v»-'" " - *->-i u-au'.iT-la-c»f*. .(.ihwAii.il.- .* i* Jaar — Nr 175 Vijf cenfciemen het nummer Zondag 10 en Maandag 11 October iblo - ' ^ m,, | |M|| | ^,11,.,,,, Miiinr-iiiiiiiniiiiiiiiiwimn'i nnwi i nn<"i' «nrwTir r De Belgische Standaard Door Taal as Folk ALaanoironlïpry» vcor 60 nnaamer# asAMd«*) bij voora.tbîUliUK : Vr>or <lo acldaten : H.50 tr. Voor fie aiet-aoldatea — In "t l&t>A 3.60 ir, ; ttuften 't iand : é,00 tr. Indien meer exempiaren van die nummer worden gewatsd, wordt de abonneaentï-sriït salader. ESAG-BI.» A..IO Baitirardor : 11DEFONS PEETERS. ' I V&gU opst-elltàr* : U. B. BELFAIBJS, L. DUYKJSES, j t V. VAN GKAMBEEJSN, B. VAN DEB SCHELDEN, Jnnl FILLIAE&T [ S Voor Qod en Haaro 6» Limd Voor aile mededeeHngen zich wenden tôt 5 Viliit MA COQUILLE, Zeedi^k HE PAféfêE, kaakondigingea : o.sg k. de regel. — Reklamen : 0,40 ix.. de regel Vlàchtèlingén î « inkss&hiHges van 2 regels, o.fjo îr GROOTE PUINEN Er wringt mij iets in de î.eel en mijn 00g | wordt vocbtig aïs ik afbeeldlngen aanschouw * vanhatpuin onzer oade gebouweu. Wee- | moedig herinnereï) zii mij aan de oude macht en de oude kunst der Vlamingea, die nu bukken, verduren en zwiigen moeten en hun trotsche monumenten stelselmatig zien ver-woesten, wanneer deze komen te staan op den weg van het koele vernuft ten dieDSte van de brutale kracht. Zooveel schoonheid is ien eeuwigen dage te niet gedaan ! Zooveel schoonheid,die luider en duic'elijker dan aile geschreven documente!!, tôt de Belgen sprak van hun roemvol ! verîeden en vooral de Vlaraingen nauwere aansluiting deed zoekenmethun voorouderen. Wat zal er nog overblijven van het uiter-8to Westen van Viaanderen, van het Ker-lingaland, dat in de romans van Conscience i als een legendarisch land van vrijheid werd voorgetooverd en dat A. Rodenbach en G.Gezelle omg^ven met den verheerlijkeuden glans van hun vaderlandsche gedichten ? Een eindeiooâ moeras is de vruchtbaarste streek van Viaanderen geworden. Dedorpen die er, lachend, dicht bij elkaar drongen, verdwijnen beurtom beurt. Daai lag de be-roemde trits van de kleine steden Dlksmuide, Nieuwpoort en Veurae, drie typen van doode steden, dio bleven tieren op hun vergane grootheid en, verre van het drukke verkeer, de bekoorlijkntid bewaarden van hun zuivere eigeoheid. De ^erste stad is met den grond gelijk ge-maakt, de tweede geheel stuk geschoten en de derde Is al huis vsor huis geofferd aan verre kanonnen. * * * Puinen zijn nu 00k in het groote Ypefen de trotsche gebouwen, die voortbrengselen waren van het glorieuse tijdperk in de ge-schiedenis der Belgen. Er was een tijd.waar-in Yperen het uitgacgsjsunt was van de ! grooinijverheid en sr jaarlijks 800,000 lood- j jes r,ooii£ waren om de voortgebrachte stuk-ken laken temerken. Er was een tijd,waarin de kooplieden van deze stad, te zamen met die van Brugga en Gent en later 00k die van de Brabantsche steden, langs den Riju h een trekken om, aan den voet van deAlpen, hun waren te ruilen met die van de Italiaar.sche kooplieden, en naar het land van Champagne : gingen om te ondsrhandelen met de Transche : handelslieden. Er was een tijd, waarîn Ype- i ren, met Cent en Brugge, de draagster werd | van de vrijheidsgedachto, die West-Europa i rukte van onder den machtigen druk der ! feodaliteit. Dit gebourde