■Lfldag ^ Oktober 1916. Tweede Jaafg. I'* ... ?- ITTrMflTiîTTTnrmi» ihiil nua rmnwi, »... „■ , ■■— ■ Nr 287 Prijs : 6 Gentlemen door geheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best ingelicht en meest verspreid Nieuwsblad van België. - Verschijnt 7 maal per week ABONNEMENTSPRIJZEN : Per maand 1.75 Per 3 maanden 6.— Per 6 inaanden 10.— Per jaar 18.— AFGEVAARDIGDEN VAN DEN OPSTELRAAD : Raf VERHULST, Dr Aug, BORMS, Alb. VAN DEN BRANDE Met vaste medewerking van Dr A. JACOB BUREELEN: ROODESTRAAT, 44, ANTWERPEN. Tel. 1900 AANKONDIGINGEN : Tweede bladz., per regel. 2.60 Vierde bladz., per regel. 0.50 Derde bladz., id. I.— Doodsbericht 6. Voor aile amioncen, wende men zich ROODESTRAAT, 44. DE OORLOG Het bezette gebied in Fraakrijk fransche Kamer heeft zich de laat-Ln bezig gejiouden met de grond-,a volgens welke de door den oor-ij Frankrijk ontstane schade ver-|al worden. Er is in bet bijzonder token over den he.rbouw van de vérité plaatsen. Bij de beraadslaging vooral twee gezichtspunten tegen-elkaar gesteld. De conservatieve; y w!lde het overlaten aan de steden, leinere gemeeuten, dç partikuliere iiiea om zich met hulp van den staat :ns hun individueele mzicht in te ali De linkerzijde,, en met deze Vi-i de; rainister van justicie, is van liiig, dat er bij den herbouw reke-met de. belangen van het algemeen ién moet worden. De afgevaardig-iardey had voorgeste.ld uit te mail de herstelling van verwoeste :ren op elk punt van Frankrijk toe-en zou-worden. De socialistische af-irdigde Doizy en he.t radikale Ka-,d Kiotz bestredcn deze meening. fzeide o. m., dat het bespottelijk njn verwoeste stadswijken en stra-)ijv. van Verdun en Reims, zoo we-jp te bouwen als ze in het begin len oorlog waren. Want in deze steden waren nauwe, ongezonde î zonder licht en water, die zeker ielijk voor de gezondheid. waren. im behoort de herbouw natuurljjk us de beginselen eener moderne lie tè ge.schieden. Het Kamerlid betoogde, dat de bezitters van fa-en en iiidnstrieele bedrijven ver-t moesten worden om deze bedrij-reer ter plaatse tç herstellen. Wan-neii hiiii overliet de bedrijven naar eplaatsen over te brengen,dan zou slechts bijdragen tôt verdere ont-îg van het land en tôt verhuizing ebevolking naar de steden. |Kamer bleek met deze; opvatting i stemmen en Gardey trok zijn voor- ' !. Uit zijn redevoering stippen wij 1 e opnrerldng aan omtrent de be- l lis van het door de Duitsche troe- 1 ezette Fransche gebied. Het vijfde 1 te ongeveer van de Fransche be- i i en jiandelshuizen is in dat ge- 1 pestigd ; 80 t. h. van de geheele ï industrie is daar gevestigd ; de ^ die metaalindustrie is er met 30 'a'i haar personeèl en me.t 50 t. h. i jur productievermogen vertegen- c ïd. Van de textielindustrie is er 1 l van het personeel, 70 t. h. van t joductievermogen en 30 t. h. van fcjven in de bezette departemen- I Nigd, v anvallen uit de lucht c N. 14 October. — Officieel : Z ®nacht van 12 op 13 dezer heeft 0 Krzeevhegtuigsmaldeelen opnieuw & •e obiecten van Monfalcone en San m met goed gevolg gebombar- Navond van 1^ dezer hebben onze h ?llugen de Adriafabriek te Montai- ® Pfevallen en verscheidene treffers d !',.. b Mehjke vliegtuigen hebben bom- s< "orPen op de oude haven van P en bij Miramar zonder eenige vî ^ te r'chten. Zij zijn door onze ^sn.achtervolgd. Een vijande- b: lU'g is door den luitenant ter zee m !fe.dwong-en hals over kop achter ti- ,, "ke.linies te dalen. di ,'c ^dernemingen zijn onze vlieg- v< ruchteloos beschoten. ce 'ikboot- en mijnoorlog n' 'i October. — Officieel : 11 onze duikbooten heeft den 211 " l,ddellandsche Zee den als te k'rii ^. ^^uwden Franschen h« ,e' «Figfal» met twee torpédo- g1 Reboord ; den 4n tij L t ^ehen hulpkruiser «Gallia» k< Lsoli . t- Van Servische pc S» /ï6 rcepen aan boord van de S"e nan?a°P weS' naar Saloniki wa-L .,eet duizend man omgeko-niP zonk binnen vijftien mi- dr ;^ssisd,Ct0ber\~ Woyd's meldt ni Lu e s!