vw"r?c'vim»i»w»w«g ■ abONNEMENT8PRIJZEM i I ygor één maand 1.75 H j/oor 3 maand S.ûfi II v'oor • »aant' !8 0e ■ Voor éto ]»ar 18.00 I AlJe klftohten nop«*u ooregeimatig I heden m dô be#fceùling der poetabonne. I menton zjjn IIITSLUITEND te rich- ■ u aan het BESTKLLEND POST-I gpBEEL en niet fcan het heheer tu ■ tet bUd. | DINSDAG 17 SEPTEMBBR 1918 PRIJS 6 CENTIEM VOOR V LAAISIDEHBN en WALLONIE VIBRDE JAARGANG — Nr. 262 ç iimaiiiMiMBiBBSlIirii'iimmiftmiiiibia a^Mli——mw 11 T'gi»«»*«-*rnwréimint«trfhm*mai«i mn m—iinimmwn—n mi—iimoimi n nwi iw miuii m m i iwwhi mm i n n m ■ i iwi—■■iihiubwéiim ■ n mu in mi « nain i m i iin Het Vlaamsche Nieuws È Versckijnt 7 maaî per week S OR nPSTEI RA \H ■ HnnldniitMl» U>l VtJUHIM ST Dr Auè. HO RM S. M<tutffc«ra»r Alh VAS litiS HHANDh ÂASEOSIOiaiSeEJS . ( ÀaakondigkigMi, par reg«l ... i.J» $ Stadnieuws id, 1.25 ; Flnantieeie berlchtio 1.5» | Doodsbericht S.M j; "" ' "7" aiua■ 'laKaa**11 f Eîke rncdewerker is persoonlijk < , erad cwoo» delijk voor ziju schrij | ven, en bindl niet heel de redaktie { —t RKDAKTIfi, BEMEER EN < ÀÀNKONDIGINGE1S ; ; 73, ST-JAKOBSMAKKT j ANTWEKPES | OFFICIEELE BERICHTEN m ÙUITSCHE ZiJÛÊ duitsch avondbericht gerlijn, Zondag 15 September. — ] Kficieel : Geen grootere gevechtshandelingan. ^eeltelijke aanvallen van den vijand bij livrincourt en tusschen Ailette en Aisne • itrden afgewezen. Voorpostengevechten i (sschea Côtes-Lorraines en, de Moezel. 1 duitsch lëgërbericht Westelijk gevechtsterreia : Berlijn, Maandag 16 September. — ' Kficieel : Legergroep Kroonprins Rupprecht iivon Bôhn : In het Leie~dal en bezuiden Ket La luisée-kanaal brachten wij suksesvol-i ondernemingen door. Tusschen Havrincourt en Epéhy ! morgens heftige artilleriestrijd, bij 1 a bezuiden Havrincourt door vijande-jke gedeeltelijke aanvallen gevolgd. ; le vijand werd afgewezen. Den ge- ( telen dag bleef de geveehtsbedrijvig- 1 ïid binnen matiee grenzen. Benoord- i KBten Vermand, aan het Holnon-coud en bij Essigny le Grand infante-mvechten.Legergroep Duitschen Kroonprins : Heftige gedeeltelijke gevechten tus-ichen Ailette en Aisne. Na vergeef-che overrompelingspogingen 's mor-jens brak, de vijand 's avonds op-jens, brak de vijand op. Hij werd over ' I algemeen afgewezen. Hij heeft de nbraakplaatsen uitgebreid en vatte in 1 t Zuidelijke deel van Vailly voet. | Tusschen Aisne en Vesle bleef de vijandelijke infanterie werkeloos. Wij juiverden de uit de gevechten van 14 September nog achtergebleven kleine "ransche nesten. Legergroep von Gallwitz : Van de Cotes Lorraines tôt aan de VIoezel leefde de artilleriestrijd des ivonds bij tusschenpoozen op. Voor >nze nieuwe stellingen ontwikkelden tich meermaals heftige voetvolkge-/echten, waarin wij gevangenen naakten. 's Avonds stond de vijand jngeveer op de linie Fresnes—St-Hi-aire — Haumont — Rembercourt en *an 't woud van Rappes. Legergroep Hertog Albrecht : Overrompelingspogingen van den /ijand aan het Lotharingsche front verden afgewezen. Wij schoten çisteren 24 vijandelijke diegtuigen en 15 kabelballons neer. In vergelding voor het voortdurend lanvallen van Duitsche steden werden >p Parijs in tien vorigen nacht door someskaders 12.000 kgr. bommen ge-vorpen. VAN OOST. HONG.ZIJDE ITALIAANSCH GEVECHTSTERREIN VVeenen, Zojidag- 15 September. — Dfficieel : Op het ItaJLaansch gevechtstcrrein zeer evendige artillerie-, verk,ennta«-s- en vlie. ffcrbedrij v igheid. Vredesboodschap van de Oostenrijksche Regeering ffwnen, 14 September. — Officieel wordt iefcendgemaakt : Ben objektief, g«wetensvol onderzoek vau len toestand aller oorlogvoerende staten, kat geen twijfel meer over dat aile volkeren, aiwelke zijde ze ook mogen strijden, naar lut spoedige einde van den bloedigen kamp akien. Niettegenstaande dezen natuurlij-ta en begrijpelijken wensch om vrede is het mtoogtoe niet