Vrijaag, 30 Juli I9id 5 Cent DE VLAAmSCHE STEM Fen volk zal niet ver gaan! ALGEMEEN BELGISCH DÂGBLAD Eendracht maakt macht REDACT1E- EN ADIUlNISTRATIEBlfREELEN i KALVERSTRAAT 64, bovenhuis, AMSTERDAM. Telefoon No. 9922 Noord. Hoofdopsteller: Mr. ALBERIK DESWARTE, Opstelraad: CYRIEL BUYSSE — RENÉ DE CLERCQ — Dr. A. JACOB — ANDRE DE RIDDER. ABONNEMENTSPBI.JS (bjj vooruitbetaling) : Voor Nederland per jaar gld. 6.50 — per kwaxtaa! gld. 1.75 — per maand gld. 0.75.. Voor België, Engeland, Prantryk en andere landen dezelfde prjjzen, met verliooging van verzendingskosten (2V4 cent per nummer), A DVERTENTIES: 20 Cent per regel. Verder Verweer. Zen staaltje van de gegi"Oivdheid en docu-meotatie der geweldïge tegen ons gerichte Vritiek is de bewering dat wij artikels van L,cla Nieuwenhuis hebbeai overgenomen! V 'i, alléén moeten wij dit logcvstraffen. "jwh meer dan ééns hebben wij D. N. be-hœpt. In ons nr. 36 leest men: ..Indien . p5 j D. Dom. Nieuwenhu.is werk 8-Vlaining, een Belg was, we zouden li scliaamfc moeten nederzien op het Oorlorédagboek, dat hij in ,,De Tijdspiegel" Mblicésrt en waarin hij het -waagt met den Lad te heulen. woorden van broederlijk-l,jil te vinden voor h'en die op hun geweten rj»oa een nooit uit te wisschen vlek. ,,In m°m-, ]19 hebben wij cen lang artikel p. N. zoon geschreven, in nr. 138 rôreenstuk (Kieschheid) teg^en D. N. varia- Maar genoeg hierover. Wij leveren de Irtijzen, dat onze bediller hetzelfde doe ! • * * Wij hebben dagorde en telegraramen aan Albert en Wilhelmina der Studentenafdee-Jirê van het A. N. V. te Utrecht zonder commentaar overgenomen. Dit geschiedde onder de rubriek Kleine Kroniek, waar wij m: dan ééns stukjes uit dociimontair oog-punfc inlasschen. Doch wie dat zejfde num-Éer van 13 Juli heeft willen doorlezen — wel verstaan zonder vooringenomenheid ! — jil al dadelijk hebben vastgesteld dat wij les opfcreden dier- groep niet beaamden, ver-mite hij in het verslag onzer Guldensporen-viering onzen eigen tekst van onze anders sprekende telegrammen zal gevonden heb-ben.Trouwens, dat wij met die groep geen ge-Eeenschap hebben, ja dat wij hare handel-vijze afkeuren, o.a. waar zij een zoogezegd Ylaamschgeziude verklaring van von Bis-ûg' zoon heeft uitgelokt, blijkt op de meest besîiste wijze uit het protest door de ,,V1. Stem" in haar nr. van 25en dezer uitgege- vgn en dcor J. ïloste Jr. gesteld. * * * Wij hebben een principieele verklaring penscht, waarbij onze Regeering rechtsge-Èjkheid aan de Vlamingen zou voorzeggen. Daarop werd ons het woord van ,, afpersing" naar het hoofd geslingerd. Wij ant-iroordden door een brief (zie volledigesn tekst daarvan in ons nr. 164) waarvan in-lassching werd geweigerd, tenzij voor vol-jade brok, die overgenomen werd: "Wat ware er noodig geweest, opdat in 't onderhavig geval, men gewagen mocht van afpersing, dit is te zeggen van eene ontraardige poging tôt geven om te krijgen? lo. Er ware noodig geweest eene poging tôt het afpersen van eene verbintenis van regeeringswege onder de stilzwijgende of opzettehike bedreiging van een werking om den heldhaftigen ijver der Vlaamôche sol-daten te doen verslappen. Ons geweten zou walgen van een dergelijk drijven, in der waarheid mis.dadig. Ons werk van ware eonsgezinde vaderlanders — zie de 164 ver-schenen nummers van ons blad on de her-liaalde loftuigingen van de Métropole te dien op?:ichte — verdedigt ons beter dan het hevigste protest tegen een zulkdanige onteerende verdachtmaking. 2o. Daarbij waren noodig geweest, opdat de groote woorden van ,,misdadige afpersing" op hun plaats waren, de attributen, de grondwettelijke hevoegdheid van de Regeering om eene verbintenis aan te gaan. Bij ons echter gaat aile macht van de Natie 'lit. De wetgevendo Kamers alléén zullen beslissen over het inwendig lot van het Vlaamsche gedeelte van België. Oie bewijsvoering, tevens getuigend van 9?n mvoo rwaardclij ke vaderlandsliefde, werd dcor geen bewijsvoering tegengespro-Toch werd de ongehoorde beschuldi-gÎDj van afpersing niet ingetrokken. Er ,ferd alleen weervoerd: ,,Gij tracht u met advocatenlist uit den slag te trekken." Zoolang er ons niet anders wordt geant-w°ord, hebben wij het recht te besluiten dat die grove beschuldiging is te niet ge-daan.