WEEKBLAD VOOR GODSDIENST-, TA AL- EN VOLKSBELANGEN Affiches, enz., gedrukt bij den uitgever dezes blads, worden kosteloos als annonce ingelascht. — Aile drukwerken worden er gratis opgesteld of vertaald volgens het geval. MBB5BB5BBBSBSSBSBB Aanicondigingen : 15 c. den drukregel. Reclamen : 25 c. — Lange of dikwijls te herhalen annoncen, per accoord. Rechterlijkekroniek, vonnissen,enz.,2fr. den drukregel. SINTE-LUTGARDIS' DRUKKERIJ HAMELSTRAAT, 13, SINT-TRUIDEN J"os. LBBDSTBN" Eigenaar-Uitgever van dit bkd Artikels en mededeelingen vrachtvrij te zenden, vôôr den Woensdag avond aan 't Redactiecomiteit van De Stem van Haspengouio, Hamelstraat, 13, te Sint-Truiden. Abonnementsprijs : 2,50 fr. per jaar voorop betaalbaar. Het heelejaardoor worden abonnementen aangenomen, voor 't zelfde welke tijd-ruimte, aan 5 c. per nummer berekend- WONDERBAAR. De Vlaamsche amendementen bij de Schoolwet zijn weer eens te meer ver-knoeid.Het stemmen der Schoolwet was eene éénige gelegenheid om eens flink aan Vlaming en Waal recht te laten weder-varen.Er was voorgesteld : 1° Het onderricht van een tweede taal mag slechts beginnen met 't 5e studiejaar. Men had alzoo den tijd om de moeder-taal goed aan te leeren. De tweede taal kon meu aanleeren in het 5e en 6e studiejaar en in den 4den graad : dus gedurende 4 jaren. Dat was toch wel genoeg. 2° De taal in eene klas gebruikt moet de taal zijn van het grootste getal kin-deren, die de klas bijwonen, enz. Voor ons was het hoofdbelang er in gelegen, dat de Vlaamsche kinderen hunne taal goed zouden aanleeren. Op 't oogenblik der stemming heerschte er in de Kamer de grootste verwarring. Verwarringheeft er o verigens geheerscht iederen keer dat over Vlaamsche wetten werd gestemd. Minister Poullet, ofschoon daartoe ge-vraagd, had tôt den dag der stemming nimmer willen verklaren, wat hij wilde, en op den dag der stemming verklaarde hij zich tegen de Vlaamsche amendementen. Staatsminister Woeste, het knapste lid der Kamer, maar ook de hevigste vijand onzer Vlaamsche rechten, durfde aan de Vlaamsche katholieke Kamerleden ver-wijten, dat iemand, die voor de Vlaamsche artikelen durfde stemmen, tegen de katholieke partij stemde. Alsof Woeste, in de Schoolwet-Schol-laert, zelf en gansch alleen. stemde. Wat men nu heeft gestemd, is een gruwelijk mengsel. Moedertaal is voertaal van het onder-wijs... MAARgedeoltelijkeafwijkingen zijn toegelaten in tweetalige gemeenten. Hoever kunnen die afwijkingen gaan? 1° Vlaamsche kinderen, die, volgens de schoolhoofden, met vrucht de lessen ku >-nen volgen in het Fransch, mogen in het Fransch onderwezen worden van af het Ie en 2e studiejaar (dus kinderen van 6 en 7 jaar). — De schoolhoofden hoeven maar te verklaren.2° Die afwijkingen mogen zich uitstrek-ken in de Vlaamsche gemeenten zelfs tôt de 3/4 of 9/10 der vakken voor de kinderen van het 3e, 4e studiejaar (kinderen van 8 tôt 14 jaar). 3° Welke zijn tweetalige gemeenten ? Voor de Franschgezinden is heel het Vlaamsch-Beigië tweetalig. En voor Minister PoulletisLeuven tweetalig. — Dus ook Antwerpen, Gent, enz... In één woord : het onderwijs der Vlaamsche kinderen mag Fransch zijn van af hun 6e en 7e jaar, indien de kinderen met Vrucht de lessen kunnen volgen. Fopperij. En onze Vlaamsche Volksvertegenwoor-digers?De meesten : botermelk (Zoekbeeldje). Vraagske 1. Is Sint-Truiden ook tweetalig ? In de gedachten van Minister Poullet, zeker. In de gedachten der Franskiljons, ook. In de gedachten van vele Truienaars ook, namelijk van de menschen van : ça tire ici, sinsiers condeliances, enz. Zijn er veel zoo'n Truienaars? Ja, er zijn er een legioen. Vraagske 2. Zouden de meeste Truienaars noodig hebben van goed hunne Vlàamsche taal te leeren? Ja, uiterst noodig. — Waarom ? Omdat zij te bespottelijk zijn als ze Fransch schrijven, en nog tamelijk bespottelijk als ze Vlaamsch schrijven. Daarbij : op de 1000 menschen van Sint-Truiden - kanton zijn er 148, die noch schrijven noch lezen kunnen. In sommige kantons van Luxemburg zijn er maar 5 op de 1000. 