■jferdag 20 November 1915. Eerste Taarg. Nr 309 Prijs : 5 Centiemeo door geheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best ingelicht en meest verspreàd Nieuw&blad va a Beigië. - Yerschijnt 7 maai per week ABOIS N fcMEN TSPR1JZEN Per week 0.3S Per 3 maanden. 3.75 Per maand t,25 Per 6 JnaandeJa ... 7.50 Per jaar MMnw«M««mMimoH«itfr.>^)g^uttMnaaa!uraaoi»w.r,trawtMWMrwra^.t«c»>cg^^ jcsa^a^^^wpatawg^a^agh'aTSBiiMMriTiiMWÉiiM ■ AFGEVA ARMGDEN VAN DEN OPSTELRAAD l)r Aug. BOUMS — Albert VAN DEN BRANDE BUREELEN : ROODESTRAAT, 44, ANTWERPEN. Tel. 1990 MU ■ IHIM H Mi M II* IMMWIIIMI' Il iH I 11IMHW !■■ WmHIIHIH MIHPIWI MITII > rii'rfiidrt ».-»■> AAJMKONDiGlJNGEN Twmede bladz., p*r regel 2.50 Vierde bladz., per regel.. O.SO Derde bladz., id. I.— Doodsbericht 6.— Voor aile aiinoncen, wende men zich : ROODESTRAAT, 44. VAN CAUWELAERT, WAT HEBT GE MET UWE BRQEDERS GEDAAN ? krichten, die ons van aile kanten uit land bereiken, brengen het onloo-abaar bewijs dat onze eens z60 génie Vlaamschgezinde hoofdman, waar alleii .de hoogste verwachtingen op jivden, niet enkel vijandig optreedt ren aile Vlaamsche actie, maar bepaald , zware schuld draasrt in de onwette-ke en vvillekeurige afstelling van onze iiise strijdgenooten dichter de Clercq Di Jacob. j jtiert het beruchte « Vlaamsch Ma-161» van Van Cauwelaert ons ter ken-;iiam,mede onderteekend door Léon-Biicastillon, André De Ridder, Cyriel ysse, allen heerschappen wien ieder Itgeaard Vlaining den eeretitel van iamschen strijder zal ontzeggen, be-iiicn we te vreezen dat onze gedroom-O'Connell den weg naar Canossa op-j, Volgens dat maniiest immers, in justus 1.1. verschenen, moesten we Vlaamsche Beweging stil leggen tôt m dag des vredes » en vol vertrouwen [edige rechtsherstelling afwachten ionze bekeerde reeeering en van de sderlijke eensgezindheid onzer Waal-e landeenooten. 'as veertien dagen vroeger nochtans. à Van Cauwelaert nog stout en bont proken in de nu zoo verguisde Vlaam-1 Stem, en naast zijn wapenbroeders Clercq en Jacob liet hij in het lien li-nummer, als een helklinkende strijd-fare deze mannelijke woorden schet-er.j De geestelijke verwaarloozing waar-ioiis volk werd gelaten door zijn antwordelijke opleiders en staatslie-l de zedelijke verdooving welke het plk heeft ondergaan onder de druk-vaç een verfranschte maatschappe-ebovenlaag, de vernederingen welke van aile openbare instellingen dag ir dag had te verduren, het bloedige, :n,hét~hemelterce,nde onrecht dat on-Ylaamsche jongens wordt aangedaan, sm«r zii in den dood worden gevoerd «r officieren en onderofficieren, welke p« taal niet verstaan.zijn geen' school d nationale fierheid. van vaderlands-fde. van hooge burgerdeugd. Zij wel-oas Vlaamsche volk willen ontman-d in zijnen stam trots, zij, welke het lien losmaken van zijn grootsch verle? n en hst willen ontoegankeliik maken, ween opvoedin" in een vreemde taal, »r de lessen van ons voorgeslacht. zij reiden ons Vlaamsche volk voor op echtschap. op laacheid, zij willen Bel-I zelf verkleinen en verminken, door t schenden van de levenskracht van helft zijner bevolking. I Vlaanderen, gedenkt den Gulden-tinslag ! » iet is waar, daarop was uit Den Ha-ttet telegram gekomen, waarin be-:i werd