Buree!: 21, RUSSELL SQUAR1 LONDON, W.C Tolcphnnv ( Muséum 16?. IDe Stem . uit JSekjie. Abonnement : 2th. voor 3 maanden. Subscriptlon : 2sh. for 3 months. Voor le Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Hoiland : 1 i. Voor Frankrljk : 2.50 r. Voor de soldaten : Isii. if 1.50 fr. 4-de Jaargang, Nr. 13. (Blz. 1739-1746.) Oplage : 11,200. VRIJDAG, DECEMBER 14, 1917. Reeistered at G.P.O as a Nswspaper. 8 blz. I^d. KERSTNUMMER.—Volgende week geven w< ons Kerstnummer (Nrs. 14-15). We verschijnen oï ]4 bladzijden waarvan twee op imitation art papej met reproducties van een tiental Vlaamsche meester schiîderijen, minder bekend bij ons, van Rogier var der VVeyden, Jan Gossaert, naamlooze primitieven Hubens, Van Dyck en Jordaens. De Jordaens-schil-derij is eene die in de kunstwereld nog onbekend was en die sinds drie weken is aangevvorven geworder door de National Gallery. Onze medewerker, schildet Mois De Laet, zorgde voor begeleidende nota's. Het Kerstnummer zal aan 3d. verkocht worden, of, in Londen, aan ld.è zonder de extra-bladzljden. Met ons Kerstnummer begint onze tweede trimester (Nr. 14). Eerbiedig verzoek aan de abonnenten, w!er inschrijving vervalt, een postal order van 2/ te wiîlen insturen. I Verhouding lusschen Godsdienst en Politieke Vraagstukken. Terwijl vele Engelsche stiaatslieden, en nog I pas Lord, H. Cecil—'zooals men zien kan in I het laatste nummer van "De Stem"—erop I aandringen, dat de Hoogste Vvet en de gods- ■ dienst, ook in staatsziakeni niât buiten reke-I um.g zouden gesteLd worden, laten Belgische ■ publicisten eene taal booren, die gemakkelijk I m eandgstzins anderon zin zou kunnen uitge-I legd worden. Van die "XXe Siècle " nain de I 'Métropole " eene mtlating over, welke, ver-I taald, aldus luidt : — Verlaagt men den godsdiemst niet, wan- ■ neer men dien vermengt met vraagstukken, ■ welke van hem evenm.in afhangen als de wis- ■ selkoers van het geld? Gij die, zooals het I uw redht is, in stnjd komit met onze meenin- ■ gen over de neutral-iteit, de toekomst van I IJelgie, over de inaochting van dit armzalig ■ misbaksel, den Belgischen Staat, over de ■ voorwaarden, wedfce die natuur, de geschiede-I d;s en de geaardheid onzer buren aan ons ■ land opleggen, welke katboiiok-e dogm-on kunt ■ o;j rechtens of redelijkerwijze tegen oms in- ■ roepen? In naam van ons gemeenschappe- ■ lijk geloo£ verbieden wij u dit. Ofwel heeft ■ men ans slecht dien Catech:smus, het Evan- ■ gelie en de gesChiadletnis onderwezen, ofwel ■ is Christns met op aarde gekomen om in deze I zak'en, in 1917, uitspnaak te doen tusschen I onze drogred'enen en onze ovartuigiingen. Be-I lioedt er u liaver voor, dat de volksmeening, ■ misleid dbor uw mis'bruijc van den naam en ■ het gezag der Kerk, niet eens het Kathoii-I cisœe—het uwe—zal be&chouwen als een be- ■ letsel voor den natioinailen heropbouw en 's I lands behoudenis. Het zou niet de eerste ■ maal zijn, diat aan die onschuldige Kerk drce- ■ fenissen worden berokikend door de onhan-Bdigheid van eenige heethoofden." I Deze welspareioeinjdie ontiboezeming spruit ■ ongetwijfeld voort uit eene groote bezorgd- ■ heid voor het heil van heft Katholioisme en ■ het welzijn van het vaderland; zij getuigt ■ van de vrees, diat sommige "onhanddge heet- ■ hoofden " d'en " godsdienst zouden verlagen " ■ met dien te vermengien met vraagstukken, ■ welke er geein uitstiaans mee hebben. Die ■bezorgdheid is prijzenswaardig. Het zij ons ■ ciettemim toegestaan de hier uitgesproken ■ meeningen wat nader te beschouwen en na lté gaan of de beginselen, die eraian ten grond- ■ slag liggen, even