-.<<Mercator » en het te facht " " ®'st"tza » tôt zinken to 111 1891 gebouwd, de fors p J' 0 ^ bfiOQrd» aan d« rij ®*n Akti«b. t« Helsing- lie ke De « Bistritza », in 1915 gebouwd, ma 3688 ton bruto en behoorde aan de Ro-mania Prima Soc. Nat. de Nav. Mariti me te Braila. Frankfort a/d. Main, 14 October. — De « Frankfurter Ztg. » verneemt ui" Kristiania dat gisteren nacht het vooi Roemenië bestemde munittieschip « Bis> tritza » op de vaart van Brest naar Ar-changé door een Duitsche duikboot ir den grond is geboord. De bemanning is gered. De lading van het schip was vooi 25 millioen kronen verzekerd. Uit Griekenland. Athene, 14 October. — De bondge-nooten hebben, om toezicht te oefenen op het havenverkeer van Piraeus, de for-ten bezet, die de stad beheerschen. Londen, 14 October. — De « Morning Post » verneemt uit Athene van gisteren : Een Fransche landingsafdeeling heeft het station Athene aan den spoor-weg naar barissa bezet en het vertrek van een trein van de marine naar Larissa verhinderd. De « Morning Post » verneemt uit Athene van 12 dezer: Gisteren hebben afdeelingen van Fransche matrozen de eilanden Lcros en Kyra in de Golf van Salamis, die als munitie-opslagplaatsen voor de Grieksche vloot dienen, bezet. Noorwegen en de duikbooten Kristiania, M October. — Het Noor-sche telegrambureau meldt : Een gisteren uitgevaardigd koninklijk besluit be-paalt : Duikbooten die voor oorlogsge-bruik uitgerust zijn en aan een oorlog-voeiende mogendheid behooren, mogen sich niet in de Noorsche vaarwateren be-«•egen of ophouden. Als zij dit verbod jvertreden, loopen zij gevaar met wa->engeweld aangevallen te worden. Het /erbod verhindert echter niet, dat een luikboot wegen zwaar weer of averij het NToorsche gebied opzoekt, om het leven /an haar bemanning te redden. Het vaar-uig moet dan binnen het gebied boven vater blijven en de nationale vlag en îet intertnaionale signaal, dat de reden roor zijn aanwezigheid aangeeft, voeren. 3et vaartuig moet het gebied verlaten :oodra de reden voor zijn aanwezigheid 'ervalt. Andere duikbooteir dan de genoemde nogen het Noorsche gebied slechts bij laglicht en bij goed zicht, boven water litstekend en met de nationale vlag in op binnenvaren. Een vreemde duikboot die zich in Noorsche vaarwateireii beweegt, moet vegens de moeilijkheden om tusschen de erschillende soorten van duikbooten nderscheid te zien, zelf het risico op ich nemen voor elke schade of voor een ernietiging, die van een vergissing het evolg zou kunnen zijn. De Duitsche censuur Volgens het « Berliner Tageblatt », eeft de nationaal-liberale partij in den ijksdag een voorstel met betrekking tôt e censuur ingediend, dat de volgende 3palingen inhoudt : Indien in het Duit-:lie Rijk op gro,nd van art. 5 van de ruisische wet over den staat van beleg , m 4 Juni 1851 of van een wet die daar- ■ >or in de plaats treedt, de perscensuur j gevoerd wordt, gaat de uitvoerende ; acht i(n aangelegènheden van de poli-2ke censuur over op de rijkskanselier, ( e daarmede de verantwoordelijkheid >or de handhaving van de politieke ( nsuur draagt. . a Vredesgeruchten tegengesproken Pariis, 14 October.