dat wanneer België in het !e bezit van zij ne souvereine rechten i bersteld zijn « aan de verlangens en Wïuchtingen van het volk zou vol-ïwordên » j maar kon zulk onbepaal-wrekbare belofte, die slechts de her-ïig was van et-ne andere reeds op 31 ®nber 1910 gedaan, voldoende zijn "113 ineens het zwijgen op te leggen, k men maandenlang de franskiljons ) aile pluimage ongestoord en onge-!t het zuurgewonnen stukje Vlaam- ' [recht had laten met de voçten tre-:n onze Vlaamsche Beweging door «verspreiden laster in haar diepste ^vesten was ondermijnd? Allier wat de beproefde en gezagheb-Vlaamsche werker, H. Meert van II (die tocn wel André de Ridder en '«jr.tn waard is, zeker?), daarover tijft; 1 tel verwacht van ons, dat we over 'geschillen zullen zwijgen. Wanneer Wtr, in het bezetto vaderland, het '^iljonisme maar steeds zien voort-f ons te bestoken ; wanneer wij een tailemanst beambten- en ambtena-iom, 00k onder deze omstandigheden 1 voortgaan ons te sarren en te ter- ! 1 met opgedrongen Fransch ; wan-î wij den kanker van de verfran-•"K onder ons 00g zien voortwoeke-voortg in Vlaamsche scholen door ; idioot stelsel van onderwijs den ^ op de ziel en het verstand van ! v°lk zien voltrekken ; wanneer wij "dt bende van de handlangers der ®sche propaganda, Maeterlinck, Des-,'DeMarès, Harry in het buitenland ,,Wr zien gaan om ons te bestrijden ; ^«en Demblon hooren vertellea dat , ;û oorlos; zelfs Vlaanderen zich in ^r,T1?n der Latijnsche kultuur zal ?n; *en Raymond Colleye hooren 1 : « L,g Belgique »era latine ou ^ Utrr !; wana«er mi 4e a*htor- stelling van onze taal bijwonen bij de inrichting van hooger onderwijs voor Belgische geinterneerden ; de misken-nine van die taal met haar nadeelige ge-volgen in de vluchtelingenkampen ; wanneer wij een Gérard Harry cyniek zien opkomen voor de eewelddadige verfran-sching van Vlaamsche vluchtelingenkin-dertjes in Frankriik; ... dan is het laf-heid om te zwijgen. » (1) Hoort ge, een lafheid ! En omdat nu de Clercq en Jacob die lafheid niet willen begaan, heeft Van Cauwelaert zich van lien losgescheurd en is hij zijn eigen broeders beginnen bekampen. Van toen af wordt de « importun » van vroeger ge-huldigd door heel de Franschgezinde pers, die in de vorige maanden haar ve-nijn tegen hem niet spaarde. Zoo is de arglistige XXe Siècle tharis voortdurend « le chef autorisé du Mouvement Flamand » £>an 't uitspelen tegen al de strij-dende Vlamingen. Het trouwelooze blad gaat zelfs verder en roent in zijn num-rner van 29 October 1.1. zegevierend uit, dat de gezaghebbende leiders onzer Beweging « ont depuis longtemps dénoncé la félonie des deux directeurs de la Vlaamsche Stem ». Was zulks wezenlijk waar, dat de Clercq en Jacob op die wijze zijn aan?e-klaagd. geworden, dan zou zoo iets klin-ken als het kraaien van den haan in het huis van Caïphas, toen Simon Petrus zijn Meester v.erloochende ! Maar wij willen het snoode leugenaars-blad, dat voor geen schandige schriftver-valsching achteruitging om onzen kloe-ken voorman, volksvertegenwoordiger A^elfons Henderickx, te belasteren, niet in 't minst gelooven en zien er eenvou-dig een duivelsche werking in, om onzen gewezen leider vôôr aile Flaminganten eeuwie te brandmerken. Neen, Van