gelukt zulke voorwaarden te stheppen die van aatd zonden zijn het stre-ita naar vrede zijn verwezenlijking naderbij itbrengen en de kloof, die de oorlogvoeren-iea tegenwoordig nog van elkaar scheidt, te wrbruggen. Er moeten daarom doeltreffen-itr middelen en geschikter wegen in over-nging worden. geoomen, die de verantwoor-ïbjke faktoren in aile landen de gelegen-beid bieden zouden, de tegenwoordig voor-taiden mogelijkheden van vergelijk in over-wging te nemen. De eerste stap, die Oostenrijk-Hongarije in nrstandhouding met zijn bondgenooten tôt ta tôt stand brengen van den vrede op 12 feember 1916 ondernam, leidde niet tôt het '(rhoopte einde ; de oorzaken daarvan lagen wl in de toenmalige verhoudingen. Om de steeds afnemende oorlogszucht aller volkeren tptehonden, hadden de geallieerde regeerin-?! tôt dat tijdstip elke bespreking van de "(desgedachte met de strengste middelen srftrdrukt, en zoo kwam het dat de gaxmd rv)' een vreedzame overeenkomst niet be-Iworlijk was voorbereid. De natuurlijke over-Sug van de wildste oorlogsophitsing- tôt ver-iwaingsgezindheid ontbrak. Het ware echter 'trkeerd te gelooven dat onze vredesstap van f«n echter geheel zonder uitslag bleef. Zijne tnehten. zijn vervat iu het niet te overschat-ttii verschijnsel dat de vredeskwestie, sinds-'ï(n niet meer van de dagorde verdweneti is 'look de voor de vierschaar der openbare ®«ning gevoerde gedachtenstrijd terzelfder-W het bewijs van niet geringe tegenstel-!®,?en, die de elkaar bestrijdende tnachten ®hunne opvatting over de vredesvoorwaarden °P dit oogenblik nog scheiden, zoo heeft zich !°th een atmosfeer gevormd, die de bespre-van het vredesvraagstuk niet meer uit-Wt. Zonder overdreven optimism kan wel lit de nitlatingen van verantwoordelijke I itaatslieden minstens zooveel worden gekon-«ateerd, dat de wil, tôt een vergelijk te" ge-i'Aen, en den oorlog niet tdtslnitend door '-f macht der wapens tôt een beslissing te | lffeng«n, ook in de geallieerde staten, op (tnige gewis niet gering te schatten uitzon-^'ingen na, van geallieerde oorlogsophitsers, !<leidelijk door te dringen begint. keizerlijke en koninklijke regeering is ®li er van bewust, dat na de diep-ingrij-P'ïde schokken, die in het leven der volke-'W door de vernielende werking van den w'reldoorlog veroorzaakt werden, de aan het *inkelen gebrachte wereldorde nu niet met ttn slag- weer kan worden opgericht. Mooi-en traag is de weg die tôt de herstel-''•S van de vredelievende betrekkingeni tus-«hen de door haat en verbitterde gescheiden 'olkeren leidt, doch het is onze plicht der der onderhandelingen te betreden, et ^ heden nog zulke verantwoordelijke_ fak-toten bestaan, die den tegenstander militaii onder brengen en hem den wil van den "Wrwinnaar opdringen willen, zoo kan ei 'Ater toch geen twijfel meer over bestaan ■' dit doel, aangenomen zelfs dat het te be-re;ken is( een verder bloedig en langdurig 'orstelen zou eischen. De voor al de statei: volkeren van Europa onheilspellende ge !olS«n van dergelijke politiek zou echter cet vrede door overwinning niet meer goec ^otien maken. Slechts een vrede, die de nv "tttnloopende opvattingen van den tegen | ,ta»der op een rechtvaardige manier vereem J'" kon, zou de door aile volkeren yer!angd< s»n»me vrede zijn. In dit bewustzijn en me' «( Kirg in «t belang van den vrede werkzaair treedt nu de Oostenrijksch-Hongaar *!"