— De correspondent 2 Berlijn van het agentschap van Hearst ■eft naar New-York een dradeloos tele- > •am gfezonden, waarin hij zegt gemach-ïd te zijn, aile geruchten tegen te spre- j ■n, volgens welke de Duitsche regeering o-ing-en, om tôt vrede te komen, zou j daan hebben. Uit Spanje Weenen, 14 October. — Volgens een \ adelooos teleeram uit Madrid van 12 zer heeft Romanones, de Spaansche mi- I ster-president, in den Senaat geweigerd antwoorden op een interpellatie over de \ rpedeering van Spaansche schepen. H!j loofde echter later te zullen antwoor- \ n. De minister bevel voorts d« reed«-en op d» L«vant «an om uit vadarland»- J vende overwegingen het sch»epsv«r-er weer te openen. Oazé Groote Geïliustreerde Letterkundige Prijskamp Pïeter Cornelisz. HOOFÏ 15^I-i 647 De Tooneeldichter Wij, menschen van de 19de en 20ste eeuw, kunner de ctrama's van d^ 17de met genietèn, indien we onzen maatstai . met verandereu. VVie 111 stuKKen van Hooft, en zetfs - van den groote,n Vondei, vooral het . vlenscheiijK handelen wii zien, met ka-. rakterontwUfkelmg naar al de eischen van de zielkande, kan in deze stukken i geen genoegeu vmden. .tiet me.edoogenloos noodlot van de Ouden, dat 00k Seneca's trenrspelen geheel beheerscht, toont ons met de enkeie menschen, doch de lioogçre gedachte die de mensctienvjereid bestuurt. De Rederijkcrs m hun zinnespelen, deden hetzeltde, in schoiastieken vorni door verpersoonlijking van abstracties : Liefde, Hoop, Be.rouw, Jeugd, Deugd, enz., door sprekende aliegorien en door redeneeringen. Seneca is de bespiegelend-redeneeren-de wijsgeer en de aanvang-ze.ventiend' ■ eeiuvsche treurspeldichters konden zich van redeneeringen niet los maken. Is het 110g geen feil van veel heden-daagsche Vlaamsche tooneelschrijvers? Als Hooft de 17de eeuw opent met Ariadne is het idçalism der middel-eeuwen nog le vend, alleen de vorm is anders, het is de vorm van de Herge-boorte.Hooft verbaast gelijk de ee,n-en-twin-tigjarige Rodenbach met zijn Gudrun bewondering afdwingt. De een-en-1wintigjarige Hooft komt die hervoriniug invoeren met Ariadne en brengt de nieuwe kunst tôt heerschappij. Hooft overtrof dit stuk door Geeraard ■van Velsen, in 1613 geschreven. Voncîel zelf staat in 't begin onder den invloed van dit stuk, niet alleen in den Palamedes maar 00k in Gijsbrecht van Arnstel. Hooft's vierde treurspel Bato of Oor-sprong der Hollande.ren, in 1616 gedicht — dus dit jaar 300 jaar oud — is een dramatisch gedicht, geen drama. Krachtige denkbeelden, levendige schilderingen, verhalen en redevoerin-gen, schoone verzen, heerlijke reien, maar geen handeling, geen samenstel-ling. Bato is op he.t model van Seneca's Medea bewerkt. Diepzinnig zijn de wijsgeerige bespie-gelmgen die wij bij het begin van het tweede bedrijf te hoore.n krijgeii ; 00k de rei der ballingen is beroemd : Wien zit de wreedheid in 't gebeent Zoo diep nu dat hij nie.t en weent En met verslagen hart betreurt De droefheid die ons valt te beurt ! I11 de lange alleenspraak die Segemon-de, dç priesteres, aan 't begin van dit tweede bedrijf voert, zegt ze dat de Ba-tavieren den oneindigen God niet in tempels doch in het woud vereeren, waarin volgens Tacitus de dag niet cloor-dringt zooeiat er een ge.heimzinnige soin. berheid heerscht. Ons treffen in Hooft onvergelijkbaar schoone verzen. als dit waarin met één regel het woud wordt afgebeeld : een levendige kerk van ongékorven hout. , Levendig omdat stammen en loover ; jedurig botten, groeien, sterven en her-rijzen ; ongekorven omdat geen men-schenhand de zuil&ç en gewe.lven hefeft j ïebouwd. Ziehier de brok waarin het aangehaal- ^ le vers voorkomt. 