Cauwelaert kàn de Clercq en Jacob niet beschuldisrâ hebben bij de regeering : immers ze droeeen geen de minste schuld en hun loyalisme is zelfs nu nog ongeschonden; daarenboven voor zulke laagheid acht ik enkel een xrans-kiljon in staat. Ook is het dat niet, wat wij, Vlaamsche strijders aan Van Cauwelaert ver-wijten. Zijn groote schuld voor ons is, dat met « het gezag en den invloed « die hem thans zeker niet meer ontbreken bij de regeering, hij nagelaten heeft te ver-hinderen dat men de Clercq en Jacob zoo onmeedoogend trof. Hij had voor hen moeten in de bres springen bij de ministère en gewapend met den overheer-lijken brief dien de Clercq nàar minister Poullet schreef, h^d hij moeten doen in-zien dat geen van beide ambtenaars schuld had en dus niet mochten geraakt worden. Na al wat de Franskiljons binnen en buiten het land sedert het uitbreken van den oorlog tegen Vlaanderen hebben on-dernomen, moet Van Cauwelaert, dien die Nederduitsche Bond als Vlaamschen nationalist naar de Kamers heeft ge-stuurd, toch begrijpen dat er Vlaamsch-gezinden zijn, die oordeelen dat « heî welzijn van ons arme, dubbelbedrukte en dubbelbedreigde Vlaamsche volk » (2; eischt dat we nu haridelen en zoo noodig goed en bloed moeten veil hebben voor de zaak ,die we ons tôt levensideaal hebben gesteld, « Wij zwijgen niet, ze^t H. Meert, en we verklaren het luid opdat men het aan hoogerhand, aan de hoogste liand zou weten : Cultuurt zooveel ge wilt, maar handen af van Vlaanderen, daarover gaat de strijd vinnig, ongenadig, tôt het ui-terst. » (3) , Welnu z66 denken hier al de rechtzin-nige Vlamingen, al dezen die het vroeger ernstig meenden ; en ik zou hier honder-den namen kunnen noemen van 't aller-zuiverste allooi welke nu uwe houding volmondig afkeuren, terwijl enkel de di-lettanten, de parade-flaminganten van vroeger uwe taktiek van « passieve Vlaamschsrezindbeid » deelen. Dat moet u toch wel eeni doen nadenken, Van Cauwelaert? Maar ik vrees dat gij te fanatiek kop-pig zult zijn om uwe dwaling in te zien. Ach ! moest de oorlosr met al zijn leed en rampen ons dan ook nog dit ongeluk brenefen, dat wij u als onzen zoo veel-belovenden hoofdman zouden verliezen ! Ge weet het, Van Cauwelaert, hœ ik u vereerde en hoe verknocht ik u was ; en ge zult er geen oo^enblik aan twiffe--len wanneer ik u zeg, dat het met een gevoel van wrange zielesmart is en met een krop in de keel, dat ik u dit ailes hier schrijf en op u terurdenk. Helaas ! wat een ineenstorting van ?rootsehe verwachtineen voor ons duur-baar volk ! Ik zi* u nog m*t den krankem, v«r-jrijeden steijder, vader Cereuia««, u geleund, binnentreden te midden de geestdriftig juichende scharen in den Burgerkring en hoor uw ontroerend, zin-derend woord nog boven die duizenden weerklinken : « Als jong man uit het » volk, steeds gestreden hebbend voor » ons verachterd en verdrukt ras, die d met den strijd van de Vlamingen wil » staan of vallen, zou ik tekort hebben » gedaan aan mijn eisren zelven, zoo ik » niet ailes liad opgeofferd om den strijd » te aanvaarden in 't belang van het » Vlaamsche volk. » (4) En zoo heb ik tientallen van keeren met bevende aandoenin^ naar u geluis-terd en in mijn levenstaak : « Ailes