* monarchie opnieuw op met een aaaapo ^ tôt rechtstreeksche gedachtenwisselint ^chen de vijandelijk tegenover elkaai machten. ■ ' - ern9tige vredeswil van beide bevolkings "n «lier door den oorlog getroffen staten de onloochenbare toenadering in enkele be-twiste kwesties, evenals de algemeene atmosfeer van verzoeningsgezindheid van de keizerlijke en koninklijke regeering schijnen de keizerlijke en koninklijke regeering er een waarborg voor te zijn, dat een nieuwe stap, ondernomen in 't belang van den vrede, die rekenschap houdt met de op dit gebied op-gedane ondervinding op dit oogenblik de mo- : gelijkheid van een uitslag zou kunnen bieden. De Ooâtenrijksch-Hongaarsche regeering heeft daarom besloten aile oorlogvoerenden, vriend en vijand, een door haar voor gang-baar gehouden weg te wij zen en hen voor te stellen in vrije gedachtenwisseling gemeen-schappelijk te onderzoeken of die voorwaarden bestaan, die de rasse inleiding van vre-desonderhandelingen als vooruitzichten bie- , dend laten verschijnen. In dien behoeve heeft de keizerlijke en koninklijke regeering de regeeringen van aile oorlogvoerende staten tôt een vertrouwelijke en niet bindende gedachtenwisseling op een plaats in een neutraal land uitgenoodigd en hen een in dezen zin opgestelde nota toegezonden. Uit de nota werd deze stap ter kennis van den Heiligen Stoel gebracht en hierbij een beroep gedaan op Zijn op den vrede geriehte belangs-telling. Verder werden de regeeringen der neutrale staten van den ge-lanen stap op de hoogte gebracht en de steeds enge verstandhouding die tusschen de ver-bonden machten heerscht, biedt er de waarborg voor, dat de bondgenooten van Oosten-rijk-Hongarife, aan wie het voorstel in de-zelfde mate gaat, de in de nota ontwikkelde opvatting deelen. Het vredesaanbod, dat de machten van den Vierbond op 12 December 1916 aan hun tegen-standers richtten en waarvan zij de verzoe-ningsgezinde gedachten nooit hebben opgege-ven, heeft tôt de afwijzing, de beteekenis van een gewichtige afdeeling in de geschie-denis van den oorlog. In tegenstelling met de eerste 2 1/2 oorlogsjaren is vanaf dit oogenblik het vredesvraagstuk in 't middenpunt der Europeesche en wereldgedachtenwisse-ling getreden en heeft die in immer stijgende mate beziggehouden en beheerscht. Een na een hebben zich bijna aile oorlogvoerende staten in zake vrede, zijn voorwaarden en be-staansmogelijkheden immer weer het woord genomen. De ontwikkelingslijn dezer bespre-kingen was echter geen vaste en standvasti-ge, de er aan ten grondslag liggende stand-punten wisselden onder den invloed van de militaire en politieke toestand. Tôt een tast-baar politiek algemeen resultaat heeft ze echter, tenminste tôt dusver, niet geleid. In ieder geval kan echter, onafhankelijk van al de zwenkingen vastgesteld worden, dat de afstand tusschen de wederzijdsche opvattingen ietwat verminderde, en dat zich trots het onloochenbaar voortbestaan van be-sliste, totdusver niet overbruggen tegenstel-lingen een gedeeltelijke afkeer van mefflge der uiterste, konkrete oorlogsdoeleinden voor-doet en een zekere overeenstemming betref-fende de algemeene zekere overeenstemming betreffende de algemeene grondbeginselen van den wereldvrede gemanifesteerd. In beide kampen is in breede bevolkingslagen een toenemende wil naar vrede en overeenkomst onbetwijfelbaar waar te nemen. Ook een vei-gelijking van de toentertijdsche opname van het vredesvoorstel der vierbondsmogendheden bij hunne tegenstanders met latere uitlatingen van verantwoordelijke staatslieden van de laatsten, evenals ook van niet -verantwoordelijke, maar politiek heelemaal niet van invloed berooide persoonlijkheden bevestigt dezen indruk. Tenvijl b.v. nog in het ant-woord van de geallieerden aan président W îl-son eischen werden gesteld, die op een ver-brokkeling van Oostenrijk-Honganje, op een verkleining en diepgaande binnenlandsche omvorming van het Duitsche Rijk en op ae vernietiging van Europee'-ch Turkije mtlie-peu, werden later deze eischen, waarvan de verwezenlijking een overwegende zegepraal tôt grondslag hebben moestj in memge ver-klarin-g van officieele Entente-plaatsen gewij-zigd of gedeeltelijk voiler gelaten. (ZI© vervolg op de 9de bladz.) De Verdeeling van den Arbeid (^ an onzetn briefwisselaar) Rrussel, 