--JWam H~W Derde jaar — Nr 9 m ^ ~/S3^/ PRIJST ...... TIEMEN Zaterdag 28 Februari 1914 Weekblad voor Oostende en Omliggende \ ABONNEMENTSPRIJS 1.50 Ben Jaarfr. 2.60 Zes maanden Verschijnt elfeen Zaterdag IE REDACT OOSTENDE EN ADMINISTRATIE Frans Musinsiraat, AANKONDIGINGEN: zich te -wenden Thouroutsche Steenweg, 41, Oostende ■ .- ■ ■.' BERICHT Onze brief wisselaars en medewerkers worden vriendelijk uitgenoodigd hunne kopij te laten geworden ten laatste tegen den WOENSDAGAVOND vao elke wppk, aand^ Redactie v*n « DB GAZET » Frans Musinstraat, nT60, en zooveel mogelijk op een en kant van 't papier geschreven zooniet kunnen . wij er de verschijning niet van verzekeren. De Redactie. De Schoolwet gestemd. - verklaring der Liberale Partij. Zooals wij in ons vorig nummer afgekondigd hebben, werd de klerikale schoolwet gestemd met 98 katholieke stemmen en 2 onthoudingen. Voor de stemming over het ontwerp in zijn geheel, deden de heeren Van Marcke in naam der Liberale Partij; Vandervelde, voor de socialisten en Ponteyne, voor de christen democraten, eene verklaring om de reden hunner handelwijze bij de stemming te verrechtvaardigen. Ziehier de verklaring van M. Van Marcke, namens de liberale linkerzijde : jÜï£ïJieevMan Marcke, _—v\ . Ni,i 4ê„ beraadslaging over de schoolwet ten^ einde loopt, acht de liberale linkerzijde het zich tot plicht een opperst verzet aan te teekenen tegen het afschuwelijk werk dat de meerderheid, slechts gehoor gevend aan haren politieken drift en haar godsdienstig fanatisme, tot het einde toe wil volvoeren. De wet legt ten laste van de openbare besturen het onderhoud der private scholen, gesticht door de kloosters en politieke comiteiten waar de bisschoppen de hand over hebben. Aldus schendt zij de letter en den geest der Grondwet; de grondwet huldigt de vrijheid van onderwijs; zij verzekert aan alle Belgen het recht te onderwijzen, doch zij heeft een openbaar onderwijs gewild, door de wet geregeld en op Staatskosten gegeven. De wet huldigt schier ongekrenkt de gelijkheid voor de toelagen, en stelt op gelijken voet eenerzijds de officiëele scholen, die open staan voor al de kinderen zonder onderscheid van godsdienst of meening, en anderzijds, scholen opgericht ten bate van eene kerk en eene partij, die beheerscht worden door propaganda-en godsdienstijver. Door het toekennen van geldelijke voordeden, wordt de mededinging van het bijzonder onderwijs verscherpt, en men. stuurt zoo naar de vernieling der openbare scholen, waarin, in de groote Belgische gemeenten, voorbeeldig onderwijs wordt gegeven, dat den waarborg aanbiedt onder streng toezicht te staan van de plaatselijke overheden, die verantw©ordelijk zijn tegenover de gezinnen en tegenover het kiezerskorps. Zij heeft tot doel de opvoeding van de kinderen onder de voogdij te stellen van de kerk, en aan de jeugd eéne gebiedende leer op te dringen, als de eenige, onbetwistbare en bindende waarheid. Zij beoogt de vrijheid van gedachte en van geloof aan banden te leggen. Zij is een uitdaging tot den modernen geest. Het is een onderneming van ïntellectueele en zedelijke reactie. Anderzijds werpt de wet alle beginselen omver, waarop, tot hederrtoe,de inrichting van ons lager onderwijssteunde; zij regelt in zekere mate, het bijzonder onderwijs, dat nu niet heelemaal vrij meer is, zoodanig dat het volstrekt vrije onderwijs in België niet meer zal bestaan.$$* Zij stelt nevens het officieel onderwijs een soort half officieel onderwijs in, waaraan zij ruimschoots toelagen schenkt. De Staat zal betalen, maar hij ;oefent geen toezicht uit op de benoej ming der onderwijzers, op de methoi de's, de keus der boeken, de tucht, het I bestuur en de opvoeding. De Staat zal 3de kas vullen van het katholiek onderwijs. De bespreking, die ten einde loopt, heeft den geest der wet duidelijk in het licht gesteld. De redevoeringen van den verslaggever, den heer Woeste, getuigden van een onhandelbaren en drtftisren geestvan onverzoenbaarheid, die al de daden der meerderheid beheerschte. Ds amendementen der linkerzijde werden stelselmatig verworpen. De rechterzijde, als gebonden door een bevel of eene overeenkomst, heeft zonder eenige toegeving de onderneming, door de bisschoppen op touw gezet, willen