voor Vlaanderen ! » hebt gij mij gVooteîn1-■ gestaald en gesterkt : zoo op de groote meetiii"- in de Harmonie, waar het Riitli der Vlamineen gehouden werd en met Franck en Huysmans de handen in-eenlegdet, als tôt plechtige gelofte Vlaanderen te redden : te Roeselare op de Rodenbachfeesten, waar gij voor onze knapenschap, den geest opriept van onzen levenswekker, die u zeker nu niet meer herkent!... Eerst nadien zijt cm om met Rodenbach te snreken : « in dien tragi-komischen chaos van maskerend eigenbelang geraakt, dien men hier de politiek heet. » (5) Ja, Van Cauwelaert, de afschnwelijke Belgische nartijpolitiek, heeft u aan ons ideaal. waar gij eens zôô manmoedig voor streedt, ontstoleti ! Twee keeren heeft zij u in 't Parlement in haar strik-ken gevangen en ons die gevoelige ne-derlasren berokkend in de Eegerwet en de Schoolwet. Ik heb u toen bij aile Vlamingen trots ailes verdedigd, omdat ik hoopte dat gij ons toch de Gentsche Hoogeschool zoudt veroveren ! Helaas ! wat nu gebeurt geeft me de overtuieing dat ook daar ons eene bittere ontgoocheling wachtte. Immers thans, nog veel meer dan voor de Hoogeschool, kwam het er op aan dat eij u çian van karakter toondet en zelfs tegen aile stormen ïn, stuurdet naar ons heilig doel: « Vlaanderen ! » Uit uw eieen mond klinken' die heor-lijke woorden : « Groot is hij, die voor zijne zaak çegaan is door het lijden » en « machtig ;s de man die door zelfverloo-clicning zich vrij maakt van de ande-ren ». Welnu, dit lijden en die zelfverlooche-ning hebben de Clerco en Jacob verko-zen boven Staatsgunsten en eer ! Tusschen u en hen, kunnen wij, mo-jen wij geen oogenblik aarzelen en wat de dae van morgen ons ook brenge, wij zijn bereid ailes te offeren voor ons Vlaanderen. gesterkt door de zalvende gedachte, die we aan u hebben te dan-ken : « Onze Vlaamsche herleving is de trage vrucht van onberekenbare zelfop-offering en 75 iaar misprezen airt>eid, door de~en verricht, welke vanaf Jan Frans Willems en zijn îijdgenooten tôt op onze daeen bij nacht hebben ge-waakt en bii dage hebben p-eworsteld, welke zich.Jiebben laten broodrooven en kleineeren voor het behoud van de ziel van hun volk. » {6) Dr. Aug. BORMS. 1) Aaaihaling uit den brief door den heer H. Meert, algemeen sekretaris van groen Beleië van het Algemeen Neder-landsch Verbond en sekretaris van de Hooceschool-kommissie, naar de Nieuwe RoLterdamsche Courant gestuurd. 2) Uit den brief van Rerié de Cleroq aan minister Poullet. Zie nr 292 van ons blad. 3) Uit bovenvermelden brief van H. Meert aan de N. R. C. 4) Uit het verslag over de algemeene vergadering van den Nederduitschen Bond, van 9 April 1910. 5) Uit de Voorrede van Albr. Roden-bach's Gudrun ; aangehaald door Dr. Fr. Van Cauwelaert in zijne Verhandelingen en Voordrachten. 6) Uit Verhandelingen en Voordrachten, van Fr. Van Cauwelaert (blz. 142). ONZE LETTERKUNDIGE PRIJSKAMP Emmapël de ta 1868 Toen Conscience Antwerpen verliet, in 1857, om als staatsambtenaar te Kort-rijk te gaan wonen — zonderling, niet waar? de eerste verheerlijker van den Gulden-Sporenslag die op den Groenin-ger-Kouter terecht komt ! — liet hij Ant-werpen en het Vlaamsche land achter zich, bezield met den eloed van zijn ei-gea ziel, kampend voor taal en zelfbe-edKMHi. N«»it Hetfc«rwo«tt terwf [ naar zijn moederstad wederkeeren en Itpch is Hendrik Conscience het gelief-koosd en uitverkoren kind, de roem van de Scheldestad gebleven. i In 1912 hebben Stad en bevolking op ! waardige, op grootsche wijze het eeuw-jfeest van zijn geboorte herdacbt.