13 Sieptember. lien mij.ner laatste brieven, hier ver schenen onder titel « Het CiOodç punt » heeft de onverwachte belang'steUing ge noten van de redakteu.rs deir Belgisch< vluchtelingenpers, die, hun, anti-Vlaam-sche vvenschen voor wftrkolijkheid ne-mend. het aktivisme hondermaal begra-ven liebben, doch tclkcns weer de behoief-te gevoelen om koJommen-lange artikels aan dez;e « ni et s brd n id ^ndf » beweging te wijden. Het « Belgisch Dag-blad » nam mJijn artikel — natuurlijk slechts gedeeltelijk over, onder titel « Het aktivisme naar de maan » ; Aug. Mon<ef schreeft er over in <!e «Telegraaf» ; de te Parijs ver-schijnande « Nation Belge » ontving» te-IegTaphusch( !) eenige uittneksels en zelfs in de « Neue Zûricher Zeitung » van 6 dezer, worden enkele zinnen uit mijn briief, heeiemaia] uit hua verband gerukt, weergegeven. De belangstelling voot helgeen hier in Vlaanderen geschiedt moet wel groot zijn, dat eenige berner-kingen om onze vrienden, objektief over 't verloop der politieke gebeurtenissen in te lichten, over Hollandi en Frankrijk op kosten der Belgische regeering naar Zwitserland worden geseînd. Wat er ook van zij, het zal de redak-teurs van hoogergenoemde bladen veel minder pkzie.r doen, wanaeer de naaste toekoms-t hun zal leeren dat het aktivis-me ailes behalve « naar de maan » en dat wij, im plaats van op het doode punt te blijven s ta an, oos daaroverheen hebben gewerkt, en wel zoodanig dat we krachtiger dan ooit zullen optreden om de heereji in Havere nog heel wat hoofd-brekens te bezorgen. Het feit dat we de zelfkritiek aandurven korn reed-s als een bewijs van kracht gel den, doch 't 4s zoo moeilijik door gekkeni te worden begre-pen.* * .*. Wij hebben moeilijkhedeai doorge-maakt, en, al zijn zse nog niet ten voile van de baa.n, de uitzichten zijn goda rende de laatste wekeni veel verbeterd ;n de dag is vermoedelijk niet ver meer af Jat we weer een flLnken staip voorwaarts n de richting der zelfstandigheid zullen y aan. De moeilijk heden die wii moeten îverwinnen, hebben — hoeft fiet gezegd ? — met de ontwikkeling der kiternatio-naie politiek of der oorlogsgebeurtenis-ien niets te maken; zij zijn van iivternen aard en worden door buitemJandsche gebeurtenissen wein?g beïnvloed. Indien men vo<5r het uiitbreken, van den aoidog' aan de ieiders vaoi de Vlaamsche beweging de vraag had gesteld of zij liet landurfden al de leerstoelen, aan die Gent-ïche hoogeschool mat geschikte Vlaam-iche leerkrachten te bezetten; tevens al de Vlamsch-onkundige ambtenaars in le verfranschte centrale bestueen door t>evaegde Vlaamsche elementen te ver-vangen en daarbij heel het beleid van een aelfregeerend Vlaanderen op zich te nemen, dan zou men niet dadalijk een be-vestig^end antwoord hebben ontvangen. En dat ware geenszins te verwonderen. Het ergste wat het Vlaamsche volk onder het Belg-'sch regiem werd aangedaan, is dat door de verfranschiing van het mkf-delbaar onderwijs, de memschendie gerw-pen wat en als leiders op te tred.en, van hun volk totaal werden vervTeemd. Waar het «pbouwen van een zelfstan-dig Vlaanderen, vôdr den oorlog, toen al de Vlaamsgezinden zonder uitzondering konden meewerken, onze leiders als een bijna onuitvoerbare onder nomtng toe-scheen, hoeft het geen verbazing te wek-kcai dat wij met ve-Jerlei mceilijkheden hebben te kampen. De hulp van vele be-kwame kracht en in Vlaanderen moeten wij thans ontberen ; sommige willen niet en anderen durvesti zich niet openlijk aan onze zijde scharen. Wamn<eer onze ge-vl uc h te landgenooten en ook sommige Vlamingen die im het bezette gebied zijn g-.ebleven, eens duidelijk konden zien wat er zooal werd verwezeniijkt, zou hunne g eringschatting ongetwijfeld zooniet in bewondering, dan toch in waardeering verander.en. Vlaamsche ministeries, waar men verleden jaar rond 15 Juni met