Het Tooneel 2e Jaargang Nr 21 — 3 Februari 1917 Beheer en Redactie : Kerkstraat, 13, Antwerpen 10 Centiem Mevr. Ruysbroeck als ,.Moeder penaude" in „Het Meisje van Arles' Koninklijke JSederlandsche Schouwburg ,,Mevr.Warren's Bedrijf" "Het Kleintje,, j ve <Vij mogen h et bestuur wel -van harte H j is socialist en komt voor zijn opinie nn gelukwenschen omdat het i'n dezen tijd, flilnk vooruit evenals die andere «ootl do, waar het voornamelijk om gaat, de kas te schrijver Wells. Maar geen weekhartige of I voorzien, om de artisten voort te helpen parlementaire politieker wil hij zij„ Hii pr< met een werk voor het yoetlicht te komen zegt zoowel aan de lagere klassen als aan bec dat tôt nu toe ,nog met mag rekenen op de hoogere standen huD dwaasheden en va] de algemeene sympathie van het publiek. kent geen vleitaal. Eeu zij lier beoordee- bci re.teil Zijn ffiltp.n PU -in*»*-» cil cr>Virwr\r> lnn^ „ x i i te redeneeren over den sinaak va» de vaii socialist te zijn, d.w.z. aanhauger zoc sehouwburgbezoekers, rekeniug moet er van een maatschappij die werkelijk een de in elk geval mee gehouden worden en mensch - bewarende wezen wil, in plaats voc daarom, we lierhalen het wel gaarne, is van een veel-veruietigende wanorde. Maar Ze- het een schoone, kunstziiiiinige daad van de hij i's de sociaal - démocratie ontgroeid in L leiding dit veel besproken werk van den zijn nuchter erkenning van het feit dat pe( grooten etn machtig - denkenden î>gel- znlk eeu maatschappij - ordening onmo- de schen 1er ter heropvoering aangeboden te gelijk is met het aanwezige mensehenma- W hebben. teriaal en het begin van ailes zal moeten sel G. Bernard Shaw is de dramaturg die zijn: het aansturen op de teelt van meti- ne in de laatste jaren het meest besproken is schelijke wezens die nader staau bij den be, °eworden. Vôor - en tegen-standers zijn op- 'Oppermensch. £ 'o-ekonien om naar gelang van liun opvat- Charles Cestre getuigt van hem: «Son de- tingen den kolos, want dat is hij onter socialisme s'intéresse mollement à l'aîné- in <>eze°-gelijk op te' hemele» of ongenadig lioration du beu être matériel, qui était we af te breken. Kolos, zeggen wij, en dat le but de Marx et de Lasalle et qui reste 1 is geen overdreveu benanr.ng. Men moet l'objet du socialisme parlementaire de no en het werk van dien geuialen denker lezeu tre temps. Il te.nt plus haut et plus loin, -nis en. herlezen overwegen, door- en indrin- à une transformation de l'homme lui même p 1 <ren ontlede'n en uitpluizen, om tôt het be- qui ayant dépouillé les vieilles erreurs et ge sef 'te komen dat Shaw een persoonlijk- les anciennes lâchetés, deviendrait le ci- w< heid is" zooals er maar weinige in éen toyen fort, noble et bon. d'une ère nouvel- ee eeuw op het voorplan treden. le.» w< Men kan zijn tliéoriëtt niet altijd goed- , De voorbereiding voor het tooneel had fei keuren, zijn manier van uitbeelden en ont- bij Shaw plaats gehad op een tafelof een . ledeni niet immer gereedelijk aannemen, stellage toen hij als meetiugspreker m du over z'ju toekomstp'lainnen niet tôt ac- lrafalgar square aan het volk zijn theorie vc coord zijn, toch dwingt hij u tôt uad'en- en en zij-n programma bekend maakte.Hij te keu en ovérpeinzen enmoet men bekennen zou die manier van doen opgeven om bij de tu dat hij een kapitaal man is, een vernuft memgte ingang te vmden door den mond jo van zeer bmtengewaue gehalte en ootem- z jner personages. Die ommekeer had er bare kracht. Hij zegt wat hij meent en plaats rond 1892 op aanraden van Gree , gi is overtuigd van wat hij zegt en schrijft de begonnen was Ibsen .te doen kennen m De vornf is meermaals overweld gend en