Derde Jaargang, Nummer 45 tnm i s taaïifiMfe'R 3B£WH>S$t)mW*mmHa*»!aa>naMBINEaigin 9 Maaff 1918 I«l«»WP.MBHT8PKm. Pcr jïar 3.— Voor 6 maanden 1.75 Voor S maandca I ONS LAND Men «ciirijft in ten burcele van het blad OpsteJraad en Beheer : ROQDF.STRAAT, S4, ANTWKRi'ËN ÀUG^ÉEEK 'WEBKBLAD IQQij HET VLAAM&ÇH1 VOLK I STAATKUNDE - WETENSCHAP - KUNST - TOONEEL y LETTERKUNDE De Vlaamsche Staat s Hoe ook men frachten wil het Bel-I gisch problema op te îossen, de I Vlaamsche _ kwestie kan maar alleen I bevredigend opgelost worden door de I stichting van den Vlaamschen Staat. I Wonderlijk mag het heeten dat deze I swee woordekes : « Vlaamsche Staat » I zooveel menschen afschrikken, die laochtans heel gemakkelijk spreken lover een federatief België, bestaande luit twee zelfstandige deelen, Viaande-Irenen Wallonië, door persoonlijke- of Ireëek» unie met elkander verbonden. ■ Dat is toch maar een goochelen met Iwoorden ,want wie durrt te spreken I van een zelfstandig Vlaanderen en een Izelfstandig Walîonië moet te vinden Izijn- voor de benamingen : de staat ■Vlaanderen en de staat Wallonië. De I ;ejlstandigheid, zooals ze door ons ■ moet begrepen worden, impliceert im-Imers dat eîk der twèe landsdeelen, ■door persoonlijke of reëele unie met lelkander verbonden, beschikken over ■Je volledige staatsmacht. I Over één punt zijn we allen t' ak-■koord, of we zeer veel-eischende Ici; minder-vergende aktivisten zijn : B«Voor Vlàandren's toekômst mag het België van 1830 tôt 1914 en het Haver-■tche België niet meer hersteld. » I Dat is het aktivistisch symbolum ! I Opdat voor aitijd de onzalige ge-■Jachtenis der Vlaamsche verdrukking luit de geesten en de harten verdwijne, ■teeit men voorgesteld dat de naam en Be staat België moeten afgeschaft. Dat ■was logisch tôt het einde toe dcorge-Bacht en zonder gevoelerigheid de Honkluzie van een juiste redeneering Biiigedrukt. Wie toch kan er waarde Biechten aan een naam die de verdruk-fting van het eigen volk in het eigen ■and beteekent ? I Aan de hand van ekonomische be-Bvaien trachtre men aan te toonen hoe België van 1830 tôt 1914 leefbaar zijn-Be, het best ware het te bewaren, aan-Bezien Vlaanderen alleen wellicht Blinder kansen van ieefbaarheid ver-Bonen zou en dat, wie weet, de ver-Bmderde ekonomische bloei^ van den Baat Vlaanderen kon uitgebuit wor-Ben tegen de Vlaamsche politiek. ■ Uaartegen wterd aangevoerd hoe B'allonië meer Vlaanderen noodig Beeit, aan Vlaanderen Wallonië ; dat ■ebloei van Wallonie te danken was Bn de Fransche en Waalsche kapi-Balkracht ; dat deze kracht, met de Helwillende medewerking van het Bel-Bsch staatsbestuur op wraakroepende Bjze V laandren verwaarloosde en dat Boor deze kracht, die millioenen ten Boordeele van de Walen te wmnen ■ '/laanderen het land was van | Bn arbeidersuitvoer, de vreeselijkste a Bn aile ellenden. 3 lEn nogmaals werd betoogd hoe de . Baalsch-Fransche kapitaalhegemonie Ber Vlaanderen moe3t worden gebro-k Bn. Zij toch was en is voor zoo_ een P Borm-groot deel schuld van de jam-" Betlijke Vlaamsche tcestanden. En ^■ngezien politiek en staatsekonomie i Bke groote wisselwerking op elkan-!