BEKENDMAKINC Op grond der artikelen 14, 21 en 22 van hetKonink-lijk Besluit van 6 October 1855, betreffende het amb-telijk onderzoek der maten en gewichtea, wordt er bestemd als vol jt .• Bij het eiken der in het dienstjaar 1918 aan het wet-telijk onderzoek onderworpen maten, gewichten en weegtoestellen moeten de ijkbeambten, met toepassing der geldelijke bestemmingen, de volgende teeken* je-bruiken : 1.) De anders gebruikelijke gedurige teeken», a.) de périodicité letter ^ (psi) voor maten en gewichten en de cijfer 18 (achttien) voor weegtoestellen. E. H. 0., den 10 October 1917. Der Etappeninspekteur, von Schickfus, Generaal der Infanterie. ■aaBaggpag3B»u«Mua»jBiu*-'.i 1 iiini'i —■ VOORUIT Orgaan der Belgische WerkliedeipartiJ. — Verschijnend® aile dagen. Ùruktt«r- Uitgeefster Sain Maatseh. H El LICHT, Èest. P. De Vïssh, Ledcberg-&tmt — Red. Adm Hoogpoort, 29, Gent Europeesche Oorlog hutâdt $9 la tratlrrij^ y s nHffiro) Bfl iwl •?» S S Uit Duitsche bron. GROOT HOOFDKWARTIER, 25 Qkfc.. Wcstclijk oorlogsterrcîn Legergroep van Kroonprins Rupprecht iVan Beieren : In Vlaanderen lag den dag door sterker vuur dan anders op de strijd-zone tusschen de kust en Blankaartmeer. ,Van daar tôt aan de Leie belegde de vij-and de verschillende sektors met vuurgol-ven, die zich van 't Houthulsterboseh tôt Passchendaele tegen den avond tôt heftig trommelvuur verergerden. Groote aanval-ien kwamen niiet. In Art-esie en bij St-Quentin speelden zich voorterreingevechtem met voor ons gunstigen uitslag. af. Legergroep Duitsche kroonprins : Aan 't Oise- en Aisnekanaal verliep den dag bij- geringe vuurwerking van den vijand. Kort vôôr de duisternis zwol slagaardig 'de vuurstrijd weer aan. Op meerdere plaatsen drongen Fransche verkennings-îroepen vooruifc. Zij werden overal aige-yre,zen. 's Nachts bleef het vuur levendig (Tusschen Aisne en Maas _ kwam het tôt yerkenningsgevechten, die plaatselijke ivermeerdering van het vuur teweegbiaôh-• ien. Oostelijk oorlogsterrein Niets van betekenis. Macetîonisch front In de meeste sektors beeft zich de vuur-iWerking versterkt. Italiaansch front î Wapengetrouw gingen gisteren Duitsche en Oostenrijksch-Hongaarsche troepen zij de aan zijde in de® strijd tegen den vroegeren yerbondeoe. In meer dan 30 km. breedte na sterke .vuurwerking tôt den storm overgaande, doorbroken meermaals beproefde divisies het Italiaansch Isonz-ofront in 't bekken van Flitsch en Tolmein. De dalen afsperrende sterke stellingen van den vijand werden in den eerste aanval verbroken, Trots taaie , tegenweer beklommen onze troepen de sted-' le berghellingen en bestormden de vijande-lijke steunpunten die de hoogte bekroondeo. . Sneévtw en regen bemoeilijkten het voor-nitkomen in het gescbeiden bergterrein. H Un ne ma eilijkheden werden. overal over-iWonnen.Harde weerstand der Italianen moest toeermaals in verbitterden strijd gebroken worden. De strijdhandeling neemt haren 'Jrooruitgang. Tôt den avond waren meer dan 10.000 gevangenen, _ daar bij divisie- en brigadeetafa en rijke buit aan kanonnen en oorlogstuig gemeld. De eerste generaalkwartiermeester, LUDENDORFF. GROOT HOOFDKWARTIER, 25 Oktober. , (Officieel) : In Vlaanderen sterkere artille-t riegevechtan, vooral ten ooston van Iepe-ren. Bij Pinon en Chavignon namen wij 's 'nachts onae voortroepen in den Ailîstte-! grond Framchen druk, wijkend achter het Oise-Aisne-K anaiaf. In het Oost>en nieta van beteekemis. | In Italië brachfc de verdere