* * f * nu Groot-Nederiaud ! — Op de Groe- wngeviering te Bussum hebben wij in een jûtroepiiig gezegd: ,,Leve België! Leve ^?anderen ! Leve Holland ! Maar leve vooral het glorierijke Groot-Nederland !" ^e België. Is dat niet klaar, beteekent <kt niet: leve de gaafheid van België's rech- r-Q en grondgelied? En voegen de bladen Je ons aanvallen er zelve niet bij, volgens jet verslag der redevoeriug: ,,Na het sluiten vrede, zullen wij in het oncbfh-onikelijke dfà onze taalrechten opeischen ?" Vooral het glorierijke Groot-Nederland, ^'is: In ons, Vlamingen, in ons, Zuid-Ne- wrlanders, leeft het Nederlandsche geeste- •'is leven bovenal. Dat is eenvoudig na- nsrwefc. Bij de Walen is even natuurlijk de j^nsche cultuur hun bovenal duurbaar. ^ide gevoelen zijn echter perfekt vereôn- met de trouwste liefde tôt België. j,0g eens, dat men ons niet/zegge: Gij u door een spitsvondigheia. De ,,'V1. tem1 — 6n a]je Vlamingen sinds altijd . aile politieke nevenbedoeling bij het begrip Groot-Nederland uitgesloten. eJier, voor wat de ,,V1. Stem" aangaat, ^bewijzen: an Jul. Hoste Jr. (no. 59): En nu zou men ons komen spreken over een staatkundige verschuiving, waardoor den de Walôn zouden gescheiden wor- ^aarop antwoorden wij zoo duidelijk toogelijk dat wij met h en in lief en leed, °naer de hoede van onzen Koning wenschen vereenigd te blijven. an A. Deswarte (nr. 100): ^ij allen toch voeîen in ons leven een &Tneenzaam ideaal : Grooter-Nederland, ®let op politiek gebied, wel in het hoogere p hechtcre domein van kunst en weten-^r'lap. van taaî en lettoren, van handel en 'îverheid, va* aile uitingen onzer ééne J^mkracht, van ,,al datgene waar kleine ^root feunnen wezen*" [Van André de Ridder (nr. 100): "Wij, flaminganten,. hebben heelemaa] geen staatkundige bedoclingen, waar we vôor ,,Groot Nederland" in 't strijdperk treden. W ij betrachten vooral door eene aansluiting bij Nederland de Veredeling van onzen volksaard, de verfijn'ing van onze be-schaving, de verruiming van ons taalge-bied. Daar kan ook economische toenade-ring bij komen." Van Gabriel Opdebeek (nr. 109): Groot-Nederland, geesielijk gesproken, is geen droom. G root-Nederland heeft altijd bestaan, en 7«al altijd bestaan, zoo-la ng nog één mond spreken zal de zoete ta al der Vlamen en der Hollanders. Groot-Ne<lerland, de verbroedering van aile Nederlandsch-vœlenden en Nederlandsch-sprekenden over de geheele wereld: in Nederland, VJaanderen, Zuid-Afrika, Ame-rika en over a 1-, overal waar het Neder-landsch geluiJ weerklinkt en waar Neder-landers en Vlamingen hun cultuur ver-tegenwoordigen in- hun eigen taal. Nog van A. Deswarte (nr. 163):/ Waar wij, Vlamingen, die broederlijke bulp aanvaarden als de toepassing eener natuurwet, vermits dat hulpbetoon zelfs niet spruit uit stamverwantschap, maar ja *bit staméénheid, mogen wfj daarom all/r-minst niet verdacht worden te willen afb'reuk maken op de Bélgische zelfstan-digheid.Evenmin beteekent dat gemcenschappe-lijk gevoel voor Groot-Noderland, zich ook over Zuid-Afrika uitstrekkende, eenige drijven naar grensuitbreiding voor Holland. Hollanders zoo goed als Vlamingen zien in, dat dusdanigo uitb'reiding evenzeer onwenschelijk als onverwezenlijkbaar is. Zoo begrepen het do duizenden Hollanders en Vlamingen die mij bij dergelijke verklaring op de Guldensporënviering te*Bussum toejuichten. * .. * Morgeû zullen wij ons verweer beëindi-gen met eenige beschouwingen over de al of niet gepastheid van het bespreken der Vlaamsche Beweging in dezen crisistijd voor het gemeenzaam vaderland. Voor heden willen wij sluiten met onze vreugde uit te spreken over het lezen van het nr. van 28 dezér van het broederorgaan ,,La "Métropole". Het brengt hulde aan ons Elisabeth-nummer. Het publiceert met geestdrift. het Vlamnsche Manifesty waaron-der wij ook de eer hadden als mede-peter onzen naam te zetten. Onze conf rater wensoht ons geluk omdat wij uit vaderlandsliefde zouden verzaakt hebben aan het idee van het Waal>sche eu Vlaamsche Zelfbe-stuur, waarvap hij de veroordeeling vindt in volgende woorden van het Manifest (wij cursiveeren): * Ook tegenover ons Vadorland hebben wij ons niets to verwijten. Onze beweging wil geen afbreuk doen oan de stxjalkunâige eenheid, van Bel-gir. Wij gaan ùit van het natuurfeit dat België samengesteld is uit twee verschillende taalgroepen, en dat België alleen dan, bij inwendigen vrede en algemeene vlijt, zijn hoogste en vol-ledigste ontwikkeling ljereiken kan wan-neer beide groepen, in eigen schoonheid "en normalen groei, zonder krenking van rechten wederziiers do volheid van hun scheppingsvermogen kunnen ontvouwen; maar dit doel kan worden bereikt zonder dat de staatkundige sa.menhang uit weïkcn ons land is opffebouwd