Het Korlriiksclie Volt U Katholiek Volksgezind Weekblad Tiende jaargang. — i\r 30 Zondag 20n Juli 1914 I\SCIMUJV1.\G ,, | in stad, 2.50 fr. \ in stad, 1.50 fr. v OOR EEN JAAR , , „ , VOOR EEN HALF JAAR , , / buiten stad, 3 fr. f buiten stad, 1.75 fr. Priiw per nuiiiiucr : 5 cent. gesticht BOEK- & S TEENDRUKKERIJ aGewone en Praehtuitgaven J. VERMAUT, drukker-uitqever in lb52 Langesteenstraat, 28, Kortrijk. — Tel. 204 Gewone aankondigingen : 30 cent, de reke. Rechterlijke aankondigingen : 1 fr. de reke. Groote en langdurende aankondigingen volgens ove'reenkomst. Voor de aankondigingen buiten de twee Vlaanders, zich wenden tôt Agence Havas, Martelaarsplaats, 8, Brussel - Beursplaats, 8. Parijs — Cheapside, 113, Londen ' ^iimmui m, ONS KATHOLIEK LANDSBESTUUR Sedert weldra 30 jaar, staat België onder een katholiek bestuur. Laten wij eens onderzoeken wat het er van te genieten of te verduren heeft gehad. ¥ * * 't Heeft eerst en vooral, die 30 jaar lang, in virede geleefd : geen oorlog van buiten;, geen verdrukking van binnen. « We zullen de wereld verbazen door onze bezadigheid » zei de Staats-man Beernaert bij het aankomen van het katholiek bestuur. En inderdaad, de katholieken heb-b«(n de wereld verbaasd. Na 30 jaren bestuur, zijh de beheeren van ministeries, is het leger, zijn de rechtbanken, de scholen, de spoor- en t< îefoonbedienden, al de Staatsambtenaren voor een groot deel, misschien voor het grootste deel, nog andersdenkend ; en nogthans worden allen gerust gelaten. Dit getuigt bij de katholieken, ten minste van breedheid van gedachten; dit getuigt van eene verregaande verdraagzaamheid. Zal het katholiek landsbestuur er geen slachtof-fer van worden?... Alleszins weten wij, moest een geuzenbestuur aankomen, dat de katholieke Staatsbeambten anders zouden af te zien hebben dan het nu met liberale en socialistische het ge-va is!... Voor de rust en den vrede in 't land, voor de bescherming onzer katholieke of breed-vrijheidsgezinde Staatsbeambten, voor den vrede in onze beheeren, moeten aile rechtgeaarde Belgen, het katholiek landsbestuur aan 't bewind houden!... ¥ f ¥ Wat heeft het katholiek bestuur verder ge-daaih?...'t Heeft het land met een prachtig net uitste-kende'vervoerwegen, en een overvloed bezorgde vervoermiddelen begiftigd; 't heeft een uitweg cht en gevonden voor onze nijverheids- en h, lelsprodukten; en zodanig den welvaart in het land op machtige wijze bevorderd. rfi rfi Jfi * ' t Heeft den landbouwenden middenstand, die en 25 jaar geleden in den dieperik zat, waarlijk uiv de nesten geholpen en op 't drooge gebracht. 't Heeft de bonden en inrichtingen, door het pri-vaat initiatief, dit is door de boeren zelf tôt stand gebracht, op krachtige wijze ondersteund. t Heeft eene heele organisatie ingericht van scholen en landbouwvakmannen, die de boeren in hun vak hebben opgeleid en alleszins ter zijde gestaan. 't Heeft verschillende, helaas nog te weinig talrijke wetten gestemd ten bate der land-bouwers. Dat deze wetten nog niet talrijker zijn, ligt wel hier aan, dat de boeren zelf niet sterk genoeg op politiek terrein zijn vooruitgetreden. Eoonomisch hebben ze zich wel ingericht; maar niet genoeg politiek. Niettemin hebben ze in de Kamers verschillende mannen die hun uiterst ge-negen zijn; en mogen ze ook over 't wettenwerk der katholieke regeering niet ontevreden zijn. * * * Wat de werklieden betreft : om het werk der katholieke regeering ten voordeele der werklieden met juistheid te kunnen beoordeelen, moet men inzien van hoe ver de gedachten in zake arbeidsbescherming, in de laatste halve eeuw zijn moeten terugkomen; en