een tiental ambtenaars begon, werken nu met voltallig personnel. De Gentsche univer-siteit werd niet einkel vervlaamscht, doch ook verbeterd en uitgebreid. Volksopbeu-ring breidt zich mit over heel Vlaanderen. De kolenverdeeling wordt door Vlamingen geleidl en bestuiurd. Volkshoogesclio len werken te Antwerpen en te Brussel. Het Hooger Handelsgesticht wordt her-opend. Iede.re maand verschij.nen er nieuwe Vlaamsche weekbladen en tijdschrif-ten. Pers- en propagandadiensten werden ingericht, enz. Al deze inrichtinges nemen onze best.e werkkrachten in be-slag en toch doet cte behoefte aain meuWe Vlaamsche inrichtingen zich met <ïen da^ meer en meer gevoelen en toch! moeter wij nog krachten overhouden om op hei gegeven oogenblik talrijke gewnchtig* posten diiet door verfranschte elementer zijn bezet of tijdielijk, zooal s in 't gerecht dbor Duitschers worden wiaargenomen over te nemen. Daarom mag de gro«i- en Rftnvk-raeh \ an het aktivisme geen OTkel oogenblii mfnemen. Daarom moet heel onze propa ganda er steeds op berekend zijn ni-euw.f elementen aa,n te werven die, zooniet o;: politiek gebied, dan toch op administra-tief, sociaal en eko-iomisch terrein, ons behulpzaam kunnen zijn. Onze beweging moet behoed worden voor ketterjagerij. Het is waanzinnig van ailfi fkuningantea: te willen vergen dat ze de ultra-radikak s trekking van het reeds zoo radikale ak-tn'isme zouden huldigen. Schakeieringen zijn onvermijdelijk. Verschil van meening is zoo menschelijik, dat het dwaas zou zijn aile diskussJe over in den grond toch theoretische vraagpunten als voor onze beweging rampspoedig te beschouwen. Oj> het gebied der praktische politiek kunnen Unionisten en Jong-Vlamingen ■ best samenwerken. De onderwij sverorde-1 ninge.'i zijn daarvan- een treffend bewijs. Het komt er op aan in den kortst mo-gelijken tijd zeer veel positieven arbeid te verrichten. Wij moeten een politieke leiding hebben die aile vraagpunten, ook in het .mternatkmaal opzicht, onder de oogen kan zien. Wij behoeven rechtsge-ieerden die zich met onze grondwet hebben bezig te houden. De instudeering van een nieuw, demokratiscli kiesstelsel vergt bekwame mannen. De geleidlelijke over-name van de verschillende attributen, die de zelfstandigheid van een staat kenm-er-ken, moet ook haar beslag Icrijgen. Doch voor dit ailes hebben wij bekwame mannen' en nog eens bekwame mannen noodig. De eiseh van het oogenblik is dan ook voor aile Vlamingen, dat zij, ieder op zijn gfebied, allés doen wat het prestatievermogen van onze beweging kan verhoogen en dat zij ailes nalaten wat voor andere Vlamingen een reden zou kunnen vormen om hunne medewerking aan het aktivisme te onthouden. Jan VAN RAVENSTEIN. Over Vlaamsche kunst en Aktifisme « De Be1aard » van Augustus- bervat eene enthousiaste bespreking van het schoone werlc van den Vlaamschen schrij-ver Félix Timmermams, « Het Kindeken Jezus in Vlanderen ». « Dit boek », zegt dft kritikius, « is 't volmaakte tegendeel van een dood stuk literatuur; het is ge-zien en gevoeld op z'n Vlaamsch, door-leefd en doorzongen op z'n Vlaamsch, gekleurd en gete^kend op z'n Vlaamsch, zooals zelden 'n letterkundig boek de ziel van een bepaalde streek gedragen heeft. Die felle Vlaamschheid1 van den schrijver heeft hem als diep kunstenaar gedrongen de heel-en-al nset Vlaamsche geschiede-nis van Jezus' jeugd te verleggen naar zijn mooi en zonnig land. Zôô Vlaamsch n.l. zijn zijn hoofd en hart., dat hij het heilig verhaal niet kent noch bemint dan in de kleur en spralce van zijn Vlaamsche vadere®... » Zou de schrijver bij zoo'n fijn ge-hoor \xx>r de teedere en de luide stemm on van 't Vlaamsch verleden het orgaan voor de kreten van het heden derven? Zijn bloedend land schreit door de ge\-oe-ligste biadziijden van dit vroom en har-telijk verhaal. Tusschen a de wapperin-gen van