leiding onzer doorbraak bij Flitsch en Tolmein nieuwe uitslagen. Gerangeaiental en buit zijn aan 't klimmen. Uit Fransche bron. PARUS, 23 October (Officieel). — De aanval van ochtend bij den molen van Laf-faux bezuiden Laon ontketend, heeft zich voor onze wapenen zeer gelukkig ontwik-keld. Wij vermeesterden de kammen, die we overschreden en waarvan we de glooingen aan de andere zijde bezetten. Wij vorderden ter diepte van drie km. op het aanvalsfront van acht km. Wij hebben het fort Malmaison, bij het begin van den aanval bezet, de dorpen Allemant, Les Vallons en Chavignon in handen. We trokken dàar voorbij, bezetten het ravijn van Chavignon en hebben de vlakte von Laon v66r oqs. Wij nmakten 3000 gevangenen en ver-overden 19 kanonnen. De strijd duurt voort. PARIJS, 24 Oktober. — Offiiceel : De etrijd is... (het volgend deel van den zin is verminkt) aanvalsfront, ten noorden van de Aisne. De Duitschers hebben geen en-. kel tegenaktie der infanterie _ gsdaan en hebben er zich bij bepaald de nieuwe Fransche linie te beschieten, bijzonderlijk in de streek van Vaudesson. De Fransche troepen richten zich in op het genomen terrein. Ten Westen en ten Oosten van Cerny is de artilleriest.rijd tamelijk hevig feweest in den loop van den nacht. De 'ransche verkenningen zijn op verschil-lende punten in de Duitsche loopgraveo gedrongen, namen gevangenen en maak-ten twee mitrailjeuzen buit. In Champagne zijn de Franschen gcslaagd în twee overvallen^ een in de streek van d®n Ta-hureheuvel, de andere ten Westen van Auberive. Op den rechteroever van de Maas zijn de avond van gisteren en de nacht gekenmerkt geweest door hevige ar-tillerieakties. De Duitschers hebben een hevigen aanval geworpen op de Fransche stellingen ten Noorden van de hoogte 344. Na een verwoed gevecht hebben de Franschen de Duitschers teruggeworpen, die ïich hadden gehandhaafd in een werk van de vooruitgeschoven Fransche linie. Een vurig© tegenaanval der Fransche troepen heeft heelemaal de Duitschers verjaagd. De Fransche linie is ongeschond'en her-Een andere aanvalspoging Op de baan van Oaurières heeft aan de aanval-lers gevoelige verliezen gekost, zonder een enkelen uitslag. Kalme nacht op het overige van het ' front. 13 ÊSTtef Ï8SS8» MIS : sa BesterijS-fcirts i TO Oostearniaeta» broa ! WEENEN, 25 Oktober. (Officieel) : De 12» ] Isonzoslag, voortkomende uit het initiatief t der in nood en dood trouw verbondene ] Middenmachten heeft gister gevolgrijk inge-zet. Om 7 uur begonn&n de kanonnenmas- . sas hun vernielingswerk. Een uur later 1 ging in storm, regen en soeeuwvallen de ; infanterie tôt den aanval over. Onweer en gebergten stelden de troepen op eene bui- ; tengewoon sterke proef. De vijand weerde , zich hardnekkig, doch niettemin was 's mid- f dag het Italiaansche slagfront tusschen den < Rombon en Auzza op vele plaatsen door- , broken. Alpenlandsche regimenten, name. , lijk Duitsche troepen, wierpen verder ten zuiden den vijand in den eersten aanval te-rug. De hoogten ten westen van Woltschaeh en ten noordoosten van Auzza waren 's ] avonds volledig in het bezit der verbonde- , nen. In het noorddeel der hoogvlakt# van Bainsizza ïïeiligen Geest zetten de Italianen gister tegenover onze aanvallen nog , heftigen weerstand. Op den Monte San Ga- , briele, bij Gorz en op de Karsthoogvlakte . leiden plaatselijke ondernemingen de voor-waarden voor verdere gevechten. Het artil- , lerievuur steeg in dit gebied op beide zij-den tôt prroote heftigheid. Tôt den avond . zijn meer dan 10.000 gevangenen gemeld ge- ] worden. Onder deze bevinden zich afdee- , lings- en brigade-staven. De buit is nog ■ niet t© overzien. Bij den legergroep van den , veldmaarschalk vrijheer von Conrad, kanonnen gevechten. liilM- FûfiiSi!