Engeland. Sedert dieu tijd is er bijna geen n< verbiisterend paradoxaal, maar het fun- jaar verloopen zonder dat Shaw de drama- te dameiit van zijn betoog is stevig en hecht turgie verrijkt-heeft - m de letterlijke zi Hi? laat zich met afîeiden door emoties eu schoone beteekems van het woord - tli « r zrz j iiVoôi en hutn weMklaBk op het dagelijksch sio'i.» (Mevr Warren's Bednjf.) Beschik- F ai.001 en f ^ wl^ oyer p|aats genoeg dan zouden w.] ta l eve11' , , heel o^raae; over Shaw's tooneel werken spre zi Maar ideeen en pa- ^ 'maa'r dat is au ongelukkiglijk het ge- F: radoxen met nu' der ! Ze worden ®eer e ^ niet eW wij moeten ons dus bepalen. bi] A smeten in zijn talnjke werken. Al , comedie die w'.j verleden week te zien tr men als een stortvloed over den, eenvoud - ] bi gen lezer en toeschouwer en^weî zoo gewel- Deze'COmedie had het in het begin hard dig dat deze naar het hoofd tast om e . verdureîll Te Londen mocht zij met ni se delijk uit te schreeuwen: houe op . 1 - 1(. 0penbaar vertoond worden- en te New- z< hemels naam, scliei uit en laai me p York werd n.;et alioen vertooni.ng verbo- adem komen !... den maar zelfs het werk uit de bibHotheken 1' Geen literatuur, feiteu en koude se . n „eweerci draconische maatregelen die la- d< gen. De geheime schuilhoeken van de zei werdea ingetrokken, nadat de recht- hi spoort hij op, de verborgenheden van o geoordeeld had dat het stuk niet on- g, denken brengt hij naar voor ontleedt en. zede]iS waft, v bespot ze En ^lles met een gloed ee d ^ Du:tschtod eu ook ^ de M t .', af^hrfkkend ' Scandinavischelaude.11 waren de opvoenn W£ede X -nsS£TvaHijn oververnuft gen der w#en van Shaw een welkome ge- ^hS^tflS^Ïd^si Was er nu een ernstige ^eden voor de En- n u n «nfip trprlitie fatnil e stand gelsche cens-or om «Mevi. Warren s Bednjf» ZI rV3&' o» te weren ? In -t geheel. niet ! Wat was de d ft va^hevl en niets dan de waarhld te bedoeling van d*u schrijver? Hr| wil doen d verkondi^en uitschijnen dat het er m de huidige om- w standigheden al heel wei"ig op aankoont op welke wijze en door wat middeleu men geraakt aan z'jn inkomsten. Mevr. Warren is ee.11 soort van Miss Carpette eu Sir Crofts is haar geldscliieter eu z j beiden hebben met hun «handel» heel veel geld verdiend. In wezen, in vorm wel als men wil,ver-sch lt hun bedrijf niet van dit van aan deelhouders, fabrikauten eu andere lui die liooge dividenden toch ook maar bekomen ten koste van de uitbuiting van het werk en- de gezondheid van de arbeiders en ar beidsters. Vivie, de dochter van Mevr. Warren die een goede verzorgde opvoedi.ng en eeu goed oaderricht genoten heeft, wil door eigen arbeid aan de.n kost komen. Zij ver-wijt haar moeder niets, omdat zij hare moe der feitelijk niets te verwijten heeft. Zij bekent zelfs dat zij in dezelfde omstandig-heden als haar moeder, net eender zou ge-handeld hebben. Op het yerwijt van Vivie dat zij (de moeder) hare energie eu hare werkkracht toch beter zou kunnen aa,ngewend hebben, krijgt zij heel gevat ten antwoord dat zij met een loon van 5 fr. in de week niet moest trachten iets over te houden 0111 met het gespaarde een uitweg te zoeken in een andere nchting. Typisch is ook haar gezegde aan Vivie: — Waartoe wordit ieder fatsoei'lijk meisje anders grootgebracht als om 'n rijke man in, te palmen en het voordeel van z'n gekl te hebben door hem te trouwen. Bernard Shaw in de voorrede van zijn «P'ays Pleasant afd Uudplesant» in 1898 haalt onder meer den bovenvermelden zin aam en voegt er aan toe: «ïegenwoordig, veroordeelen wij de vrouwen niet alleen om hun geslacht zelve, z;ch te hechteu op wettige of onwettige wijze aan de «brooeî-winners» en