in verre, verre tijden, en wat \ de geschiedenis verhaalt over het leven van I de Yperlingen in de 12e, 13e en 14e eeuw zcu een sprookje lijken, als niet het streven der vrije burgers uit dion tijd zich had veristevigd i in de machtige halle en het stoere belîort, die op 22 November lgl4 door Duitsche kanon- ! nen in brand geschoten werden. De halle vormda een samenstel van lang-werpige gebouwen rondomeen middeaplsin. In het gelijkvloers warea groote koop-en 1 verkoopruiaiten, langs de vier buitonzijden 1 van het ungestrckte gebeuw toegankelijk î door rechthoekige deuren enverlicht, wan- I noer de deuren gesloten w&ren, door drie- f hoekige vensters in spitsboogvorm.Die koop- t ruimten waren overwelfd, doch aa« de Noor- J dalijke zijde bsciekt met een houten zoldering | op znil ;n. Op de verdieping waren do opslag- I en vergaderzftlen overdekt door het zware j gevaarle van het hooge dak. De vensters ? van de verdlepingen waren, evenals de be- f nedenvensters, met eenveudig gotisch tnaas-werk versierd. Om meer afwisseling in die eenvormige herhaling te bre^gen, was om de ' beurt ean venster opec. en een vecster blind. In de. blinde vensters waren nissen, waarin de beelden stondsn van bekende manaen. Boven den gevel lien de zigzaglijn der ; kanteelen met sierlijken inv&l der hoeklijnen op met hoofdjcs versiorde kraagsteenèn. Daarboven dan re.s het hooge dak.,.. De hall is 'e eencnmale uitgebrand.cn geheel be-zweken >s het Nieuwwerk, dat er, naar plan-nen uitjde 26e eeuw, aan de rechterzijde feij-gebouwd werd in ]620. Aehter de hailen s'=at de StMartenskerk, l die den aanleg heeft van een kathedraal en | 00k wcl een kathedraal was, toen er in de f 16e eeuw een bisschop zeteldc in Yperen. Het j koor van deze kerk, waaraaio men in 1221 | begon te bouweD, is ons meest belangrijke I monument uit het overgangstijdperk van de | Romaansche naar de Gotische bouwkunst en magmet de Fransche kerk en uit hetzelide tijdperk cp ééa lijn gesteld worden. Van i buiten en van binnen (men moet binnen het ; hooge, brutale hoofdaltaar wegdenker.) is ait koor een en al bekoorlijkheid van ranke lijnen en rustige vei houdingen. De koorom-sluiting bestaat uit hooge spitsbogige openin-gen, waarboven een dieestgang loopt, efin-voudig maar stijlvol versierd doer rondbogen, die beurteiings op éen en twee zuiltjes rus-ten; buiten dit triforium buigen dan Ienig naar elkaar toe de ribbe», die het geweif schragenen w&artusschen de spitsbogige lichtvfcnsters koog oprijzen.Langs buiten ziet men In de koormuren het eigenaardige ken-merk van het overgangstijdperk : drie ranke spitsbcogvensters, overkraagd door een zwa-ren rondboog. De waaiervormige aansiuiting van het koor met het dwarsschip is een zeer eigenaardige, sierlijke planvorm, dien men v/eervindt in de kerk van St Yved te Braisne bij Soissons, Het dwarsschip en de beuken zijn van jongere tijden : de eerste steen werd geiegdin 1254. De ronde zuilen stijgen met buitengewone slankheid omhoog ; hun acht-kantige kapiteelen zijn simpei versierd met krullen; de scheibogen die den muur dragen, hebben een eenvoudige profiel versisring. Op de kapiteelen en op veihemelten, wsar-onder beslden moesten staan, komen de in-gelaste zuilen neer, die de moerbogen on ribben dragen van het geweif. De naar de