- MÉmâ wm ' Uit Oostenriiksche bron. WEENEN, 25 Oktober. (Officieel): On-veranderd.m mm, i fi» Mm Uit Oostenriikscb® broa. WEENEN, 25 Oktober. (Officieel): On-veranderd.Uit Bulgaarsche bron. SOFIA, 25 Oktober. (Officieel- : Mace-donisch front: Op den kam van de Mokra Planina en ten Westen van het Ochrida-meer wat levendiger artillerievuur. Ten Oosten van den Wardar en ten Zuiden van den Doiran hield ondatnks de regen de vuurbedrijvigheid met dezelfde he-vigheid aan. Een zwakke vijandelijke aanval ten Zuiden van den Doiran werd door ons vuur afgewezem. Dpbroc«ischa-front : Zwlakke geveahts- < bedrijvigheid. In Klem-Asdë Uit Turksche bron. KONSTANTINOPEL, 25 Okt. (Offifeieel) Artilleriestrijd tusschen den vijand en onze in Mesopotamië staande troepen. 1 Dia-lia-front : Bij het Engelsche vooruit-komein tegen Kizil Rabat trokken de Turksche troepen zich op bevel op den Noorde-lijken oever van de Diala terug. Aan de overige fronten geene wezenJiike gebeur-tenissen.©i» ZEE le vgrschsrpt® duikbestsârlsg Uit Duitscka broa. BERLIJN, 25 October. (Officieel) : Langs de Engelsche westkust en in de Noordzee werden door een onzer duikbooten onder het bevel van kapiteinluitenant Georga ander-maal zes stoomers en een zeilschip, metend te samen 26.000 bruttoregisterton, in den grond geboord. Daaronder bevonden zich de bewapende engelsche stoomer «Richard de Larigaro» (4.000 ton) alsook vier bewapende engelsche stoomers van dewelke men de namen niet kon opncmen. Het vernield zeilschip was met cokes geladen. De Chef van den Admiraal-staf der Marine. BERLIJN, 25 October. (Officieel) : Tegenover het in de buitenlandsche pers ver-schenen verslag, dat onjuist is en het stand-punt onzer vijanden eenzijdig voorstelt, voor wat aangaat de vernieling van een vijande-lijk convooi op 17 October, wordt het volgende uitdrukkelijk vastgesteld : 1. Het verloop van het samentreffen was kort geschetst het volgende: Twee zeestrijd-krachten geraakten kort nadat zij het vijan-delijk convooi in het zicht gekregen hadden onmiddellijk in een heftig vuurgevecht met de het convooi dekkende engelsche torpedo-jagers « Mary Rose » en «Strongbow», dat aanhield tôt op den oogenblik dat beide in den grond gesehoten waren. Gedurende dit vuurgevecht trachtten de onder vijandelijke dekking varende handelsschepen te ontko-men, iets waarin drie onder hen gelukt zijn, zooals beweerd wordt door het officieel verslag dat op 20 October gegeven werd door de telegraafvonkenstatie van Poldhu. Nadat de vijandelijke bedekkingsschepen vernield waren, werd het vuur gericht op de overige schepen van het convooi, met het doel ze 00k tôt zinken te brengen. De bewe-ring, dat er door onze schepen 00k gevuurd werd op de reddingsbooten met vluchtelin-g«n, komt hoegenaamd niet over een met de werkelijkheid en rnoet daarom op de beslis-sendste manier van de hand gewezen worden. Zij wordt al reeds weerlegd door de verklaring van den bij ailes aanwezig geweest zijnden stuurman van don zweedschen stoomer «Wisburn», die vaststelde dat er niet gesehoten geweest is op de reddingsbooten met vluchtelingen. De stuurman heeft 00k vastgesteld dat een bewapend en-gelsch