doordrijven. (Gejach, rechts ) Elk beroep op gematigheid, rechtvaardigheid, eerbied voor het recht minderheden is vruchteloos gebleven. Besloten hebbende de officiëele onderwijzers te treffen, die zich zouden hebben schuldig gemaakt aan drukking op de familiën, heeft de rechterzijde geweigerd dezelfde straffen af te kondigen tegen de onderwijzers der gesubsidieerde scholen. Zij heeft geweigerd de lijst der personen, die het bestuur der aanneembare scholen uitmaken, mede te deelen. Zij heeft geweigerd de beslissingen te^CöiÊfegfin 4er ^ejmeeijtgf^sn^ dj&; private scholen zomen aannemen tönnen den tijd die de gemeenteverkiezingen van het inbediening treden der nieuw gekozenen scheidt, de schandigste misbruiken tegen den wil van het kiezerskorps gepleegd aldus toelatende en beschermende. Zij heeft aan de ouders, die samen twintig dochters in schooljaren hebben, het recht ontzegd het oprichten eener bijzondere meisjeschool in vervanging der gemengde school te eischen, dit om de kloosterscholen te bevoordeeligen. Zij heeft de ondersteunde scholen ontlast de lijst voor te brengen der schoolboeken, die de provinciale overheden hun, zonder onderzoek noch toezicht, overhandigen moeten. Zij heeft aan de gemeenten het recht niet willen verleenen dat de wet van 1884 hun erkende, van al of niet op het leerplan hunner scholen het onderwijs in te schrijven van de zedenleer en van den godsdienst, of van een dezer naar hunne keus. Ten slotte heeft zij den maatstaf van haar fanatisme gegeven met het amendement Vandewalle af te wijzen, toen deze een onderwijs in de zedeleer, vroeg voor de kinderen die ontslagen zijn van de godsdienstles; zij heeft de kroon op haar werk gezet met niet toe te treden tot het amendement Ferondie eenvoudig vroeg dat de onderwijzers der gesubsidieerde scholen zouden verplicht zijn de wijsgeerige en politieke denkwijze der familiën te eerbiedigen. Al deze stemmingen gaven blijk van dit verbitterend en gevaarlijk denkbeeld, dat er slechts ééne zedenleer bestaat, de katholieke godsdienstige zedenleer; dat de van confessionalisme doordrongen Staat den plicht en het recht heeft die zedenleer op te dringen; dat buiten die zedenleer slechts logen, zielslaagheid, loosheid, onzedelijkheid bestaat. Dat is eene leer van onverdraagzaamheid en van haat. In de middeleeuwen (Rumoer, rechts), bij den aanvang der* moderne tijden, stak die I leer brandstapels op. Thans baart zij vervolging onder de burgers, gewetensverdrukking,politieke verdrukking, overheersching op de jeugd door de kerk. 't Is eène bron van verdeeling op maatschappelijk en op zedelijk gebied, en diep zal het land er onder lijden. De wet zal den schooloorlog doen uitbreken, en ouders en kinderen in vijandelijke kampen verdeelen. Onder voorwendsel de vrijheid van den huisvader te verzekeren, levert men die vrijheid over aan drinking en bedreiginggingTen slotte is het eenjp oorlogsverklaring aan het vrij onderzoek dat êene eeuwige bron is van vooruitgang, en de voorwaarde van de verstandelijke ontwikkeling der natie. De liberale linkerzijde heeft haren plicht vervuld. Schiep zes maanden lang heeft zij onafgebroken strijd gevoerd, voet voor voet, het openbaar onderwijs en de grondwet verdedigd, en de meest billijke waarborgen geëischt ten bat$ van het geweten der familiën, de gömeenteiijke en provinciale zelfstandigheid, erf-zich als schutsmuur gesteld ter verdediging van^ het beginsel der vrije gedachte. De meerderheid, die er toe besloten was naar niets te willen luisteren, is er over heen gestapt. Zij heeft daartoe het recht nochtans niet, want wij loochenen bepaald dat het land aan de meerderheid last gegeven heeft die sectarische daad te plegen, die zij thans voltooit. En tegen den wil van het land in, tegen zijn eenheid, tegen den socialen vrede, zal de katholieke partij hare oorlogsplanen en haar werk van maatschappelijke ontbinding volvoeren. De liberale linkerziijde weigert aan de eindstemming deal te nemen, en met eene negatieve stemming zulke ongrondwettelijke enifinvaderlandsche wej te v^-r^e.ren-.itd^Jen geest 'van . onze ïnstefiïngén mfèwentjen verguist en van het onderwijs een wapen van tweedracht maakt, eeln wapen in de handen van een partij; en zoo de toekomst van ons land in