~ De Ko-1 ning betrok voor de eerste maal zijn pa-leis od de Meir en ook de Koningin en de vorstelijke kinderen kwamen mee feesten om den grooten Vlaming te hul-, digènj Het was een innie Vlaamsch fa-i miliefeest. De volkeren waren er niet bijgevraaerd zooals dit het geval was voor Rubens. | De stoet was luisterrijk, waardig van i den bureondiseh An' wernschen praal; de Conscience-tentoonstelling was een ge-beurtenis in de letterwereld. Doch een feesttooi wordt weer snoedig afgelegd en de moeizaain saamgebrachte gedenkenis-sen en oorkonden keerden langs honderd verschillende kanten terug naar hun ei-genaars.Twee gedenkteekens bleven: de Jubel-( Uitgave van het Epos der Vlamingen, | gedmkt op last van de stad Antwernen ' en de Kataloog van de Conscience-tentoonstelling.De uitarave van den Leeuw van Vlaanderen. eedrukt door Buschmann, kunstig en smaakvol-archaïsch met penteekenin-gen van Alfred van Neste versierd, is in aile oozichten waardie van Antwerpen en van Antwerpen's roemrijken zoon. 't Is een duurzaam gedenkteeken, her-innerend aan een dier feestelijke dagen van Vlaanderen. De slotbladzijde ervan is een oorkon-de, in roode letter, die vermeldt dat deze jnbelùiteave « onder toezicht van eene door de Stad daartoe aaneestelde Kom-missie eenrint »we rd bij de finna J. E. Buschmann. Wii hadden de gele°-enheid die Kom-missie aan 't werk te zien. Zij bezorgde ons ern boek dat William Morris niet zou verlooehend hebben ; zij deed nog meer : zij herstelde den tekst in den geest van de romantiek van 1838 — want er was in den.loon der jaren veel-goeds uit we?ffc vallon Die Kommissie verdient dus onzen inniarstrn dank. Er blijft nog slechts één biîzonderheid mede te deelen : die kommissie heeft nooit bestaan, tenzij ^ aanneemt dat ze samen^esteld was uit één lid. uit Emm. de Bom ! Wij zien niet in waarom wij de geheimhouding daarover lancer zouden bewaren. . Zoo was ook de Kataloog der Con-science-tentoonstellinç hoofdzakelijk zijn werk : een zeldzame kataloog, eenig in zijn aard, want 't is een boek dat ge met 1 veel belansrstelling kunt lezen en dat de ' latere eeschiedschrijvers van het Con-science-Midvak altijd zullen te raadple-gen hebben. Emm. de Bom heeft een sierlijke ver-dienste, die teveus een croot voorrecht en een croot sehik is : hij heeft de gave der bewondering. Daar zijn er, gedoemd om altijd eerst de feil. het sebrek of zelf niets dan het leeliike te zien, en hun neu is een an/1^1 als ze meenen de vlim van den heelmees-ter te hanteeren. De bewondering van Emm. de Bom bouwde op. en onze arme Victor delà Montagne, in den Haver vereenzaamd gestorven, had aan dezen onrechten j vriend te danken dat ziin Gedichten niet alleen kenrig heruitcegeven, maar in Z"id- en Noord-Nederland gekend zouden worden. j Dat waren me nu twee goede vrien- ' den. Tn den tijd zagen wii ze dacelii1' j met steeds bernieuwde blijdschap naar