tegenwoordigo legers niet zoo bekwaam, niet i zoo volhardend in den strijd zijn dan die] van vroeger. Men mag ook de?e conclusic, si aan de hand der tegenwoordige ervàtingeo4 i in twijfel trekken. I 1 ■ IV ARIA Eene herîRnerîfig aan La Péroys® f De «Dajly Ohronicle» bericht dat Ee'dcrfc ' een paar maanden de Fransche drieklsar i wappert over cen acre gronds te Botary : (Nieuw Zuid-Wales), waar het gebeente vau 1 j den graaf de la I'érouse is begraven. Dit ' brengt een oude historische gebeurtenîs jn j herinnering. In 1785 voer de graaf de la Pérouse, di# ' Hawke's gevangcnc geweest was en Eng«V> sche forten in do Hudsons had veroverd, van Europa uit, om Australie voor Frank-rijk te vermeesteren. Hij kwam echter laat. Kapitein Gook was al aangekomen «t» ; ; de Engclscho vlag waaide reeds op het be- i : twiste vasteland. De graaf werd nicttemin ! als gast ontvangcn en geëerd op de plaata ' dio hij had gehoopt te veroveren; de En-gelsche en Fransche zeestrijdkrachten ver-; || brosderden zich op de reede. Later vertrok, S I» Pérouss naar do « haven van waar men.' j niet wederkcerti». Aile pogingen in het werk jl gesteld om zijn spoor terug te vinden waren vruchteloos gebleven. Veertig jaren later '! eerst werden zijne beide scheen j es gevonden, als wrakken, vol gebeenten der opvarenden, op een koraalrif ten noorden van de Nieuwe : Hebrieën, waar een monument opgericht h" j 1 vç»r den verongelukten zeevaarder. Sedert ! '! dien werden deze ontdekking en het monu- ) |i ment vergeten; gedurende dezen oorlog | eerst zijn de wrakken opnieuw «ontdektf. |! Bij deze gelegenheid heeft de Engelsche re-geering aan Frankrijk een acre gronds af-i gestaan te Botany, waar, zoo zegt men, het gebeente van la Pérouse is begraven. Of-! '/ schoon men vastgesteld heeft dat hij daar, îevend aan land gekomen is, mag het betwii-' feld worden of hij daar werkeliik begraven ' ligt. • D® steenkolenlagen van het Bfcrsnelfand In Noorwegen heeft zich eene maatachap-- j" pij gevormd, welke zich ton doel gesteld ! heeft het aanleggen eener haven op het ; Bereneiland, ten einde de bclangrijke steen- j kolenlagen van dit eiland te kunnen ont* ginnen, dat gelegen is tusschen de Noord- I kaap en Spitzbergen. Men kende sedert lang het bestaan dezer ' lagen, maar do jongste onderzoekingen der prospeçtors komen aan te toonen dat îiuar belangrijkheid verre de schattingen over- | treft; de Boorsche industricelen hebben' | dan ook het plan opgevat do rijkdommea : I van dit eenzame eiland te ontginnen. H&t ; j voornemen bestaat eveneens cr een weersta- ! tion op to- richten, alsook een post vart f draadloozo_ telegrafie, die als tusschenstft- ! 1 ion zal dienen tusschen de radiotelegr»-1 fische stations van Green Harbour od Spitzbergen eu van Ha»merf«€t op heV S Europèesche vasteland. Een mliiî van lomsîechfttten ^ 1 Oyrena, in Libéra, cen ware mijn vaà1 I kunstschatten. Na de heerlijke staandbe^l- ! den jan Zeus, Aphrodite, Mars, Minerva, Apoïlo, enz. heeft men thans ook eeû j standbeeld van Eros ontdekt, dat )>«»- schouwd wordt als het meest volmaaîrtie I beeld van den liefdegod, het is een watr ' meesterfirtik. Het standbeeld zal naar .Ho- | me worden ^ overgebracht. De Venus vain î* Oyrena, gedurende de bezetting door 2e Italianers opgedolven, is niet alleen het | mooiste marmerbeald van het Thermes- ; muséum en wellicht van geheel Piome, val- I geins do meening van groote Lunstenaars ; is het eea der k api taie werk en der ou de !! beeldhouwkunst. %&%%%%%%**%%*%%%%%%% ] [J WIKT LEZ5RS VOOR « V00RUST » j| ""sï'iaar 380 cenliemen per nummer !Sondat| 28 Ootobep 1917

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.