haar geluk », voelde de aan. staande Moedeimaagd, hoe ellendig het was in haar tijd te leven. De armoede was g'root, de patatten waren tegenge-slagen, en, op straat, in de herbergen, en op de boter- en vischmijn, overal, hoorde men van niets anders spreken dan van een grooten oorlog, dite over het land (het Vlaamsche land!) ging komen en ailes kort en klein ging slaan. Woeke-rende joden, kruideniers en boeron von-den Ln d'en harrewareen kolfken naar hun hand en verkochten hun waren aan schandaiigen prijs, zoodat er menige ka-ter den stoofpot inging en velen, reeds spraken van beenhouwer in ratten te worden. » Wordt ket niet bij-na dwingend, bij dit nieuwste monument onzer Nederland-sche literatuur te spreken van politieke allégorie, vvanneer verder verteld wordt, dat er in die dagen een booze koning ca'er Vlaanderen regeerde, die zooals altljd een vreemde was? En is de schreiende schildering van de vluchteli-n-gen, die voor denzelfden Herodes als kindiermoordienaar met pak en zak ervan onder trekken, geen letterlijke neer slag van den uittocht der Belgen in Augustus '14? » Die fiere pijnschrejeuw van den Vlaamschen LeeUW klinkt beter. klinkt Vlaamscher vooral in een menschenoor • dan de spotternijen van den laffen Stijn Streuvels! Wat Belgische kunstenaars met hellezwart en bloedrood krijt op hun grauw papier mogen hebben gckrast aan verslaafde stumpers, die met vrouw en kind en pak" en zak werden weggeranseld . van hun zonnigfe korenvelden en wagge-lende steden, het zal een toer zijn waar : te maken, dat ze voelbaarder grepen in • 't kapotte Vlaamsche hart dan Tim-; mermans in deze onsterfeiijke regels doet » (l) î Vreemd ein pijnlijk dœt het aan, dat i die kritikus van « De Beiaard » meent zijn lof van Tknmeirmans te moeten ontsieren door eene dwaz,e en ongemotiveerde ben schuldiging van « lafheid » tegen dien ■ anrfeaWi grooten Vlaamsche^ schrijver, : Stijn Streuvels. Liet de kunstkritikus ■ zich miss-chien parten spelen door « poli-: tieke » antipathieën? Mij althans geeft ■ het den indruk, alsof die kritikus hi-er . Félix Tmrnermans teg-en een knmers van Aktivisme « verdsichten » Stijn Streuvels wil uitspelen. En Aktivisten, dat zijn immers die laffe menschen, die « icnielen voor den o\-erweldiger » ? Die dankbaar giimlachen, wanneer hun na-bestaanden sterven, wanneer hun huizen in vlammen, opgaan Die het leed van hun Vlaamsch© Volk niet voelen, maar fuiven op lollige bieravcmdjes in Berlijn? Zoo denken dwazelijk nog vele hier te land,e over de Aktivisten. En daarom mogen wij deze lovende bespreking van Félix Timmermans niet Jaten voorbijgaan, zonder er op te wijzen,dat deze innig-VLaamsche dichter — zij, die het Aktivisme kennen en begrijpen, zeggen : Hoe ware anders te verwachten — een uit-giesproken Vlaamsch-Aktivistisch stand-punt inneemt. Evenals andere zuiver Vlaamsch voelende dichters, als René de Clercq, Rafaël Verhulst, Karel van den Oever, Ouata af Vermeersch, Willem Gijseis, Lode Bakelmans, Richard de Cneudt. Bij monde van een zijner kunstenaars heeft in het « Kindekeai » het Vlaamsche Aktivisme uitgezegd het vooral door de Aktivisten, in hun felle « Vlaamschheid », om het woord van « De Beiaard » te ge-bruiken, diep en smartelijk gevoelde dubbele leed, da.t de oorlog- over Vlaanderen g.ebracht heeft. En wat Belgische kunstenaars op papier mogen hebben gesteld, « het ^ een toer zijn waar te ma-Icen, dat ze voelbaarder grepen in 't kapotte Vlaamsche hart dan Timmermans in deze onsterfelijke regels doet. » Voor hen, die over de Aktivisten de dwaze en valsche begrippen hebben, die ik boven aanstipte, moge deze uitspraak een afdoende les zijn. Ik onderstreepte den regel van den ko-aing, die over Vlaanderen regeerde, en die «zooals altijd een vreemde was». Het wreede boek « Vlaanderens We,e-zang aan den IJzer » door de Vlaamsche