den Dinsdag, Donderdag en Zaterdas verschijnende Dit blad is VOOR DE BELGISCHE SOLDATEN bestemd ; iedere compagnie, escadron of batterii ontvans-t tien of viiff.ien Fransche en Nederlandsche exemplaren. België te Londen De sessteiijbB Liefdaâigheid jcgsns onze Soldsl Te Londen, in 3e Victoria-street, verlaat me voor een oogenblik de drukte van de straal men bestijgt een somberen trap en treedt een hooge, ruime en heldere zaal binnen, te midde: van een nijveren zwerm jonge dames en jong meisjes. Rond groote wilte tafels leest de een de ingekomen brieven, eene andere rangschik fiches, een derde klopt op de sckrijfmackine, ee: vierde houdt een register bij> een vijfde maak pakjes en te midden van deze bedrijvige stilt hoort men alleen den licbten stap van de algc meene secretaresse, die van de eene naar d andere harer medewerksters gaat en met de zelfde zachte en gelijke stem een inlichtin vraagt, een bevel geeft of iets herinnert... Ik ben in de lokalen van « Het Boek van de: Soldaat », het werk dat den geest van onze hel den uit de loopgraven ravitailleert. Twee poli tieke mannen, die de Letteren naar waard schatten, Jules Destrée en Eugene Standaeri zijn er voorzitters van. Zij hebben zich op wondere wijze rekenscha] gegeven dat de verdedigers van den Yser nie slechts van brood leven en dat zij, naast d stoffelijke zorgen, ook reclit hebben op geeste lijke spijs ; dat het ruwe en stoere leven dat zi lijden daarcntegen ook uren vergt waarin zi zich kunnen verpoozen zoowel in de hartver heffende kuust als in de heldere wetenscliap ! en dat, hoe langer de oorlog duurt, hoe mee onmisbaar het is dat onze soldaten ook met di dingen des geestes zouden in aani'aking blijven Dit loflelijk initiatief begon op zeer bescheidei "wijze; maar onmerkbaar, en naarmate het bete bekend werd op het front, breidde het zic] voortdurend uit, in zooverre dat het tegenwoor dig zelfs onrustbarend wordt, — voor wat be treft de middelen om het financieel program ui te voeren — voor de verstandige en ijvervolli inrichters. Sprekende cijfers bewijzen hoe uiterst popu lair dit werk is ; in het begin ontving het komitei vijf boeken-aanvragen per dag ; en, alleen vooi den dag van 12 September 1916, telde het in gangsregister 2,079 vragen.Op denzelfden datun telde het boek voor den soldaat bij onze troepei 36,433 kliënten die Fransche boeken vroegen en 7,893 kliënten die Vlaamsche boeken vroe Mgr Merciar en ds Ouitsctis Katholieken De Tijd, uit Amsterdam, meldt, dat op fle aansporing van doktor Bachem en van een aeker aantal volkvertegenwoordigers van het centrum en katholieke fabrikanten uit Rijnland, een katholiek komiteit onlangs is tôt stand ge-komen met het oog op de herneming der goede betrekkingen tusschen Duitschland en België. Zinspelende op die toenaderingspoging en 'andere pogingen van dien aard, heeft kardinaal Mercier aan de dekens en parochiepastoors van het bisdom Mechelen, een schrijven gericht, waarin hij o. m. verklaart : « De katholieken van aan gene zijde der grens, die geen woord van afkeuring vonden ten aan-aien van de door de Duitschers bedreven moor-jderijen, toen deze in België vielen, de priesters Sieersohoten en niet verdedigde steden aan de vlammen prijs gaven ; diezelfde katholieken, "welke die booswichten als onschuldigen aftee-kenden en drie jaar lang met gekruiste armen ■de folteringen van een te voren met hen bevriend "Volk hebben afgezien; heflen thans lofzangen aan om de kristene broederlijkheid opnieuw op le wekken en het verleden te doen vergeten. « Ons blijft evenwel de taak over, er op aan le drukken dat het geschonden recht hersteld, ■de schuldigen gestraft en de gepaste middelen iewerkstelligd worden om de vernieuwing van «iergelijke misdaden oninogelijk te maken. « De tijd van het meedoogen is nog niet geko-taen, zoolang het bedreven onrecht niet bekend, be' leedwezen niet geuit en de opgelegde peni-teutie niet aaavaai'd zija. » gen. Heden