onberispeliik zijn, of er ■ welhcht hier of diaar niet een gevaarLijke ■ overdrijving in schuilt. Doch, opdat ook wij Bons niet zouden blootstellen aan het gevaar ■ '(1er onschuldige Kerk droefeniss«n te berok- ■ kenen " en "de vo'lfcsmeeining te nrsleiden," ■ rullen wij de opgeworpen vraagstukken enkel ■ tœtseni aan de erkende leer van den gods- ■ dien-st en zijn rechtmatige vertolkster, de ■ Roomsch Katholieke Kerk. I Voorop zîj noohtans gezieg'di, dat ik mij ■ niet aanfcan.t tegen de biizondere "meenin-■gen," welke de "XXe Siècle" mocht hebben ■omtreint de toekomst van Btelgië en die polir ■teke vraagstukkfen doarmee verbondtn. Ik ■ten die niet eens, daar ik geem gewone lezer Bben van, dit bliad, en laat het over aan snde-■ren am desg>ewenscht hunaie zienswijze uit te ■spreken. Het gaiat hier allcen over beginse-■len en stelLinge® en bepaaldielijk over de ver-■houding tusschen godisdienst'en politiek, tus- ■sclien Staat en Kerk. * * * I- Wierkelijk zit er iets goeds in de veront-■jvaardigde woordien van het Belgische^ dag-Hb: ad, al werden ze met eene al te onstuimige Bnft neergsschreven. Er zijn inderdaad poli-■fc-ke kwesti.es, waarover noch de Catechis-Bpus, nooh het Eviangelie, een bescheid geveni, die men dierhalvie niet in d.eji naam van Bfen godsdienst lean oplossen. Jezus Christns ■s ons namielijk niet komen leeren welke ■e?eerkig®vormen die beste en deugdelijksite ■'in; er is geen dogma dat ons komt aan-■njzen of de landen neutraal moeten zijn V' niet, zelfstandig of afhankel.jk, hoe het B^er moet ingiericht en waar forten moeten Bebouwd wordein. Over dit ailes kunnen de ■featslieden en de militairen twisten naar Bartelust. Dit is vooral waar ten aanzien d,e staatsvormen en hunne inricht:ng. Bet oordeel der gesohiedieois moge luiden ten ■ifflste van< de monarchie, doch toelaatbaar ■n rechtvaardig is elke staatsrvorm, waardioor H wezenlijke doel van den Staat, het alge-•«n welzijn, kan bereikt worden ; en dit B®n evengoed geschieden door die démocratie de aristocratie als de monarch'.e, door de ■;«traliteit als die niet-neutraliteit. Wel ^■-it men soms de Katholieke Kerk voorge-B'"td alsof zij die vijandin was van bepaalde ■kitsvormen ; doch, gelijk vroeger reeds andere Pïiusen, zoo heeft ook Léo XIII d:t verwijt afgewezen in zijn omgaandem Bref "Diuturnum illud" van 29 Juni 181 en we-derom in zijne Encyoliek "Immortali Dei " van 1 November 1885. In het eerstgenoemde schrijveni zegt hij : "Geien reden bestaat er, waarom de Kerk het beheer van één man of van meerdere niet zou goedikeuren, op voor-waardte dat het gerechitig zrj en strekke tôt het gemeenschappelijk nut. Derhalve, ge-steld dat de gerechtigheid in acht wordt ge-nomen, mogen de volken zich dit slaç van regeering verwerven, wat beter geschikt is voor hunnen aanleg of beter overeensitemt met de instelLingen en gebruiken hunner voor-vaderen." Daarbij mioeten we ook nog in hier'nnering brengen dat, evenals de Kerk in hare sfeer, zoo ook de Siaat in zuiver weiedd-lijke of politieke dingen onafhankelijk en souverein is. Het is derhalve niet de taak dier Kerk de staatsbeambten aan of af te tegen allerlei statencnrichting, "mits sàj ge-rechtig zij : modo sdt justus," en "voor zooverre zij strekt tôt het algemeen welzijn : in communem utilitatem intantus " ; en ondeT dit "algemeene welzijn" wordit, behalve de geestelijke en stoffelijke rijkdiom, de land-bouw, de handel en de industrie, ook gere-kend de zedelijke grootheid, welke steunt op het geweten en de gerechtigtieid, de overoen-stemming tusschem de vrijheid en heit gezag ; ook de godsdienst, wiene