> Br liebben, kwam men nog eens t'ak- I ijBord op dat, ons symbolurn : B- Vlaanderen \an alleen gered door 11B oprichting van den Vlaamschen n.BDe konkluzie van cle streng-doorge-rkBfde redeneering der Jong-Vlamin- . ;«-B is de konkluzie yan aile aktivisten '?"Bv«rden, en als op 22 December 1.1. ^BRaad van Vlaanderen, in een his-ogBische zitting, de zelfstandigheid van lefBaanderen heeft uitgeEoepen, dan SB e voo^tter' ^eer f 1 ack, 'e,Bccht kunnen zeggen : jngBûe Vlaamsche Staat is geborenl ^BHet programma der Jong-Vlamin-. B m zijn eind-konkluzie heeft ge-ieiiBevierd en dat daarom alleen, wijl «fBde eenig logisch doorgedachte op-'jBing van het '/laamscn problema is. Bn nu, met of zonder reëele of per-enBeele unie met Wallonië, is en bhjft ie"B staat Vlaanderen bestaan, d. i. ^B^nderen, vœrend zijn _ eigen .leBaamsche politiek en beschikkend »cWBt de volledige staatsmacht. fiel'M- * * , metByn den keper beschouwd en m aan-B'king nemend dat, naar luid van de U«®F e grondwet, aile macht uit het '' B'- kcimt, is deze oplossing van het ssBgisch vraagstuk, voor zooveel de "''Bçtafische lijn behouden blijft en er B'tens een personeele unie tusschen Btoderen en Wallonië blijft bestaan door den persoon van den Vorst, geen rebellen-daad in den volstrekten zin van het; woord. In de praktijk is het wat anders. Op logische gronden kan er geen dubberrecht bestaan; een der twee is onrecht. In de praktijk is het woord met aan de logika; enkel aan de macht. Daar men thans te doen heeft met een volk dat door de opr-logsomstandigheden alleen naar zijn gevoel en heelemaal niet naar zijn dënkvermogen redeneert, daar boven-dien dat volk op habiele maar schan-dige wijze beïnvloed wordt door menschen die in bezit zijn van openbare ambten en een waar schrikbewind uit-oefenen om den vooruitgang der akti-vistischè gedachte tegen te werken, of door lui die zich gedurende de oorlogs-jaren op kruiperige wijze hebben aieester gemaakt van den bevoorra-dingsdienst en niet terugschrikken menschen met honger te bedreigen en te straffen als zij niet anti-aktivistisch optreden, m<^ men heel voorzichtig zijn bij de beoordeeling der openbare meening. Als een paal boven water staat het feit dat de overgroote meer-derheid der Vlamingen zich ten voor-deele Van het Aktivisme zou uitspre-ken als ze goed ingelicht was en over voldoende vrijheid beschikte. En dat bewijst immers nieîs. Wij kunnen niet begrijpen waarom een idee meer gezond zijn zou als ze wordt aangekleefd door de helft plus één Wij zijn van meening dat, als het zoo vèr komt, een schoone waarheid door de macht der domheid, want dat is de macht van het âantal, wordt ge-smacht.En als men dat nu eenmaal weet, is het onzinnig te eischen dat een meer-derheid zich nu reeds uitspreke ten voordeele van een idee, van een zaak, die sedert 1917 maar flink naar voren is getreden en programmatisch werkt. De sociaal-demokratie met heel Kaar organisme, met al haar jonge kracht, heeft het na zooveel jaren niet veel verder gebracht dan wij na zooveel maanden ! De idee moet leven, de Vlaamsche Staat moet werken, de menschen moeten er de voordeelen van zien en on-dervinden; de idee moet vleesch worden. Zoo wint men bevolkingen voor ideeën ! Aile gepraat daarrond is zui-ver verloren tijd en we willen nogmaals in overweging geven dat DE TIJD DRINGT ! * * » De Vlaamsche Staat is de ecnig logische oplossing van het Vlaamsch problema; hij is tevens de noodzake-lijkfi oplossing. De Vlaamsche Staat sluit de unie met Wallonië niet uit. De Vlaamsche Staat. ligt in de hui' dige demokratische idee, die aile on-derjukking van een volk als schande-Ixjk en onteerend verwerpt. Opdat de Vlaaîhsche Staat ^ menschen winne, moet hij bestaan, oewij-^en dat hij is, waarom hij er is, dat hij er ten goede van het volk is. Wil men den gang der dingen wij-zigen; eerst, niettegenstaande schan-dig gekuip dat over aile middelen be-schikt en heelemaal niet kieskeurig is in het gebruik er van, veel, veel, veel propagandeeren, dan trekt men op zich de straf die de verstoring