vertrekken er maandelijks 10,000 boeken naar de loopgraven. Het mekanism van het werk is eenvoudig en praktisch : Ieder soldaat heeft het recht om twee boeken naar eigen keuze te ontvangen ; als hij ze gelezen heeft geeft hij ze weer aan het dépôt dat in De Panne ge-vestigd is, en tegen terugzending van het ont-vangstbewijs dat hem door dit dépôt wordt afgeleverd, kan hij twee nieuwe boeken ontvangen.De wijze van verzending verzekert de grootsî mogelijke snelheid in den dienst : Alleen de Engelsche en de Vlaamsche boeken — het aan-werven van deze, dat dikwijls zeer moeilijk is, wordt toevertrouwd aan een onderkomiteit in Den Haag — worden uit Londen verzonden ; de Fransche boeken worden in Frankrijk besteld en het onderkomiteit te Parijs stuurt ze recht-streeks naar het front. Ik heb willen weten welk soort van werken de voorliefde van onze soldaten geniet. De poëzie vindt slechts middelmatig aftrek, en als zij ze verlangen dan is het die van de romantiek en meer bijzonderlijk die van Hugo, wiens krijgstrompet bij hen meer aftrek vindt dan de lier van Lamartine. De roman heeft wat meer aftrek ; de Vlamingen, in dit opzicht, blijven hardnekkig bij Conscience; en, voor wàt de Fransche romans betreft, heb ik met vreugde vastgesteld dat de « gepeperde dingen » weinig in den smaak vielen : Op 70,000 vragen is de naam van Zola slechts 150 keeren veimeld. Een der bulletijns van zoo'n liefhebber van Zola, heeft mij wel verwonderd doen opkijken : De jas die hem heeft opgesteld vraagt tevens Lourdes van Zola en een « Manuel du Plombier-zingueur »... 't Is echter misschien ook een fijne letterkundige kritikus?... De geschiedenis vindt evenmin veeïlicfhebbers; — onze soldaten achten misschien dat de geschiedenis welke zij dagelijks beleven, hun voldoende is. De groote meerderheid gevraagde boeken zijn wetenschappelijke werken ; boeken overnatuur-kunde, mekaniek, scheikunde, vakboeken, werken over toegepaste kunst, enz. Wij stellen met ontroering vast dat deze jonge mannen, in het midden van den bitteren en gevaarvollen strijd, zich tijdens hun vrije uren voorbereiden om de goede werkers voor België's herstel te worden. Op de lijst van aanvragen komen ook veel spraakleeren en woordenboeken voor, Fransche spraakleeren en woordenboeken, Fransch-En-gelsche woordenboeken en vooral Fransch-Vlaamsche en Vlaamsch-Fransche, wat het treffende antwoord is uit de loopgraven op de pangermaansche pogingen van von Bissing ! Om de weldaden te schatten van het a Boek voor den Soldaat : moet men — zooals het mij toegelaten werd — de bedankingsbrieven kunnen doorloopen die het komiteit van de soldaten ontvangt. Het zijn verschillende uitdrukkingen van een zelfde hartelijke dankbaarheid. Het kind van het volk drukt zijn vreugde uit, tusschen zijn verblijf in de loopgraven in, zich weten-schappelijk in zijn vak te kunnen bekwamer maken, of de taal van zijn verbonden broeders te leeren, de Engelsche tommy of de Fransche poilu. En de intellektueelen, de student die door den oorlog van zijn werk werd afgeleid, van zijn kultus van de gedachte, verheugt zich dat hem zoo de gelegenheid werd verschaft zijn oud leven van vlijtigen student te hervatten ; de boeken, die een bevriende zorgzaamheid hem in zijn dekking doet toekomen, zijn boden van zooveel herinneringen : Zijn kleine studiekamer, zijn bibliotheek, zijn studiën onder de vreed-zame klaarte van de lamp. Welke goede ontroering heb ik niet gevoeld toen Eugeen Standaert mij die dankbare blad-zijde gelezen heeft van een soldaatje dat, als zooveel van zijne broeders, edelmoedig zijn duurbaarste jeugddroomen opoffert of het altaar van de daad. Laat ons het werk « Het Boek van den Soldaat j>, dat zooveel zedelijken troost aan hen die strijden brengt, aan hen die lijden en sterven om ons vaderland terug te veroveren, J 1 ~ « » De Belgische soldaten die roemrijk van het front zijn teruggekeerd — de gewonden, de zie-ken en gereformeerden — die