vsorde ontkracht. Wij bidden onzen conf rater te willen her-lezen hoe wij (in onze nrs. 149 en 150) hebben getracht te bewijzen, dat het Tweeledig Zelfbestuur, verre van den samenhang en de staatkundige eenHeid van België te ont-krachten, deze oneindig versterken zou. Worden wij vau het tegenovergestelde over-tuigd, dan zullen wij het tôt onzen Belgi-schen en tevens Vlaamschen plicht .rekenen, het doel der Vlaamsche Beweging buiten dezen weg om na te strevën. Want het is onze diepste overtuiging dat met misken-ning van het Belgische Staatsbelang er geen redding voor Vlaanderen denkbaar is. Trouwcns Zelfbestuur, het idee van eeni-gen, zooals ook Vervlaamsching der Gent-sche Hoogeschool, programmapunt van tal-loozen, zijn middel en geen einddoel der Vlaamsche Beweging, waarvan alléén de grondbeginselen of hoofdbegrippen in het Manifest werden heriunerd, terwijl aile wet-telijke modaliteiten op dez^p huidigen over-gangstijd werden voorbehouden, doch niet ééne uitgesloten, in weerwil van hetgeen ,,La Métropole" schijnt begrepen te hebben.Aangezien echter débat over Tweevoudig Zelfbestuur en Vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool in deze beproevingsdagen aan-leiding blijkt te kunnen zijn tôt ergernis en tweespalt, willen wij graag de bespreking van dit dubbele lioc, als thans ontijdig be-schouwen en dus staken tôt aile landgonoo-ten, op den bevrijden grond, en dan ook met bevrijd gemeed, de taalkwestie in vol-sten eendrachtszin jpullen aandurven en in broederlijke samenwerking zullen bijleggen. Mr. ALBERIK DESWARTE. De dood van Ypersn. [De dood van Yperen danst '3 Een harlekienade. Wat begeleidt zijn klapperbeen? De kanonnade. De dood van Yperen fluit Vais om te sterven Wie pijpeu mee? Wie gillen «chril? Kogels en scherven. _ De dood van Yperen zuipt Naar dolle wensen Morsend zijn wijn. Wat is zijn dronk? Bloed, bloed van mensen. De dood van Yperen springt. Met zotte schreeuwen Door gruis en puin. Wat is zijn buit? Het schoon van eauwen. . . AUGUST HEYTING. jKLIjEIKrB KR.OKTIEK: Cuba. Over Cuba en de Cubanen oehelst de ,,N. Rott. Ot '' een correspondentie, die ook voor ons van belang is. Door den Cubaânsdhen ge-zant iu Den Haag worden immers pogingen aangewend om Belgischo landbouwers te over-ihalen om zioh in Cuba te vestigen. Cuba is een schraal bevolkt eiland. De be-volking teltvnog geen 3 millioen inwoners. Java, daarentegen, dat slechts 5 % grooter is in oppenvJakt-e, heeft een 28 millioen. Voor 1900 waren deze cijfers : Cuba 1,632,000 inwoners op 118,830 vierk. K.M. en Java 26,125j00<i inwoners op 125,900 vierk. K.M. Vooral in do suikerindustrie laat zich de gc-ringheid der bevolking gevoelen. Daar heeft men gedurendo de campagne der 174 fabrieken niet voldoende werk vol k, terwijl daarentegen na afloop daarvan voor de weinige werkzaam-heden in den j-ietaanplant .slechts luttele werk-kraohten noodig zijn. Het gevolg is een stij-ging der loonen gèdurende eerstgenoemde période en een daling daarna, wat tôt ontevre-denheid en wanvei'houdin^en aanleiding geeft en waarbij agitators een vruchtbaren bodem vinden voor socialistische en anarchistisoho propaganda. De Cubaan spaart edhter niet, en het vormen van weerstandskassen zal daar-door uiterst bezwaarlijk blijven, zoodat, vooral in dit dure land, van geenerlei fcrganisatie kracht kan uitgaan. In den a^nvang van het jaar, als ten ge\olgo van het beginnen van do suikercajupagne de vraag naar werkkracbten het aanbod belangrij'k overtreft, gevoelt de ar-beidende Idasse hoe wcinig macht zij bezit ; en men hoort, en dit wel vooral gedurende "de laatste jàren, weer van pogingen tôt het' vormen van een ,,Union". Dit ja-ar sebeen het ,al®of de l>eweging levensvatbaarheid zou hebben, daar men, aan-gespoord door de groote winsten, die de fabri-kanten met de hooge suikerprijzen ongetwijfeld moesten maken, hoogerp eischen durfde stél-len. In de provincie Oriente (Zuidoosthoek van Cuba) b.v., waar ik eenige maanden verblijf hield, vroeg de Union : le. erkenning, 2e. 25 Iconsverhooging voor. haar leden en 3e. geeit ontslag van een harer leden zonder haar goed> keuring. De fâbrikanten en planters sloegen de eischen glad af en eene werkstaking, in de, stad Guantànamo algemeen, was daarvan het gevolg, maar slechts voor den duur van eenigo dagen, daar geldgebrek en geen krediet bij de wihkels de arbeiders dwong het werk weer op te vatten. Gelukkig vielett er geen ongeregeldheden voor, zooals eenige jaren geleden, toen in