Nummer 1. Zondag 24 November 1918 5 Cèntiemen DE EENHIED Weekblad voor praetisehe Vlamingen i1 ihwm—wi in i m mu i iriawrynwi wi i m » TtrTmrrîTnr-p~~rii Toegelaten door de CeEsuur. Ons Programma Ons programma kunnen wij onder drie punten samenvatten : 1° Eerst en vooral de belgische eenheid verdedigen en ailes bekam-pen wat die eenheid vroeg of laat in gevaar kan brengen. Daarom : 2° Afbreken met het slagwoord « de taal is gansch het volk, » een leugen die gedurende de laatste eeuw door het duitsche Romantismus en zijne volgelingen hier te lande ver-spreid werd. In de plaats van die leugen, de onbestrijdbare waarheid doen gelden : de taal bestaat voor het Volk en niet het Volk voor de taal. Als een persoon met zijnemoedertaal ergens te kort schi t, dan leert hij ereen ander taal bij, natuurlijk eene wereldtaal. Dat is zijn onbe-vvistbaar recht. Alleen de « hande-laars in Moedertaal » vinden daar bezvvarenin. Voor de belangen van die enkelingen kan men de belangen van een volk niet prijsgeven. 3° Daar vele volkskinderen tôt hierloe noch den tijd noch de ge!e-genheid gehad hobben eene wereldtaal aan te leeren, moet men van aile ambtenaren, die met het Volk in betrekking staan, vereischen dat zij de taal van het Volk genoegzaam kennen om de belangen van den kleinen man op geenerlij wijze te kort te doen. De ambtenaars bestaan voor het Volk en niet het Volk voor de ambtenaars. Maar op dit gebied zullen wij ons om den tuin niet laten leiden. Dat de toestanden van vôôr 4914 in ons onderwijs, voor wat de vlaamsclie taal beyrftj onvoldoende waren om vlaamsch-kundige ambtenaren te vormen, blijft nog te bevvijzen. Dat men niet altijd den gepasten man op de gepaste plaats benoemd heeff, nemeu wij gemakkelijk aan. Door welke middelen men zulks kan ver-mijden, zullen wij op tijd en stond onderzoeken. Wat echter in ons onderwijs het meest ontbreekt, is het middel voor de kinderen van de werkende klasse, om zoo goed als de rijken eene taal aan te leeren die hun de mogelijkheid geeft hooger op te klimmen. Wij zijn voorstaanders van het princiep : plaats voor de begaaf-de jongens uit het volk. Op de toe-passing van dit princiep zullen wij meer dan eens terug komen. fluide aan hei Belgisch Léger! Met oiiuitsprekelijke aandoening zagen wij onze heldhaftige soldaten de straten van Gent dooi trekken : Weest gegroet, gij, onze Verlossers ! Wat hebt. gij niet geleden om ons, uwe broeders, van het af-schuwelijke juk vrij te maken ! Duizenden hebben er het leven bij ingeschoten : het nageslacht zal hunne glorierijke namen vereeren ! Velen onder u zijn voor immer verminkt : het dankbare Vaderland zal ze niet vergeten ! In nwe haardsteden teruggekeerd, zult gij ook veel vernemen van ons lijden en ons strijden, van onze gefusilleerde helden, van de onmenschelije mishandelingen, de baibaarsche opeischmgui, den broodroof en de verklikking die wij hier van wege de Duitschers en de landverraders uit te staan hadden : ook langs deze zijde van het Front zijn er yelen als martelaar ge-storven of voor immer door ontberirig, gevangenis of mishandeling geknaakt. Maar hoog de harten ! Laat ons de ran-gen sluiten en gemeenzaam front maken tegen den vijand van buiten en van binnen ! Leve België ! Leve ons leger ! Leve de Koning ! Opgepsl voor de Pianlrekliers! De zon der vrijheid is eindelijk over onze stad weêrom opgerezen. Hoe lang hebben wij er naar gesmacht ! Vier lange jaren der afgi ijselijkste dwingelandij liggen achler ons. Weg is de Duitscher, gevlucht zijn de Van Rooy's, de Wannyns, de Stocké's, en de anderen zitten achter 't siot, ! Leve de vrijheid! Maar past op, medeburgers... ïerwijl men den vijand langs de voordeur burten-steekt, tracht hij vermornd langs de ach-terdeur weêrom binnen te sluipen. En door de achterdeur bedoelen wij de hollansche grens. Immers in Holland leefden en smeerden gedurende den oorlog, buiten aile nevanrL■ ^ een handvol half- en half activisten, die er reeds op uit zijn om den oogst, le komen maaien die de landverraders hier gezaaid hebben. Weg met die plantrekkers ! In eene redevoermg die een hunner leiders, te Amersfort uitsprak, juist op den oogenblik dat onze soldaten aau het bloe-den waren voor de vrijmaking van