halle gewende Zuidergevel en 00k de strenge toren zijn beide uit de J5e eeuw.De Zuidergevel ontleent een bijzondere schoonheid aan het rijkversierda roos-venster, dat niet door een cirkel, maar door een veelhoek omslotea is. Deze Zuidergevel werd in de laatste jaren uitstekend hsrsteld door den geleerden bouwkundige J.Coomans, die 00k het bellort aan 't herstellen was en heel Yperen zijn oud kunstaanschijn weer-gaf. Zijn ganach levenswerk is op enkele maanden te niet gedaan ! Tal van kunstwerken waren in deze kerk aangebracht in den loop der tijden : graf-monumenten, koorstoelen, schilderijen, aller- 1 best beeldhouwwerk. OverhaerHjke scheppingen bevatte 00k de I hoofdkerk te Nieuwpoort, waarvan slechts f verkoolde zuilen an muren bleven. Ze was | niet een monument als de kerk te Yperen ; | alleen kon ze gelden als een mooi specîmen f van de hallekerken der Vlaamsche zeekust ; met b un drie beuken van gelijke hoogte en hun houten overhuiving. Maar wat was er zelîs in die eenvoudige gebouwen eea rijke uitbloei van versiering I Ëen aardig bebei- , telde muurgordel liep boven de fijngeprofi- | leerde scheibogen, weelderig kruîden de i friseerende koolbladeren langs de kapiteelen, f er waren in den Noordelijken arm van het | dwarsschip zeer outie, zeer eigenaardige ge- ï beeldhouwde koppen, er stond aan de tweede | zuil links van het middeaschip aen in hout I gebeeldhouwde preakstoel, die een Euro-peesche beroemdheid had, er was eea toren-acbtig tabernakelhuis, er waren zeer kunst-rijke koorgestoelten en een cxaal van greote waards, er waren een paar hoog opgaande S altarè'n van 1630 in uiterst fijneneqstijlvollea | barokstijl.Van al die schoonheid liggen aileen I nog wat brokjes en veel asch op den kerk- 1 vioer... Ook van de halle blijft niets meer ovec. 1 , la 'fc midden van de 13* eeuw werd Niôuw- \ poort door een kanaal met Yperen verbonden I en bsgon er de iakenbandel groote afmetiugen | te krijgen. Wanneer de huidige halle en het f j bellort, dat er tegen aan leunt langs een van f i de smalle zij-lea, gebouwd werd, is niet met ! • zftkerheid vast te stelien. Er werden in 1383 f 1 dakherstellingeij gedaan en naar den aanvang 1 ' van de. 14° eeuw verwljst ds vroeg-gothische -versierisg aan't geîijkvioers. ' D't gebeuw is veel eenvoudiger dan de I hallen van Yperen, Brugge en Mechelen.Het j i bestast slechts uit één langwerpige ruimte, : { binnen door een graatboog mol zuilen inçe- ' i een houten tonnengewelf aangebradit, doch Dorspronkelijk zal hier wel de zware dakstoel zichtbaar zijn geweest. Nu ligt ailes in puin. Zoo wordt de Westhoek van Viaanderen stuk voor stuk vernietigd en ste/ft ook het jj steenen leven van vroeger onder den haat van den vijand. Ea zal er ten slotte nog ge-noeg overblij von van deze heerlijke gebouwen om een lange en luide aanklacht te zijn tegen : de vernielingszucht van den overweîdiger ? Dr Prof. Léo Van Poyvelde. f fOOR ONZE SOLDATES j BEN KERSTGESCHENK | la Viaanderen gaan de geschenken | met Kerstdag rond. I Wie heeft er thans meer recht op tege- | moetkoming dan onze soldaten ? We willen dus voor hen een Kerstge- f schenk bereiden. Van heden af openen we in onze ko-lonnen een inschrijvingslijst waarvan 't bedrag zal dienen om onze soldaten op Kerstdag te verrassen met iets nuttig en g aangenaam. Waarom we zoo vroeg beginnen ? Om het bedrag hoog te doen stijgsn. Iedereen jeune iets. De kleinste gift is even welkom als le grootste m vcle kleintjes maken *en groot. We zijn verzekerd dat de bijdragen overtalrijk toekoraen zuilen. 