in Engeland zoo tairijk zija, werden overigens niet vergeten een ander werk verschaft hun voor de vrije uren het noodige geestesvoedsel. Dit werk maakt deel uit van de instellingen die te danken zijn aan het initiatief van Mevrouw Edmond Carton de Wiart, en is gevestigd, te Grosvenor Gardens, 28, een bedrijvige bijenzwerm waar voortdurend en eendrachtig, de verschillende werken van stoffelijke en zedelijke opbeuring van den soldaat ijverig zijn. De schabben eener bibliotheek ver-toonen aan den muur de veelkleurige afwisse-ling der boekdeelen ; de tafels zijn met boeken beladen ; in de hoeken zijn er kisten opeenge-stapeld die de zendingen uit Amerika bevatten, want tijdens haar reis aan gene zijde van het Kanaal, wist Mevrouw Edmond Carton de Wiart de Amerikanen voor haar liefdadige instellingen te winnen... De bibliothekaris moet dat ailes uitpakken, het rangschikken, de katalogus op-maken en voor de verzendingen zorgen. Twaalf duizend vijf honderd boekdeelen reizen zoo van het eene gasthuis naar het andere, naar de hui-zen voor herstellenden ofnaar de militaire clubs, die over geheel Engeland verstrooid zijn. De bibliothekaris? Ile heb zooveel genoegea beleefd in hem den zoon van graaf Verspeyen, mijn ouden en vereerden vriend, terug te vin-den. De heer advokaat Joseph Verspeyen wijdt aan het bestuur van de bibliotheek van den soldaat, al zijn nauwgezette zorgen, zijn scherp kritisch vernuft. en de iijne geestigheid, die hem uit erfelijkheid toekomt. Als het den achter zijn Iessenaar zittenden bibliothekaris gebeurt voor een oogenblik zijn werk te onderbreken om een anekdote le vertel-len, of om een geestigheid te zeggen, die al de ijverig over hun werk neergebogen secretares-sen aan het lachen brengt, hervindt men in de stem, in het gebaar, in de mimiek, het accent van den vader weer!... En ik zag, in dat duurbare verre veleden, de redaktie-tafel van Le Bien Public weer en, terwijl hij even de pen rusten liet, Verspeyen die weer de eenof andere geestigheidtenbeste gaf. Het « Boekvan den Soldaat » en de c Bibliotheek van den Soldaat » zijn twee werken die elkander aanvullen, die even noodzakelijk wa-ren en evenveel goed stichten. Beiden zijn voor onze soldaten een blijk van die geestelijke en verstandige liefdadigheid, waarvan Ernest Hello den lof sprak, die van de ziel tôt de ziel gaat. Firmin Van den Bosch, Rechter bij de gemengde rechtbankea i « i i • i ii i _ m . .1 « Nooit zou de Belgische arbeidersklas iemand opdracht geven zich met de Duitschers in betrek-king te stellen. » Dat is het hoofdgedacht van eenen brief, van den socialistischen volksvertegenwoordiger voor Hoei Borgworm, den heer Hubin, verschenen in de kolommen van de Parijzer Humanité. <r Ik heb de moreele zekerheid », schrijft het kamerlid,« dat de Belgische werkersklas,waartoe ik behoor en welke ik denk te kennen zoo goed als om het even wie, nooit iemand opdracht zou geven zich met de Duitschers in betrekking te stellen, al waren zij socialisten of behoorden zij tôt de minderheid. « Onze arbeidersklas weet trouwens al te wel dat tijdens het eerste oorlogsjaar geene stem in den Reichstag zich verhief tegen de gruwelen en de moorden welke met de overweldiging van België gepaard gingen. Zij bemint den vrede en tracht er naar, maar bovenal wil zij de Recht-vaardigheid...« Dat bij den huidigen strijd de arbeidersstand zich niet late ontmoedigen door de zware offers welke van hem gevergd worden. Zonder twijfel heeft hij wettige en talrijke redenen om te kla-gen. Maar wanneer de toekomst en het leven zelf zijner meest geheiligde rechten op het spel staan, wanneer zijn noodigst ideaal bedreigd is, dat hij steeds het prachtwoord van Willem de Zwijger overwege : Il n'y a pas besoin d'espérer pour entreprendre, ni de réussir pour persévérer (Geene hoop behoeft er om aan te vatten, noch gelukken om te volharden).}» 7 Jtmi 1917 Niimmer 43-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.