Vferde Jaargang, Nr 8 PRIJS: 5 CENTIEMIiN , * 'V 11 Juni 191* \ !>.0 S S F. M ENTSPRIJ 5 : fer jaer 3 Voor f> maandf-u 1.75 l'oor 3 àiaandett t ONS LAND Me» «cil ri) H I» t#o bsfeeU »«a liïl &»• OpsteJraad en ls;Sie« HOni)KST»AAT. »*. AJLiiEMËEN WJEE&BLAD \ook itfci VLAAMSCiiE VOLK STAATkUNDE~ aj il, mm. A* il JL. IL, £&, JB WETENSCHAP~" KUNST TOONEEL JLETTERKUNDE De Bestuurlijke Schelding Nu nog ? Helaas ! en waarom niet ? In faite staan we nog niet verder en praktisch is ze verre van doorgedre-ven. Daarom moet ze nog onze aan-ûacht vragen : daarom is het noodig, dat wij er ons mede bezighouden. Nie-mand kan of zal beweren dat de bestuurlijke scheiding voor de Vlamingen een fopperij is ; maar niemand zal teveng ontkennen of kunnen ontken-nen dat de \X- alen weerom het groot-ste profijt uit de bestuurlijke scheiding halen. De bestuurlijke scheiding beteekent voor Walîonië, waar ailes Fransch was en Fransch voelt, aïs een soort inrich-ting van den Staat Wallonie. De Wa-ien, en met hen de franskiijons, beza-ten in België, dus al zeker in Walîonië, de bestuurlijke en politieke macht, ja ook de financieele macht. Door de bestuurlijke scheid'ng van Walîonië in te voeren heeft de bezetter den Wal-lonen een gedeelte lands ontnomen, dat zij niet meer te besturen hebben, maar waar zij, menigvuldige invlee-den hebben bewaard. Aan den meest nationalen wensch der nationaal-voe-lende Walen is voldaan en tevens kunnen ze zich nog gerust voor goede Bel-gen laten doorgaan. Belerië immers was éen groot Wallonie. De Vlamin-gen, die ailes te veranderen hebben, worden, natuurlijk door de niet begrij-penden en door ze die meenen er be-îantt bij te hebben, voor « verraders » gescholden. De echte profijttrekkers van de ingevoerde bestuurlijke scheiding zijn alzoo de Wallonen. Mis-schien is dat profijt eenigszins nega-tief. omdat zij hun bestuursgebied be-perkt zien tôt de natuurî'jke grenzen van hun streek. Maar, alleszins is de zuivere, natuurlijke wensch var> den Waal heelemaal voldaan. Heel anders staan wij, Vlamingen, er voor. Beladen met de beleediging « verraders » door de verraders van ons volk en van onzen stam op onze schouders geworpen, blijft een deel van onze menschen, uit schrik of uit berekening od afstand; weten we wel onze goede Vlaamsche krachten werk-zaam te zetten aan àl wat ons tôt het meest nabijligorend doel brengen kan ; de daadwerkelijke doorzetting van de bestuurlijke scheiding; maar beschik-ken we niet over de macht, die aan de massa, die niet redeneert, het zicht-baar bewjis moet geven dat in Vlaan-deren het centraal gezag nationaal. d.i. Vlaarnsch is. Walîonië is Walîonië, waarlijk Vlaanderen is nog België En alîeen door het werk van aile da-gen, dat groeien moet tôt een reuze-taak, kan Vlaanderen weerom Vlaanderen worden. Meer dan tachtier jaar Waalsch-Fransche verbelgisching weegt lood-zwaar op honderdduizenden Vlaamsche gewetens. Om Vlaanderen terug Vlaanderen te makén. Germaansche voorpost in het Westen tégen Fransche verove-ringszucht en tégen Engelsche kuipe-rijen; land, waar de Staat er is voor .1 II... , .1- n -n-I I ■ het bel an g van het volk, naar Von-del's woord en Artevelde's leering, rnag door ons en die belang bij ons hebben niet één middel verwaarîoosd. De politiek in tijden als deze is zoo gewichtig, precies daarom, om dat een vergeten middel rampen van eeuwen na zich sleepen kan. De bestuurlijke scheiding in haar geheel en daadwer-kelijk docrgevoerd, bijv.morgen reeds, zou den bewu.sten