dat op straffe van harde ont-beringeni en nadeelen, maar er zijn nog groote klassen van geprostitueerde man-nen, bijvoorbeeld de tooiieelschrijvers, en de dagbladschrijvers tôt wie ik behoor, [ zonder te spreken van de legioene.n advo-caten, geneesheeren, zieleherders en poli-tiekers. Dagelijks gebruiken zij hun edel-ste vermogens om het tegenovergestelde te zeggen van wat zij wezenlijk gevoelen, een echte zonde «'aarbij die ,van de vrouw die voor eenige ûren het gebruik van haar lijf verkoopt te ger.ng, is 0111 over te spreken» Men ziet het, zooals wij vroeger zegpden, malsch is Shaw niet en hij doet er geen doekskeiis aan. Een intrigue of verwikkeling- moet men precies niet zoeken i,n «Mevr. Warren's bedrijf». Shaw zocht niet de ontwikkeling van eeni banaal «fait divers» of eene ge-beurtenis,, maar Avel de uitbeelding van zoo noefflen mogen vindt men >1,, -;:f het de beste stukken van, Heyermans. Iw» vooral aan «De Opgaaiide Z011», aan «Het Ze vende Gebod», enz. Louis Simons zegt: Zijn reabsme is van pedagogiek - wijsgeerigem aard. Hij wil de menschen leeren leelijke p llen slikken. W 1 ze wat vernuchteren. Fantaisie en schoouheid zeker, maar mits ze met die nen omirent de eerste levenswaarheden te begoochelen. Shaw besluit zelf niet, hij laat dat aan dem lezer over in zijn stukken ten minste, in zijn voorrede dnrft hij zijn meeninge'i wel zeer scherp onderlijnen. Had Shaw zijn stuk rijker en met meer emphase willen omkleede^ en wel zooda-nig dat de moderne prostitutie en- de ca-p talistische samenlevmg heelemaal in het gedrang kwamen dan zou hij heelemaal te werk zijn gegaan als «Dumas fils» of als een thesisschrijver 'lijk Brieux.Zijn. werk-wijze is veel eeavoudiger, hij exposeert feiten en ideëen aau u lezer, de conclusies Al de karakters zijn met vaste hatid eh diepe doordringende kenlnis geteeke'id, vooral die van Mevr. Warren eu- haar dochter hebben een relief, echt en massief, voor name'.ijk Vive, de sterke, wilskrachtige, jonge vrouw, d'e wars van aile romau-uek en ijdele schoonheid, haar e gen weg wil gaam. Crofts, de baronet, de \ieux-marcheur nog belust op maagdelijk vleescli staat ge-teekend u;t den heele met al de «tares» van zijn verdorveu ziel, op zijn wemtg sympa-tliiek uiterlijk. , Fred is goed getypeerd met de teeken- i stift van eeu goed geluimden Damner. Fred de niet heelemaal- oiisympath'.eke fêtard, die in een goed huwelijk de ka,ns ziet een leven-tje te leiden van vroolijkeu Frans, net als de adelijke_ heeren die in Ameri'ka dochters van miljoenairs gaa ' trouwen om hun blazoen meuwen glans bij te zetten,' De predikant is gezien met den geamu-seerden blik van de caricaturist maar toch zoo leuk-raak gestyleerd. Ook de artiest, de man van «l'art pour l'art», de romantiekerige goeie jonge". de vrijgezel die in aile middens thuis hoort eu overal gaar.ne gezien wordt, de gemoedelijke Pread, de allematis vriend vplledigt de portrettengalerij van Mevr. Warren's Bedrijf op keurige wijze. îjî ❖ * En nu komen we eindelijk aan de be-oordeelinig over de opvoeriug. Ze heeft ons niet heelemaal mogen bevalleïi, Wie om zoo te zeggen de heele schuld van die ge-deeltelijke mislukking te dragen- heeft is de heer Janssens. Die had zich een half-masker opgezet dat hem het nitz'cht gaf van een volslagen- idioot en aile mimiek onmogelijk maakte. Zijn uiterlijk was in t geheel met dat van een E«gelseh edel man en deed eer denken aan een bluffer s îen ettierken of een galant ambtenaarken op rustgeld. Maar die vergissingen hadde-i we ljog door de vingers gezien was hii maar rolvast geweest. Iu het derde bedriif in het hoofdgedeelte van zijn roi, stomd hij waaracht:g