148 tegen 5 = eervol. Vraagske 3. Zijn vele menschen oprecht Vlaamsch- gezind ? In woorden, jawel. In daden ? Dat zegt Krekels. 4 LICHTSTRALEN. Loonlje komt om zijn boontje. — Het houdt niet aaneen. — De talen in het leger.— Een verrader van ien werh-man. — Katholieke dompers. Meu kent de vervolging welke het Fransch Gouvernement, sedert een 15tal jaren, tegen de katholieke Kerk aange-spannen heeft. De Fransche geuzen meenden de katholieke Kerk tôt in den grond te vernietigen, en de Belgische geuzen juichten toe — hun spijt uitdrukkende het voorbeeld van Frankrijk niet te kunnen volgen. Maar de katholieke Kerk is niet dood in Frankrijk ; zij is misschien armer, maar ze is veel vrijer dan te voren, en men stelt vast, dat er in de geleerde wereld eene beweging is ontstaan, die terug naar den Godsdienst leidt. Het aanwerven van Fransche missiona-rissen voor vreemde landen, is echter tengevolge van de vervolgingswetten ge-stremd, en bij gebrek aan Fransche mis-sionarissen, is de Fransche invloed.vooral in het Oosten, verminderd. Men ziet nu in, dat men eene dwaling heeft begaan met de vervolgingswetten te stemmen. De gevolgen van die dwaling zijn, dat de Fransche kloosterorders achteruitgaan en voor Frankrijk het verlies der voor-deelen, welke het protektoraat der Mis-siën hem in het Oosten verzekerde. De voordeelen door Frankrijk verloren, zijn opgeraapt door Italie, dat deeluii-maakt van het Drievoudig Verbond. De vervolgingswetten legen de Kerk draaien dus uit op eene verzwakking van Frankrijks politiek gezag. * Het sociali'stenblad" Le Peuple schnjn het volgende van de liberale partij : « De liberale partij, in de onsamenhan-gendheid gedompeld, zoekt te vergeefs sedert zes maanden om eene richting te vinden die voor het oogenblik niet belet de bijtrediog van hare uiteenloopende ele-menten te vinden. » De liberale partij hangt niet meer te zamen, en 't is Le Peuple, een kartelblad, die het zegt ! Maar 't is de waarheid. Bij de liberalen is het zooveel hoofden, zoo veel zinnen. Er werd zoo dikwijls gevraagd naar xiGt kort begrijp van het libéralisme — dat het nu bestonde, het ware misschien mogelijk de liberalen bijeen te houden. * * * Het is gekend, dat de officieren van ons leger over het algemeen zeer weinig Vlaamsch kenden. , In de onlangs nieuwe legerwet is be-paald, dat voortaan de officieren Vlaamsch zullen moeten kennen zoo wel als Franseh. Dat is maar recht en billijk. De Minister van Oorlog komt de uit-slagen openbaar te maken van het taal-onderzoek welk in 1913 de candidaten-officieren hebben moeten ondergaan. Daaruit blijkt, dat de candidaten ko-mende uit de krijgsschool gemiddeld 14.89 punten op 20 hebben bekomen voor het Fransch en 15 08 punten voor 't Vlaamsch. De candidaten-officieren komende uit de kaders van het leger hebben 11,35 punten bekomen voor het Fransch en 12,26 voor het Vlaamsch, dat ailes gemiddeld op 20. Waaruit zou blijken, dat de toekomstige officieren sterker staan in het Vlaamsch dan wel in het Fransch ! Ailes is mogelijk onder Gods lieve zon ; maar wij meenen, dat de uitslag veel te schoon is om ernstig te zijn. _ Het zou ons veel genoegen doen, indien wij de gestelde vragen : Fransche en Vlaamsche, eens onder het oog konden krijgen. * * ¥ Het blad der onaf hankelijke socialisten van Gent is verschrikkelijk streng voor meester Anseele. Onder de apostelen — zoo schrijft het blad — was er een die Jésus aan de hooge-priesters en aan de Joden