handelsschip, dat het convooi moest helpen beschermen, ailes in den steek gela-ten heeft van zoodra het U-bootgevaar ^8-meld was. 2. Voor wat aangaat het recht onzer zee-strijdkrachten om te werk te gaan zooals zij te werk gegaan zijn in deze aangelegenheid. zij nogmaals uitdrukkelijk verklaard: 1°. De handelsschepen va-arden in een vij-andelijk convooi, onder militaire dekking, dus onder bescherming van vijandelijk ge-schut. Een onzijdig schip, dat zich bij een dergelijk convooi aansluit, stelt zich bewust onder de bevelen van eene vijandelijke strijd-macht. Wié de hulp der wapens aanroept heeft den gewapenden aanval te verwach-ten.2° Het vernield convooi werd ontegenspre-kelijk aangetroffen in het afsluitingsgebied dat rond Engeland door ons aangelegd werd. Onze verklaring, die bekend gemaakt werd bij het aanleggen van dit afsluitingsgebied, zegt klaar dat «elk verkeer binnen de grenzen van dit gebied zonder meer met aile wapens zal verhinderd worden.» Deze verklaring is sedert begin der maand De-cember 1916 door aile neutralen gekend en wij kunnen niets meer doen dan nogmaals allen te waarschuwen voor de gevaren die hier voor de heele schespvaart bestaan. Wie zich bloot stelt aan deze gevaren, doet het vrijwillig, ten spot met de herhaaldelijk door Duitschland zelf gedane waarschu-wingen, en dan heeft hij er 00k de gevolgen van te dragen. «ufa«*ai»arooaMimw!MBBn ■■ i Barn—w——a Kit VrtéssToerstel «in des Sowjet De jKtfruk En Oostenrijk WEENEN, 24 Okt. — Het vredesvoor-stel van den Sowjet wordt hier als aan-neembare grondslag voor eenen verstand-houdingsvrede aanzien, zoo niet 00k al de bijzonderheden tegen kritiek bestand zijn. De voiksstemming over de toehoorigheid van Elzas-Lotharingen en Zuid-Tirool, ge-lijk ze de Sowjet eischt, zet toch minstehs hetzelfde voor Ierland en Egypte voorop. Waarom spreekt de Sowjet niet daarvan? Maar men moet een zoo goed gemeend voorstel niet naar zijne gebreken, maar naar zijne ho&danigheid beoordeielen en dat geschiedt hier doorgaans. Men is over-tuigd dat, als men het enkel met onder-handelaars van zulke gezondheid te dœn had, de vrede zeer spoedig zou tôt stand komen. XliiiH Stcialittlse^i KMfsreatiB der Entante DEN HAAG, 25 Okt. — «Daily News» schrijft : Er wordt gemeld dat de Britscho en Fransche regeering door de leiders der socialistische part.ij cvn van beide betrek-kelijk hunne stellingname tegenover eene in Zwitserland te houden Konierentie der arbeiderspartijen van Engeland, Frank-rijk, Belgie, Italie en Rusland gevraagd worden. Deze konferentie zou vaststellen hoever de Dorlogsdoelen der arbeiders-partij dezer landen uiteenlbopen en op welken grondslag mits zekere herzienin-gen der oorlogsdoeleinden een akkoord bereikt kan worden. lia Isst PiiltoiESaad De besprekingen der meerderheids-partijenBERLIJN, 25 October. — Volgens de «Vossosche Zeitung» hoort,hebben de inter-fraktioneele besprokingen nog tôt geen be-paalde.n uitslag gevoerd. Als voren staan de partijen der meerderheid met inbegrip der nationaalliberalen op het standpunt dat eene verandering in de samenstelling der Rijksregeering noodig is. In zulke plaatsen die gewoonlijk met de opvatting van leiden-de Rijksplaatsen gelast zijn, gelooîde men gisteren avond nog te weten, dat volgens de omstandigheden de kroon eene omvorming der regeering niet voor noodig houdt. Men rekont daar minstens ermee, dat de ver-schuiving der bepaalde oplossing geen ener-gieken weerstand bij de partijen