1 )ok zijn wij ongewoon, c 't geen dat zich niet begrijpen, ï /an al de wereld laat, c in tempels te benijpen, a /laar wijden wel, tôt eer z der heiligheên, in 't woud v len levendige kerk k van ongekorven hout, h t We!k met zijn telgen breed en hemelhooge toppen \ £et dartelmakend licht v bestaat den weg te stoppen ; d In stelt van binnen toe n een akeligen dag >ie 's mensche.n hart bestelpt f met ootmoed en ontzag. h ^at marmervloeren steen a 00k zou zich kunnen roemen « ij voettapijt van kruid, gespikkeld met z,ijn bloemen? I vat wauden rijk bejnaald, I- of wat beeldhouwerij ; n 7at orde van gebouw g is zulke, dat het bij si «a schJduwrijke b««md w in majesteit w&g kal«n? w Pieter Corneliszoon HOOFT. di Onze Vlaamsche Hoogeschool De benoenide hoogleeraars Geneeskundige fakulteit Adriaan MARTENSj doctor-medicus met onderscheiding in 1912 en in 1885 te Bocholt in het Limburgsche geboren, werd uit Deinze geroepen, waar hij sinds meerdere jaren als praktis,ch geneesheer woonde. Hij vertegenwoordigt als bui-tengewoon leeraar de algemeene pathologie, een gebied op hetwelk verschillen-de zijner werken gegrondvest zijn en onder dewelke wij slechts het tijdens den oorlog verschenen werk « Miloroben en aanstekelijke ziekten » zullen citeeren, waarvan de eerste oplage reeds uitgepuit is. Ook hij is tôt de Gentsche Hoogeschool overgegaan, en nog als student werd hij er tôt preparator aan den ont-leedkundigen en phatologisch-ontleed-kundigen leergang benoemd. Technische fakulteit Prof. A. FORNIER werd tôt leeraar aan de technische hoogeschool in Gent voor inechanische technologie en machine-teekenen benoemd. Hij is een geboren Gentenaar, werd in 1875 geboren en heeft het grootste deel van zijn leven in de beiestad doorgebracht. In 1890 be-kwam hij den eersten prijs voor machine-teekenen in de Nijverheidsschool te Gent, legde in 1896 het examen af aan de Hoogeschool en gaf sinds 10 jaar den leergang in mephaniek en machinebouw aan de hoogere Nijverheidsschool van Gent. Vôôr het uitbreken van den oorlog dacht hij een bijzondere motor uit, die op de Tentoonstelling van Gent in 1913 met het eerediploma bekroond werd. Het samengaan van zijn theoretische studies met de eigen praktische bedrijvigheid laat van hem het beste voor de herop-bloeiende hoogeschool verwachten. DAGELIJKSCH NIEUWS LÎEDERAVONDEN VOOR HET VOLK, A. N. V. (Leider : Nand Rey-naers). — Woensdag 18 October, te 9 uur (torenuur), in het lokaal « Ant-werpsch Koffiehuis », Van Straelen-straat, algemeene herhaling, Aanleeren van het lied : «Verlangen », woorden van G. P. Schmidt, muziek van Paul Gilson. Toegang vrij. Nieuwe leden worden aangenomen. «VLAAMSCH LEVEN». — Inhoud va,n nr 2 : Duitsche soldaten verdedigen eene sterke stelling in het Somme-gebied (plaat) ; Hoe staat het met den Oorlog? (Wekelijksche kronijk II), met 7 pla-ten; Mijn Rijwiel, novelle van Stijn Streuvels, met 2 origineele teekeningen van Albert Daenen's en 4 plat^n (vervolg en slot) ; De Jeugd is als een tuil van Rozen, gedicht van Christiaens, muziek van Jef van Hoof ; Vlaamsche en andere scheppingssagen, folkloristische bijdrage van Alfons ele Cock, met 