Vlamingen slechts in het bezit zetten van het centraal gezag, zoTîder tevens de middelen te hebben om dat centraal gezag te doen er-kennen en eerbiedigen.Zuîk gezag zou dus... geen gezag zijn. Ook de bezettende overheid is hier-van overtuigd. In een veelbesproken reds heeft dan ook Z. E. de gouverneur-generaal, t àkkoord sraande met het hoogste gezag te Berîijn, verklaard dat de zelf-standieheid van het Vlaamsche volk. dat niet meer mag het slachtcffer der Verfransching worden, het eigen werk van dat volk zijn moet. rieernjKe taak i V aaeriandslievende zCiiaing ! iViaar noe gevaarnjti! vvan-nevsr zai het vreae z.ij n } Over twee înaanaen oi over twee jaar ? net irran-acue na net -Lngeiscne iront siaaeren, net îtaiiaanscne wxi bij z.jn Droeciers-in-sidderen met in schuid biijven. iVlis-schien is de vrede aicnterojj clan 1e-mand het verwacht. tn we zijn nog oezig met de bestuurhjKe scneiding te voitrekken I... tn dag na dag worden we, terwiji we gezameniijk ae siagen van onze vijanaen en tegenstrevers m-teekenen, aoor meciestnjders bek.riti-zeerd. Hoe dom i hoe aartsdom I We herhaien het. Bezaten wij een nationalen held, die naar zijn bhk heel een volk doe opzien en die aan t geweten van eikeen te gebieden weet, omdat hij in t geweten van eiKeen zijn plaats heeft, er zouden thans monden zwij-gen en pennen roesten, omdat zij ver-keerd werk doen. We moeten front maken en t' allen kant ! t 1s droet het te moeten herhaien ; maar "t schijnt noodig. Nooit weliicht was het uur zoo ern-stiglDoor eenheid alleen komen we tôt zeltstandigheid. Door een flinke nationale partij, breed genoeg om allé aktivisten te om-sluiten, alie Viammgen die van goe-den v/il zijn. We moeten over een maand over heel Vlaanderen hondderduizenden, over een half jaar een miliioen zijn... We moeten onze zelfstandigheid be-reiken, d.i. aan de bestuurlijke scheiding den noodigen waaiborg geven, Vlaanderen weerom Vlaanderen maken, alvorens de vredeskonferentie ons die zelfstandigheid schenkt, omdat het voldongen feit van het hoogste gezag is in het leven der volkeren ; omdat het voldongen feit aan heel de wereld, ook aan de Germaansche, het bewijs levert dat wij onze Vlaamsche volkszelfstan-digheid waard zijn. George P. M. ROOSE. Vlaamsche Stcrrmen uit Duitscblacd Uit Onze Taal, nr 144-145 : De zon der vrijhei-d schijnt over \ laan-deren. Wie zal die zon aan ketenen leg-gen, haar binden en- zeggen : « /on,schijn naar hier toch en niet naar ginds. » En wie zal de vrijheidsgeaachte die over de wenaldl schittert aan banden leggen en zeggen : « Vrijheisdgerlachte, schitter in m'ijm land, maar niet in Vlaanderen » Ook in Vlaanderen groeien riu lente-zon en vrijheîdsgedachte, tijdvast en tijd-zeker naar een sterkere toekomst van Zomer. Nu reeds bot het nieuwe leven uit in duizenden sterke bloesems die zware bloe-men en, voile vruchten rijkelijk in zich dragen. Het vuur der blijdschap, der geestdrift en der kracht glanst op honderdduizenden gezichten, want allen hebben in z cl" het heilig vuur van den jongen tijdgeesl d.ie zegl te durven, te kunnen, te willem. Reeds nu kunriieii we over de menscher van Vlaanderen zeggen wat de Evange-list Lucas over Jezus' volgelingen, vooi het Pinksterfeest vergaderd, zei : « Als d< dag vervuld werd, waren zij allen een-drachtigliijk bijeen ; en er werden toinger van vuur zitteinde op e,eniglik van hen ge- zien. Allen werden vervuld met den Hei-]:gen Geest en begonnen te spreken zoo-als de Geest hun zei te spreken. » Nu