zou ont-moeten. Intusschentijd zou de kanselier ver-zœken zich een arbeidsblock te vormen, waarin natuurlijk de sociaaldemokraton niet vertegenwoordigd zullen zijn. Enkele per-soonlijkheden der regeering gelooven dat de sociaaldemoeratie in rapport met hare hui-dige houding de oorlogskredieten zal weige-ren, en daardoor den block der meerder-heidspartijen beslist verbreken en de bur-gerlijke frakties van den Rijksdag tôt eene meerderheidsvorming dwingen. De krisis In politieke kringen wordt het feit veel besproken, dat juist nu de keizerlijke ver-ordening gepubliceerd werd, die de benoe-ming van Dr Helfferick tôt plaatsvervan-ger van den Rijkskanselier bevestigt. De in-druk bestaat sterk dat daardoor eene oplossing der kanselierskrisis in een voor Dr Mi. chaelis ongiinstige zin verhinderd of bemoei* lijkt wordt, in elk geval echter de nieuwe kanselier genoopt zal worden. Dr. Helffe-rich als plaatsvervanger te behouden. Ook de benoeming van den vroegere minister van binnenlandsche zaken v. Loebell tôt opper-preeident in Brandenburg wordt erg besproken. Het heet herhaaldelijk, als van 't af-treden van den chef van 't civiel kabinet, y. Valentini, spraak was, dat aan hem dezen post van opperpresident zou opgedragen worden. De omstandigheid dat nu de benoeming van Dr Helfferich bekend gemaakt wordt, kan erop bedoeld zijn, dat v. Valentini die als een der bewerkers der kandida-tuur vn Michaelis aangeduid wet'd, is zijn huidige post denkt te blijven. Dit ailes zijn intussehen vragen en dingen, die slechts derhalve gekommenteerd en uitgelegd wor-dn, wijl men over de hoofdkwestie voor-loopig nog niet op klare wijze ingelicht is. Men weet nog niets authentieks daar-over, hoe het. onderhoud dat gisteren tusschen dea keizer en Dr. Michaelis plaats gehad heeft, afgeloopen is, en ailes wat in dit verband gezegd wordt, is zonder waarde. Enkel staat vast dat aan den keizer de opvatting der meerderheidspartijen en der nationaalliberalen meegedeeld werd, en dat deze partijen in hun standpunt volharden. Zij zijn tôt heden toe het erover eens dat een kanselierskrisis on-vermijdelijk, de stelling van den huidige Rijkskanselier onhoudbaar is. De «Vor-wârts rekent met de mogelijkhœid dat trots dien gepoogd zou kunnen worden, Dr. Michaelis op zijn post te behouden, de huidige meerderheid te sebeuren, eene nieuwe meerderheid te vormen en minstens de krisis te verschuivem. Hij schrijft dat voor de soeiaal-demokratie «het gelukt® dezer poging de bevrijding uit den moeilijksten toestand zou beteekeneoi, waarin zij zich ooit bevoenden heeft.» De sociaaldemokratie zou dan, «met het goed gewat&n haar plicht te hebben ge-daan, hare oude strijdpositie weer inne-men en in de Qppositie, gelijk zulks hare ©verleveringen past, de volksbelangen verder vertegenwoordigen. Zij is op aile gevallen voorbereid, voor aile ge.vaîlîaa gereed. » In ©osfsorijk WEENEN, 25 Oktober.— Uit het oorlogs-parskwartier wordt gemeld : De aanval on-zer en der verbondeno Duitsche krachten is 't best ftStf 't voorùitgàan en heeft reeds groote terréinwinst bereikt. Het aantal ga-vangenen en de buit aan oorlogsmatariaal groeit aanzienlijk aan. De eischen der Jong-Tsechen PRAAG, 22 Okt. — Melding van het Weensch k. en k. korresp.bureau : He(t gisteren avond hier gehouden, partigkon-gres der Jong-tsechische vertrouwensman-nen namen volgens die berichten van Kra-marsch en Frantas, op voorstel van Nasin eene reeks besluiten aan, waarin