te stotteren alsof hij voor de eerste maal repeteerde. Wie het stuk *lle i gelez en had voor de vertoouing moet kwajajk begrepen hebben wat Crofts le zeggen had. Het was oprecht mizerabel !.. Onze lezers weten dat we den heer Jars sens geen lof gespaard hebben waar hii g root artistiek werk leverde. Zij gejieven z ch maar te herinneren wat wij over hem schreven iii onze kritiek over «De Op gaande Zou». Wij vinden er geen leedver maak 111, art'.sten reer te lialen die al-hoewel soms op deti verkeerden weg blij ken. geven va'n veel goeden wil. Maar nu liep het waarachtig de spu'gate.n- uit! Zoo eig had hij het verleden jaar nooit ge daati zelf niet als vader va:, Armand Duval rn «Margaretha Gauthier.» En hij moet zej wel begrepen hebben dat zijn spel be-neden ailes stond daar hij lié ver verkoos weg te blijven wan-neer het doek gehaald werd na het 3e bedrijf. Wij willen gelooven dat heer Janssens in 't vervolg met zal vergeten wat z jn plicht is tegenover z j.a eigen reputatie en vooral n et den eerbied jegens het publiek, dat naar deu schouwburg komt 0111 goed werk te krijgeni voor zijn geld. Wie onvoorwaardelijk door iedereen °-e prezen werd was Mevr. Dilis-Beersmans, 1 die haar roi goed keiule en doorgrond had. Iiaar toongamma, uitgebreid en vol scha k eer in g, deed ons op somm ge oogenblk-kç;i denken aan hare oiivergetelijke moeder Catharina Beersmans. Haar roi had zij ï-'igestudeerd tôt in de minste bijzonderhe-den, en haar uiterlijk was even gelukkig als de weergave van haar innerlijke ge-voelens. In II, iu haar o'nderhoud met Vivie was zij prachtig van realiteit, zonder owrdrijving, in den juisten too.n en in I\ was hare u tbeelding zoo meesterlijk dat wij zelden grooter artistieke lioeda-nigheden liebbeu zien op het voorplan komen. Z.j moet gespeekl hebben als Mme, Delphine Reuot, de creatrice van de roi te Parijs, wie Maurice Poissard van de «Mercure de France» deed zeggen dat de moeder hem sympathieker was dan de dochter. Mevr. Bertrijn speelde de zeer moeilijke roi van Vive met de noodige autoriteit. Haar mimiek was voortreffelijk, onberis pelijk. Vau het begin af werd men ge-waar zij heel veel werk gemaakt had van de instudeering . De verschillende ! "wp.-lcr . F'auk aii doen, uatkomen. Vooral m het becinjr mci Crofts was zij heel en al de pri.nciepvaste vrouw net als in het slottooneel met haar moeder dat zij weergaf met een spel vol energie en koude beslistheid, zonder de minste zucht tôt romantiekérige empha se. Haar succès in het laatste bedrijf was insgelijks zeer groot eu zij en Mevr.Dilis de beide geliefde artisten, moesten meermaals komen groeteu. Heer Bertrijn zal niet veel rollem op zijn repertorium hebben die hij met zooveel l'efde en zooveel brio gespeeld heeft als d e van Frank. Men kon het hem aaiizieu dat hij zijn personage door en door in-leefde. Hij stond er kuap voor, joug, frisch, en leveraslustig, onbekômmerd, los eu loszinnig, zcinder vulgaire brutaliteit. Zijn mimiek, zijn gebaren, zijn lach, zi'ju zuivere dictie, dat ailes droeg er toe bij om hem, de gewetenlooze jonge vlegel,zoo sympathiek als 't mogelijk was, te 111a-ken. Daarbij was zijn- aaukleeding bi j -zonderlijk gedistingeerd. De gemoedelijke, romant-ekerig-doemde Pread, de goede ziel die in ailes de ver-zoéning en vooral de verdraagzaamheid aa! pre'cl kt werd mtgebeeld door heer van Thili'o op zeer voldoende wijze. Heel on-bevaaigeni was hij niet, al moest hij eenig zius bedeesd doen en dat was nog" «1 te begrijpen daar dit de eerste roi van be-lang was d e heer vau Thillo op onzeti schouwburg te vervulleu had. Hij heeft zich heel goed gehouden en als zijn stem nog wat minder