de dag van de kleine volkeren en dus de dag van Vlaanderen vervuld is, zijn ook w ij, Vlamingen, allen eeindr-ach-telik bijeen. Op ieder van ons is de Hei-lige Geest van liefde voor ons Vlaanderen, de H e iilige Geest van het blijde Ge-loof in ae Vrijh.eid neergedaald. In ons heeft de gedachte van Vlaanderens vrij-wording à) het vroeger-gescheidene, àl het vroeger-v ij a ndel i ke, àl het vroeger-onvereenigbare door 'n mirakel van den nationaal-Vlaamschen geest saamge-bracht in é<fne gedachte, in éénen wil, die heerscht over ééne kracht, en toch àl de schoonheid van het veelzijdige leven in zich blijft besluiten gelijk een zonme-straa) in zich besluit àl de kleuren van straks, de zachte en harde, van het sneeuwwiit tôt het gloeiend-rood en het zware purper. Omdat we eendrachtelik staan in het nieuwe lever van Europa ; omoat we wel weten dat ook wij den tijdgeest zoo* diep[ gevat hebben als de kleine volkeren in het Oosten, als de leren, als de Boeren ; omdat we rotsvast staan in onzen wil naar 'n vrij Vlaanderen ; omdat in ons durven ! Gedachte en Ha ad tôt één Moment ver-i groeid zijn; omdat ailes mogen ook wij, Vlamingen, in de Lentelucht ons blijliedl doen galmen, en zingen met d'chter R. de Clercq : Het klare rijke Rijk begint Omdat ge hebt bemind. omdat ge hebt geloofd P. van Hcsseni, luitenant. Ende wij zeggen: ,Het weze zoo!» en dat verklankt onze >wnp. vmdat lue niet gebieden kunnen : « Zôô en anders niet! » — O. L. V an geloo^ige Vlaamsche Sûldaten KRISTUS Er is maar één zon ; er is maar één Trengd ; er is maar één kracht ; er is maar één deugd. £)r is maar één God voor wien ik kniel : de sterke Kristns die driemaaî viel onder Z'a kruis, en onder Z'n kroon, en onder 'n wereld van schamp en hoon. Wie schenkt er den wijn, en wie breekt er het [brood onder heiliger zegen van komenden dood ? Wiens gelaat is zoo vrank en wiens handen [zoo rein ? Wie kan er zoo rijk in erbarmen zijn ? Wiena daad is zoo sierk en wiens woord zoo [zaclit ? — Kristus is als 'u licht in den naclit dat lijdzaam waakt om m'n eenzaamheid. »»» Ik voel me groeien naar heiligheid. 13-4-'18. EIvEGAST. VLAÀNDEREN'S KONING EN REGEERÏNG Wij Vlamingen, kristenen, koningsge-zinden dis den \'orst beminden, onzen koning die de Voorzienigheid ons heeft gezondeiij beminden ook onze insteiiin-gen,, ^e.its de Regeering. Mààr, werden wij wederkeerig bemino? Neen ! Tijd en, ondervinding hebben dievraag reeds Iang opgelost, en — hoe graag zouden wij den Vorst bewijzen onzer diepe verkleefdheid gc. en, inciien wij met ieder jaar zijner Regeering onzen zedelijken ondergartig met gevoeld hadden ; indien wij t jderft den oorlog niet tevens het zeven-eu-Lachtigçte jaar onzer verdruk-king, de: nsisk'jît'i:iig onzer heiligste door (iod geschonken rechten, — ja, bijna den lijkdienst van ons moreel Volksbestaan — te herdicnken hadden. Voor ons, Vlamingen, is het Vader-lanu Vlaanderen, en Belgique is voor ons niets. Zelfs koning Albert is voor ons, Vlamingen, niet meer de belicham!ng van ons gelk.fd Vland-erland. De Vlamingen hebben in koning Albert niet vereerd den Vorst die door zijne hooge geboorte de hoogste macht bekleedt, maar wel den werkelijken leider van het Vlaamsche volk, onder den naam van Koning der Beilgen -— een hebrscher die in zijn per-soon gansch ons Vlaamsche volk en z'n gedachten- en gevoelens tegen streeft ; en niet een,s de zorgen voor de welvaart van gansch zijn tweeinssenrijk, dat zoo-gezegd België, ter harte neemt. Kon'ing Albert