hetzelfde district de Amerikanen in hun marine-«station Guantànamo een 450 mariniers, ter verdeeling oV'er eenige siiikerfabrieken, die elk een man of 50, 60 kregen, moesten landen. Er hadden hier en daar kleine schermutselingen. gfvn plaauts, waarbij dooden vielen. ^ oor een herlialing van dergelijke voorvallen zijn de Cu-baarisclie autoriteiten altijd zeer bevreesd, daar men beducht is, dat de eVreenigde_ Staten. wanneer weer militaire Iiulp noodig is, Cub-.. onherroepelijk .onder de vlag der Unie zullen brengen. Toen Cuba vrij werd verklaard, behield men de besten uit het leger en vormde die tôt een militair politiecorps, behoefte als men had om de rust in het zwaarbeproefde lana te herstel-len. De ..Rurales", uit een bereden en een onbe-reden corps bestaande, hebben hun doeltreffend-heid rulmschoots bewezen. Men vindt ze aller-wegen in den lande. Zoo zijn er b.v. steeds een drietal met karabijnen bewapende manschappen op elken trein. De uitrusting van deze Guardia Rural in khaki rijbroek en dito hemd, met of zonder khaki tuniek, slobkousen en een breedge-randen hoéd, is gelieel Amerikaansch. De be-redenen hebben uitmuntende paarden, speciaal voor hen uit Amerika ingevoerd. Het geheele corps telde in 1904 3020 man, toen het met cen 1000 man werd uitgebreid. De manschappen zijn over een 250-tal posten verdeld en moeten het land afpatrouilleeren, plantages en suikerfabrio-ken bezoeken en in de dorpen de orde bewaren. Men kan geen trein, station, dorp, fabriek of iets van dien aard m het binnenland ooit zonder Rurales zien, die rustig hun plicht doen en een goeden indruk maken. De Rui'ales worden algemeen, évenals het heerlijke klimaat, als de beste waarborgen beschouwd voor den rustigen voor-uitgang van el Cuba Libre. Hoe wel aan uitbreiding van het spoorwegnet geregeld gewerkt Wordt, mocht aan het bestaande verkeer, vooral wat snelheid aangaat, wel wat meer aandacht geschonben worden. De treinan loopen uiterst langzaam. Er loopt b.v. op do groote, Cuba in zijn geheele lengto door-snijdendo lijn van Havana in het Noordwesten tôt Santiago de Cuba in het Zuidoosten, in beide richtingen een doorp;aande trein, die den afstand van 864 K.M, in den respectabclen tijd van 24 uur aflegt. d. i. d. met een gemiddelde snelheid Van 35 K.M. per uur. Gewoonlijk is deze trein 2 à 3 uur te laat; ik trof het eens met bijna 4 uur. Do andere treinen, ook op de zijlijncn, leggen plus minus 30 K.M. per uur af. De hoofdoorzaak is. wel, dat men slechts enkel spoor heeft, maar het ongelooflijk lang wacliten op het overgroot aantal stationnetjes en halten is onverschoonbaar, evenals het veel-vuldig te laat vertrekken van eindstations. Een verhaal uit do Figaro. De Figaro" vertelt als geheel waar het ■volgende gesohiedenisje, dat zij heeft van Franscho officieren, die na zwaren arbeid aan het front, thuis een oogenblik van welverdien-de rust gingen gen'ieten. . De kerktoren van het dorp D. was bijzonder hinderlijk voor een bepaald gedeelto van 'het front; de vijand had er n.l. mitrailleuses en signaal-posten opgesteld. Er werd besloten daar een eind aan te maken en er werd een goede kanonnier uitgekozen. Deze gaat aan het werk, riclit zorgvuldig en schiet met een gra.uaat den hinderlijken toren omVer. Do kanonnier wordt geprezen voor zijn goede schieten en hij ant-woordt glimlaohènd op do complimenten van zijn chefs : — U zoudt me, ihoewel ik het niet verdi en, misschien nog meer prijzen.... — Niet verdien, u verdient het volkomen! — Als u wist wat.ik in het gewone leven ben. — Wat dan? — Priester. Engeland en do Indischo vo^ston. Indisohe regeerende vôr&ten «blijven voort-gaan met het verleenen van hulp in aile op-zichten, meldt men uit Simla. Do Maharajah van Gwalior heeft een la-kh roepijen (6600 p.st.) voor den aa.nmaaik van munitio geschonken. Bovendien hebben hij en de Maharajah van Bhavnagar en het hoofd van Miray hunne werkplaatsen aan de regeering ■soor aanmaak van munitio aangeboden. De eerste minister van Népal heeft een lakh roepijen gegeven voor aankoop van mitrailleurs, De Ishan van Kalabach 2300 d. st. voor naar. den, de Maliaradja an Johapur heeft een kamp in zijn rijn aangeboden voor huisvesting van gevarigen Turken. Andere hoofden en edellieden hebben arnbu-lance-automobielen, tenten, vliegmachinos en paarden geschonken. De schrijver van ,,J'Accuse", Frederik van IOeden verzekert in de (onde) Groene Amsterdam mer, dat de schrijver van ,,J'Accuse" bekend is. Het zou de oud-consul-generaal van Duitschland in Zwitserla1"'1 ziin. Naar men ons evenwel van andere zijde op grond van inlichtingen uit zeer goede brun mededeelt, is de schrijver een vroegere rechter uit Berlijn, die moeilijkjied^n met de Pruisische regeering heèft gehad, daarna langen tijd in Italie woonde en ziôh vervolgens in Zwitserland vestigde. Consul-generaal of iets van dien aard is*liij nimmer geweest. Rusland in de statisttek. Ru si and heeft 160,095,200 inwoners. Se-dert 1897 nam de be\olking too met niet minder dan 33,199,000 zielen. 