6 platen ; Too-neelkronijk ; Kunst en Deven ; Verma-kelijkheden ; Brievenbus ; Spotprenten en Lachkruid (omslag). VLAAMSCHE FORMULIEREN, A. U. B. — Men deelt ons mede: « Mag ik zoo vrij zijn Ued. onder- < itaand feit bekend te maken, U weder- 1 nn een' bewijs leverende van de hardnek- 1 righeid waannede de franskiljons ons, ' i/lamingen, ten alleu tijde bestrijden? f De « Commission for Relief in Bel- < <ium » (afdeeling a Armement »), heb- 1 «nde haar bureelen in de Schuttershof- v -traat, en aan wier hoofd een paar t /laamschsprekende personen staan, is edereu dag in verbinding met schipi>ers 1 lie hun vaartuig komen verhuren, en t vaarvan op de 300 slechts enkelen, laat 1 ns zeggen 10, Fransch kennen. Welnu, i 1 de overeenkomsten, zelfs stukken op f egel,worden den schippers in 't Fransch 1: oorgelegd en men verplicht hen alzoo v ontrakten te teekenen, waarvan ze niet s et minste begrijpen. d Is bet de C. R. B. niet mogelijk hun k 'laamsche stukken ter onderteekening p oor te leggen, hen alzoo in staat stellen- g e te overlezen welke verplichtingen zij 1< a te komen hebben. g Mijn dunkens kon die rechtmatige v isch van eenige honderden gemakkelijk si îgewilligd worden, zooniet is het effen- 1< i moedwil vanwege de leiders van het B Armement » der C. F. R.- » d LOON DER GEINTERNEERDEN K V NEDERLAND. — Uit « De Tijd » : 1( 'e opperbevelhebber van land- een zee- g' lacht heeft aan de burgemeesters mede- ei edeeld, dat met het 00g op den steeds h ijgenden levensstandaard voor de te 01 erk £«teld« geïnt«rneerd«n door d« w «rkg-flv&rs slechts het hiaronder volg#n- hi e bedrag van het loon ter inschrijving gs voor het spaarfonds te 's Gravenhage moet worden opgezonden : 1 ) voor geïn-terneerden, die een loon verdienen boven kost en inwoning, wordt het zak- en klee-dinggeld gebracht op 4.20 gulden per week ; het overblijvende geld moet worden opgezonden ; 2) voor geïnterneerden, die een vol loon ontvangen en dus zelven in hun onderhoud moeten voorzien, wordt 10 t. h. van hun voile loon (overloon enz.) inbegrepen ter inschrijving opgezonden. VOLKSMANIFEST VOOR DE HOOGESCHOOL TE GENT. — De onder-teekenaars van het Manifest stroomen steeds toe. Degenen, die daaronder nog hun handteekening wenschen te plaat= setn, kunnen zich daartoe nog steeds aan» bieden op het kantoor van den Hooge» schoolbond, Prinsesstraat, 16, van 4 tôt 7 uur (T. u.) 's namiddags. DE BELGISCHE UITGEWEKENEN EN HUNNE HUISDIEREN. — Wij vinden het volgende schilderachtige schetsie in het « billet Parisien » van Jean Bernard in de « Indépendance Belge » : « Een rechtgeaarde vrouw, die tegelijk eene talentvolle schrijfster is, Mevrouw Crozes, schreef mij onlangs over de huis-dieren die door de Belgische uitgeweke-nen medegenomen werden op hunne vlucht, en die thans hun lief en leed dee-len in een hoekje van den Parijschen om-trek.« Men kan daar een levend tafereel zien van het dolend bestaan der Belgen in Frankrijk en het zou zonde zijn er niets van aan te teekenen : «Men ziet op straat, aldus Mevr. Crozes, niets dan menschen met een pakje of een of ander in de hand. De arme drommels zien er ongerust uit, alsof zij vervolgd worden. De meesten dwalen rond zonder te weten waarheen, op zoek naar een vriend of lotgenoot, van wien zij veelal slechts een zeer onvolledig adres bezitten. Anderen vragen van deur om werk ! ! Arme lieden ! Het geen mij onlangs aan de Gare du Nord het meest heeft getroffen is de zorg waarmede al