overleverde voor dertig zilverlingen. Het was Judas de Iscarioot. Voor dertig jaar, zwoeren de discipelen van Marx plechtig de socialistische leer in Vlaanderen te verkondigen. Onder hen is een verrader gevonden om zijne broeders aau de kapitalistische rab-bijnen over te leveren. Welk was de prijs van dit verraad ? Een schepensjerp ; 6000 fr.; de eer en het aanzien ; aandeelen in de naamlooze maat-schappijen, banketten, enz. Bekennen wij, dat deze laatste — Edward Anseeie — meereischend is dan 'Je andere. * * * In de prijskampen cnder de hoogescho-len hebben de hoogstudenten van Leuven 7 beurzen veroverd op de 14. Het zijn de heeren Baix François, Verstraeten August, De Clerck Jos., Goedseels Jos.,Van Hof Luciaan, Bessemans Alb., en Van Loove-ren Leopold. De 7 andere beurzen werden veroverd : vier door de hoogeschool van Brussel ; twee door die van Gent, waarbij heer Huibrecht De Veylder, en een door de hoogeschool van Luik. Van 1890 tôt 1913 had Leuven 1G3 be-kroonde leerlingen, of gemiddeld 7 per jaar ; Gent en Luik, te zamen 221, of gemiddeld 4 per jaar, en de hoogeschool van Brussel 55, of gemiddeld 2 per jaar. 'T NIEUWITDËR WEEK, BUITENLAND. Bij de Hollandsche katholieken. Onze lezers zullen met genoegen ver-nemen dat onze Hollandsche geloofsgenoo-ten even onvermoeid op de bres staan als wij, Belgische katholieken. Verleden jaar hebben zij eene nederlaag andergaan, doch die tegenslag, die ten andere voorzien en verwacht was, h?eft lien niet ontmoedigd, maar integendeel hunne wilskracht versterkt. Zij wisten immers, dat die neerlaag maar een tijdeliike tegenslag is, en zij iiebben gezworen h^x verlorene >3rrein in ' jje xei ugwinreing is dadelijk ,begonnen. j De vorming van een liberaal Mi nisterie in Holland ging met zeer groote moeilijkhe-den gepaard ; dat Ministerie moet gedeel-telijk steunen op de socialisten, wier aan-tafin de Kamer is aangegroeid. Die twee verschijnsels hebben voor ge-volg gehad, dat de openbare denkwijze meer ten voordeele der behoudsgezinden, waaronder de katholieken, is gekeerd. Geen wonder dus, dat de katholieken zich met nieuwen moed aan het werk hebben gezet. Frankrijk, Duitschland en de Krij gsluchtvaart. Een belangrijke bespreking had plaats in den Franschen Senaat, betrekkelijk den huidigen toestand der luchtvaart in het leger. En natuurlijk werd allereerst de vergelijking gemaakt met Duitschland. Een senator, M. Reymond, die, zelf luchtvlieger zijnde, wel een weinig be-voegdheid hebben moet om van de kwestie mede te spreken, heeft in eene doorslaande rede de minderheid van Frankrijk, voor wat de oorlogsluchtvaart betreft tegen-over Duitschland, op klaarblijkende wijze aangetoond. Dat deze redevoering veel ophef gemaakt heeft, hoeft wel niet ge-zegd te worden. De noodkreet van M. Reymond schijnt niet ongewettigd, en onze Zuiderburen zullen dienen klaar uit hunne oogen te zien, willen zij zich niet heel en gansch door den Keizerlijken Arend zien « over-vleugelen. » België en de Vereenigde-Staten. Er worden jaarlijks in de Vereenigde-Staten van Amerika ongeveer 25.000 ton Belgische aardappelen ingevoerd. De Vereenigde-Staten hebben echter in de laatste jaren zulke strenge maatregelen genomen tegenover dezen invoer, dat de-zelve bijna onmogelijk is geworden. De heeren Ministersvan Buitenlandsche Zaken en Landbouw hebben bij denGezant der Vereenigde-Staten te Brussel voetstap pen aangewend ten einde de intrekking of aanmerkelijke verzachting te bekomen dezer maatregelen, zoo schadelijk voor onzen handel en landbouw. M. Marburg heeft b.doofd zij ne Regee-ring het vraagstuk voor oogen te leggen. In het Vatikaan. Mgr Merry del Val werd Maandag met groote plechtigheid als aartspriester van St-Pieters-basiliek te Rome aangesteld. De