welke moeilijkheden ook anderszins op den weg der sociale wetgeving hebben gelegen. De liberalen hebben tôt het jaar 86 het hooge woord gevoerd. Zij waren de groote mannen; zij zouden, dank aan het princiep der vrijheid, de wereld in lustoord veranderen!... Maar zie eens wat hun fameus vrijheidsbeginsel had uitge-wrocht : in 1 886 brak in heel het nijverheidsge-deelte van 't land, een waar oproer uit : 't waren de werklieden die niet langer de verdrukking, de verstomping konden uitstaan, die hunne liberale of liberaal-gezinde meesters op hen deden we-gen, en die dus tegen die liberale of liberaal ge-zinde meesters opvlogen. De katholieken, die juist aan het bewind gekomen waren, stelden rap een onderzoek in : en wat ontdekten zij?... De werklieden die kwamen getuigen, waren meestendeels stompzinnige wezens geworden, naar lichaam en ziel vervallen. Hoe kon het ook anders! De liberalen en liberaal-gezinden, van de vrijheid misbruik makend, hadden hen doen werken, dag en nacht schier, van af hun prilste jeugd, soms van 7, 8 jaar; ze hadden de vrou-wen er nog bij gesleurd, voor den goedkoop; en voor den goedkoop ook, al dat volk gestopt in ongezonde werkplaatsen. Van de lage loonen die ze betaalden, hielden ze nog af, voor winkel-ware, bier, en... boeten. Middelerwijl verbabbel-zakten ze de menschen door slechte lezing, god-delooze en zedelooze propaganda, en niet het minst door 't drankmisbruik. Geen wonder dan dat de werklieden, door dat verval aan beesten gelijk geworden, en door hun lijden en de opge-komene socialisten die dat lijden exploiteerden kwaad gemaakt, in 86 tegen hunne liberale of liberaal-gezinde meesters opstonden en 't land in rep en roere stelden... Onmiddellijk, zooals we zegden, deed het katholiek landsbestuur, naar raad en wil van zijn grooten Staatsman Beernaert een onderzoek, waardoor heel die volks-verdrukking en dat volksverval aan 't licht kwamen; en onmiddellijk ook begon het, door een reeks wetten tôt bescherming der werklieden, die verdrukking tegen te houden, dat verval te kee-ren. We zullen een volgende maal de voornaam-stedier wetten opsommen : ge zult wel zien dat het al een heele massa is. Ge kunt het ook aan wat anders zien : de socialistische advokaat en kamerheer Destrée heeft al die werkerswetten in boek verzameld : 't is een zwaar, lijvig boek-deel.'t Is waar : nog ailes is bijlange niet effen; nog veel meer hadde kunnen gedaan zijn; ja veel van 't gedane is niet overlijk ernstig. Edoch ver-oordeel niet te rap! Om juist te beoordeelen, moet ge rekening houden van verschillende za-ken : het landsbestuur kan niet gedurig alleen met werkerswetten bezig zijn : 't heeft ook an-dere kwesties te onderzoeken, en vele en zeer belangrijke zijn, keer voor keer, de aandacht van de sociale wetgeving komen aftrekken; daarbij is de gedurige ja zelfs kinderachtige te-genkanting der oppositie ook voor een groot deel schuld van het minder gedane werk. Daarbij : de gedachten bij de massa van 't volk, van de werklieden zelf en van de burgerij, zijn niet altijd verre genoeg gezet om te kunnen rap voor-uitgaan; na meer vooruitstrcvende, volksgezinde katholieke ministeries, zijn ook soms minder vooruitstrevende, meer bewaarsgezinde, econo-misch-liberaalgetinte ministeries aangekomen. En vooral het volk, het werkvolk zelf, heeft zich maar in de laatste jaren beginnen te vereenigen, om zelf zijne belangen te bestudeeren, en voor-uit te helpen. Slechts als de belanghebbenden zelf beginnen te roeren, zich te vereenigen en vooruit te stuwen, komt er oprecht gang in de werking te hunnen voordeele. De werklieden hebben nu een zekere syndikale macht; en dien-den te zorgen, binnen kort, ook voor meer poli-tieke organisatie en macht; en ook voor meer cooperatief-macht. En dan zullen ze van 't katholiek landsbestuur, dat overigens welgesteld is, nog al meer sociale wetten loskrijgen! Van een anderen kant mogen ze niet denken, dat de wetten het bijzonderste zijn. Eigen doe-ninge, vakbekwaamheid en inrichtingen zijn al machtiger!... 