23 Mei 1914 Nr 21 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Âlgemeene Belangen insunitu * Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent inbij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Roofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vààr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitqenomen de aankondigingen, die worden inaewacht tôt Yrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaan 43, te Borgerhout. A.AWKOHIDIGIIV6EN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigiiigen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie H,\VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) <îK, Sjorgei'liout-A.iitYvei'peii liisclii'ijvin^sin'ijs uan 't Vlaaiuisch Heelal, van heden tôt 31 December, ir. 3.00. Hanen aan 't Werk 't Is bijzonder in 't Walenland dat de wetgevende kiezing van 24 Mei eenig belang aanbiedt. Daar zijn de hanen aan 't vechten dat de pluimen in 't ronde vliegen, om aldus bet bewijs te leveren dat, zoo Liberalen en Socialis-ten de bestuurlijke scheiding om wille van 't lieve (?) Waalsch nog niet hebben bekomen, zij die scheiding in hunne eigene partij toepassen. * * * Wij hebben reeds aangehaald hoe M. Hymans te Seraing gevaren is. Die broederlijke bejegening gaat voort. Ook te Luik is hij uitgejouwd door de Socialisten, zoodanig dat de meeting moest geheven worden. Maar de Socialisten wierden nu op dezelfde wijze behandeld. Zij meenden op eigen reke-ning nu meeting te geven, maar de Liberalen bulderden nu ook als bezete-nen, zoodat de Socialisten den aftocht moesten blazen. ■a * ¥ In meer andere arrondissementen is de verhouding tusschen die twee par-tijen dezelfde. Zij leven daar als kat en hond ondereen, hetgeen met de vech-tende hanen van Luik een welluidend geheel vormt. Bulgaren en Grieken zouden niet anders handelen en na de kiezing zullen zij elkander de neerlaag toeschrijven. Gelukkig nog indien zij niet in beschuldiging worden gesteld gelijk generaal Savof, die, na al zijne schitterende zegepralen, als zondenbok is aitgekozen. * * * Zonder dien naijver en die afgunst tusschen Liberalen en Socialisten, was de kiesstrijd voor hen niet ongunstig. De nieuwe legerwet, de nieuwe school-wet en de nieuwe belastingen waren voor hen stokpaardjes, waarmêe zij eene heele ruiterij konden vormen om de versterkte stelling der Katholieken in te nemen. Nu vechten zij lie ver ondereen, om desnoods de macht der Katholieken in de Kamer nog te versterken. * * * Zij leveren aldus het bewijs, dat zij nooit eene regeerende partij zullen kunnen wezen. Gelijk zij nu reeds ver-deeld zijn vôôr de kiezing, zou zulks nog erger zijn wanneer zij aan 't roer zouden komen. De eenen zouden voor de anderen niet willen wijken en zij zouden allen de beste plaatsen willen bekleeden. * * # Vele Liberalen en Socialisten moeten aan niet veel gewoon zijn, om voor plaatsen van 4,000 frank elkander te verscheuren. Ofwel doen zij vermoeden, dat die 4,000 frank aan elken volksver-tegenwoordiger toegekend, nog al vele staartjes moeten hebben, die dit rond sommeken een dik sommeken doen worden. * * ♦ Die verdeeling van krachten van Liberalen en Socialisten in 't Walenland, moet ten goede komen aan de Katholieken. Met de evenredige ver-tegenwoordiging kunnen daardoor twee of drie zetels in de macht onzer vrienden vallen, ongeminderd den vooruitgang dien de Katholieken in 't Walenland maken. De ernstige Liberalen zullen , eindelijk zich aansluiten bij de Behouds-gezinden, om voor goed van den Socia- listischen rommel ontslagen te zijn. * * Bij de Katholieken is de eendracht volledig, ondanks de toestanden te Aalst, te Gent en te St-Niklaas. Daar zal gestreden