2° Inschrljvingslijsft. Overdracht 192,00 De Broeders van Liefde, brankardiers in 'tle-ger, aan hunne oud-leerlingen soldaten. 100.00 Colette Yvar 60.00 E. H. Thomas almoezenier v/erkersgro»:p. 10.00 fr. 352.00 OP DEM YZER ft De dagen zijn aan 't korten zienderooge en | 't koude giatijde huivert reeds over de Yzer- § vlakte- De vraag rijst uit de loopgrachten of f op dit vlakke land weerom de winter neer- 1 komen zal vol geklets van regenvlagen, ge- ' achuur van huilende zeewinden, jacht van I sneeuwvlagen en ijzel en de onverbiddelijke, \ onmenschelijke verve! ing midden koude en natte. | Deze bekommering begtijpen we best, want ' we begrijpen den moed, den drang en de be- i geerte die thans woelsn in hunne jeugdige | manhaftige zielen, om vooruit het land in, \ waar de torens wenken, de steden nog tieren | in nazomersch-zonnegeweld, de dorpen f iachen midden groen van belette en het huis f staat : het winterhuis met zijn gezelligen |i aard en zijn lampelicht ; waar ouders en broeders en zusters en gelicfden wachten, met opens armen en nu staan te turen op den dorpel van hunae huizen, met verîangende bîikken, naar den Yzer waar hunae jongens liggen en wachten. | We begrijpen dat best.omdat het mensche- 2 lijk is. Maar iets hooger, iets edeler, iets s verhevencr îigt thans in de oorlogsweeg- | schaal dan een menschelijk begeeren, een | menscheiijke verzuchting. 't Is de ziel van 1 sen land die gebiedt en ailes leidt, ailes 1 atderten ailes uitvoeren moet. Het mag in f t korte wczen, het mag nog lang duren, het \ jpperste belang van 't land, zijn vrijheid, zijn I selfstandigheid moeten ingezien worden. { Het moet beredeneerd worden en deswegens | mag het niet verbraid. Onze jongens willen | ^esn hr.lf werk, g een halve zege; het ware l naar een halve voldoening. fin vraagt diô î roldoening nog tijd, nog gedald, nog wach- j :en ; wachten zuilen onze jongens omd&t ze | weten dat de belooniag zooveel te heerlijker | fiai zijn, cmdat ze zooveei te lang is uitge- | )leven. Ds opborreiende liefde, spontaan ge- l somen in een oogenbhk, is dikwijls maar een 1 corte voldoening ; de lang gekweekte, de Jang ! jekoesterde liefde is aitijd geluk. Ea in de | ifwacbting wordt het geïsk geboren. | DE OORLOG Laatste Beriehten Belg. Hkw. 8 October KcUme dag en naclu. Ten Zuiden liet Veerhuis werd ons front geweldig met boni-men gebombardeerd. _o— Parijs, 8 Oct., I5 u. Ira ARTOIS wederzijdsch kanongeschut, bijzonder hevig rond Souches en kam l4o. Geweldig bombardement in de streek van TRQYE en AISNE, Onze stdlingen van St Hilaire naar Souplet en van Souain naar Somme-Py werden hevigbeschoten. Gevecht in de loopgangen van TAHURE. Een onzer mijnen veroorzaakte door orit-plofiing groote schadeaan de vijande)i]ke stel-lingen in. 