het heet: Het politiek programma der Tsechen kan slechts heden de staatsrechtstreeksche zelf-standigheid der gansene Tsechisch-Slowa-kische natie zijin. De eerste plicht der Tse-chische politiek is het echter, de grondsla-gen voor dezen iStaat te bouwen, diens organisatie op demokratischen grondslag voor te bereiden. De resolutie komt verder op voor de verhindering der huidige spuc-sing en betoogt de noodzakelijkheid van het samensmelten van aile Tsechische partijen tôt een staatsrechterlijken club, zelfs als deze samensmelting door de oprichting van nieuwe partijen doorgevoerd zou worden.în IteriEs De minisîerkrisis BERLIJN, 25 Okt. — De «Berliner Lo-kal-Anzeiger» bericht uit Lugano : De 82 le-den tellende liberale groep der rechterzijde en van het centrum besloot gisteren avond in de in 't M'onfcecit-orio gehouden vergade-ring met aile tegen vier stemmen, tegen het ministerie te stemmen. Dit besluit was met groote spanning verwacht geworden, daar het als besluit voor het lot van het ministerie te aanzien is. ISI De Konstituante KOPENHAGEN, 25 Okt. — Volg&ns de Russische bladen mededeelen besloot dis regeering de Konstitua.nta te Moskou bij-een te roepen. DEN HAAG, 25 Okt. — Het verlies (Jer groote eilanden in de Baltische zee an het dreigend gevaar van een Duitschen inval in Estland hebbon, zoo schrijft «Daily Chronicle», eene sterke verandering der ' stemming onder de mannen der Russische marine teweeggebracht. Op een© konferentie der admiraals en vertegenwoordi-gers van het centr'aal komiteit der Oost-zeevloot werd besloten, voorloopig geene politieke konferentie en vergaaeringen van matrozen meer te dulden. In Kronstadt heerscht koortsige bedrijvigheid. Aile vaartuigen der oorlogsmarine volîe-digen hunne toerusfcing en nemen muoitie en kolen aan boord. Aile verlofgangers werden teruggeroepen. Een aantal aan-teekens duidt erop aan, dat eene spoedige aktie der Russische oostzeevloot nakend is. in Eene redevoorihg van Thomas DEN HAAG, 22 Okt. — Uit Londen wordt bericht: De leider der spoorweg-werklieden, Thomas, lid van 't Lagerhuis, beeft in eene redevoering aan de arbei-ders te Londen verklaard dat dezen hunne kracht ertoe moesten aanwenden om den groofcem strijd voor de vrijheid te steunen. Thomas wees mat n&druk qp de drijngçnde noodzakelijkheid eener duidelijke bepaal" de verklaring over de minimumsvredea aanspraak der Entente. Iedere poging om dezen verdedigingsoorlog in eenen aan* ▼alsoorlog te veranderen, war» bedenke-i lijk voor de b^langen des land*. Thomas !||j| gelooft niet dat de arbeiders roor zulbe verklaring zouden terugschrikken en hij meende, dat zij zeer veel daartoe zou kunnen bijdragen om het land t® helpen en het volk moed en hoop te gevea. In Hlesopotesmie AMSTERDAM, 25 October. — De Loiu ||i densche « Daily News » geeft aan de ernsti- )• ge vrees over den stand der dingen in Me« sopotamie uiting. Het blad schrijft, dat |1' | sinds acht weken geen Engelsch legerbe- 1 richt over de operaties op dit oorlogterrein ] uitgegeven werd en roept de parlementarieri i op om de regeering ten spoedigste over don, iljs | oorlogstoestand in Mesopotami« en Perzi« te interpelleeren. Rond den Oorlog j|| AAM EÊIsmm Fancious Itaeehrijft do var>v«mrd!sing van kun«tled*m»tan en de oefenlngen daarmsd» Vïndaag, lezer, gaan we 3tmenn*ar e«nfe»stl Niet» waar? we hebben nu al zoo een en ander ieed doorleefd — ik heop althans, dat eenijjen uwar het bij het lezea i |[|fl dezer