elkander toegaan : 't was 's morgens in de Middenstatie als de Bom om halfne-gen van don trein van Kalmpthout str-te en Delà Montagne naar zijn. trein kwam voor Brussel. • 't Was een zonnige ontmoeting en 't oogewekt onderhoud van eenige minuten zou voor beiden Voldoende zijn om hun heelen dag ^oed te maken. Waren zôô de betrekkingen maar méér onder letterknndigen, onder kunstenaars in 't algemeen ! Diezelfde vriendschap bindt de Bom ^ aan Streuvels, den flinken. prachticen Streuvels, én aan den stillen, gemoede-lijken dichter Prosper van Langendonck. Ook Karel van de Woestijne en de Noord-Nederlander L. Simons deelen in die vriendschap. L. Simons is voor hem de band die. Vlaanderen aan Ilolland moet hechten ; hij maakt L. Simons tôt het gezantschap, van Vlaanderen in Holland ; Simons1 moest de Vlaamsche Bewesring leeren kennen, waardeeren, lierhebben, moest de Vlamingen helpen als uitgever van de Wereld-Bibliotheek, wanf Emm. de Bom laat Holland niet los : hij is overb'î dat Holland veel te beteekenen heeft voor onze kultuur ; dat als er een Vlaamsche Hooceschool tôt stand komt — in aile °eval al niet meer v66r de Poolsche — d,an moeten de eerste krach'en uit Holland komen. Door,ziin tœdoen, want. aija gscioaf r«u?2«t altijd Iwp «m f» «1- ' ' lerminst het dood genœmde omdat het zonder daden bleef, liet het Kunstver-bond tal van gekende Hollanders naar Antwerpen komea : van Deyssel, de Meester, prof. Bolland, Annie Salomons, Speenhoff. Op den wenk, neen op het onvermoei-baar ijveren van Emm. de Bom kwam Royaards met Adam in Ballingschap. Maar niet alleen Hollanders zouden, door zijn bemiddeling in het Kunstver-bond optreden, ook Vlaminsren deed hij er uitnoodieen : 't was daar dat Streuvels kwam vertellen : Hoe men schrijver wordt — onvergetelijke avond; dan Auc. Vermevlen, Karel van de Woestijne, Raf Verhulst, Maurits Sabbe, Cyriel Buysse, iedereen behalve... hijzelf ! Goed, maar hij zal het hier bekoopen ! Nu zouden we nog kunnen vertellen Hoe men schrijvers maakt, of althans be-faamd maakt! want de E. d. B.-correspondent heeft iets in de pap te brokken. Heere-mijn-tijd ! we kunnen er onbe-vangen over praten. Hij die dezè regelen neerkribbelt heeft weleens de eer en het voorrecht gehad door hem in de N.R.Ct besproken te worden, doch 't was steeds ■tôt groote voldoening van het genereuze letter°ild !... Een stortbad is gezond voor wie het krijgt... als 't maar van zuiver water is, en dat was het altijd. En wat afbraak, doet aan zooveel menschen ge-noegen ! Heel de Vlaamsche letterkunde heeft Emm. de Bom in Holland bekend helpen maken ; hij tracht rechtvaardig te zijn ; wél vriendschap, doch nooit antipathie of wrok tegen iemand, beïnvloedt zijn oordeel. "t Is een machtig wanen zoo'n N.R.Ct, i het toonaangevend blad van Holland, doçh 't is in goede, wij zegeen niet on- j feilbare, doch zeker in eerlijke handen. En dat is al een wonder, want eerlijkheid heeft nooit veel bestaan bij de Vlaamsche letterbent, waar de kinderacktigste ; kapellekens-geest heerschte. De schuld . ijdelhcid en afgunst. En die zijn aan Emm. de Bom gansch vreemd. Hij ijverde en wrochtte ontzagîijk veel, maar zocht nooit persoonlijk genot noch zelfs erkenning. Er ligt iets