opvolger van Zijne Eminentie, wijlen Kardinaal Rampolla, werd ontvangen door het volledig Kapittel en droeg het H. Mis-offer op in de bijzondere kapel van het Kapittel. Het diplomatisch korps was bij de plechtigheid tegenwoordig die ook door eene groote menigte vreemdelingen werd bijgewoond. De reis rond de wereld per vliegmachien. De Amerikaansche stad Francisco looft eenen prijs uit van 500.000 frank voor den luchtvaarder die per vliegtoestel de reis rond de wereld zal doen. De afstand-weg bedraagt 45 000 kilometers, en zal in 90 dagen moeten afgelegd worden. De wedstrijd zou aanvang nemen in Mei 1915, en men verhoopt wel, dat er tegen dien tijd zulkdanige verbeteringen aan de toestellen en motoren zullen ge-bracht zijn, dat men met kans van geluk-ken het stout bestaan zal durven wagen. De voorgenomen weg zou zijn : San Francisco, New-York, Belle-Isle, Groenland, IJsland, Berlijn, Sint-Petersburg, Moskow, Mandchourië, Corea, Japan, Kamtchatka, de zeeëngte van Behring, Vancouver en San-Francisco. BINNENLAND. Een standbeeld aan Leopold II Een nationaal Comiteit kwam tôt stand, hebbendevoor doel de opnchting van een standbeeld aan Leopold II. Benevens het nationaal Comiteit zullen provinciale comiteiten gesticht worden, onder voorzitterschap der Gouverneurs, en eene nationale inschrijving zal worden geopend. Het gedenkteeken zal naar aile waar-schijnlijkheden een ruiterbeeld zijn en te Brussel oprijzen. Reeds wordt er gerede-kaveld over de te verkiezen plaats. Vleesch voor de soldaten. Naar het voorbeeld van andere landen, lujiftwpli «MÛi-Uy» " -'~g eefluJialf vleèsch uit Argentinië besteld1, iw 'v.^1 in zulke voorwaarden, dat het voedsel der soldaten ermerkelijk door verbeteren zal, terwijl tevens de kosten aanzienlijk zullen verminderd worden. Die partij vleesch zal in Maart te Antwerpen aankomen. De Indépendance doet opmerken dat, zoo die poging lukt, de aandacht der eco-nomisten op dit feit dient gevestigd te worden ; immers, als het goedkoop en goed soldaten voedsel is, bestaat er geen reden meer om het ook niet in het bereik te stellen van de hardwerkende stedenbe-volking.Erfenissen. Zooals men weet, zijn de personen die erven of « deelen » verplicht eene aangifte van de erfenis te doen, binnen de zes maanden na het overlijden van den erfe-nislaterDie aangifte moet altijd gedaan worden, zelfs als er niets te « deelen » is, op strafïe van boet, als de aangifte laattijdig gedaan wordt. Onder de oude wet werd er geene boet toegepast als de aangifte niet gedaan werd en dat er niets te » deelen » viel. Volgens de nieuwe wet van 30 Oogst 1914 moet de aangifte gedaan worden in elk geval. Bij gebreke daaraankan elke erfgenaam eene boet oploopen van 5 fr. voor elke week vertraging ; dat is voor elke week boven de zes maanden na het overlijden. STAD EN PROVI NC I E. Aan dit nummer is een bijblad. Zondagrust. — Morgen Zondagna-middag, 8 Februari, is de Apotheek open bij M1' Massa. Betret. — Een groot Retret zal ge-predikt worden in de kerk der Eerw. Paters Minderbroeders onzer si ad, van af morgen Zondag, 8 Februari, tôt Zondag, 15 Februari, door den volkspredikant Pater Berard, uit 't-klooster van Eekloo. Aile mannen en jongelingen worden dringend tôt die Retret uitgenoodigd. Morgen Zondag, opening in het lof om 5 ure_ — De volgende dagen, om halfacht , 's avonds. — Maatschappij van Onderlingen Bij stand. — Morgen Zondag, algemeene vergadering, om acht ure s avonds, ten lokale In den Anher, Graanmarkt. Dagorde : Maandelijksche betaling. Gouden Bruiloft. - Zooals wij t verleden week meldden, vieren de ec.itge- nooten Termonia-Schevenels toekomenden Maandag hun gouden bruiloftsfeest. Dank-mis in de kerk van Schurhoven, om 7 ure ; ontvangst ten Stadhuize, om 10 ure. de