gevaar brengt. Dat de rechterzijde haar betreurlijk werk voortzette. (Zeer wel! links.) Zij alleeri zal het kwaad gesticht hebben. Zij alleen zal er de verantwoordelijkheid van dragen. (Levendige toejuichingen links en, aan de uiterste linkerzijde.) Iets voor de boeren. In haar vorig nummer heeft De Gazet u bekend gemaakt, dat het ministerie van oorlog een kontiakt gesloten heeft voor het leveren in Mei aanstaande van 500.000 kilos beyrozen vleesch, herkomstig uit Argentina en tot het voeden der soldaten bestemd. Naar het schijnt, is zulks eene eerste proef, doch het valt te vreezen, dat dit vleesch goed zal bevonden worden en dat men den invoer ervan voortzetten zal. Wat zegt gij nu daarvan ? Het ministerie heeft uwe beesten niet meer van doen; het vindt ze waarschijnlijk te duur. Maar wie is daarvan de schuld? Door alle soorten van ongepaste en tergende maatregelen, zooals het verbod magere Fransche) ossen en vaarzen, alsook bevrozen vleesch in te voeren, heeft ons vooruitziend 1 katholiek landbestuur even duur gemaakt en nu dat pachten en lasten dientengevolge in zulke mate verhoogd zijn, dat het vee, hoe duur het ook verkocht worde, nog maar moeilijk zijnen onderhoud betaalt, nu laat het ministerie u varen! Waarlijk, gij wordt wel beloond voor uwe verkleefdheid aan den klerikalen boel ! Gij moet weten, dat er veel krot is in de kas en dat kloosters en papenscholen talrijke nieuwe millioenen vragen. Mert moet natuurlijk zoeken om langs andere kanten verspari'ngen te doen en men zal trachten eenige honderde duizende franken te winnen op het vleesch der soldaten. Maar vergeet niet, boeren, dat die duizende franken uit uwen zak komen; want zoo het leger uwe beesten niet meer gebruikt, zal de vraag naar vet vee natuurlijk verminderen en zullen de prijzen dalen. Ja, ja, gij hebt waarschijnlijk nooit gedacht, dat het zoover komen zou en dat gij ook uw deel zoudet krijgen van al de onheilen, welke de klerikale regeering met hare schandelijke geldverbrassingen over ons land roept. Anderen, zooals brouwers, herbergiers, beursmannen, autorijders, enz., hebben reeds ondervonden hoe slecht het er naar toe gaat en weten reeds te spreken over de weldaden van het katholiek gouvernement. Dat alles liet u onverschillig, omdat gij dacht, dat men nooit aan uwe belange \ roeren zou. Maar nood dwingt en de ministers, die altijd zoo hoog opliepen met onzen veekweek, zijn nu de eerste om hem den rug te keeren en tut vreemde landen hunnen toevlucht te nemen. En dat is nog maar een begin. Langs andere kanten zal men nog wel weten aan u te trekken; men heeft u al wat geld uit den zak geklopt door het inboeken tier pachtbrieven, maar weest gerust,* men zal nog andere middelen uitvinden om aan geld te gerafken. Er is er immers veel, schrikkelijk veel noodig voor kloosters en papenscholen, die als paleizen overal prijken en als paddestoelen uit den grond oprijzen. Intusschentijd wordt de strijd om het leven van langs om harder en gaat alles om zeep. De valsche, bedriegelijke welvaart van vroeger, gesteund op verdokene geldleeningen, schandelijke geldverbrassingen, onrechtvaardige en wraakroepende toestanden, is ten teinde; de tijd van rekening te geven is aangebroken gnjTOor u, boeren; zoowel als voöföe 'ahó&erwiK§Ria§5en sT&atïcrê magere koeien en de slechte jaren aan de deur. In afwachting kunt gij nog roepen in koor: Leve het kaiholiek gouvernement I Leve de schatrijke kloosters en .. het arme België ! De Schoolwet in de patatten! Men weet dat de klerikale schoolwet door de rechterzijde der Kamer gestemd en dat die wet tot bespreking en goedkeuring naar den Senaat verzonden werd. Men weet ook welke haast de klerikalen aan den dag legden om zoohaast mogelijk den Senaat bijeen te roepen, aanstaanden dinsdag, indien ik mij niet bedrieg; maar wat men niet wist, dat is dat de klerikalen reeds op voorhand hunnen verslaggever hadden aangeduid; namelijk M. Descamps, die ook reeds zijn verslag had opgemaakt voor de bijeenkomst der commissie. De Senatoriale commissie, bestaande uit elf leden : zeven klerikalen en vier antiklerikalen, kwam Maandag bijeen en benoemde een LIBERALE verslaggever : M. Fiéchet, liberaal senator voor Luik ! Hoe is dat mogelijk, zult ge mij vragen ? Hewel, aan die zitting van Maandag waren maar zes leden aanwezig : 3 van rechts en 3 van links en, daar er gelijkheid van stemmen ging zijn, stelden deze van links den heer Fiéchet voor die zooals M. Descamps drie stemmen behaalde, maar... eenige jaren ouder was en dus den voorrang had. De katholieken zijn 't hart in en hunne bladen vinden geene harde woorden genoeg om hunne collega's die afwezig waren af te ranselen en de verantwoordelijkheid van het gebeurde op hunnen nek te schrijven. 