scherp zal kiimkeu dan zai zi j n, dictie heel veel gewomneu hebben. Ook de heer Gorlé mogen wij prijzen om zijn uitstekend begrip van de roi van den predikant. Zijn spel had de noodige soberheid en zijn dictie was heel goed. * ❖ Daaima ging « Het Kleintje» van Mau rits Sabbe, wat aam juffrouw Bertrijn de gelegenheid gaf te toonen dat zij met den dag vorderiingen maakt. Haar guitig eu los spel bevieil uitermate en hare uitspraak was bijzonder goed. Ook Mej. Janssens was heel aard:g. Heer Janssens was in deze kleine roi gelukkiger en heer Van Roy was niet zonder verdienste. Men zou éditer gezegd hebben dat de «trac» hem te pakken had wat zijn spel eenigzins ver lamde. Waarom echter dat zoeterig «Kleintje* na een stuk als «Mevr. Warren's Bedrijf» nog moest gespeeld worden, hebben wij te vergeefs trachten te gisseu. Het was: îaat ons zeggen, als een «Biscuit de Sèvres» naast eew gewrocht van Rodin!... Mevr. Tbeo Mann~Bouwmeester In en om de Schouwburgen ROLV ElîDEELING van «Ghetto», bur-gerlijk treurspel in 3 bedrijven, door Her-man Heijermans Jr, dat toekomende week wordt opg-evoerd : Sachel, Hr P. Janssens. — Rafaël, zijn zoon, Hr L. Bertrijn. — Esther, zijn zuster, Mevr. M. Ruysbroeck. — Aaron, Hr Ruysbroeck. — Rebecca, Mej. 1. Vervoort. — Rebbe Haëzer, Hr E. Gorlé. — Rose, Mevr. Noterman. — Een jood, Hr A. Van Thillo. — Een bewoner, Hr Ange-not. — Een grijsaard, Hr Van de Putte. «SPOKEN» van Henrik Ibsen, komt daarna aan de beurt. VERWACHT «Margaretha Gauthier», — frtr»v!ûr»lc*nol m VlodlÔivPn floor DumaS, VERLEDEN WEEK was het andermaai onverdraag-lijk koud in de zaal der Nederl. Schouwburg. Eerst recht aangenaam werd het in de wandelgangen. Onze aanmerking' schijnt dus niet te helpen, alhoewel wij toch maar de tolk waren van vele schouw-burgbezoekers.HEER CONDES heeft als vennoot den heer Neutgens. Bij het gezelschap zijn nog aangeworven de heeren Possemiers en Van den Hoeck. Twee goede aanwinsten dus. Mevr. Théo Mann-Bouwmeester Mevrouw Theodora, Antonia, Louise Cornelia Bouwmeester is 19 Apnl 1850 te Zutfen geboren. Op 7-jarigen leeftijd trad zij in Rotterdam voor 't eerst op, zooals ia, «De Blinde eu zijn Geneesheer», en spee'.de voorts allerlei kinderrollen tôt dat zij als joug meisje van 14 - 15 jaar de-buteerde onder de directie van Louis Bam-berg, De Boer ein haar brœr Bouwmeester eni daar in 1866 haar eerste contract teeken-de. Met dat gezelschap debuteerde zij in de., schoinvburg «D'iligentia» in de Kal-verstraat te Amsterdam ging ook mede. toen het gezelschap zich te Rotterdam in de kleine Comédie aan de Coolsingel ves-tigde. In 1867 trouwde zij met den orkest-meester Frenkel, die echter spoedig daar-op -overleed, juist toen, zij te samen hun co-ntract zouden beginueu bij de directie Judels, Boas en Bouwmeester. Gedureude zes jaar was zij nu hier verbonden, totdat het gezelschap uitééu ging daar Judels st'l ging leven eu L. Bouwmeester, bij het Nederlandsch Tooneel verbonden werd, Gedurende dieu tijd heeft ze heel wat af-gespeeld, en ook gezoTgen ! Hare stem was zeer ontwikkeld, eu toen dan ook den heer Prot een nieuw operelten gezelschap sameiisletde, legde hij beslag op Mevr.Frenkel - Bouwmeester. Dit gezelschap bleef nog gedureude één zomerseizoen iin de «Variété» spelen, doch ging tegen dein win-ter over naar den nieuw gebouwden Fras-cati - Schouwburg, die met «De Klokken van Corneville», mevr. Frenkel als «Germaine», werd ingewijd. J. George de Groot die later de directie overnam werd ook gedureude 1 jaar haar directeur. Intusscheu kon- Mevr. Frenkel in d'en tijd reeds op groote behendigheid bogen.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.