invloed met eene onvergelijkelijke werkdadigheid den wil voormt, wiens vemedering aile verlaging na zich sleept alsmede de kreniking van aile rechten. Nu kan men wel zeggen dat OhiiB-tus niet bepaaldelijk dit of dat, voor 1917, is komen openbareci. Dat is waar; maar Hij is toch de geboden niet komien opheffen ; integendeel, Hij is ze komen bekrachtigen ; en het zal steeas de plicht blijven van den katholieken burger er voor te zorgen dat, Belgische ."Yinterneerden, Grand Hôtel, Clarens (Zwltserland). Photo Calonne, Clarens. stellen, te zorgen voor het economisch welzijn van het land,, het militaire wezen in te richten, politiemaatregelen te treffen of in 't algerfteen zich in te laten met politieke zakcn, voor zooverre de geboden Gods daar-dioor niet worden overtreden. En dit komit wederom overeen met de leer der Pausen. In ziin bovengenoemden Brief, "Diuturnum iiiud," zegt Léo XIII uitdrukkelijk : "Zij (de Kark) erkent en verklaart, dat de wereldlijke zak©n onderworpem zijn aan het Staatsgezag, dat op zijn gieb'iedi souverein is." Indien er geweest zijn—wat ik niet weet— die in dezen oorlog eene tegenovergestelde leer verkondii'gd hebben, dan zouden wij ons aan de zijde van den "XXe Siècle" scharen, om in naam zelf van het Pauselijk gezag daartegen protest aan te teekenen. En het zou de eerste maal niet zijn, dlat er in die zaak onhandcgheden werden bedreven. Toen voor eenige jaren sommige Legitimisten 111 Frankrijk de démocratie zochten te brand-merke.n, als een uiteraard onzinnige en ver-we.rpelijke staatsvorm, Averdien zij te Rome in het ongielijk g'esteld. Maar nogmaials. of er zijn, die zuike ongerijmdheden in dezen oorlog hebben verkondigdi, weet ik niet. * * -$ En toch heeft het stukje van den "XXe Siècle " verbazing en ergernis verwekt. Zou dit aldeen liggein aan den toon, waarin het gescliréven- werd? Voorzeker, die kon beza-^igder zijn ; maar de wijze zelf, waarop sommige beginselen worden voorgesteîd, is niet vrij te pleiten van eene zekere overdrijving en een gémis aan ond'eirscheiding. De schrij-ver schijnt te zeggen, dat de vraagstukken omtnent de toekomst van België, zijne in-riohting, zijne veiligheid heelemaal niets te maken hiebben met den godsdiienst. Wel zijn dat zaken d:e afhangen van het wereldlijk gezag ; doch, waar de burgers het recht hebben om hunne mieenimg uit te spreken over die onderwerpen, is het hun geenszins ver-boden—vooral niet " au nom de notre foi commune "—de eene oplossing te verkiezing boven de andere, en wel op grond van gods-dtienstiige motieven. Al heeft Léo XIII de suprématie van den Staat binnem de grenzen zijner bevoegdheid erkend, toch schakelde hij daardoor den godsdieinst niet uit de politieke en staatkundige vraagstukken. Hij heeft zelfs eene gansche Encycli'ek gewijd aan de " Ohristelij'ke inrichting der Staten," en diat wat toch niet voor miemenmaatschappijen ! De politiek is een gewiclutig deel der moraal, en deze is onafscheide'lijk met den godsdienst verbonden. Trouwenis, men zal opgemerkt hebben, dat in de pas aaaigehaalde woorden van denzelfden Paus er steeds eene beperking wordt b:jgevoegd. Tegen al de vormen van statenbeheer, zoo wordt gezegd, heeft de Kerk niets in te brengen, "op voorwaarde . nochtans,-dat daarbij de gerechtigheid onder-houden wordt: "salva justitia"; ook niets onder elke mogelijke 9taatsinrich,ting, zijne rechten n.och die van den godsdienst geschon-den worden of gevaar lijden verkort te worden. Hem kan het derhalve niet onverschil-lig zijn, hoe de toestand van het vaderland m de toekomst zijn zal. Zoo men spreekt van de voorwaarden, welke