't Schijnt dat al de kloosters in rep en roer staan en dat al wat kruin en rok draagt in geen vijf nachten meer geslapen heeft. Denkt eens, 'nen liberalen verslaggever, die in den Senaat voor den dag gaat komen tegenover den minister roullet, met een verslag vijandig aan de schoolwet! 't Is omerde geelzucht van tekrijgen! En in plaats van Dinsdag voor den Senaat te komen, zou het nog wel eene maand kunnen duren, want zulk verslag wordt in geen paar uren opgemaakt, ^j De katjes hebben te vroeg victorie gekraaid, want nu is het meer dan zeker dat, vooraleer die wet door den Senaat goedgekeurd worde het kiezerskorps er in Mei eerst uitspraak zal over doen. Hoe een dubbeltje toch rollen kan, niet waar ? Patat. Klerikale lasteraars. Wij knippen het volgende uit den «Dixmudenaar» van 15 Februari: Er wordt hier veel gesproken van de in faling verklaring van eene bank aan wiens hoofd niets dan gekende klerikale mannen staan,die in den westkant onzer provintié een groot getal slachtoffers maakten. Menige kwezel of kerkrat had er zijn geld aan toevertrouwd omdat in de beheerraad de namen voorkwamen van gunstig gekende klerikale partijhoofden. Nu zitten ze te meesmuilen met de tranen in de oogen en die katholieke chefs zeker wel in 't diepste van het vagevuur te wenschen ! Natuurlijk krijgt de klerikale partij daar eea fameuze kaaksmeet en om huj3 "pl^ofe^^^.^^i^-^ sla'site tre/kr. * KenylieDben de p&stoórs aiiFa§TfazeP*i te van Dixmude opstellen, niets beter gevonden dan alles op den rug te schuiven, raad eens van wie ? Geheel eenvoudig weg van... M. Buyl 1 Nog min nog meer. Iedereen weet dat het land tot over de ooren in de krot zit. De klerikale minister van geldwezen zendt langs alle kanten mannen uit die alle dage in Frankrijk en Engeland eenige millioenen gaan opzoeken tegen groote intresten, bij zoo ver dat ze met sommen van 50.000 fr. moeten leenen aan bijzonderen tegen 6 per honderd intrest en dit al om in de dagelijksche uitgaven van het land te voorzien. Welnu, M. Buyl heeft dit al in de Kamer doen uitscnijnen ten einde de mehschen te laten zien op welke armzalige wijze de klerikalen ons land besturen en naar de bankroet leiden. En daaruit trekken die pastoorsgazetschrijyers gevolg om hunne dutsen van lezers, die hunne verloren kluiten beweenen die zij aan de klerikale bank verloren hebben, wijs te maken dat het ds schuld van M. Buyl is dat ze thans op 't zand zitten. Het is nog niet genoeg dat ze door hun onkundig bestuur de menschen millioenen en miilioenen aan de staatsrent hebben doen verliezen, de klerikale chefs moeten nóg banken oprichten, en valt er iets voor, wel niets is gemakkelijker : aan preken en schrijven de pastoors dat het de schuld is van M. Buyl, en de menschen troosten zich, ontvangen den pauzelijken zegen en vergeven! Wanneer zal het volk toch eens klaar zien in dat spel. Over eenige jaren stond de staatrente frs. 98,90. De klerikale politiek heeft ze op korten tijd doen zakken tot 73 fr. De menschen verloren dus 25 frs op elke 100 fr. dat ze aan de Staat hadden toevertrouwd, die verliezen worden op millioenen en millioenen geschat. Toen M. Buyl dat schandaal in de Kamer deed uitschijnen stond de rente 75 fr. Nu staat ze 79 frs. En 't is de schuld van M. Buyl dat de menschen geld verliezen en dat de katholieke banken springen 1 Wat zegt ge daarvan ? Onze pastoors-gazetschrijvers volgen den raad hun door een groot katholiek gegeven die zegde: Liegt maar zooveel gij kunt, er zal toch. altijd iets van geloofd worden ! Om hun ministerie en hunne mannen te redden zouden de pastoors uit hun vel springen. Gij begrijpt dus dat het er op geen leugen op aankomt wanneer aan hun volk eene ramp overkomt.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.