hoog. hartigsi neen, iets aristokratisch in zijn kunst en ook in zijn optreden. Hij was liever maar stil in een hoekje met zijn boekje — b.v. met Tolstoï of Flaubert, met Ibsen of Goethe — maar 't is of hij srezworen heeft : zoolang het Vlaamsche volk lijdt, geen rust, ailes voor 't schooner Vlaanderen. Daarom houden wij zooveel van hem en klinkt de toon van deze regelen nog] inniger voor dezen Vlaamschen kunste-naar, ook misschien omdat de nijd steeds naar hem hapte en de haatdragende franschelaars in hem een çeduchten Vlaming vreezen — hoewel zijn gelijkmoe-digheid en levenshumor daarover lucht-hartig en zegevierend heenzwieren. Nu we toch spreken van het vele dat hij tôt stand bracht, zullen wij erbij voe-gen,dat de «Vereeniging voor Letterkun-digen » door zijn bemoeiïng werd ge-sticht. Hij zag erin een bevestiging van eigen wezen en een toenadering tôt Noord-Nederland. Het zou, meende hij, de heroïsche groep wordèn die zich prach'ic en krachtig betuieen zou in dagen van strijd! Eilaas!... doch daaraan heeft de ontwerper en stichter geen schuld. De «Vereeniging van Letterknndigen» sehoeide zich op de leest van haar Fransch-Belerische zuster en waakte angstvallic dat zij telkens een deel zou krijeen van het officieele manna. Ook een ideaal ! Wat Emm. de Bom deed was steeds voor zijn land, voor Vlaanderen. Luis'er nu naar zijn eiœn mooie woorden. hoe hij het ziet en hoe hij het lief-heeft : ONS LAND 15 Augustus 1907. Wat is 't, dat ons, in onze lage lan-den, in Vlaanderen «n in Holland, zoo onw:derstaanbaar aantrekt? Het is on« land, voorzeker, wij zijn er gewonnen, geboren en in opgegroeid ; wij voelen ans aan den bodem verwant, en, gaa" het u als mij, dan begroet gij in de echte inlandsche boomen altijd een soort... bloedverwanten. Maar, buiten dat atavisme, is er ook niet een stil be-vrust geworden denken, dat ons 't eigen land liever maakt dan een vreemd land ? 1 Ons lage land is als de voorzetting van ! de 7ee ; het is geworden een vlakte als de zee, niet de zee met haar verplette- j rende rrootheid, haar somberheid en haar rrijze eentonigheid, die u 30ms met anest bevansrf. als rii bedenkt hoe dat wilde oneindi^e daar sinds eenwen on-veranderd, alti'd even rusteloos, en altijd toch dezelfde, levecde i"*, een beeld ras 't «••dlottrge dar stfeeck t«rugk««- i rende dingen. Ons land is « de blijde zee », met wisseling van blond en kleu-rig leven, vol menschen en boomen en dieren, vol wiegewagend koren en vol stroomende rivieren, vol s'eden en dor-pen, waar menschen laag bij den grond hun woon oprichtten, dat zij gezellig dicht bij de moederaarde blijven zouden... Geen land als 't onze, waar uwe oogen zoo lekker over heen baden kunnen. uren en uren ver turen over groe-nigheid van landouwen, en de blekken-de zon en de varende wolken hoog daar-boven ! De wolken als schepen door den onbelemmerden hemel, de wolken die onze bergen ziin, bergen veel schooner dan die ondoorzichtbare rotsblokken el-ders, waar men steeds zou willen over-heen kijken ?— e,n die, als men er boven op is, weer op andere rotsklompen uit-zien...Van de zee ook komt ons die malsche weeke lucht, die al de dingen in onze landen met smeltende tonen omgolft, d« Nederlandsche lucht. die ailes door-dringt van oneindigheid, de lucht die onze schilderkunst heeft gemaakt. De lace landen aan de zee, zij zijn voor stille en diep-erWige menschen en door henzelf ceschanen. 