oorlogsvrijwilligers Karel de Schaep-drijver en Julius Charpentier, en de ont-roerende Open Brieven dier Vlaamsche IJzersoldaten aan den Belgischen Koning zullen den kritikus van « De Beiaard» de schrijnende beteekenis van deze woorden openbaren. {Uit « De Toorts- »J. VAN VESSEM. I) Félix Timmermans, evea al» zijn stad-geaooten ELimpe, Thiry, Bogaerts, vaa Ael, is een aitivist vaa het allereerste uur. STAD en LAND BELANGRIJK BERICHT. — Onze inschrifvers wier abonnement op 30 September teo einde loopt, raden wij dria-gead aan dit zoo liaast mogolijk te laten Eernieuwen. Ten einde nutteiooze onkos» ten te vermitjd®n, worden de aboanenteni buiten Antwenien tevens verzocht ZICH UITSLUITEND TOT HET POSTKANTOOR HUNNER GE» MEENTE TE WENDEN eu daar hunne insehrijving te hemieuwen. Daar de thans heerschende papierscbaarschte ons voor het oogenblik verplicht het ge-tal aboanementen te beperken en zelfs Wnacnkort den abonnements prijs te ver-hoogen, is het geraadzaam zich heden nog naar het postbureti te begeven en 'n inschrijving te aemea op ons blad. Zij die nu 'n abonnement nemen genieten nog gansch het voor deel van den huidi-gîïi. lagen prijs. Men schrijft in op al'» postbtiresien van het Generaal-G ou vernement. Het Ikhcer. STUDENTENKONGRES. — Mor-gen. brengen wij verslag uit over de verschillende redevoeringen op de feestzit-ting van het studentenkongres uitgespro-keii. Wij zullen dan tevens de weten-schappelijke voordrachten die Maandag in de zalen van de Handelshoogeschool zijn gehouden, en meer in 't bijzonder de van een mieest zxiiver wetenschappeaijk belang ziijnde voordracht van Prof. A. Moortgat, over de beteekenis van de ha-ven van Antwerpen. VLAAMSCHE MEISJESBOND « WIJ WILLEN ». — Het bestuur noo-digt de ledien dringend uilt allé» aanwe-zig te zijn op de algemeene vergadering van heden Dinsdag 17 September in het lokaal « Volksopbeuring», Groote Markt, n. 50. Op de dagorcte staat vermeld : 1. VasteËing der statuten; *2. Voordracht van Mevr.Verbaet over Het Leven van F. Timmermans ; ; 3- Voorleztng van « De Kerels », van Berten Roden-bach door Mejuffer Irma Vermeren; 4. Alterhande mededeelingen van belangrij-ken aard. Wij hopen op eentalrijkeopkomst van-wege de leden. De dagorde is hoogst be-langrrjJc ! Nederlai«4, Dult&chland, Noofwegen, staan a«n de sptts d«r btschaafdc landen, «m-dal tea degelljke perg ta de TOikstaal er alte lajten der bevolklnjî voorllcht. Vlaanderen moet voWen, De eerste daad van Vlaamschgezindhetd ts du» : zich abajineeren op « Het Vlaamtche Vlenw» ». lets voor iederen dag Lk Fcestzituiig van onze Vlaamsche Studenten De feestzitting van het tweedaagsah Stu-denten-Kongres t« Antwerp«n, i9 voortreff*-lijk geweest. De groote Feestzaal van het Koninklijk Atheneum was bomvol, zoodat er zich op den achtergrond nog ©en dichtsaamgepakte schare verdrong. De voorzitter, hoogstudent Bob van Ge-nechten, hield een korte toespraak waarin hij het doel van de vergadering uiteen deed : het Vlaamsche volk dat nu een hoogeschool heeft, mag er ook wat van hooren ; hoe wordt er gewerkt? hoe is het leven der huidige studenten? hoe ver staat het met den bloei en het wetenschappelijk peil van onze Vlaamsche Aima Mater? Wij hebben reeds een Han-deisfakulteit te Gent, doch daar komt bij dat de Handelshoogeschool van Antwerpen her-opend wordt, heelemaal vervlaamscht, gelijk het betaamt, en met prof. Antoon Moortgat als bestuurder. Hoogleeraar Dr. L. Dosfel zal spreken over de vervlaamschte hoogeschool van Gent, die nu reeds een tweejarig verleden heeft en niet minder dan 420 regelmatig ingeschreven studenten telt ; en de heer Moortgat over de beteekenis van het vervlaamscht Handelsgesticht.Prof. Dosfel is de gevierde, de aanbeden leider van de katolieke Vlaamsche studenten-beweging. Hij is iemand die u den indruk geeft van rustigheid