't bosch van Halancourt. DVINSK GEVBIJWAARD Petrograd i Oktober Ds Duitscbers vielsn de spoorwegstreek aan ten N. Westen DVINSK. Ben gedeeite van onze loopgrachten giog verloren. In de MEERENSTREEK wordt verwoed ge.voch ten, bijzonderiijk rond Lida. Ten Noorden KOSIANY veroverden wy drie duitsche loopgrachteclinies en namen Kosiany ia. We meesten nochtacs onder het ilackgeschut de stad ontruimen. Ten Zuiden Kosiany veroverden wij eenige loopgrachten. Na een geweldig gevecht werd Semenlci veroverd. Ten Zuiden SMORGON bezotten wij v^andel^ke stellingen. Ten Zuiden de PRIPET werd het dorp Lissovo stormender-hand ingenomen. Het juist getal krijgsgevangenen op 't Westelijk front Uit de statistieken openbaar gemaakt door hefcbeheer van spoorwegen blijkt dat in de week van 27 September tôt 3 October 23.258 duitsche soldaten en onderofficieren en I84 ofâcieren naar de interBeeringskam-pen werden vervoerd. In deze getallen zijn niet begrepen de gevangenen vervoerd op 25 en 26 September, 't is te zeggen de twee eerste dagen van den aanval. Men mag dus aa«nemen dat in de jongste gevechten het getal krijgsgevangenen mag geschat worden op 27.000 man. DE BAtKAN-WARBOEL III GfllF-KtNLAMO Het aftreden van Venizelos schijnt wel een grooter bedied te hebben dan wel aanvan-kelijk Werd gemeld. Het wordt een veelbetee-knnend feit om te bewijzen dat de tusschen-komst van Griekenland ien onzen voordeele siet zoo nabij en zoo stelselmatig moest worden ingezien. Immers is de stemming der Kamer die als een dagorde van vertrouwen in de Regeering was, stemden acht ministers tegen Venizelos. Daarbii hadden we ook te veel de persoonlijkheld van den Koning en de duitsche propagande uit het 00g verloren. Het feit ook dat van nu reeds een nieuw mi-nisterie wordt aangenomen ireiden oud mi-nïster Zaimis aan 'thoofd schijnt fé beduiden dat de Grieksche politiek meer orienteert naar eene « gewapende bDzijdigheid». Dat in dit geval de Koning van Griekenland aan zjjn woord zou te kort komen, hij immers, teekende het Grieksch-Servisch verdrag staat buiten twijfel, maar de huidige oorlog heeft ons genoeg geleerd over verdragen en kontrakten, opdat Griekenland hier ook niet in de besluitselen van het Grieksch-Servisch akkoord zeif een uitvluchtsel zou vin den tôt rechtvaardiging van de grieksche onzijdig-heidspolitiek.Met al dat, dient voorafsau en onmiddellijk te worden ingezien dat Griekenland voor 't.oogenblik aan onze zijde niet meestrijden zal, hetgeea een verîies van macht befceekeni yan 20.000 man. Deze aanvulling van dit * mifitair te kort » treedt op het voorplan en de Vierbond heeft er aile belang bij de diplo-maten te laten bazclen maar intusschentijd dadelijk te beginnen met de.... daad. Het nieuw ministerie is samengesteld onder voorzitterschap van Zaïmis. De ontschsping gaat voort. IN BULGARIE t Op viifden October 's namiddags liet Ra-l doslavoff weten dat geen gevolg kon worden I gegeven a&n het ultimatum vaa de Boad- Igenooten. Op s October 's avonds hebben de gezanten van den Vierbond hun vrijgeleide-brieven aangevrasgd en zijn denkelijk nu S reeds... opreis naarbun landen. | Wie nog eerige begooeheliag had ge-| koosterd op het slavische gevoel van het | Bulgaarsche volk heeft het zich deerlijk te l beklaçen gehad. Wat zal nu het gevolg zijn ? I Natuuriijk de oorlog, want wc willen niet ; gelooven dat de Vierbond nog langere îank-I moedigheid a? n den dag zal leggen, hetgeen i zwakheid bedaiden zou.Bulgarie heeft thans I staaltjes genoeg gegeven van 7ijn veinzende verradersdaad om ons nog