wordt meer en meer voor on-!, Vlamingen, een vreemde, een heer-scher die nu geheel buiten en verre van de Vlaamische Volksziel staat, — n:et is vleesch van ons vleesch, niet geest van onzen geest. Wij vereeren niet een heerschzuchtige Monairk, (en dat was hij, alhoewel zekere pers het den Vlaamschen, volke anders wilde doen gelooven.) Hij wist dat zijn land bewoond was door twee rassen : Vlamingen en Walen, waarover hij als ko-ninpf regeerde. Maar z'jn Hof was uit-shiitend Fransch naar buiten en Duitsch naar binnen, t.<-Mer> srvrak hij Vlaarnsch, ja met de blijde intredingsfeesen stamel-<ie hij eenige voorgespelde Vlaamsche woord en, om de bevolking eener der grootste have,n« der wereld waar meer dan vijfhonderdduizend Vlaamsche zie-len wonon tevreden te stellen, eene stad die den rijkdom in zijn land moest verze-keren.— Neen, wij Vlamingen beminnen een voi1?trekt demokratischen Vorst, die zich steeds in voortdurende geestesverbinding met ons bevinde, die met ons een is. die ons leed en al onze vreugden maakt tôt zijn eigen leed, tôt zijne eigene vreugden. Koning Albert is een man die de verhe. ven taak die hii als kon'ng van twee volkeren heeft te vcrvullen, volkomen onbe-wust is, die zich steeds onwaardig heeft getoond van Vlaanderen. Hij is een koning die steeds de stiefva. der zijner Vlaamsche onderdanen was. Wij, stambewuste Vlamingen, in Duitsch'and als krijgsgcvangenen verblij-vende, slachtoffers eener politiek d e de onze niet was, volgen met angst en zorg aile siagen des noodlots die hij als koning over een ontzaglijk deel koningsge-zinde Vllamingen (tegenover een g-oote minderheid twijfelgezinde Walen) tegen Moeder Vlaanderen laat vallen ; vi] Ie\i.n haar schier oneindig martelaarv. hap n-e-de, en de doornenkroon die haar eae! rein voorhoofd sinds zeven-en-tachtig jaren b'oedig drukt, pijnigt ook onze hersenen en iedere beleediging, die Vlaanderen en hare zonen wordt toegevoegd is een slag tegen onze Vlaamsche fierheid. De Vlamingen hopen d,at de dag der Waarheid en Gerechtigheio niet al te ver af is, en dat de doornenkroon zich alsdan zal veranderen in eene lauwerkroon. Dan zal de geheele Vlaamsche Natie in dank-baarhed en vereering voor haar neder-kmelen., en hare grenzelooze bewonde-ring en aanhankelijkheid betoonen ; dan zullen aile bitterheden en deemoedigingen vergeten zijn, en zullen gelukkiger da-gen weerkeeren voor het zoo diepbeproef-de Vlaanderen, en juichen niet onzen ko> ning, niet aie Haversche Regeering toe. maar roepen : Leve Vlaandrens Ra.ad en het onbedwingbaie Vlaamsche Volk! Ziedaar wat wij in plaats van den ge-vraagden harpzang den Kon'ng en de Haversche Regeering toesturen... Ailes voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus ! Soltau, 21-3-'18. Edgard De Neeî. _N. v. d. R. — Wij noemen deze gedachten niet alleen zeer opnierkenswaardig als uiting van den geest van ze, die, het wapen in de hand, krijgsgevangen werden gemnakt, maar meenen ze te moeten in overweging geven aan al de lui-van-hier, die, zelf zonder gedachten ot beïnvloed met aile moge'ijke bij-gedachten, die niets gemeens hebljen met de volkswelvaart, nitstallingen, kamers en ze'fs knoopsgaten versieren met aile mogelijke portretten van waardigheid^bek'eeders, — wat in onze oogen alleen bewijzen kan hoe vrij men nog is a onder den hiel van den bezetter » mettegenstaande al het geschrijf van de Entente-peis of nog, dat de bezetter, die lui voortdurend behandelt-a's groote kin. deren, hun het spee'goed