West-Vlaanderen, bedreigt hij de Regt-eiing met eene oorlogsverklaring zijner partij, indien ze niet aanstonds na den oorlog zijne eischen inwilligt. Heeft die plan-trekker nog geen kwaad genoeg gesticht onder onze soldaten? Wat verschil bestaat er nog tusschen hem en een Boims? Medeburgers, laat u niet foppen door deze achterhoede van den vijand, door de erfgenamen der activisten. Zendt die plantrekkeis naar hun hol terug. waarin ze gedurende den oorlog verschuild zaten, terwijl wij hier door de Duitschers en hu,me trawanten letterlijk gefolterd werden. Vier jaar lang hebben wij moeten zwij-gen... De rechtvaai digheid vereischt dat men ons lucht late geven aan onze gevoe-lens. Ongelooflyke leugens zijn verspieid geworden over de stemming van het vlaamsche Yolk. De tegenspraak was onmogelijk. De waarheid moet aan het licht komen ! Het vlaamsche Volk zal niet dulden dat de plantrekkers de kastaniën komen fret-ten die de-activisten uit het vuur gelmald hebben Eerst moet klaar schip gemaakt worden. Van de activistiche propaganda mag niets overblijven. AVat met het duitsche geld opgetiinmei d werd, moet eerst neergehaald en verbrijzeld! Eu dan zullen wij zien wat er ons te doen staat ! Intusschen, Medeburgers, weest waak-zaam, en past op ! Weg met de plantrekkers ! Nota : Dit artikel was reeds geschreven toen men ons een nummer van Ons Vader-land te lezen gaf (dinsdag 18 november 1918), waarin een schrijven van Julius Hos'e " Het uur van Vlaanderen „ overge-drukt was uit Vrij België van 25 october. Daaruit, blijkt dat het gevaar nog veel ernstiger is dan we dachten. Is de Kegeering goed ingeliehî? Het blijkt uit menig feit, dat de Regeering in den waan^erkeert dat de aktivitische propaganda ni Ylaamsch Bel-- gië, gedurende de bezetting. diepen woi tel . geschoten heeft en dat zij met dieu nieu-wen toestand rekening moet houden. Ons gedvvongen stilzwijgen gedurende vier jaar, de bewuste en onbew uste leugens dei hollandsche dagbladen en de houding van eenige sluwe belanghebbenden, liiei te lande en achter het front, hebben elk het hunne er toe bijgedragen om de regeering in die meening te versterken. Welnu die meenii g is het tegenover-gestelde van de waarheid. Wel is waar heelt de aktivistische pio-paganda eenige bedeesde burgers, kritiek-looze lezeis van de Nieuwe Gentsclie Courant, de Vlaamsche Smeder, de Morgenbode en andere vuilbladen. in de war gebracht; en juist daarom is het noodig dat men ons het evenwicht late herstellen in die al te beweeglijke geesten. Maar bahalve die kleingeestigen en dezen die altijd uit de vlaamsÉhe bewegirig kapitaal hebben willen slaan, heeft hier te Gent en in gansch Oost-Vlaanderen de i aktivistische propaganda de oveigroote meerderheid der Ylamingen wars gemaakt van aile flamingantism. Onder het volk van Gent is het woord " flamingant „ het ergste smaadwoord dat men iemand kan toesnauwen. * Al het geiucht dat hier gemaakt werd door eenige uitgekochte agenten en door eenige honderd melkbaarden, was in den letterlijken zin van het woord, een tem-^pcest in een glas water. Iieeds vôôr 1914 ywas het volk van Gent het flamingantism izeer weinig genegen. Dat blijkt genoeg uit den fiasco die den Vlaamsclien Blok hier te beurt viel in de laatste Kamei kiezingen. Welnu in 1918 is de toestand nogheel wat klaarder geworden. Moesten er tegenwoordig kiezingen plaats grijpen, eene lijst <iie nog met een flamingantenprogramma zou voor den dag d.ag komen, ware onvermijdelijk door de verontwaardiging van het volk wegge-vaagd gelijk een zandkasteel door de bai en der zee. Het Vlaamsche Volk heeft bt seft dat de boom van het flamingantism slechte vruchten gedragen heeft. Het wil niet dat men een nieuwen boom van de zelfde soort in zijnen tuin kome planten. Het wachi-woord is : Vlaming maar geen flamingant... en Belg boven ailes! Indien onze politieke mannen voortgaan, gelijk vôôr den oorlog, met immer toe te geven aan een hoopje geruchtmakers. omdat dezen de partij bedreigden met scheuring en " vlaamschen Blok het is te hopen dat de anderen die men gewoon was over het lioofd te zien omdat ze " zekere „ kiezers waren, zich voortaan niet meer zullen laten behandelen gelijk vee en desnoods met een anderen " Blok „ zullen