te laten beetnemen Idoor een verraadschen aan val. QE ONTSCHEPING | Hebben deBondgenooien aile maatregelbu | genomen om in de opgedrongen verwikke- Ië lingen stand te kiezen ? De ontscheping in Saloniki is geëindigd voor wat aangaat het fransch expeditiekorps dat met aile toebehoorten van materiaal, muaitie, vliegtuigen en dies meer nu op de \ Bulgaarsche grens saamgetrokken is. î De ontscheping der engelsche troepen was s gisteren nog niet gebeurd, alhoewel eene 1 gezamenlijke ontscheping overeengekomen | was. Waarom door deze daad het verloop ; der gebeurtenissen vertr&gen ? Want onbe-| twistbaar staat het vast dat de I8.000 man [ fransche troepen onmogelijk op b<:slissende | wijzeden schok kuntien onderstaan van het j Bulgaarsch leger. Op 't Grieksch leger moet | niet gesteund worden. Ons léger moet du» ! op ailes voorbereid zijn en daartoe moeten | aile krachten samenwerken. | Zoowel de Engelsche, Russische en Ita-| liaansche gezanten als de Fransche gezant t teokenden te Sofia de afbreuk met Bulgarije. 1 Het is rechtvaardig dat de schok door aile '• légers gedeeid worde. | De ieiten van den dog | In Bulgarije is de mobiliaatie ten einde. \ 350,000 man zijn saamgetrokken op de griek-I sche-servische grenzen. De oorlog is feitelijk 1! reeds begonnen daar een bulgaarsch vlieg-machien bommen ^ierp op de servische | hoofdstad Nisch. I De Duitschers hebben te Sofia een mu-| nitie-fabriek in voile werking. Nu wect men | zeker dat Bulgarije een akkoord had met \ Duitschland, waaruit blijkt dat Bulgarije \ Servië in 't zuiden en Duitschland Servie in 't noorden moet aanvallen. In GrieTtenland . is het ontslag van Venizelos een onverwacht • stortbad geweest op de gecstdriitige menigte. In Servie verwacht men den aanval en Roe- [ même blijft gesloten als 'n mosseî. DUITSCHE KNEPEK ) Iedermaal iets belangrijks gebeurt op het 1 front, staan drie.vier dagen nadien,de dagbia- • den vol van sensationneel nieuws waaruit : blijken moef dat belangrijke duitsche troe-| pentoevoeren plaats hebben. Nu kunneu we nogmaals hetzelfde waar-: nemen. Hetoffensief in Champagne en Artois | schijnt nauweiijks ®p een noodzakelijk fust-4 punt gekomen of eenerzijds spreken Holiand-I sche beriehten ons van troepentoevoer op : den Yzer, anderzijds zwitsersche nieuwsma-f ren melden de aankomst van Duitsche ver-| sterkingen in den Elzas. s We vragen ons met redit en reden af waar-om de engelsche bladen eerst, vervolgens de ; fransche en laatst, luttele vlaamsche bla-| den bunne lezers dit nieuws willen mededea-l len, daar het toch gerjoegzaam geblekon is : dat het leuter duitsch uitstrooise! is. Zij im-§ mers hebben er aile belang bij te doen gelooven det ze nog mannen in overvloed hebben om ons te verpletteren en dat een offen-{ sief hen niet kan afschrikken. Wel is waar mag aangenomen wordea dat • een zsrkere bedrijvigheid heerscht aehîer den : Yzer en in gansch Belgr'e ; maar dasruit gaan besluitec dat zooveel en zooveel treinen Bel-gie doortrokken naar den Yzer en 't fraasch front is onlogisch. De Duitschers zijn te geslepen, dit moeten we bekennen, om hunne ware en wezenlyke troepenbewegingen aan 't klokzeel te han. sren. We moeten door deze beriehten den vyand zyn inzichtcn in de hand niet werken J

Er is geen OCR tekst voor deze krant.