niet ontnemen wil... iets waarom de • lui » ongelootlijk graag spot-ten. — O. h. De Geest aan 't front Zooals onze lezers het wel gissen kunnen, veirn«men wij af en toe hoe het aan het front en daarachter toegaat. De misdadige behandeling van Vlamingen, opgevorderd door een plichtverge-ten Regeering om te strijden tegen het waarachtig belang van hun land, hun vo'k en hun stam, is voor een groot deel in de onverzoenlijke houding, d e wij tegenover die regeering innemen. Luitenant Van Rossem, de dappere aktivist van het kamp van Gôttingem, te Munster verblijvend, sprak daar met een Vlaming, pas in Maart 1.1. gevangen ge-nomen. Deze vertelde : « Die oproerige geest en wederspan-nigheid tegen het Belgisch reg em gisten voo>ral in de rustoorden achter de lijn, en niet zelden bruisen zij er op tôt een ko-kende verontwaardiging die tôt daden oversla.at. Voor de franskiljonsche offi-cieren zijn zulke oorden dan ook ailes be-halve « rust «-oorden. Een kompagnie op oorlogsvoet bestaat nog uit 8 tôt 10 Walen en voor 't overige uit Vlamingen. Door den druk der meer-derhekl hebben de Vlamingen het toch zoover kunnen brengen dat de mededee-l:ngen voor wat den dienst aangaat ook in 't Vlaarnsch gedaan worden. Walen en Vlamingen worden dan gewoonlijk af-zonde.rlijk bij mekaar geroepen en niet zelden a"ebeurt het dat Walen. die een weinig Nederlandsch verstaan,beschaamd zijn in hun groepje te blijven en zich bij de Vlanrngen stellen. Hij bevestigde dat voor een ééntalig Fransch bevel, niemand eon voet verzat en worden er liedjes ge-z.ongen langs de baan, zoo moeten er een gelijke hoeveelheid Fransche en Vlaamsche gezongen worden of 't zit er op. Bijna elke week heeft er achter het front een Vlaamsche betooging plaats, ingericht in oen geest van den grijzen aposte] Wate. Onze Limourger wist te vertellen van zulke betooging. Toen op zekeren dag zjjne kompagnie piket had, kwam er een mededeelit'g b j de wach; dat er va.nda.ag weer een betooging zou piaats hebben en dat de betoogers als herkenningsteeken een stok dioegen. Een peloton werd uit-gezonden naar de verzamelplaats der be-roogers. Dit peloton, waarvan onze Lim-burgcr deeluitmaakte, was gekomman-dieerd ckxjr een adjudant-onderofficier en beschikte over negen machinegeweren. Geilukkiglijk heeft het peloton van zijn wapens geen, gebruik behoeven te maken, want de adjudant zou voorzeker zonderhng opgekeken hebben, toen op t bevel « Heu » geen enkel schot zou zijn algegaan. Eene had het kanon uit de moffel getrokken. 'n andere had de klep-jjrr vcrwijderd. Elk had een onzichtbaar seule weggenomen. in z'n Lmburgsch dialekt, besloot hij: « De kons toch wal begriepen datte piot-ten noet op ein scheeten. » N. d. R. — Die 9 machiengeweren, die desiioods moesten gebruikt worden door... Belgen om op V'amingen te schieten maken een vreemden indruk, niet? V. ie Trind zaait, zal storrr. oogsten! De tegeering heeft Cooreman aangcstwf? als... stormafleider. De man is «an 't werlo, Vlamingen, denkt om wat hij MISdeed teg«« u en laat u niet vangen. Als de vos de passie preekt, Tîoerktns, hoedt uw ganzeu. #. t. hh omr Op 29 Juni a.s. grijpt er, in de ruim* feestzaai van het Koninkl jk Atheneum t< Antwerpen, te 8 Torenuu-r, eene groof( vrouwenmanifestatie plaats. Eenieder dip zich stambewust Vlaming noemt zal da/ tegenwooirdig zijn om zijn sterke sy*» pa'ihie te betuigen voor de vrouwenbew*. ging, a:e immers zoo nauw aan onze» Vlaamschen strijd ver want is en er trou-wens in besloten ligt. Na