brieven met mij doorleefd hebbem — e» we hebben dus eei zeker recht op asne kliiït epfrisBchiiig. Welnu, ik weet er es*! We gaan taraen naar het Spitzy-hospitaal en naar d« werkhuiaea ran it gewoa. lie- e» invalidentcholen te Weeaen. Ik bid u, laten die namen u aiet ontmoedigen. Ik b«n er Ttrrukt weer van daan gekonsen ! Nooit heb ik zoo goed als daar het woord vanGoethe begrepan waarin hij zcgt.dat lachen, weeaei, rreugde en smart zusterkinderen zijn. \V«ar-lijk men moet een kniesoor zijn, om daar niet vroolljk cpgewekt en monter weer vandaan t« kemea, blij in het beset van wat het meascbelijk rerauft ver»*g. | Kom binnen ! Het K. u. K. ReBerre-hespitaal n. 11, Gassergasse 44 45. Hospitaalkommandant Oberstabam 2e kl. Professai- Dr. Hans Spitzr. De deur vaa de • eerste zaal gaat open en wc bevinden oas ia een ont-zaglijk groote... smidse. Lustig spatten de vankea | meters Êo3« en rallen als gouden regen read de amedea en hun gezeilen neer. Onafgebroken klinkt het metalen tweestammi» lied: de zware «lagen der voorhamer* ; gemengd met het fijne getik der kleine blaak-stalea hamertjes. Forsche kerels met heog «pgestroopte |||î nisuwen, dikke spierbundels op den arc*, het zwarte gezicht en hst ganschç lijt druipend van zweet, staaa l reor hun ambselden ec doen het zware werk met een ijver alsof het om 't behoud Tan hua levea ging. Doer heel de ontzaglijke ruimte hamsrt en beukt en dreuat. | ket eip ijzer en staal «n nikkel. Men hoert er in vele toeaaarden het eeuweneude lied vaa de smidse, lustig si maar luid. In deze zaal maakt men : beenes. Mcnsebenbeeaen. Alleen maarbeene», niets ander». Men maakt er ia deze zaal vijftienhonderd per maaad. Dat is wel lang niet geneeg, maar dat is ook aiet neodlg ; ook elder» |j helpt men in de bestaaade behotfta yoorzien. Langs ! de wanden zijn de beenea hoog epgeatapeld, in soor. tea : korte, lange, middenseort, dikke kuiten, magere 1 gl kuiten ea met allerlei nummari van voetea. Voor J measchen met fabrikanteabloed om er jaloersch op te ! worden. Mij dunkt, dan K. K. Landiturraingenieur Benno Maschek, die hier d« tachnisch» en edministrm-tieve leider is. moeten deze heoge «tapais geassorteerde 111 beeaen wel z'a trota aija, zeeals de heoge atapels linnea in de huiskamarkast eartijds de trots waren van onze grootmeeders ea «oeels treuwens der nxeaschea recht- j matige trots aile» i» wat verfcregea werd door zerg ea vlîjt. Zoo'a geweldlge stapsl meaaichaabeeaen is eea ;1 *ieoi gezicht. v Vclgeide zaal. Hier wordèn armeagsmaïkt. Oskia f,|ij allarlei soortea. Ook ttapel». Ook aaooi. Volgende zaal. Hier worden beeaen en armen ea ! voetea ea handen fijner afgewerkt, de gewrichtsschar» aieren aangezet, d« nikkelea «e»pi«r»-rerbindingea | bedriegelijk nagebetst, losse gedealton van handen en S voetea ea »chedels gemaakt voQr wie tlechts brokstuk-ken van haadea ea veetea ea schedels verloren, ailes keurig netjes en precies naar maat. Hier is ook kon-fectie. Het kenfectiegoed dient To»r hen, wien het toe- ' fi vallig al» aan 't lichaam gegotea past, en voor hen, di« zich er eerst mee moeten eefenen tôt tijd ea wijle hua aangemeten spullen kant en klaar zijn. Volgende zaal. Hier is het prettig om te zien hoe blij dt menschen zijn, die hua oefBaiagstijd met het 111 meer erdinaire confectie-goed achter de rug hebben en nu veor het eerst in hun eigea aangemeten spullea een tl eiadje uit wandelen megen gaan. Men kan zich die J blijschap eea beetj» voorstellen, als men aich indenkt j in het gevoel, dat iemand moet hebben, die met Paschen in een nieuw pak de deur uitstapt. Ze© in een rneoi voorjaarszonnetje voelt mea zich dan een heele Piet. Daar in een hoek der zaal loepea er nog osn stuk1 J of wat al maar heen en wser op veertoopige beenen. 