de natuur, de geschiedenis en de geaardheid onzer buren aan ons "opleggen," dan zou ik toch in dit "opleggen " niet gaarne iets willen zien, wat lijlôt op het beginsel der "noodzaak," gehul-digd door de Duitsche moraal en het Duit-schie nutiigiheidsstelsel : Not kennt kein Ge-bot.De godsdiienst heeft dan ook steeds eene groote roi gespeeld in de politieke vraagstukken voor en tijdens dezen oorlog. Onze neu-traliteit zelf werd door hem bezegeld. Het was namelijk—dit wordt zelden vermeld— onder opz'en naar God., diat. in 1839 het protocol door de viertegenwoo'rdigers der Mo-gendiheden onderteekend werd : " In the Name of the Most Holy and Indivisible Tri-nity." Ware dit niet, mimstens stilzwijgend, geschied, dan zou het verdrag in we-rbeCijk-heid niets meer geweest zijn dan een "scrap of paper." Wat zoo gebonden was door den godsdienst, kon niet moedwillig ontbonden worden zonder krenking van den godsdienst ; en vandaar dan ook, dat Zijne Eminentie Kardinaal Mercier het recht had, in naam van dienzelfden godsdienst, zich te mengen met het politieke vraagstuk en de verkrach-ting onzer neutraliteit door Duitschland te brandimerken. * * * Wij durven. ons verzekerdi houdfeni, dat de " XXe Siècle " het niet zoo erg meant, en feit'elijk het met de hier uitgesproken begr'n-selen eens is. Een dagbladartikel wordt dik-wijls geschreven in een ombewaakt oogen-blik. Toch zou, meeraen wij, een grootere omzicbtiglheid in het behandielen dazer kde-sche zaken wel geiraden zijn, opdat de katholieke Belgen niet de scheiding tusschen godsdienst en politiek in H algemeen tôt eene leus zouden nemen. De toepassing daarvan in Duitschland moge voor ons d-enen tôt een afschrikkend voorbeeld. Het Duitsche Cen-trum, of althans de Keulsche richting daarvan, is in die dwaling vervallen en ontving daarvoor, in 1912, de gelukwenischen der af-vallige katholieken, die " Das neue Jahrhun-dert " (de nieuwe Eeuw) opstellen. Tijdens dezen oorlog hebben, eilaas, die Heeren ge-toond tôt welke gevolgen dce gevierde scheiding voert. Zij konden hunne gespoorde bot-ten doen dreunen op de plavuizen van Sinter Goedeîe ,te Brussel. en met flambeeuwen in de hand den ommegang van het Allerheilig-ste vergezellen : dat is godsdienst. Maar tezelfdertijd konden zij de grootste onrecht-vaardighe'd der geschiedenis, de schending van België's neutraliteit, de vertrappeling van ons volk, goed'keuren en toejuichen ; zij kon den die meening uitapreken, dlat Duitschland den maabakik'en Staat zou zijn, indnen hij nitet verlengd werd met Belgisch grondgebied, een gebied dat door "die natuur" als aangewe-zen was om deei uit te miaken van het geir-maansche keizerrijk : dat is immers enkel een politiek vraagstukt, h'etwielk geen uit-staans heeift met de moraal ! Zie, daartoe leidt het beginsel der breuk tusschen politiek en godsdienst. Oin.getwijtfald heeft de staatkunde haar eigan gebied on haar eigen werkzaamhede'n,, onafhankelijk van het geestelijk gezag, dat er zich niet mede iniaat, tenzij voor zooverre er hoogere zielebelangen mee gemoeid zijn ; doch ook de staatslieden hebben pîichten jegans dien godsdienst, die als een zuurdee-aem de maatschappij moet doordringen, Zelfs Protestanten erkennen, diat het ergste te ver-wac'hten is van volken waar de tegenoverger ste'-de meening zou heerschen. Merkwaardig zijn daaromtrent de woorden van professor Dr. Valckenier Kips, hoogleeraar te Delft, in het jonigste nummer van den "Tijdspiegel " : —-"Wie God en godsdienst buiten zijn wereld-beschouwing stelt, of, zooals het ook wel heet, ' Scheiding maakt tusschen godsdienst en