'k Ben blij dat ik dààr geboren ben. Dit is genomen uit de bladzijden die heeten : Van een wonderbaarlijke en avontuurlijke reize. Gisteren gaven wij in onze « Bloem-lezinç » Een avond oh de vaart van Dam-me naar Sizcis. Het is een der verrukke-lijkste bladzijden onzer literatuur en wij deden haar in grooter letter plaatsen. DAGELIJKSCH NIFUWS DE OORLOGSSCHATTING TE BRUSSEL. — Het aandeel van Brussel in het bedrag van de oorlogskontributie, welke het land is opgelcgd, bedraagt voor de geheele agglomeratie 27 miljoen. Om deze som te voldoen, welke aan de belanghebbende genieentebesturen door een konsortium van bankiers voorgescho-ten werd, moet er een nieuwe belasting geheven worden. Er is, met voorbehoud van de goedkeuring der Bes'endige De-putatie van Brabant, besloten geworden, dat deze belasting onder de belas-tingschuldigen prorata hunner voor-gaande imposities volgens de vier kon-tributies zou verdeeld worden : perso-neel, onroerende goederen, paten'en en belasting op de maatschappijen. De Gemeenteraad van Brussel heeft, in overlee met het konsortium van ban-kijrs. besloten om aan de belasting-sehuldigen een uitstel van be'aling te verleenen. Dit uitstel zal 6 maanden na het sluiten van den vrede afloopen. DE STRIJD VOOR DE VOLKS-TAAL IN NOORWEGEN. — Sedert 20 jaren wordt in Noorwegen gestreden voor de gelijkhed van de volkstaal, door de boeren besproken, en de officieele taal, in het lager en middelbaar o>nder-wijs. Men riioet namelijk weten dat de officieele taal van het Rijk of « Riks-maal », uit het Deensch afkomstig, se-dcrt_ langen tijd met alleen in de juris-dik ie, maar ook op het gebied van we-tenschappen, politi'ek en handel, den boventoon voerde. De oude taal van het land, de « Lands-maal », is tôt den rang van gewest-spraak gedaald en wordt alleen door de boeren gesproken. Na een langen strijd heeft zij hare rechten in het lacer onderwijs heroverd. Men bericht thans eene nieuwe overwinning van hare aanhan-gers, die erin geslaagd zijn ze op te dringen voor het examen van een kan-didaat in de letteren, die promoveerde zonder dat hij een examen in de Rijks-taal behoefde af te leggen. ONTDEKKING VAN EEN TEE-KENING, WELKE AAN JAN VAN EYCK TOEGESCHREVEN WORDT. — Hen heeft in de Hertogelijke Boeke-rij, te Wolfenbuttel (Brunswijk), een teekening uit de Vlaamsche School ont-dekt, voorstelleude de « Blijde Bood-schap aan Maria ». Deskundigen zeg-?en. dat dit werk van Jan van Eyck afkomstig is. De plaats der a Annoncia-tie » is het inwendige van eene hoog«, jothische kerk, juist dezelfde waarin d« de kunstschilder de H. Maagd geplaatst heeft, welke zich te Berlijn bevindt. D« teekening gelijkt verbazend op een mi-tiiatuur « Heerhjke uren te Milaan n svelk aan Hubert van Eyck toegeschre-ven wordt. Men leidt daaruit af, dat deze teekening een werk is uit de jeugd van den jrooten kunstschilder en dat dje waar-Khijnliik ni'" het tiidnerk datrert dnt on len door van zijn oudstea broeder (i* ▼•Jyie.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.