deze ongelukkigen hunne huisdieren gered hebben. Men ziet zelden een groep uitgewekenen zonder dat eenigen eene slecht éesloten kist meeslepen, waarin zij hunne konijnen of duiven gestopt hebben, of wel in een kooitje dragen. Wat de honden betreft, talrijk zijn die welke naar Parijs gekomen zijn door zoo goed mogelijk de treinen te volgen die hunne meeters overbrachten. Ik heb er een ver-zorgd die geen vel meer ander de pooten had; ik heb 50 centiem katoen en 10 cen-tiem zalf van zinkozyd gekocht en hem daarmede pantoffels gemaakt. De arme vrouw, aan wie hij toebehoort, houdt buitengewoon veel van haar hond, omdat het dank aan hem is dat zij hare drie kin-dertjes, waaronder een tweeling van 1 jaar, heeft kunnen redden. De hond heeft ze namelijk q kilometer ver voortgetrok-ken tôt aan de Fransche linies en daarna heeft hij den trein achternageloopen tôt Parijs toe (gelukkig is de snelheid der treinen op de Noorderlijnen niet zeer groot...) EEN OPMERKELIJK GEVOLG VAN DE ZEPPELINRAIDS. — De Zeppe-linraids hebben een nieuwen bloei be-^org-d aan den kamerrokken-handel. De verkoopers van kamerrokken doen hun : jroducten met zooveel gemak van de îand, dat de granaatfabrikanten gevaar ■ oopen er jaloersch op te worden. Wan- a ieer men er aan blootstaat elk uur van 3en nacht opgeroepen te worden en op 1 itraat of op de terrassen te moeten loo- ' >en, wordt een kamerro-k een noodzake- < ijkheid. De eigenaar van één der groot- t ite magazijnen van Londen, verklaarde 1 )nlang;s dlat hij tweemaal meer kamer-okken verkocht, zoowel voor mannen als i rouwen, sedert de herneming der lucht- < ledrijvigheid der Duitschers. DE OPVOLGER VAN PROFESSOR i :HRLICH. — De « Frankfurter Zei- 1 ung » deelt mede, dat aangezien ge- f leimraad von Wassermann bedankt leeft voor het aanbod, dat hem gedaan t verd de opvolging van professor Ehr-eh over te nemen, in de instituten n 'elke door deze vroeger werden be- r tuurd, professor Kolle benoemd gewor-en is tôt dien post en dus in de toe- 0 omst het Koninklijk Instituut van ex- 11 erimenteele therapie, alsook het Geor- c e Speyer-huis te Frankfurt-a-Main zal s 'iden. De geleerde, die aldus de opvol-er wordt van den beroemden uitvinder ^ an het Salversan, is tegenwoordig be- v :unrder van het hygienisch <en bacterio- ^ igisch Instituut aan de Universiteit van ern ;hij heeft zijn studiën ' gedaan on- ® :-r de leiding van professor Robert v beh aan het Instituut. Van 1897 tôt ir XX) heeft hij zich in 't bijzonder bezig 1' îhouden met de studie van de choiera 1 de pest, gednrende de reizen, welke :j tôt dit doel in Zuid-Afrika en Soedan idernam. Prof. Kolle heeft in «amen- -■ erking m«t prof, von WassermaiiB h*t mdboek over de pathogane miero-er-inismen geschreven. m De Pers en de Vrede In 1913 werd door de,n h eer Victor Jourdain, destijds bestuurder van « L« Patriote », een merkwaardig verslag op-gemaakt omtrent de roi, door de pers te spelen tegen oorlog en vrede. Terecht zegt de heer Jourdain dat de pers, bij uitstek, de uitdrukking is van de openbare meening. Of deze evenwel altijd en overal mach-tiger is dan potentaten en legers, kan wel in twijfel getrokken worden. De bestuurder van « Le Patriote » be-schouwde het oordeel over de grooter macht van de openbare opinie dan elke andere als unaniem en besloot er uit dat dit oordeel dus wel als een waarheid mocht aangenomen worden. In ieder geval hééft de openbare meening een groote macht, bijgevolg 66k de pers. Het