yan den gang der dingen medebrengt. Men kan staaii voor fie mislukking. Fraten is verloren tijd en trachten te overreden leidt tôt heelemaal niets, dat weten aile lui, die diskussieerc'n. * * . Er zijn twee wegen om onze zaak tôt een goed einde te brengen : een lange en een korte. Wetende hoe de tijd dringt, moet men den korte kiezen. — Twee wegen? Neen, een enkele, de korte alleen is ecl Hij impliceert de onverwijlde in-richting van het zeljstandig Vlaanderen.George P. M. ROOSE. WIJ WILLEN VERAEKBEN NOCH VERBASTERfm J005T VAN DEN VONDEL , « SAMSON » De Geest aan 't Front Wij lezein in « Onze Taal », het dap-per weekblad onzer Vlaamsche kiijgsge-vangencn:« Ondersitaaud kaartje, dat me door een vriend werd overhandigd, deel ik mee als bijdrage tôt de vxoeger in (( Onze Taal » verschcnoi artikels, door Herwig. Het is een a.utwoord op een schrijven uit Gôttipgen naar een Vlaamsche broc-der aan 't front. Deze werd het nieuws « geseind » van het bezoek van René De Clercq en Rietjens iin ons kamp en van hu°n- overweldigende bijval in ons mid-den; tevens werd gewag gemaakt van het verzoek van een twintig Vlaamsche studenten om te Geint de reeds zoolang onderbroken studiën te mogen voortzet-ten.De kaart is niet in het "Nederlandsch opgesteld : het terrorisme van Havere j vloekt door elk Fransch woord waarin een Vlaamsch hart gedwoagen wordt zich uit te spreken. De doods'raf staat op onze taal; sterven moet ze, zooals onze jonge Vlaamsche volkskracht- in de loopgraven sterven moet voor die eigen regeering, die ze doemt tôt de dood. En nochtans, Vlaainderen is vr:'j, Havere ten trots en ten spijt ! Vôôr enkele m aan t'en reeds sehre^-f Prîester Van der Meulen : Onze Vlaamn sche jongens zijm rijp voor de revolutie ! De geest van dit tragische woord, van dit hciiige woord voor Vlaanderenj dat als het tabernakel is van al onze ver-wachtingen, aie geest smeult onder elke , zin. Godie dank ! Puizende Vlam'ngen uit de kampen, duizende Vlamingen aan het front : ze vorme.n de levende sehans om het heerlijk werk dat de Vlaamsche Vrijheidsbeweging tijdens de oorlog heett opgebouwd. Breken. zal ze de macht vaiti Havere, zoo die macht niet vroeger îeeds tôt gruis vervalt. Vlaamsche jongens, leest en schept moed ! I..., 21 December 1917. ' ... Vou» allez continuer vo$ éSude» à Gand. Trb$ bien! Je suis tout à fait d'accord ovec vous, quoique oela ne vaudra peut-être plus la peine. Je ne vous ai jamais rien écrit à ce sujet, parce-que je vous ai voulu laisser toute liberté, personne ne pouvant savoir quel parti l'emportera après la guerre dans la politique intérieure. Je -pense pourtant que nos idées triompheront par qu'elles peuvent compter sur LA TOTALITE à peu près de nos frères ici. Moi et tous mes amis, NOUS FAISONS ICI LA PROPAGANDE DE RIETJENS ET DE CLERCQ A TOUT CASSER. ADRIAAN. (... Ge gaat uw studies voortzetten te Gent. Opper• best1 Ik ben 't volkomen met u eens, lioewel 't mis-schien niet meer de moeite zal zijn. Ik heb hierom-fcrent nooit iets geschreven, omdat ik u volstrekt vrij wou laten, daar niemand voorzien kan welke parti] het na de oorlog in onze binnenlandsche politiek win-nen zal. Ik denk evenwel dat onze gedachte zal zege-vieren, want ze steunt op bijna AL ONZE BROEDERS, die hier zijn. Al mijn vrienden en ook ik, WE VOE-REN HIER DE PROPAGANDA VAN RIETJENS EN DE CLERCQ DAT ER DE STUKKEN AFVLIEGEN.) ADRIAAN Bfaviss'-mo, kerel ! Gij slingert dage-lijks nog bommen, niet? maar de tref-fendste bom die ge tôt; nog toe zult ge-worpen hebben zal deze zijn ! Laten de franskiljons maar hun stuk-gespatté