Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
No. 6.
VRIJDAG 1 OCTOBER 1915.
EERSTE JAARGANG.
VRIJ
onder leiding van FRANS VAN CAUWELAERT en JULIUS HOSTE JR.
PRIJS PER NUMMER:
NEDERLAND......i^V ... 10 cent.
ENGELAND.......' #. . . 2 pence.
FRANKRIJK en BELGI� . *^^M^ 0.20 fr.
VERSCHIJNT ELKEN VRIJDAG.
ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL:
NEDERLAND..........� i._
ENGELAND............2 sh.
FRANKRIJK en BELGI� ..... ��* 2.�U y.
f
ALLE STUKKEN BETREFFENDE REDACTIE EN ADMINISTRATIE TE ZENDEN: VAN LOOSTRAAT 89, DEN HAAG.
Deze foto's geven
een denkbeeld van
den omvang der ver-
woestingen in West-
Vlaanderen.
Van links naar
rechts:
De verwoeste kerk
van Gheluvelt bij
leperen. �
Wat er overblijft van
de pastorie te Ghe-
luvelt.
H .'t kasteel van Qhe-
Ittvelt, waarvan het
bovenste gedeelte
door een granaat ge-
tronen Js; de ver-
schansingen hebben
tot bescherming ge-
diend aan de solda-
ten, die zich in de
kelderruimten be-
vonden. �
Het kasteel van Pol-
derhoek bij Ieperen,
waarvan de gevel
doorboord is met
granaten en geweer-
schoten.
Neutraliteit of Vrijheid.
Wij willen op de gebeurtenissen niet
' vooruitloopeh. Maar de vraag is nu een-
maal gesteld geworden en wij meenen ook
ons antwoord niet schuldig te mogen blij-
ven: �moeten wij wenschen dat Belgi� na
dezen oorlog wederom geneutraliseerd wor-
de of vrij zij, ook in zijn buitenlandsche
politiek?" En ons antwoord billijkt zich
om zoo meer, dat de kwestie van de Bel-
gische neutraliteit niet gebleven is binnen
de grenzen van de zuivere internationale
aangelegenheden, maar rechtstreeks in ver-
band is gebracht met onze binnenlandsche
staatkunde.
De zaak, over welke het gaat, is echter
niet eenvoudig, want het woord neutrali-
teit dekt verschillende lading. En- het is
goed om van voren af aan het onderscheid
te maken tusschen vrijwillige en gedwon-
gen onzijdigheid.
�k heb^ geen principieel bezwaar tegen
vrijwillige onzijdigheid, niet alleen voor
geval van oorlog, maar ook onder besten-
digen vorm, voor den tijd^van vrede. Im-
mers vrij gekozen neutraliteit is ook een
vrucht van staatkundige zelfstandigheid, en
wanneer een land op deze wijze zijn veilig-
heid kan verhoogen, vermindert het daar-
door zichzelf niet. Zelfs indien 'nl.plechtige
verklaring van blijvende onzijdigheid, van
wege onze Eegeering, na den oorlog, een
middel was om ons land in de toekomst
vrij te houden van elk staat- of krijgskun-
dig verdrag, dat ons zou verbinden aan de
lotsbestemming van om 't even welke nabu-
rige of afgelegene grootmacht, dan zou ik
deze vefklaringi van harte toejuichen.
Maar een gedwongen, een opgelegde on-
zijdigheid heeft niets, dat me bekoort.
Dwangneutraliteit is voor een land geen
eer, en bleek voor ons ten slotte geen
zegen. Ik zal niet zeggen, dat zij voor ens
alleen slechte zijden heeft gehad, maar zij
heeft ons laten indoezelen in een over-
dreven gevoel van veiligheid en schijnt
ons ook te hebben gehinderd in het ont-
wikkelen _van het eenig natuurlijk bondge-
nootschap, op welk ons land kon aange-
wezen zijn, het verbond met Nederland.