85,5 % der to-taal-bevolking oefent het boerenbedrijf uit. Slechts 13.5 % is stadsbevolking. Merkwaardig is de verhouding tusschen het aantal vertegenwoordigers der beide geslach-ten. In Europeesch-Rusland kwamen op 100 mannen, 102.7 vrouwen vo*r, in Finland 101, 3 vrouwen, in het Weichsel-gebied daarentegen werden slechts 89,4 vrouwen geteld op 100 mannen, en in Centraal-Azië niet meer dan &5.3 Rusland heeft 133,092 scholen, die bezocht worden door 6,840,000 lecrlingen. Het Amoer-gebied schijnt de meest leergierige bevolking te hebben, althans komen daar 84,8 leerlingen voor op d<> 1000 inwoners. In Moscou is dit cijfer niet hooger dan 81, in de Zwartezee-provincie 71.1. Paardengaartiers. Een merkwaardigen post kumien officieren in 't Engelsche leger l>ekleeden. De Engelschen houden er n.i. spéciale paardengaarders op na. Zoo'n paardengaarder, meest een jong luite-nant, voert een grooten wagen met zich mee, en heeft te beschikken, over enkele soldaten, die een goede algemeene ontwikkeling moeten hebben, en die vorstàud van paarden moeten be-zitten. De officier is daarbij amateur-paarden-arts. Zijn taak is, gewondo paarden op te spo-ren, en ze te beliandelen, opdat ze opnieuw dienst kunnen doen, en door de bevolking ge-stolen paarden 'op te eischen. Pooische toesîanden Galicië, het Oostenrijksche Polen. dat ,82 districten omvat inet een gezamenlijk opper-vlak van 78.500 K.M. 2 en een zielental van 800 000, heeft bijna geheel, met uitzondering alleen van de stad Kraukau en zes aangren-zende districten (5000 K.M.12, 750,000 bewo-ners), tôt tooneel van den oorlog moeten strekken. I)e 17 districten nabij de Oostgrens (18.000 K.M. 2 en 1.500.000 menschen) werden dadelijk bij de éerste vijandelijkheden veroverd. Maar het overige land («56.000 K.M. 2 en 6.000.000 menschen), waar zich de voornaamsto krîjgsbedrijven hebben afges}>eeld, heeft nog veel meer geleden. Vooral geldt dat, van een breede strook, zioh uitstrekkend van Lemberg tôt Bocihnia (10,000 vierk. K.M. en 1,000,000 menschen), waar de groote veldslagen geleverd werden, zoodat dit gebied geheel ontvolkt en nog slechts één reusaohtig kerkhof is. Bijna dit geheele land was henhaalde keeren ■blootgesteld aan geveohten en invasies, hier en daar zelfs tôt zeven maal achtereen. Honderd grootere en kleinere steden en 6000 dorpen werden geteisterd en de onmiddeHijko schade be-draagt cen mill. gld. Meer dan 2500 dorpen zijn geheel vernietigd ; 800,000 paarden, 1,500,000 stuks hoomvee en bijna aile voorraden aan graan en voeder werden opgevorderd. De land-bouw, die jaarlijks bijna een half milliard gui-den opbraCht is voor langen tijd onmogelijk. Hetzelfde lot trof ook de nijverheid met een jaarlijksohe bpbrengst van { milliard guden (met inbegrip van de rijke petroleumbronnen), die 100,000 menschen werk verscha-fte. Bijna aile steden zijn min of meer verwoest, ver-scheidene zooals Tarnopol, Brody, Tarnow. Siska bijna volkomen. Lemberg (250,000 inw.),.' lde hoofdstad van Galicië, viel b na dadelijk den aanvaller in lianden; Krakau (180,000 inw.a, de oudè kroningsstad van Polen, moest door de burgerbevolking ont-ruimd worden ; Przemysl (60,000 inw.â ver-duurt nog steeds een moorddadig beleg. Meer dan 700 kerken zijn vernield of zswaar bescha-digd. Tal rijke Pooische grondbezitters, pach-ters en boeren, vooral uit de oostelijke districten, hebben moeten vluchten naar do centrale provincies van Oostenrijk. Zij werden gevolgd door een groot deel van de stadsbe-woners en ambtenaren (o.a. 40,000 beambten van de Galicische spobrwegen). Zoo moesten reeds meer dan 1,000,000 personen uit Galicië naar het binnenland der monarchie verhuizen (alleen in Bohemen zijn er 350,000). Verreweg do meeste van deze vluchtelingen bezitten niets en verkeeren ixi de bitterste ellende. Ook overigens wordt Galicië getroffen door aile rampen die de oorlog over Russisch1 Polen heeft gobracht. Ook de uiterste grenzen van het Pooische gebied bleven