't Katholiek gouvernement heeft hier ook toe geholpen, door opleiding, door be-tere scholen, en vooral door vakscholen. Dit is ook een weldaad die de werklieden niet mogen vergeten. Met één woord : willen ze weten, wat, samen met hunne eigene werking, het katholiek landsbestuur heeft uitgewrocht : dat ze hunnen toe-stand nu, eens vergelijken met den toestand rond de jaren 86, den toestand door de liberale économie geschapen : in aile opzichten is het ver-schil oneindig. Tôt die verheffing heeft het katholiek landsbestuur ontegensprekelijk veel geholpen door wetgeving en opleiding. Nog meer wil en zal het helpen. Het katholiek landsbestuur is dus ook voor de werklieden een zegen geweest en zal het blijven. * * * De kleine burgerij heeft het minst van ons katholiek landsbestuur gekregen. 't Liegt niet aan 't landsbestuur zelf. Immers, als men ziet hoe kwistig het reeds ontstane inrichtingen voor kleinburgers ondersteund, moet men wel getuigen dat het goed gesteld is, en niets beters vraagt dan de kleine burgerij te helpen. Maar, het vraagstuk der kleine burgerij is voorzeker moeilijk; en de kleine burgerij heeft tôt nog toe zelf zoo weinig gedaan. Nauw echter begint ze te roeren, of zie!.. reeds het bestuur gereed met verschillende deugdelijke wetten. Wil de kleine burgerij vooruit : 't katholiek bestuur zal niet in gebreke blijven, daar mag ze zeker van zijn! * * v Wat verder de volksopleiding en de Vlaam-sche herwording betreft. De nieuwe schoolwet, door de katholieken alleen gestemd, staat daar als een heerlijk monument: Wat de vervlaam-sching der Gentsche hoogeschool aangaat, die nu de eerste inzet is van den Vlaamschen strijd, we zijn overtuigd, evenals voor andere verbeterin-gen, dat het katholiek landsbestuur, al draagt het ook de verantwoordelijkheid, toch meer er voor zal doen dan de oppositiepartijen : de liberalen, die de partij van Frankrijk genoemd werd en de socialisten die ook nog geen bewijzen van flamingantisme heeft gegeven. Ten slotte nog : ons katholiek landsbestuur blijft voor oas altijd ; het katholieke. Om een katholiek landsbestuur te hebben, dus uit prin- ciepenfierheid, zouden wij ailes doen! Katholiek bestuurd moet ons land trots ailes blijven! In eigen partij, nogeens uit princiepenfierheid, strij-den we vrij en vrank voor aile verbeteringen. ^ Maar nooit gaan wij ons katholiek-zijn af!... Sedert de ; ALGEMEENE VtRKIEZINGEN. In ons bovenstaand artikel, over : Ons katholiek landsbestuur, hebben we 't beheer der katholieken in 't algemeen beschouwd. Nu bespre-ken we dat beheer in de laatste jaren, vooral l sinds de algemeene verkiezingen nu twee jaar i geleden. We meenen dat we, het werk binst dien i tijd ingezien, ook nu nog over ons katholiek bestuur niet moeten blozen, maar wel dat we er fier mogen op zijn. ; * * * ' Herinnert u ten eerste : de treffelijke verhoo-gingen gegeven schier aan aile Staatsambtenaars: aan ijzerwegbedienden, douaniers, postbeamb-cen, gendarmen, enz. ; en nu laatst ook aan aile 1 schoolmeesters, vrije en officieele. r Herinnert u de wet op de goedkoope wonin-t gen : die de breedste is onder al de soortgelijke ; wetten in geheel Europa, en door dewelke, aan allen die geen 2400 frank 's