Hoe men. evenwel ook denke over de
verledene voor- of nadeeleri van ons neu-
traliteitsverdrag, een verdrag als dat van
1839, komt niet opnieuw tot stand, en het
loont dus zijn moeite niet om er veel woor-
den over te verliezen. Verscheurde verdra-
gen lijmt men niet aaneen. Zij berusten Qp
wederzijdsch vertrouwen, en verloren ver-
trouwen komt kwalijk terug. Wanneer op
zoo brutale wijze, als door Duitschland,
het bewijs is geleverd, dat een der partijen
zich aan de overeenkomst niet langer
stoort, dan haar eigenbelang medebrengt,
dan zou het narrenwerk zijn zulke over-
eenkomst opnieuw op te zoeken. Wij kun-
nen dus, na de opgedane ervaring, naar
den status quo ante niet terug verlangen en
het spreekt als vanzelf, dat ook de mogend-
heden, welke de verantwoording voor onze
onschendbaarheid op zich hadden genomen
voor een herstel van de vorige verhoudin-
gen niet zullen te vinden zijn.
Maar zou men zich niet kunnen verge-
noegen met aan Belgi� de verplichting op
te leggen om zich tenminste te houden bui-
ten elk bondgenootschap met de het om-
ringende staten? Zou dat wellicht in het
belang van Belgi� zelf niet zijn?
Ja, ik weet wel, dat men den goedge-
loovigen onder ons tracht wijs te maken,
dat Duitschland bereid zou zijn om. zelfs
na een volledige overwinning, aan Belgi�
zijn volkomen onafhankelijkheid terug te
schenken, als het maar zekerheid had, dat
wij geen aansluiting gingen zoeken bij
Frankrijk. En" het is niet uitgesloten, dat
zulke voorspiegelingen zelfs van gezag-
hebbende Duitsche zijde worden uitgelokt.
Er zijn reeds zoovele oogenverblindertjes
tijdens dezen oorlog, van Duitsche zijde,
beproefd om de menschen in den waan te
brengen, dat zij aan Belgi� niets misdoen,
tenzij door ons of onze naburen voor hun
eigen zelfbehoud gedwongen! En zoowel
als Duitschland voor zijn krijgskundig op-
treden zich beriep op een fietieven op-
marsen van het Fransche leger over onze
zuidergrenzen, evenzoo zoekt het zijn in-
lijvingslust te bevredigen onder voorwend-
sel, dat Belgi� zich ook na den oorlog, op
leven en dood zou hebben verbonden met
Frankrijk en Engeland. Ik zal in een vol-
gend artikel zeggen, hoe ik over dit zoo-
genaamde blijvende bondgenootschap van
Belgi� met zijn groote bondgenooten van
het oogenblik denk. Maar het hoeft geen
betoog, dat een gedwongen onzijdigheid,
zonder tegenprestatie van vredesgaran-
ten, een onzijdigheid door den ��nzijdigen
wil van den overwinnaar opgedrongen al-
leen een utopie zijn kan of een zachte
benaming van een wezenlijke afhankelijk-
heid. Een Belgi�, dat onder den drang van
Duitschland zoogezegd onzijdig wordt ver-
klaard tegenover hei buitenland, kan alleen
een staat zijn, die beroofd is van de" vrij-
heid om zijn eigen wilsbestemming te vol-
gen7 en tegenover de aanspraken van het
buitenland ontoegankelijk wordt gehouden
door de steeds dreigende dwingkracht van
het Duitsche Kijk, dat voor zichzelf echter
steeds de wegen voor den opmarsch naar
Parijs en de Noordzee zal zoeken vrij te
houden.
Ook wordt in feite aan een onzijdigheid
als deze noch geloofd, noch gehecht. De
enkele voorstanders van een nieuwe ge-
dwongen neutraliteit zoeken ze elders. Zij
willen ze vinden in een binnenlandsche
tegenstelling van Walen en Vlamingen,
van elkander verwijderd door de kloof der
bestuurlijke scheiding.