dreigen " den Blok der Belgische eenheid „. Kardinaal Mercier Als een reuzenoeem Delieerycnt ij de geschiedenis van België gedurende de bezetting. In hoe menig opziclit was Hij de ziel van ons gemaiteld Vaderland. Zijn voorbeeld lichtte ons vôôr en sterkte ons in den weerstand tegen de dwingelandij De landverraders wisten het en blaften en huilden op Hem los gelijk razende hon-den Maar wat kan het de Congreskolonne maken, zegde destijds Edmond Picard, dat die oneerbiedige dieren haar voeten komen bevuilen. « Mercier langs de eene zijde. . Jan Wan-nijn, Jonckx, Boi ms langs de andere zijde ! Het leelijke doet het schoone uitkomen, gelijk de duiste.rnis het licht. Wie kent het wapen van Brussel niet? Sint-Michiel die met zijn lans den, draak de genadesteek geeft... Een synibool dat oiuler het beeld van onzen Kardinaal zou passen ! 1s het waar ? De aktivistische dagbladen en meteen de Belgische Kurier hebben ons destijds triomfeerend de mare gebracht dat Mgr. Rutten, bisschop van Luik, het onderwijs der bissch ippelijke collegies der proviiicie Limburg met ln October van dit jaar vervlaamscht heeft; 't is te zeggen dat, van dien datum af, het Vlaamsch de voer-taal zou zijn van geheel het onderwijs in de zesde liumaniora en dat men in die klas en in de navolgende voortaan niets anders meer dan het Vlaamsch als voer-taal zou gebruiken. Indien zulks waar is, beklagen wij ten zeerste de jongens der kleine burgerij van Limburg die, om de kosten van het uit-wonen te vermijden, in hunne plaatselijke collegies hun middelbaar ondei wijs moeten zoeken. Zij zijn op vooihand tôt minder-waardigheid gedoemd tegenover de meer begoede burgersjongerjs die zich een pen-sioen in andere gestichten dan de Lim-burgsche kunnen betalen. Maar neen. wij kunnsn niet gelooven dat Mgr Butten het aktivism in de liand zou gewerkt hebben, . Gesteld zelfs dat Hij door de propaganda van onze Land-veriaders of van hunne gdieime bond-genooten zou geraakt geweest zijn, toch is het niet mogelijk dat, een Keikvoogd als Mgr Rutten den schijn zou kunnen ver-dragen hebben alsof Bij handelde onder den drnk van den vijand of van zijne agenten. Hij zou ten mirste den dag der verlossing afgewacht hebben ! Een droevig geschenk. Het schijnt dat enkele waalsche politie-kers ons een schoon geschenk willen brengen : uitsluitend vlaamsch lager en middelbaar onderwys, eene vlaamsche universiteit, vlaamsche kommando's in het legei enz. enz.. Dat ailes uit zuivere edelmoedigheid en verzoeniiigsgeest en omdat de Bruxellois hun gezegd heeft dat de Vlamingen dat ten vuiigste veilangen! Wel bedankt voor het geschenk,heeien! De Walen zouden natuurlijk niet het minste daardoor te lijden hebbe;,. Maar wij Vlamingen? Wat zal er van onze kinders geworden, als zij geen Fransch meer of geen Eransch genoeg meer zullen te leeren krijgen ? Wij hebben nog geen lust om met een chineeschen munr omringd te worden en Vlaanderen in een soort van eiland Marken te zien veranderen, — ten zeer belangwekkend oord voor geblaseerde reizigers., maar onbewoonbaar voor lieden die in de wereldbeschaving hun aandtel willen hebben. Een beetje logiek! Een beweegreden die men somtijds doet gelden om de veivlaamschmg van het hooger ondeiwijs te eischen, is de vulgari satie of verspreiding van het hoogei onderwijs onder het volk. Men moet de weten-schap onder het v«lk verspveiden, zegt men. en die er mede gelast, is, kan die m tatschappelijke roi slechts vervullen, wânneer hij zelf de wetenschap in de volks-taal aangeleerd heeft. Om tôt het vlaamsche volk over gezondheidsleer, over geschiedenis, over natuurwetenschappen te spre-ken, moet gij zelf de gezondheidsleer, de geschiedenis, de natuurwetenschappf n van den laagsten tôt den hoogsten giaad in het vlaamsch geleerd hebben ! Een oogenblik, als het n belieft. Kan de pastoor uwer parochie. ja of neen. zijn maatschappelijke roi vervullen? Kan hij, ja of neen, tôt ?ijn pai'ochianen spreken over de christelijke zedeleer. over de punten van het geloof, over de zeven sacramentel! ? En toch heeft hij dit ailes in het latijn geleerd op het groot Seminarie ! Al de beweegredens die men kan doen gelden om het hooger onder-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.