ge-voelens en verwachtingen vergaren ! ; Wij, vie juichen u toe; ge hebt ons nog meer gesterkt on gestaald in onze ovér-tuiging van de Vlaamsche Zege. Vlaanderen is vrijj Vlaanderen blijft vrij ! P. S. — Ik acht het nu tôt een uiterst aangename plicht uit naam van inijn vriend en van ons aile, de franskiljon-sche censuur te Havere van .harte voor het Iverstgeschenk te bedanken : haar overzicLt over onze binnenlandsche politiek staat verbazend hoog. BOERKE NAES. ■ '«îra«vi^îaBtîeKa<s»0a. Màlhnûlhïkzkz Nu niet ailsen <îe Belgiachs vlucht-e^ingein'pers in Franlcrijk en in de neutrale landen, op het ordmvoord der Haveirsche regeering een monster-kampagne tegen de uitroeping van VJaandersn'e zelstandigheid op touw hebben, gezot, iriàaa- ook de Fransche peu* vaa Parijs, de bladerai van Frankrijk's {œoviinciestadjes en de Fransehge-zinde blaxiem io Zwitseriand en in het ons stain-verwante Holland, klaarblijkelijk door onze mindstera werden gerekwireerd om den uitbouw onzer Vlaamsche nationalistische doeleinden met de geksnde laâteTlijke en leugenachtige middelen te bekampen, komt het, meenen wij, niet Tan onpas, de xedaktie» dier Fransche chau-vinistische kramten uit te noodigen ook hunne meening uit te «preken noperas de aktivistische beweging die wij iu het kamp der Entente aan gang zien. Waarom toch moeten de Fransche lezerg dier Parijzer bladen warm "worden gemaakt, door ellenJange leugenachtige epistels gericht tegen de nationalisé sche Ijeweging die door de Vlamingen in Vlaanderen wordt gevoerd, en krij-g&n dezelfde Fransche lczera zoo weinig te weten over het fel opvlammend natiomalistisch verzet dat door de'Fransch-Kamadeesche bevolking der provincie Quebec in het Engelsche Kanada tegen de Britsche regeering der Dominions volop wôrdt doorgedreven. Hier toch !b er geen erpake ran Vlamingen, menschen vam1 een vTeemden stam, maar van vol-bloed latijnen, rechtstreeksche afstammelingea dej Frîmsfhfl koloirigt»* diy ia d» nitgeïtrskt» en xijko provincie Quebec, het door Engeland aan Frankrijk ontroofde gebied, meerderheid zijnj en die dus wel in de allereerste piaats aain-spraak kunnen maken ùp den steun van liuri' Fransche moederland. AU er een gewesit is op deze wereld waar Frankrijk zijn expansie-aktie zou moeten doen gelden is het wel in het stroomgebied van den machtigen St-Laurons, waar de Fransch-gebleven stad Quebec, en de grootendeels Fransche metro-pool Montréal, de intellectueele latijnsohe centra zijn van een 'uitgestrekt, door Fransch-sprekonde he.woond gebied. Zooal3 in^Xerland, zooals in Polen, Oekrene, Lithauen, Ivuriand? Fînland, zooals in Vlaanderen, heeft ook onder de Fransch-Kanadeezen de nationahsCîsche beweging tiiden» den oorlog «en onverwaeliten onivaniç jL'iiojtior De i Times», het groote Londensclio bla<», brengt on» in zijn nummer van 19 Februari, dat inet veel vïrtraging toekwam, eene briefwis«e-ling van zijn Kanadeegchen berichtgever, vol-gens dewolke het' ook in de Dominions ailes be-halve vlot, loopt. Wij vernemen dat door de Fransch-Kanadeesche aktivistische partij een motae bij de regeering werd neergelegd waarbij de a-fscheiding der provincies Quebec, Ne>r Brunswick, Nova Scotia en Princr-Ekïward ei'and, van de Kanadeesche Konfederatie werd voorgesteld. Deze motie wordt door de Fransche pers in Kanada kraohtig gesteund en dat de beweging een rovolutionair Icarakter heeft verkre* Ken blijkt d'jidelijk door de aanhakngen uit de rTansch-Kanadeesehe bladen « De Journal », tLa Pressai, « L'Evénement», onz., d e de « Times 3-briefwissolaar wel wil of mag mode-deelen. Er is daarin