politiek,' moet—hetzij geheel en al, hetzij voor zoover de ons verschijnende wereld met irabegrip vian den Staat herleeft—tôt mate-rialistische wereldbeschouwing komen. Ob-jectieven maatstaf of nonn voor zedelijkheid en recht levert deze niet ; openlijk of bedek-telijk mcet men zicih stellen op het sofi9tische standpunt van willekeurige beslissing van elk iiidividti, van den 'mensch als maat aller dingen.'" En hij besluit : "In het belang eener nationale ontwikfceling van het NedJer-landsche volk ware te wensohen, dat steeds meerderen het bedenkielijke inaagien van deze staatsbeschouwing, vian dit geestiespToduct van an-tieke en moderne sofisten." Wat hier gezegd wordt van Holland is even toepasse-lijk op de Belgische staats:nrichting voor dte toekomst. En zij, die daarin rekening hou-dien met de bedangen van den godsdienst, mogen niet beschuldiigd worden diezein te "verlagen"; zij houdein hem integendeed in eere, juist in die gevallen, waar'n hij van het hoogste belang is. De godsdienst immers is er niet enkel op aangelegd om deln enkeling te heiligan, doch ook om de violkem uit de barbaarschheid op tie heffeini en de wia.re beschiaving te brengen in dte menschedijke maatschappij. Hadden de Staatsliedien hfenj minder verdrongian uit hunne berekeningièn en hunne politieke en economische plannen, dan zoudien wij de rampen ran dezen oorlog niet te betreurem hebben. Officieel Nieuvvs. Onderwijsdiploma's. Om met meer gemaik het regulariseeren van -de tijdem® den oorlog gedane middtelbane stu-diën van den hoogeren graad toe te laten, stelde de Koning onilangs, op voorstel van d'en Miniisiteir van Wetenschappen en Kuns» ten, eene Jury in die gelast zal zijn : 1. Die getuigschriéten van1 humaniora (oudere of moderne) goed te keuren 2. Voorbereidend'e proeven af te nemen, welke voormelde getuischriften vervangien en toegang geven tôt de i^eftelijike graden der hoogescholen. De zittijd van de jury zal verdeeld zijn in varscheidene reeksan zittingen. De eerste reeks zittingen, van de jury zal gieopand worden te Parijs op Dionderdag 3 Januari 1918, te 10 uur, in de kiantoren van dte Belgische diensten, rue Jules Lefèbre. 1. De jury zal voor eerst de tôt goedkeuring overgeliegde getuischriften onderzoeken ; tôt het afnemen van de voorbereidendie proeven zal zij waarschijnlijk eerst kunnen overgaan rond de maainden Februari-Maart iqi8. Voor de eerste reeksi, aullen de aanvragen tôt goedkeiuring van getuigschriften en, tôt inschrijving. voor de voorbereidende proeven in ontvangsit genomen wordien in het Minrste-rie van Wetenschappen an Kunsten te Havre, van af Zaterdag 17 November, tôt Zaterdiag 22 Dfecember 1917. Zoo daaraan behoefte gevoeld wordt, zullen ook in Engeland, Niederland en Zwitserland jurys inigieridhit wordem voor de kandidaten die de voorbereidende proeven, bedoeld in al. wenschen te ondereaan. —---O— ' " ïn Memoriam. Gustaaf Oste, van Antwerpen, en jerôme Van Hoenackere, van Zweveghem, beiden gçsneuveld in dien nacht van 12 November 1917. Weder heeft de wreede oodog, twee onzer beste soldaten uit ons midlden gerukt. Twee aan edkaar verknochte vrienden, een-voudige solidaten die eemvoudig hun heilig* plicht vieirvulden. Samein leefdeni zij, sameu leden zij, drie jaren lang en samen als twee trouwe vrienden zijn ze gesnemveld in een afgrijselijk bombardement in den nacht van 12 November 1917- Hun heemgaan heeft ons d:ep geschokt. en wij verliezen in hun twee onzer heldhaftig-ste soldaten, echte Vlamingen en goede chris-tenen.Laten wij, die gespaard gebleven zijn,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.