niet geepaard : de 300,000 Pooische Mazoeren in de moerasstreek van Oost-Pruisen hebben driemaal het erg6te moeten lij-deno — de 200,090 bergbewoners aan de Hon-gaarscho grens en in do Boekowina ontginKen twee kcer de rampen van den oorlog. Ten slotte vermolden wij nog de 250,000 Polen der districten van Bialystok, van Biala en van So-kolka in het gouvernement van Grodno, die eveneens aan dezelfde bezoekingen ten prooi werden. Clazon bollen op do Nederlandsche kust. Naar aanleiding van bèrichten over het nu en dan aandcijven van glaesen bollen op de Nederlandsche kust, welk feit eenige veront-rusting schijnt te hebben teweeggebraeht, wordt van bovoegde deskundige zijde gemeld, dat het aanspoelen van die voorwerpen niet tôt de minste ongerustheid aanleiding behoefi te geven- îîa onderzoek toch is gebleken dat die bollen eenvoudig gebezigd worden, voor-namelijk door de Scliotsche visschers, als drij-vers voor de beuglijnen in verband met de ka-beljauwvangst. Zij treden feitelijk in de plaats van de bij de vissoherij gebruikelijke kuvken drivers voor netten of beugen^ .Soins spoelen deze voorwerpen aan, nog voorzien van een netje. waarvan de mazen dienen om er de beuglijnen aan te bevestigen. • De aangespoelde ballon zijn zeer waarschijn-lijk in 't ongeroede geraakt of zijn afkomstig van visscliersschepen dio een ongeval op zec bnbben irehad- De toekomende Vrede. Wij lezen in ,, Uni verso" van 30 Juni j.l. volgend merkwaardig artikel: Eenige dagen geleden ontvingen wij, door tusschenkomst van een telegrafisch agent-schap, het nieuws dat twee gedachtenstroomin-gen in Duitschland te bemerken waren over den toekomf nde.i vrede. De imperialistische strooming, die aanstuwt naar een uitbreiding van het Keizerrijk in Europa, om in het Oosten dn Westen grenzen te hebben die elken aanval kunnen weerstand bieden; de koloniën zouden aan die politiek worden opgeofferd. De andere strooming, de koloniale, is conservatief en zou voor ailes vergrooting van koloniale bezittin-gen voorstaan. Deze telegrafische mededeeling was zoo uitehst bondig^ dat onze nieuwsgierigheid er door geprikkeld werd, of liever de bege^rte om onze lezers op de hoogte te houden werd er door gçwekt. Sedert dien hebben wij in de Duitscho bladen eenige ophelderingen omtrent deze tijding gezocht. Na lang zoeken meenen wij in onze pogingen geslaagd te zijn: de ,,St. Galler Stadt Anzei-ger" heeft ons den sleutel van het raadsel in lianden gegeven. In Maart j.l. verscheen in het tijdschrift ,,Hilfe" een artikel van de hand van Paul Rohrbach, waarin deze de thesis voorstaat dat Duitschland België zou ont-ruimen in ruil voor koloniale bezittingen, P. Rohrbach is pangermanist en imperialist. Nochtans moet men in 't oog houden dat do pangermanistisolie groep in twee verdeeld is. De groep waarvan Roihrbach deel uit maakt staat ongeveer op hetzelfdo standpunt van de kolonialen, die nijverheid en handel de grond-vesten van do Duitsc.he grootlieid noemen. Wij moeten hier nochtans de aandacht y.esti-gen op het feit dat de imperialisten hier min dan de anderen koloniale uitbreiding begee-ren ; hun formule is: een .ma.clitige nijverhoid en uitgebreide handel zijn de noodzakelijke ge-volgen van een machtig keizerrijk (grondgebied en leger)' en omgekeerd ; de kolonialen zijn an meening dat, hoewel er samenhang is tuss'chen beide punten, dio toch zoo vèrstrekkend niet is als de imperialisten beweren. Twee belang rijke dagbladen : de ,, Deutsche Tage-szeitung" imjjerialistisch orgaan (2e groep) en de ,,Nazional Liberale Korrespondenz" na-tionalistiseh blad, vielen met ongehoorde hevig-heid het artikel van Rohrbach aan. Do ,,Vorwàrt9" integendeel nam het op voov Rohrbach en antwoordde in een vinnig artikel aan voorgenoemde bladen. Volgens het socia-listisch orgaan zou de annexatie van Belgio niet alleen oen fout maar een grove dwaling zijn. En wel om twee redenen : eer sien s, moesten. Frankrijk en Engeland overwonnen zijn en de annexatie va België toelaten, dan zouden zij boch steods om een ,,revanche" bedaoht zijn en oen nicuwen oorlog voovbereiden. Duitschland zou verplicht wezen zijn'bewapening voort te zetten. De vrede zou maar een wapenstil-stand zijn en de kosten van de.legers zouden Europa aan den rand van "het^ bankroet brengen. Aan den anderen kant, zouden de Belgon, die in het geheel niet wenschen Duitschers te worden, met hun sterk uitgesproken patriotisme en den hoogmoed veroorzaakt door don wel-stand die zij gedurende hun