van niet minder kv^estie dan van het boycotten der Engeische haaidelaar», en Tan ^ revohitîe. « Le Journal » onder andere •chriijft dat door eene afscheiding van het En gelsche Kanada de Fransch-Kariadeezen einde-lijk t zich zuillon bevrijden vaii de Engelsche in-wijkelingen die uit de krotten van Londen kwamen overgewaaid, en van de Engelsche bevolking van do overzijde der Ottawa-rivier die de Fransche Kanadeezen wil vernietigen zooais eeini afzichteliik serpent dat, na zich ge-warmd te hebben aan den boezem van zijn wal-doener zijn giftigen kop tegen. hem verheft». Als de Britach-Kanadeeeche korrespondent der « 'l'imea j zoo iets zeggen mag, moet er ons dunkens in Kanada ietâ gaande zijn ! De fiere B^ansche natie, bakermat der ridderlijkheid, klassieko kampvechtster der verongelijkten en verdrukten, moet al erg geknakt zijn en veel hebben gebloed om haar eigen stam- en taalge-nooten, die het door Engeland, aan Frankrijk g&roofde Kanadeesche gebied bewonen, in hun-r.en nationalistiachen ra3sen»trijd tegen den Engeischen overheerscher huip- en hopelooa aan hun treurig lot over te laten. Voor het Duitsche Elzas-L#thaxingen bloedt het rampzalige _ Frankrijk dood, de Fransch-Kanadc-ezein, Fransch gebleven, Fransch-sprekende bevolking levert hst over aan Brit»che Anglikaansche wdllekeur en de Fransche .pers zwijgt gemuiiband, en blaft op bevel eener club ■(ctii Belgische ministers, omdat het mooie Vlaamflche volk aich niet gewiiiig wurgen laat. J.t.. d. V. Waanzin en Wijsheid De artikels die door Frarcs Van1 Cauelaert in « Vrij België » worden gepubliceerd, kuninen ons leeren hoe gevaarlijk het is een beginsel ten dienste van zijn eigen belang'te verdraaien en een objektieve waarheid te ovardrijven om zich zelf in slaap te wiegen. Wij geven gaariie toe dat personen die mid-dsn in het strijdgcwoel leven hun eigen politiek niet onbevangen naa.r haar objektieve werkeùijk-heid kusMiem beoordeelen. In beginsel blijft het waar dat mon slechts op afstand, met een kalm hoofd, de ontwikksling der,gebsurtenissen dui-delijker kan zien. Doch Van Cauwelaert, is zich nu werkeiijk gaan inbeelden, dat zijne opvat-ting van de gebeurtenissen in Vlaanderen, die hij van uit zijn studiekamer in het rustige Holland waarneeûnt en de wijsgeedge beschouwin-gen, die hem door het hoofd warrelen terwijl hij wandelt aan het strand te Seheveningen, betreffende de politieke toestand ira het Vlaanderen, waarvan hij zich eens de redder heeft ge-droomd; dat hij dit ailes als onfeiibare waarheid, het Vlaamscn volk ten goede ( ?), aan de lezers varr « Vrij België » mag ©pdisaclien. Een toch is dit deerlijk mis. Het Kamerlid voor Antwerpen, wien» bijzon-dsre karaktertrckken zijn : een overgevoelig op-bruiserd tempérament, en, in de politiek, ©en kinderlijke naïeveteit. heeft zich, dit blijkt uit zijn proza zeer duidelijk, minder dan wie ook kunnen onttrekkcn aaa den invloed Van het o: milieu » waarin de oorlogsomstandighedon hem hebben gevoerd. De veldtocht vam laster en leugen door het Haversch Kabinet, met zijne propagandiat-en van het <n Office Belge » enz., tegen. het aktivisme op touw gezet, werkt suggestief op Van Cauwe-'laert's hersenen en zijne artikels dragen er de onmiskenbare sporen, van, dat zijn blik niet heefi kumr.en doordringen door het valsche omhulsel waarin men het aktivisme heeft gewikkeld, tôt de ware kem van onze rechtvaardige beweging. I Alleen op die wijze is het te ve-rklaren dat, ter > wijl wij enkele dagen geleden de welsprekende | cijfers hebben gepubliceerd die den bloei van \ onze Gentsche Aima Mater, zoowel in