jaren taaien, zwaren kamp schurr' ons volk het onteerend en knellend juf der verdrukk'ng van zich af, slaakt zijn jubelende \ rijheidskreet, roept het d-' heele wereld toe : De Staat Vlaander is ^ebor®n, ons volk wordt vrij, Vlaam s ren is ons! Zoo sterk, zoo schoon mogelijk rru ; onze jonge Staat opgebouwd wordi , Sterk en schoon zal hij zijn, als mensch zijn voile vrijheid' geniees. ' dît moet en zal! Qok daarom zu • plichtbewuste Vlamingen, mede tn|«ea on> de vrouwenontvoogding- te bi *<:■: k stellgein. Na eeuwen miskenning en ver druk'-: , wi' het vrouwelijk geslacht hare natu lijke rechten bekomen ; zij wil dus oc > ons vrij en geliefd Vlaanderen hare vrijheid genieten. De Vlaamsche v n zal de gelijkç worden van den V un-schen man en alzoo zullen wij, d *.'« klein ,maar groot voJk zijn, ons tôt \ veeld stellen aan al de andere vol1? . t Op 29 Juni zullen U een heele pl ad* van de beste spreeksters zeo-gen, wa dk vrouw in den strijd voor Vlaanderen Mej. Suzanna Verhuist zal spr'' over de vrouw en het onder',vijs; Vîej Roza De Guchtenaere over de vrc de vrije beroepen ; Mevr. Lema; - ens over de vrouw als moeder en a!< -, -'o' ster; Mevr. Vlaminsf over « W wen a«n de Hoogeschoo! », en M:- K>■ n Mortelmans over de vrouw voor \ ; ' -. vrij Vlaanderen. Tevens zal de hr volksvertegenwo^rcfi' srer I.eo Augusteyns het onderwerv vrouw, een kracht voor onze Vis' ch« BewecrJng » behandelen. Verder , H er verschillende van onze bestbekem * !•: r.. stenaars, wier namén later zullen ne! "ikJ <rem,aakt worden, liunne mede* ir g toeo-ezejîd en een uit^ezocht vroiiv. e^y-koor. onder de knan^e leiding van '•oond'ohter H. Van Praa°\ zal ver r'hi! l»nd« heerliike liederen uitvoeren. 7 vrouwenmanifestatie belooft dus ! Wij achten het dan ook overbod' t allen noer verder aan te zetten deze telijkheid bij te wonen ; al wie zich '' rning noemt z,al zich op 29 Juni in Atheneum bevinden. — E. L. Engefand de "^Verded' der kMne Stat^n" in 't Licht der Waarhe â «*N TERUGBLXKREND OVERZIC'V. VOOR MENSCHEN MET KORT GEHEUGEN « Sticht^che Courant » (20 April 191* «Het machtige Engeland, het pe ' ' bion klinkt beter, dat zich nog- wr tentie aanmatigt van een wereldrijk te , , en dat een tijd lang gepoogd heeft àc " -te sitggereeren, dat het met de 1»,. ■: -• zending belast was ran de zorf roi : Un otiafhankelijkheid van kleine stiten, fc'tfi ook formeel de schaapsracht- afgel«gd « •• lu zijn ware wolvengedaante aa» ir • lein Ticutrale landen vertoond. En dat wr o.; « meest Terachtelijke eu omsympatkir.> nier.> c Arnhemsch Dagb'ad » (22 April 1SH € Men geeft in Engeland wel inooie tatih. tieken uit om aan te toonem, dat de .* ■' sterkte der koopvaardijvloot Tan de geali • den onverzwakt is, maar de Duitscke < is :» booten houden ongemakkelijk huis d»' %■ der. Vandaar, dat Engeland ook tôt dit a> -(het eischen van 30 t. h »an onze S' -• ruimte) de toevlucht nemen moet. M,-*-- -middel is ongeoorloofd. Het tast fcet ,1 der nentralen aan. Voor de zoovee1*!' w ' nordt het recht der kleine staten niet gi car-biedigd, hun vrijheid aangerand. De armen, die zoo beschermend OTer i« kl«ine «taten worden uitgestrekt, drul; Ki , hen dood.» < Van Onzen Tijd i (29 April 1916) : « Wanneer inderdaad Enge'and daartoe hebben besloten, dan zou natuurlijk da^' niet de bedoehng voorzitten, zich kost met die brandstof te verrijken — ^ • voor is de waarde van te geringe beteeV.iT18 — maar zou de uiaatregel geen andere su

Er is geen OCR tekst voor deze krant.