en vastberadenheid, van kalm denken en van kalm handelen ; wel een kalmte die weegt en wikt, doch geen die beeft en schrikt ; een die nagaat, oordeelt en redeneert, doch de logische gevolgtrekkingen omzetten durft in daden, zonder vare of vrees ; een kalmte die iemands tred vaster maakt naarmate hij op stoutere banen voort-schrijdt, waar geestdriftiger dan hij beginnen te glijden en te schermen om 't «venwicht t* behouden. Velen voelen dat het aktivism de waarheid is en de plicht; doch hij weet het, want die geleerde staat op vaste gronden, waarvan niemand hem kan ontzetten. Wij hebben hem gehoord twee jaar geleden in dezelfde zaal. In den tijd en den strijd is hij nog rustiger geworden, maar toch opge-wekter, blijmoediger en ook stouter. Hij zegt het niet, doch wij meenen het te raden : banden die hem nog hechten aan het verleden ; persoonlijke betrekkingen uit vroeger ciagen met katolieke ministers en staatslieden nu aan gene zijde, niet alleen van 't front, doch van de barrikade waar v66r of tegen 't Vlaamsche Recht wordt gestreden ; al wat hem nog zou kunnen binden of boeien, of waarin zijn vrijen gang verstrikt zou kunnen geraken ; dit ailes is nu op zijde gezet en er werd bedaard maar beslist mede afgerekend. Woorden, die maar klanken zijn, waarmee de massa nog kan opgezweept worden, zijn voor hem zonder beteekenis; all« nietswaardig betoog is verleerd in d« vlam van dien helde-ren geest. Ook zijn zwaard is in die vlam gestaald, door dien geest gewet en gescherpt. Voor de patriotards, zijn vlijmendste steken, en ten 6iotte zijn verpletterende verachting. Hij is rustig in de toekomst. De Vlaamsch« Hoogeschool staat er reeds zoo stevig, steeds nog hechter wordende met den dag, dat geen regeering, hoe zij hier ook terug kome, er d« handen zal kunnen, zal durven aan slaan. De rede van prof. Dosfel is een sterk betoog, dat overtuigt, doch heeft tevens een feest-klank die de toejuichingen doet losdonderen. Daarop volgt de toespraak van een student in de rechten, kandidaat in d« wijsbegeerte, heer A. Moens. Flinke studententaal. Hij richt zich eerst tôt zijn makkers van de Hoogeschool. Hij vertelt en getuigt van den Vlaamschen korps-geest. De studenten weten dat ze werken moeten, dat op hen een groote taak berust, want zij moeten de voorlichters, de dragers van wetenschap voor hun volk worden. Zij zijn bevoordeeligden in de maatschappij, doch zij moeten een schuld betalen aan hun volk dat zwoegt en werkt en hun toelaat zich aan geestesarbeid te wijden. Hoe zullen zij e£fen geraken met den man die zijn homp broods moet opknoefelen tusschen de zware karweien heen, of die zich doodzwoegt aan den vuurketel ? Vlaamsche jongens, die studeeren moogt, komt aan de hoogeschool, daar wacht u de huidige taak, daar wordt ge toegerust voor later. Ze zullen uw ouders komen beïnvloeden, bepraten en bedreigen. Hijzelf mocht het er-varen. Hij had ook een kamp te strijden in de ouderlijke woning eer hij in Oktober 1916 ter hoogeschool gaan mocht. Twee jaar zijn verloopen. En nu? « Geen vader zoo fier op zijn zoon, ge*n moeder zoo gelukkig als mijn vader en mijn moeder, sinds ik op de hoogeschool ben. » Ge moet gehoord hebben hoe dat gezegd werd, om de warme genegenheidsvolle hulde te begrijpen die aan den jeugdigen, doch mannelijken spreker gebracht werd. • De voorzitter van de studenten, Bob van Genechten, staat dan recht en bedankt zijn hoogeschoolmakker die hun aller gevoelen» zoo klaar en krachtig vertolkte. Doch wat denken van ons de intelektueelen aan he» front, de Vlaamsche studenten die vrijwilli-ger werden toen op den vooravond van Ooggt '14 de noodklok klepte over Vlaanderen ? Hij verleent het woord aan Karel van Santé. Ondanks vier jaar front, vier jaar loop-graven- «m kaz«rnelev«n ; vier jaar onder d»

Er is geen OCR tekst voor deze krant.