onafhankelijkheid gekend hebben, en woelziek en uiterst gevaar-lijk element uitmaken, in het Duitscho rijk en vooral in het Duitsdhe leger. Het onder-worpene Belgi^ 7X>u een der ijverigste oen-trums zijn van revolutie en anarchie. Dit artikel verscheen de laatste dagen van Maart. In April drukte het ,,Berlirier Tage-blatt" zonder commentaar een redo over, te Kreuznach uitgesproken door den voorzitter van den Reicbstag, M. Paasche, die de nood-zakelijkheid verdedigdo België to behouden, al moest het ook een kolonie kosten. Deze zienswijze zette kwaad bloed bij de kolonialen. Het hoofdbestuur van dezen-groep ver-klaarde dat Duitschland ten minste zooveel kolonies hebben moest als in Augustus 1914 ; over België sprak het niet. Den 13 Moi kon-digde de ,,Vorwarts" als zeker aan dat het secretariaat van kolonies (een soort ministerio van kolonies) verzekerd had dat Duitschland op het oogenblik van den vrede al zou doen wat mogelijk was om zijn kolonie te herwinnen. Op 16 Mei heeft dr. Soif een artikel laten verschij-nen waarin hij zegde dat Duitschland België moest loslaten indien het op die voorwaarde zijn kolonies weerkreeg. Graaf Reventlow antwoordde hem dat kolonies nutteloos zijn zonder de heerschappij ter zee en dat deze enkel kon veroverd worden door het bezit van aan Engeland grenzendo kust en door een sterko mari-tieme basis in de Noordzeé. De rode van den Koning van Beieren is in den zelfden zin ®p-gevat.Dit zijn ontegensprekelijke feiten. Hoe-is dat nu uit'te leggen. In Fransche en Belgische krin-gen is men overtuigd dat deze gedachtenwisse-ling door de Duitsche regeering' zijn uitgelokt om het volk jn Duitschland op een annexatie van België voor te bereiden, en dat deze annexatie deel uitmaakt van een wcloverdacht en welvoorberëid plan waarvan de door toch t der Duitsche legers door België het voorspel waren. Vandaar zijn de Belgen van meèning dat hunne onafhankelijkheid enkel kan herkregen worden door den triomf der bondgenooten. Deze zienswijze strookt wonderwel met den gemoedstoe-stand van Franschen en Belgen en met de nood-zakelijkheid do verontwaardiging hunnor land-genooten wakker te houden opdat zij in den strijd tegen Duitschland niet verzwakken zouden.Van neutraal- standpunt uit — en daarop be-vinden wij ons — is dit in lict geheel geen uit-gemaakto zaak. Waarom laat de Duitscho regeering gedachtenwisselingcn too over een punt waarover zij reeds een besluit heeft genomon? Waarom do verdediging toelaten van do tegen-overgéstelde meening? AVijzer is het te onderstellen dat do Diiitàche regeering, de mogelijkheid vooruitziende van een vredesovercenkomst dio niet heelomaal be-antwoordt aan de nationale vcrzuchtingcn, in de maand Augustus 1914 zoo hevig opgczweept, deze gedachtenwisselingcn toelaat om het volk te wennen aan de gedachte dat het niet gansche-lijlc zal bckomen wat het wenschte, dat het zal to kiezen hebben tusschen beide voorstellen, dat het wat zal moeten toegeven om andero voor-dcelén te behalen. Hoe men het ook keeren moge, zeker is, dat do mogelijkheid van een annexatie van België in Nederland do onrust heeft gewckt dio er thans valt waar te nemen. De Nederlanders hebben gelijk te zeggen dat de annexatie van België bot einde van hun onafhankelijkheid zou zijn. Waarom heeft deze inval plaats gevonden? Om Engeland te mu.il-banden. Uit dit oogpunt is Antwerpen mis-schien een uitstekende operatîebasis, maar Antwerpen is waardoloos tôt dit doel indien Zoe-land en de mondiîngen van de Schelde uitgeslo-. ten bliiyen. Het onrechtstreeksche gevolj; van een Antwerpen-militairc-havcn zou het bezetten van Zoeland door de Duitschers zijn. Er blijft weliswaar buiten Zecland nog gTond-gebied over dat Nederland hcet. Maar het vrij-geblevon d?el van Nederland zou onder den eenen of anderen vorm aan Duitschland moeten geannexeerd worden, want het zou een blijvend gevaar opleveren voor do Duitscho militairo be-zetting in België. Het zou altijd een veilige landingplaats voor do Engelschen uitmaken. Wij, aan onzen kant, meenen dat Duitschland slecht zou handelen met België te annexeeren. Maar indien het België annexeerde zou het nog slcchter handelen Nederland vrij te laten. Het zou allo moeilijkheden ondervinden in het be-heerschen van een vijandig gezind volk, en Engeland en Frankrijk voortdurend verbitteren, zonder het voordeel te genieten van de prachti"--ste grenzen. "f ** * ~ ■ ■ " » Duitschers en Dibii. Ter overweglng. . VVij weten niefc of er wel vijf Vjatningeiï