1 ,11 Ze kijken jaioerscli naar de andercn daar, naar de | ■ geroutineerden, die al fliak kunnen stappen op hua ! il II eigen beenea van helder gepeetst metaal en voorzien 1 !;j van blinkewle, nikkelen knopen en haken. Het geluk j i, is wel ongelijk verdeeld op deze wereld. Enfin, ze !<|l moeten nog maar wat geduld hebben. Over een maand, i of wat, en als ze «veine» hebben over eenige weken, pareeren ook zij met de nieuwste sauf jes ea kijken j evtnmin een gewoon tnensch meer aan. Volgende zaal. Hier werden meer ingewikkelde oefeningen gehoudea. Zij die hua beenen verloren hebben, leerea hier loopen op zand, op grind, op keien, op gras, op heuvels en op trappen : op ea af; den ; heelon dag maar door. Zij die hua armen verloren heb- [S ben, leeren hier veor eea spiegelken haar en knevel uitkammen, den heelen dag door; een draad door het' 00g van een naald steken, den heelen dag door; jat i Ifl aantrekken, weer uittrekken en op eea kaep hangea, f 11 weer van den knop nemen, aantrekken, weeruittrek- IIJ ken en ep den knep hangen, weer aantrekken en uittrekken, den heelen dag door. Het lijkt vervelead, »aar het is heel aaeeilijk. Volgende zaal. Bedden mut menschen, wier werke- i lijke eigea beenea en araien — die van vlecsch en bloed 11 B dus j— daareven in de ©pératiezaal zijn atgezct en die, alvorens hua nieuwe ledematen worden afgemeten. Il eerst moeten opknwpen. 1 | Volgende zaal. Menschçadio reedr.opgeknspt zijn ea ||8 met wier beonen en armen en sefeedei»*men nu aan het ! :§ H passen en meten is. Volgende zaal. Het k passa»tçi»4«Ja»l, om zoo te zeggen, waar iedereea pasjeerç® moet alvorens hij - voor verdare behandeling gesclùkt i». Hier worden namelijk de ledematen afgezet. la het midden de ope-ratie tafel en daarop een soldaat, die door een verpleeg-ster onder narcose werdt gebracht. Zij h«udt hem de > » kap op het gezicht en telt hardep. Hij zegt haar luide elk getalna; tôt hij niet meer kan natuurlijk; dan is de zuster met hem «fertig» en kan de chirurg aaa het werk gsaa. Als wij binnentreden, is hij al aan 87. Zijn »tem is nog klaar en duidelijk.Terwijl wij snel en zacht voorbijlespea, kliakt de volgende dialoog : De zuster : Siebenundachtzig (87). De soldaat : Siebenundachtzig (87). De zuster : Acktundachtzig (58). De soldaat : Achtundachtz'ig (88). De zuster-. Neunundachtzig (8g). De soldaat : Neunundachtz'i;.., (8g). We trekken de deur achter ons dicht en even later staan we op straat. Uit. Ik moet den lezer excuus vragen : het verhaal is veel droger geworden dan ik vermoed had. De «Werkstâtte» zijn op de practijk ingericht. Hier geen knevel-kammen en geen jasjes uit- en aantrekken meer; hier wordt gewerkt. Hier worden schoenen gemaakt, kleeren, horloges, meubeij, pijpen, boeken, minden en al wat men maar met mogelijkheid met houten armen en handen ma ben kan, De vooruitgang [] op dat gebied is verbazingwekkend. Dat hebben we ; toch maar aan den oorlog te danken! Nog een oorlog ea,de.i0V8li(tea maten rnst ,hi^ ^aytl<;demitem aile ' | 'J ■ ■ I I " ..il , III I. I I I I - . 1 33e jaar « H. 299 "S centiemen ver nummer Zaterdag 27 Ociobei* 1917

Er is geen OCR tekst voor deze krant.