weten-echappelijk opzicht, als wat het getal studenten betreft, àfdoende bewijzen, terwijl de Vlaamsche ministerie» te Bruasel, reeds meer dan acht maanden tôt verbazing van de franskiljonsche Brusselaara en tôt voldoening van aile Vlaamsch-gezinden hun bestuurlijken arbeid onveratoord voortzelten, de redakteur van «Vrij België», onder hoofding «Waanzin en Wijsheid» durft neerschrijvein : « Dat het den aktiviBten niet gelukt is, trots de mooiste voorspiegelingen en den machtigen steun van het Dn sahe Keîzerrijk, meer dan een paskw.il va» i«i Un:versiteit tôt-stand te brengen en de '• « - be» uurlijke funkties, welke door den b • ter ean do Bel- ' gische inste'ilingen zijn, ov.t onder . mentrekking van al hunne hî, j.; ï; h on, op ! in of meer behoonlijke wijze dat t<» <x f r. ? We kunnen ons do môeite bespa-ie ,-'er " >. » heweringen van overspannen hersenen du haie wenschen zoo gaarnie voor waarheid nemen, nog-maal» te weerleggen. Over den uitalag onzer zwa-r® 5(Tid«m#raing*Ti •»» <j* v»rvl(i^m«c.hiTioi dw Gentacho HoogeachooJ en de Beituurlijke Schai-ding — met, wij gevon het gaarne toa, ona» !>«-pcrkte krachten, zijn wij zeer tevràani. Wij hebben de innige overtuiging dat Van C*uw«-laeirt, wanneer hij terugkeert in on» mâddetv eu hij kan daar vastatellen hoe, met »talen wil <o ijzeren karakter, — naar de leer T*n Van Câiuwe-laert zelf, die aitijd geaproken heeft over het leiden van oen krachtleven en dia ook bij da opvoering van c Jacob van Artevelde », tm» Cyriel Verschaeve, te Antwerpen, in April 1014, aan het katholieke jongeiingachap a la wacht. woord meegaf : « Denkt aan Vlaanderen en handelt » — hoe de jeugdige Vlaamachgezindeo hebben meegeholpen aan Vlaanderen'» vrijm»-king, hij verbaasd zal staan over de uitwerkim van de leer, die hij zelf heeft Terkondigd, in d« harten van menschen dia niet alleen gee»tdrift voelen bij het lui»teren naar het mooi-ge»proke« woord, doch die ook in zich voelen de kracht dar daad.. Waar Van Cauwelaert met hooghartige min-achting sreekt over de beginse-len die de grond-gedachte vormen van on» Vlaamach aktm*ma, durven wij hem aanraden het kalm < Katholiek Aktiviatisch Verweerschrift » van Prof. Dcafel, dat zooeven van de per» i» gekomen, naaat zijn eigen opgeschroefd proz* te leggen en zijn ga-weten in aile openhartigheid te raadplegan', eja vaat te atellen wie er aa<ii waaniin lijdt m wia «ir .meit wijsheid i» begaafd. Hollandsche briefwisseîiBg « BELGISCH DAGBLAD 3. — M«n indcrt'ijd in « On« L&nd> kunn#n lezen, dat ik iebterkinidig medewerker bon gôwee«t kefe V laa msc h - vi j andi g« < Belgiach D*gbl«<d». In Holliand wordt me nog ©teod» kwaJijk gonomen, door d'aktîviston eenerzijd*, dat ik een* mijn steun daaraan gaf ; door de regeering«je2inden anderzijd», omdat ik heni, na beter inzicht, in d£B steek liet. Als al die m enficher), die daarover zit-ten te praten, of liever te kakeien ait kippea zonder koppen, zich nu eens de geringe moedt# gaven om mijn bijdragen te lezen — dan, ik twijfel er niet aan, wai 't gauw uit met âi d*fc geleater en gezwam. Een vriend heeft m* «en# gezegd : c Van de VeÛde, maak je daar over niet dik, je hebt er toen goed voor gesorgd, dat d* Castillan niet zijn gansche blad kon voldrukken met scheldwoorden tegen de Vlamen ! » Dftt heeft me lang getrooat, maar als ik fcldoor dat dui-veitje van 't wantronwen weêr zijn kopke sàm opateken — da.11 prikkelt me zulk# e«n beetje. Ik ben bij mezelf tôt het be^luit gekomen, dat het beter was or eens openlijk ov^r t-e wAgaa in e Ons Land », licht belet ik zoodoende, dat ook in Vilaanderen, verkeerdelijk