jaars inkomen, het t aanschaffen van een eigen huis vergemakkelijkt wordt. Herinnert u nog de heerlijke schoolwet, die ian allen vrijheid in den schoolkeus, met verbe-erd deugddoende onderwijs waarborgt. r Herinnert u ja de legerwet, die wel lasten van geld en mannen medebrengt, maar die toch de i veiligheid van 't land verzekert en volgens allen, l ook volgens de socialistische voormannen, vol-§trekt noodig is. Die haar niet stemden, zijn in |ekeren zin landsverraders. ^%-îorinneit a ten dlotte fcog Jt wel op <kJ ^o~-> ciale verzekeringen die in de Kamers gestemd, voorzeker, moest ze door het volk gesmaakt en gewaardeerd worden, veel uitgaven aan 't land, maar veel bate voor 't volk zou teweeg brengen. Al die wetten samen, benevens nog vele mindere die we niet noemen : is dat reeds geen heerlijke arbeid; geen prachtig bewijs van degelijke werk-zaamheid?... IN EIGEN KANIP Fîo pKl"nefor»û irolrkourarviMfv 1 On T..11 1 De christene vakbeweging die op 12n Juli 11. te Gent zulk een heerlijken triomfdag vierde, neemt tewege een nieuwe vaart!... Binnen kort gaat P. Ruttens Propagandistenschool aan gang. Doch nu reeds, naar we vernemen, zijn er langs aile kanten bijeenkomsten van sociale werkers om te zien hoe ze nog nieuwe vereenigingen zullen bijstichten en de oude versterken. Zuid- en Midden-West-VIaanderen zullen zeker ook niet ten achter blijven?... 't Verbond der studiekringen houdt op 3n Au-gusti aanstaande, te Brussel in Sint-Aloysiusge-sticht zijn jaarlijks congres. Op de dagorde staan vooral deze twee onderwerpen : de vorming onzer studiekringers; en de studiekring een mid-denpunt van werking. Moge dat congres prachtig gelukken! De studiekringen immers zijn de smissen waar wij onze keurmannen smeden; zijn de krachttuigen die geheel onze werking doen zoeven. De werkliedenbonden zetten ook aan. Geen week verloopt er schier, zonder dat we de stich-ting van ten minste één werkliedenbond of werk-mansgilde mogen aanstippen. Die vooruitgang is vooral te bestatigen in de Antwerpensche en Limburgsche kempen, en rond Vilvoorde in Bra-bant. Voor de omschrijving Turnhout werd er zelfs alreeds een : « Verbond van werkmansgil-den » gesticht — doch, te bedeesd, niet zuiver en kranig genoeg. Echter, zooals het gedacht van werkliedenbond maar van lieverlede opklaarde en ingang vond.zoo zal het ook wel met de juiste opvatting van de federatie der werkliedenbonden gaan. 't Komt er toch ook. Wanneer krijgen we werkliedenbonden in al de nijverheidsmiddens van Zuid- en Midden-West-Vlaanderen : te Kortrijk, te Waereghem, Sweveghem, Moen-Heestert, Avelghem en heel 't Zuiden, te Lauwe, Gulleghem, Bisseghem, Marcke, Meenen, enz.? Te Ingelmunster, Meule-beke, Oost-Roozebeke, enz.? Waarom zouden de Franschmansgilden niet tôt echte, hechte werkliedenbonden kunnen omvormd worden? Waarom zou tusschen al die inrichtingen geen gemeenzame band kunnen gesmeed worden : namelijk een bevond of federatie? Kwamen we zoo tôt een gouwverbond, hoe rap zouden we niet zijn aan een landsverbond? Te meer, daar het orgaan er reeds is, namelijk, het veertien-daagsch blad (allicht weekblad) : De Vlaamsche Werkman (Antwerpen, Pastorijstraat, 23; Gent, Holstraat, 65). Die kerel trekt reeds op 6000 exemplaren. Tegen de Sociale Week (einde Oogst) moeten er 10.000 zijn! ...Wanneer komen wij allen met onze coopérative in de Federatie der katholieke samenwer-kingen ?... * # * De burgerswerken gaan ook goed vooruit. Roeselare, Thielt, Iseghem, Meulebeke, Oost-Roosebeke, Brugge, Meenen, enz. zijn brand-punten geworden. Die mannen hebben reeds hun gouwverbond (secretaris