Broeders van Liefde. — De maand Februari zal voor de Broeders van Liefde bijzonder merkwaardig zijn. Den 22 dezer maand, viert Vader Amedeus, algemeene 0\?erste der Congregatie, de 50e verjaring derafiegging zijner klooster-beloften.Denzelfden dag zal Broeder Quirinus, in 't krankzinnigengesticht van Ziekeren, ter stede, het gouden jubelfeest zijner professie vieren. Aan beide jubilarissen bieden wij, bij voorbaat, onze beste gelukwenschen. De Bond der Katholieke Veree-nigingen van het arrondissement Has-selt heeft, in de algemeene vergadering van Zondag 11., de orde der candidaturen voor de aanstaande wetgevende kiezingen bepaald vastgesteld. De Heer Ridder de Menten heeft uit eigen beweging de derde plaats, 't is te zeggen, den strijdpost terugaanvaard. Zijne verklaring is begroet geworden door geestdriftige toejuichingen van de vergadering, die eenparig eene welver-diende hulde bracht aan de zelfopofïering van den Heer Ridder de Menten. De orde der candidaten is dus vastgesteld als volgt : M. L. Ooms, teTessender-loo: M. J. Ramaekers, Zeelhem: M Ridder Alb. de Menten de Horne, St-Truiden ; plaatsvervangers : M. Graaf de Meeus, provincieraadslid, Kerkom ; M. J. Roe-lants, geneesheer, Hasselt; M. Jul. Beau-duin, nijveraar, te Jeuck, De Vreugdegalm. — Excelsior . on 'r'in.-iooop»lknnst dit is de degalm, die zich suître nrrm ztr-jarai uc- ijvert om degeîijk werk voor 't voetlicht te brengen en zich op eene hoogte heeft weten te plaatsen, welke hem onder de tooneelkringen eene eerste plaats verze- kert. 't Feest van Zondag 11. kan als de bekro-ning gelden van zijn streven. Toen de opvoering van Geef ons heden ons dagelijksch brood aangekondigd werd, kwam dit ons eenigszins gewaagd voor, want dit modem drama, van hooge gehaite en groote sociale strekking, bevat weer te geven toestanden en tooneelen, die welgeoefende tooneelkringen zouden doen terugschrikken. De opvoering van Zondag 11. is een volledig succès geweest voor De Vreugdegalm, die, aile moeilijkheden overwin-nend, de gevaarlijke toestanden, welke de samenleving ten huidigen dage dikwijls te doorworstelen heeft en welke bijdragen tôt dier verzwakking, naar 't leven en de werkelijkheid heeft voorgesteld. De spelers gevoelden zich thuis in hunne rollen, welke zij op meesterlijke wijze wisten te vertolken en daardoor ieders bewondering afdwongen. Wij wenschen De Vreugdegalm van j harte proficiat en bieden onze warmste gelukwenschen aan den ieverigen en be-kwamen Bestierder-Voorzitter, M. Nie. Belet, die geene moeite te zwaar acht om deze tooneelmaatschappij steeds meer te doen bloeien en groeien. Davidsfonds. — Hoogeschooluit-breiding. — Dinsdag 11. heeft de Heer Arth. Jacquart, Bestuurder der Staats Middelbare School onzer stad, eene hoogst belangrijke voordracht over Aardkunde gegeven. In 't eerste deel gaf hij een overzicht der verschillende stelsels, welke door ge-leerden zijn vooruitgezet geworden betrekkelijk de vorming van den aardbol, en ontwikkelde op klare en duidelijke wijze dat s tel sel welk thans algemeen aange-kleefd wordt. Merkwaardig was het tweede deel, waarin hij ons sprak over de samenstel-ling van den Belgischen bodem en uitlegde hoe de schatten, in den ondergrond ver-borgen, zijn tôt stand gekomen Zijne slotrede, een hymne aan den i Schepper van 't heelal, besloot op waar-dige wijze deze diepgeleerde en rijk ge-documenteerde voordracht. De bovoegde spreker werd geestdriftig toegejuicht. Wij bopen den Heer Jacquart nog meer-maals als spreker in t Davidsfonds te zien optreden. Op 12 Maart, belangrijke voordracht • over Oud-Sint- Truiden. * 0 If (V S/ Twee en twintigste jaar. — Nr 6. Een nummei' 5 cme\ Zaterdag, 7 Februari 1914

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.