zijn, die vertrouwen stellen iu allerlei Ihiit-sche verkiaring-an, zooals die van professoi* von Bissing, waarin gezegd wordt dat de Duitschers de taal der Vlamingen zouden eerbiedigen. Zoo er vijf Vlamingen zijn, die daaraan ' moesten goloof heehten, dan is dat getai nog te groot. Misdadig is het te benveren, dat het' Vlaamsche volk andere bedoelingen kan hebben dan het herstel der vrijheid van België. Wat de Vlaamsche volksrechten betreft, staan wij er goed voor, cp voorwaarde, dat wij niets gemeens willen hebben met wie het ook zij, die de mogelijkheid zou openen voor een staatkundig verband met Duitschland. Is er iemand, die onbezonnen of onvader-landsch genoeg is om op staatkundig gebied voor iets anders te ijveren dan de onafhankelijkheid van België, dan geven wij hem ter overwegmg wat er onder meer met de Deenschsprekende soldaten gebeurt, die in het Duitsche leger dienen. Daarover is nog onlangs in de ,,Nafcional-tidende ' van Kopenhagen een kenteekenend artikei verschenen. Of schoon het verbod niet uitgaa.t van het hooger Duitsch legerbestuur, wordt aan veel Deensdhsprekende soldaten uit Sleeswijk het recht ontzegd hun moedertaal te gebruiken, wanneer zij samen spreken of in het Deensch naar huis sclirijven. Volgens de ,,Nationaltidende" geldt dat' verbod onder meer voor de garnizeenein en de legerafdeelingen in Bostock, Bremen, Kiel en Husum. De ,,B.ingsted Folketidende" meldt, dafc een der ijverigste verbodsmannen kapitein von Meerscheidt-Hullesem is. Deze heeft het zoover gedreven, dat hij op een Van de feestdagen verlof wejgerde aan al zijn manschappen zoowel Duitsch- als Deenschsprekende, omdat een paar soldaten uit Sleeswijk Deensch gesproken hadden. Een soldaafc, die de toelating gevraa^d had om minstens in het Deensch te mogen schnjveu aan zijn vrouw, die geen an&re taal kent, werd door den Duitschen kapitein op de krachtdadigste wijze afgescheept. Zulke kleinzielige zaken gebeuren er, ver-klaart de ,,Nationaltidende", terwijl aile Duitsche bladen het thans voortdurend hebben over ,,een grooten tijd!" Eu zij, die thans niet eens de taal eerbiedigen van soldaten, die voor Duitschland-hun bloed vergieten, zij zouden, indien zij wat te zeggen hadden na den vrede in België, recht laten wedervaren aan de Vlamin-geh!Wie zoo iets beweert, vergeet wat er met de kleine nationaliteiten zooals de Denen en de Polen in het imperialistische, Duitschland gebeurt. De eenige weg, langs waar de Vlamingen zich volledig kunnen ontwikkelen, is onafhankelijkheid van Belgie. J. HOSTE Jr. — — - ®- Een profetie ? Ik herlees daar zooeven het boek Lit ter air b Waitdelingcn van den fijnen Xocrd-Nederland-schen schrijver en denker Frans Erens. Op zijne wandelingen in Duitschland volgt eene .,nabe-trachting", die mij merkwaardig genoeg schijnt om hier overgedrukt te worden. ,,Een bewoner^ van Nederland, wanneer hij ,,door do dalen en over de vlakten van Duitscli-,,land gaat, wanneer hij de steden van»dat land .,doorkruist, moet een,gcvoel. van weemoed in ,,zich voelcn rijzen, dat zijn hoofd doet bukken ,,cn de vastheid zyner kuieën doet' verslappen. ,,Dat nu bloeiende volk, goedaardig en gewil-j-lig voor '70, steekt nu met aanmatiging het ,,hoofd op bij elke gelegenheid en heeft eene „neiging tôt schoolmeesterachtige overhecr-,,sching gekregen, die vau de hoofden der groo-,,ten tôt in de voeten van den htagsten beambte ,jis neergedaald. Het is ontegensprekelijk : ,.Daar is de vijand! Zooals ieder volk trou-,,wens, hebben wij ook onzen vijand in het ,,Oosten. Men moet doof zijn en blind om niet ,,telkens dio uitingen van minachting en ,,vijandschap te vernemen. Het geringste zelf-„standige optreden van Nederland doet den ,,sarcastischen schaterlaoh der Koln. Zcitung ,,losbarsten. „Dat juist u*ij Pruisen's grootheid moesten ,,aanschouwen, behoort niet tôt do gelnkkigste ,,wederwaardigheden onzer genératie. Het kan ,,echter nog slechter komc^i. Wie wect of niet ,,vroeg of laat eenmaal onze vijand aan die wet ,,moet gehoorzamen, die de volkeren de handen ,,naar net Westen doet uitslaan?" (Bl. 44—45.) Het boek verscheen in 1906 (bij S. L. van Looy te Amsterdam) ; dus voor negen jaar, en is een rerzameling van vroeger geschrevene stukken. Ts het eene profetie, die nabetrachting ? Ofwel — en dat strookt allicht meer met de waarheid — een klaar inzien van een aandacht-schouwenden en rap-begrijpenden geest in de DSTcbolocie van het Duitsche volk?.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.