E. H. Allossery, Sint-Anna-Plaats, Brugge) en een gouw-vakblad : De Kleine Burgerij (Brugge, in 't secretariaat). We zien niet gaarne afzonderlijke bladjes verschijnen, lijk b. v. De Vrije Burgerij van de Meenensche afdee-ling. Dat versnippert de krachten. Die mannen hebben zelfs alreeds hunnen landsbond (secretaris E. H. Lambrechts Brussel) die een aantal burgerssyndikaten en allerhande diensten en inrichtingen omvat. De kleine burgerij zou dus wel, in zake organisatie, den werkliedenstand vooruit loopen. Deze heeft zich waarlijk te spoeden voor het inrich-ten en samentrekken zijner werkliedenbonden en economische werken, bijzonder samenwerkin-ken, anders wordt hij leelijk achtergesteken. In één dingen blijft hij toch nog altijd voor, bij de kleine burgerij ; ja zelfs ook bij den boerenstand, namelik hierin : dat hij benevens werken tôt stoffeijke bate, ook werken tôt hoogere volksopleiding bezit en in stand houdt. * * # Over de inrichting der boeren moeten we niet veel zeggen : We hebben immers, voor kort een uitgebreid verslag gegeven over de werking van den boerenbond. Altijd weer en weer, zouden wi^en w'jzen op de voor ons blijkende hoôdzakelijkheid, van meer Jioogere opleiding in de organisatie der boeren. * w * Ge ziet : op de verschillende gebieden der katholieke werkzaamheid, heerscht er groote be-drijvigheid. Maar nog zoo veel blijft er te doen : uit te breiden, bij te stichten, te verstevigen, en vooral samen te trekken; en — de werkers zijn klein in getal. Niettemin — met moed vooruit, mannen. En — de jonkheid kome bij!... Waarvoor een syndikaat moet dienen Verleden week gaven de socialisten te Wevel-ghem een briefken uit, om aan te kondigen dat Debunne zou komen spreken ...natuurlijk over den politieken toestand van 't land (hij spreekt nooit over iets anders...). Welnu, dit briefke, opgesteld door Debunne zelf, was uitgegeven ep onderteekend door : het syndikaat der socialistische vlasbewerkers!!... Dus moet het syndikaat bij de socialisten maar dienen om politiek te voeren!... Schoone syndikaten!... In 't bijzonder te Wevelghem, heeft het syndikaat der socialisten, nog schier nooit geld uit zijne kassen laten komen, alhoewel het er tôt nu toe nog al wat heeft ingeslikt : de vakbelangen tellen er voor niet veel!,.. Een politiek briefken uitgeven, poli-tieke propaganda maken, dât doet het wel. 't Is zijn bijzonderste, om niet te zeggen, zijn eenigste werk... Waarvoor een syndikaat bij de socialisten toch dienen moet!... Ernstige syndikaten voorwaar! !... Buitenlandsch overzicht. FRANKRIJK en DUITSCHLAND De Fransche voorzitter Poincaré deed een ambtelijk bezoek aan Rusland. Het is juist 25 jaren geleden dat Rusland en Frankrijk de han-den ineen sloegen en een verbond sloten. Eens te meer hebben de twee staatshoofden met klank aan dit vrindschappelijk bondgenootschah ge-trouwigheid gezworen, om hunne wederzijdsche belangen te steunen en het evenwicht in Europa te verzekeren Toch moet de Russische Tzar op de tanden gebeten hebben, wanneer hij hoorde Poincaré zeggen dat dit bondgenootschap op sterke legers mag steunen. Vijf dagen vroeger had men in den Franschen Senaat den minister van Oorlog aan-gegaan omdat het Fransch leger tegenwoordig onbekwaam is een langdurenden veldtocht uit te staan. De minister van oorlog bekende dat het waar was, dat men vroeger verkeerd te werk gegaan was en dat het leger tôt eenen langdurigen strijd slechts zal bekwaam zijn in 1919. Dit nieuws moet den Tzar op de maag wegen. Want het bondgenootschap van Rusland en Frankrijk steunt op de legermacht en een bond-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.