komt er dus op aan, wanneer men over de roi der pers1 tegenover oorlog en vrede spreekt, te weten of het pacifisme, dat niets te maken heeft met antimilitarisme of antipatriotisme, maar wel de strijd is tegen een onrechtvaardigen oorlog, tegen den oorlog als insltelling, een goede pers heeft. De heer Jourdain zegt dat het op dat oogenblik moeilijk valt oprecht en gedo* kumenteerd bevestigend te antwoorden op de vraag of de pers vredesgezind is, en nieent eerder te zien dat de groote meerderheid der pers den oorlog toege-daan is of althans weinig geneigd om aan het succès der pacifistische pogin-geu te gelooven. Ze is oorlogszuchtig uit overlevering, en deelt in dat opzicht de vooroordeelen, die de humanistische opvoeding bij de meeste geletterden heeft doen ontluiken. De huidige letterkundige opvoeding is dooitrokken van oorlogszuchtige gist-stoffen ; de gescliiedenis, die men in het algemeen onderwijst, is de geschiedenis van den oorlog ; de Grieksche en Latijn-sche poëzie, de klassieke boeken, de historische drama's, de oude en moderne poëma's weerklinken van 't lawaai der veldslagen. en wanneer een leerling uit de humaniteiten treedt, zelfs uit een kol-lege met vredesschild, is zijn geest ver-vuld met de verheerlijking van den oorlog.De kunst zelf is dikwijls medeplichtig in deze oorlogszucht. Hoeveel gedenkteekenen zijn er niet opgericht om heldendaden te vereeuwi-gen, waar eerder geweld en list dan de rechtvaardigheid gezegepraald hebben? Men mag niet vergeten dat de meeste journalisten, en schrijvers, die een ern-stigen invloed op hun lezers uitoefenen, een litterair en historisch onderricht ge-had hebben en dikwijls heel hun leven beide vakken blijven beoefenen. Fataal zijn ze oorlogszuchtig, bijzonderlijk de jongeren ; ze zijn dus te goeder trouw ook, te meer daar het meerendeel der tegeeringen hen in hun meening steunt. Het spreekt ook dat talrijke familiën ?n veel nijverheidstakken belang hebben sij het behoud der militaire instellingen, m klaar is het dat ieder zijn beroep of îijn ambt verdedigt. Uit deze veelvoudige oorzaken wordt îet groot getal oorlogszucbtigen gebo-en.Nochtans meende de heer Jourdain eekenen te zien van den vooruitgang 1er vredesideeë,n ('t was in 19J3 !) en is >vertuigd dat de pers die beweging fa-aal zal moeten volgen, wil ze haar îoofdzakelijk doel bereiken. Niet alleen de pers oefent een grooten nvloed uit, maar ook de tijdschriften en le boeken, deze zelfs dieper en blijvend. We mogen ook niet vergeten dat uit ;ewoonte en wegens beroepsplicht, de >ers bijzo,uderlijk de weergalm is van of-icieële zaken. De vredesbeweging is eerder een bui-engouvernementeele beweging. Willens of onwillens blijven de bladen îeest stom te hare nopzichte, als ze ze iet veraehten. De heer Jourdain stelt de vraag waarin hij optimist is en hij antwoordt, dat ij het is wegens de internationale anar-hie, die tegenwoordig (1913) het groot-te deel der wereld beheerscht, en te waas en te noodlottig is om langer te uren ; hij wijst op het van dag tôt dag erderfelijker wordend stelsel van het îuropeesch evenwicht. Volgens een statistiek van den heer chwarz, een der beroemdste specialisten an Duitschland, hadden de zes groote lachten der twee mededingende drie-381 tôt 1910 honderd-zeven-en-zestig-jnden voor militaire budgetten van î-half milliard uitgegeven. S. Leest de laatst ingtkomen telegram-en op de 3de bladzijde.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.