Deze samenvlechting van het denkbeeld
der bestuurlijke scheiding met het vraag-
stuk �; der neutraliteit is zeer opmerkelijk,
en wanneer men zich houdt op zuiver
Vlaamsch standpunt is .zij bevreemdend.
Bestuurlijke scheiding, een zaak van zuiver
inwendige politiek; neutraliteit, een zaak
van buitenlandsche staatkunde; beide ech-
ter al meteens onafscheidbaar vereenigd tot
een aaneengesloten program.
Ik -ben overtuigd, dat de meesten, welke
beide woorden tegenwoordig samen-op de
lippen voeren als een reddende leuze, van
de beteekenis noch van het eene, noch van-
het andere woord een juist begrip" hebbend
Zij nemen de nieuwe leuze op, in goeden
geloove, omdat hun is wijs gemaakt, dat
achter deze leuze levenseischen voor ons
Vlaamsche volk schuilen.
Niet ieder, die spreekt van bestuurlijke
scheiding, draagt den Belgischen staat een
kwaad hart toe. Vele Vlamingen .denken
zich achter dit woord slechts eenige vrij
onnoozele bestuurlijke hervormingen, welke
aan onzen staatkundigen samenhang geen
gevoelige schade kunnen berokkenen. Maar
deze eisch wordt ook voor zeer gevaar-
lijke bedoelingen *�bruikt, er de gevaar-
lijkste zijn deze, welke met bestuurlijke
scheiding de blijvende neutraliteit willen
bewerkstelligen; want zij willen ons land
doemen tot onmacht door tweedracht, tot
afhankelijkheid ' door inwendige verdeeld-
heid, en het kan geen verwondering baren,
dat deze streving alle sympathie en mede-
werking van Duitsche zijde heeft onder-
vonden. Een neutraliteit als deze is een
rechtstreeks Duitseh belang, niet een Bel-
gisch, noch een Vlaamsch. Zij vervangt
den leeuw uit ons nationale wapen, door
twee aan elkander gekoppelde wachthon-
den, -welke -zich vruchteloos van elkander
willen losrukken, elk in' zijn richting,
maar den dief vrij spel geven op het onbe-
waakte erf. Want over een haH ^zelfstandig
Vlaanderen, afkeerig in zijn buitenlandsche
neigingen van deze van Walloni�, wandelt
de Duitsche soldenier ongehinderd naar de
Noordzee, en zijn beschermende hand wordt
overigens, volgens de vooraanstaande ver-
dedigers van het nieuwe scheidingsplan zelf,
blijvend noodzakelijk voor de handhaving
v�n deze Vlaamseh-Waalsche wanverhou-
ding.
. Het baart dan ook geen wonder, dat een
dergelijke tegenstelling tusschen onze
beide landsgedeelten alleen met de hulp
van de Duitsche wapens zou kunnen tot
stand worden gebracht, maar het getuigt
alvast niet voor den goeden smaak, noch
voor het waardigheidsgevoel van de neutra-
listen-door-bestuurlijke scheiding, dat zij
zelfs niet hebben geaarzeld op deze Duit-
sche hulp tegen hun eigen volk, dat ze
wantrouwen, een beroep te doen.
Het getuigt evenmin van hun zuivere
Vlaamschgezindh�id. Zij willen zelfmoord
uit wanhoop. In de plaats van � zijuhet
dan door harden kamp en door steile zelf-
opheffing � ons volk in vrije en eigene
meesterschap, broederlijk en rechtschapen
met de Walen gedeeld, in het gemeenschap-
pelijk vaderland", op te voeren naar ge-
zonde en volledige* ontwikkeling, willen zij
het werpen in de versmachtende omarming
van het Duitsche overmachtig eigenbelang.
En de samenkoppeling van neutraliteit en
bestuurlijke scheiding, welke ik bevreem-
dend heette van zuiver Vlaamsch stand-
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Over deze tekst
Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.
Er is geen OCR tekst voor deze krant.