daarover gedacht worde. Het be^tç middel i* m. i. daartœ hier *en mijner bijdragen te laten volgen, dis eertijds in « Belgisch Dagbiad » verschenen is, en dis zaker-lijk als voorbeeld dienen kan van den slgeniss-nen toon en aard mijner itukken. Staatkundig heb ik nooit iets geleverd aan du Castiilon, H;#r tnoge het volgen : WOORDtN rt, Sa glad en sa «til leit ife wfiitar En heech bûcht de himel er oer. , Hjir fiolt him de minske wer betiir Hjir mid» yn Goda frije Natûr... Dit i« het flinke yerzeke ran den Frie«che* liera-naar Onno Syfcstr*. Wat klinkt het schoone — goed gclezen ontroert het. Ja, ik wou zoo geerne, dat wij allen niet-Friezcn wat meer belangstellinf hadde» roor wat dat rolk tôt stand brengt. Ik heb een dro»« vig geroel gehad toen de bladen me Dijkstra's dood meldden... en 't heeft me goed, o zoo goed gedaan toen ik overal lezen mocht dat her en der in d®* lande Ixîweging was tôt eerbetuiging Toor dien groa* ten dichter van Fryslàn. Fryelàn, boekstave ik ; meo ichrijft het ook w«d /sonder het dakje op de a. Voor die 't niet wetea mocht, zij even genoemd het woord « selskip » d.i. gezelschap in 't Vlaamsch. De meesten weten het wri-licht r<-«d«, het komt in de Hollandsche bladen w«t tneer roor... maar die worden niet door ail* Vlaminga* gelezen, dus het kan zijn nut hebben. .Een poos geleden was ik in de gelegenheid eut Groningsch jochie te spreken. Hij rertelde me, dab hij twee broertjes had, met Groninger naampje» : d'eene heette Sjje en d'andere Eerde ; «en zusj« had hij ook nog en dat heette... Baukje ! .Ta — daar echijnen ze erge ieuk« namam te fttlh ben. Nu ik toch eenmaal aan Groningsch bezif baa, Mba zal ik er maar wat meer ran rertellen. Wie zou denken, dat het zoo allergrappigst klia-k.cnde « schônsebult i een hoop takkebosschen beduidtT En wat zou een schiere «nid zijnî Het i« eene b«-hoorlijke smid. Een zeer kenschetsend woordeke i» « gevrens » wat ons op eigenaardiger wijze 't gehia-nik der paarden laat hooren. 't Loug in het dorp ! De geijkte uitdrukking « nika aan bijacht » beteekent : niets aan verloren. Opmerkend in 't Hollandsch mks, in 't Gioningsch ook ! In 't oude Vlaamsch Kennon we « myn », in Groningen is het mien. Hefr huis wordt « thoes » en de sneeuw wordt snei ; terwijl een Hollander, die fateoenlijk zijn wil ran zijn « derrière > spreekt — klapt de Groninger boer van aij* neers. — Och waarom niet? Wat ik niets prettig vind, i», dat men in Gr5nnegey* laand ook al bastaardwoorden gebruikt, b.r. allozia» 't welk een vervorming is ran het Vlaamsche bastaard-woord horlogie dat op zijn beurt es m T«rba«teri*g van het Fransche « horloge ». de rlugge herder sprong *a* iiepte tet é»l tôt topteheuve! en zwierezwaaide met zijn makke ! Wat ii makke?... Herderataf t makke, vaa aaikki, d.i. vorkstok ! Nu., ik rerbeel me maar, dat ik ne% aie de herée* mijn makke kan zwaaien tôt «en yriaadelijk ■cheid diene hetl DatI Jf. 4. f. DM TMLDM. tt Winttrmaan* Illt. Aan de hand van dit voortieeîd kunnen da lezeTs ira zelf ooa'deelen. En... mogekjk heb ik aen goeden menschen hierdoor :et» le«rrijk» kum-neri aanbieden. _ Die zelf geloof baar ia — gelooft mij. Marcel Van de VeM«. H * 0 EEN LEZINQ OVER NEDERLAND (1). — Onder deze hoofding ichrijft de Londenscha briefwisselaar een belangrijk veralag in «Hat Nieuwa ran den Dag», wa^ruit ik het rolgenda overneeem, wetende Vlaanderen'a belangatedlinjj in Holland's tocat-andeii : Sa atmosfeer ia da Llaaolaiktra R<rom vaa da KTa-Waaal Libaral Olafc, waai d» L«*d*&»»fca karrwpta-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.