worden met voorkeur-stemmen, hetgeen geen kwaad kan aan de lijst, maar haar eerder zullen versterken. Vele kleine verdeeldheden worden daardoor vergeten en de aan-dacht afgewend van de legerwet en de nieuwe belastingen, die anders oneindig veel kwaad konden veroorzaken. * * * In haar geheel zal deze kiezing echter weinig beteekenis hebben, omdat slechts de helft van 't land moet kiezen en het Ministerie niet kan vallen. De aandacht zal meer getrokken zijn op het hanengevecht der Liberalen en Socialisten, die niet goed meer weten wat zij willen. De Walen vooral zullen hunnen strijd tegen de Vlamingen tijdelijk zien verzwinden, om enkel de Loge te dienen. Toekomenden Zondag zal er dus weinig belangstelling zijn in den uitslag der kiezingen. Het vonnis is reeds geveld : de hanen moeten terug in hunne kevie, waar zij andermaal twee jaren kunnen mijmeren over hunne onmacht en over de vastheid der Katholieke Regeering. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDERS VRANKivIJK. — De uitslag der kiezingen, die vooral gunstig is geweest aan de Socialisten, heeft het Ministerie den vrijen teugel gegeven voor de toepassing der vervolgings- of verdelgingswet tegen de kloosters. Ook is liet seffens begonnen met nog een aantal bestaande kloosters te sluiten en oude, ziekelijke klooster-lingen op straat te smijten. De kiezingen hebben nogtans bewezen, dat het Ministerie de meerderheid niet heeft in 't land. Er bestaat bij de Pranschen geene ver-plichtte stemming en 't getal onthoudingen is zoo groot, dat doorgaans geene twee-derden deel nemen aan de kiezing. Van die twee-derden heeft het Ministerie maar amperkens de meerderheid, zoodanig dat de verplaatsing van slechts eenige honderden stemmen de meerderheid zou gegeven hebben aan de tegen-partij.Het is nog niet gekend welke richting de nieuwe Kamer zal nemen, maar 't zal eerder in 't slechte dan in 't goede zijn. De veronder-stelling dat de gematigde Republikeinen zich zouden aansluiten bij de Behoudsgezinden om samen de Socialisten in onmacht te bouden, berust op geene vaste gronden. De haat tegen den godsdienst en de onverschilligheid der godsdienstige lieden zelven, voorspellen daar niets goeds. — Priester Lemire is te Hazebroek met geheel zijne lijst gekozen in de gemeentekiezing verleden Zondag. Er is kans dat hij nu maire of burgemeester zal worden. NEDERLAND. — De Nederlanders willen ook eene herziening der kieswet ; zij zouden de evenredige vertegenwoordiging willen toepassen. De Staatscommissie met het voorloopig onderzoek gelast, zal den 25 Mei aan de Koningin haar plan overhandigen. Nederland zou in 18 kieskringen verdeeld zijn en de even-redigheid zou toegepast worden niet in elken kieskring afzonderlijk, maar volgens den uitslag van heel het land. — Mgr Leyten, bisschop van Breda, is verleden Zondag overleden. POPvTUGAAL. — 't Zit nog niet zuiver in Portugaal en 't volk doet er nu recht op zijn Amerikaansch. Majoor Covilha, een konings-gezind maar algemeen geacht man, wierd over eenige dagen door eenen Republikein ver-moord. De moordenaar wierd aangehouden en in 't gevang opgesloten, maar het volk haalde hem er uit en doodde hem in de straten van Lisabon. Dit ailes is een bewijs van de uitstekende beschavingende innige broederlijkheid tusschen het volk in de twintigste eeuw... i MEXIKO. — De toestand in Mfxiko wordt : slecht voor generaal Huerta. Er wordt gevreesd dat hij zou kunnen vermoord worden door zijne eigene partijgangers. —o — GRIEKENLAND. — De Kroonprins was nagenoeg verloof'i met prinses Olga, van Rusland, maar om staatsredenen gaat het ontwerp niet door. 't Zit nog niet goed ineen in de Balkanstaten ; het vuur smeult er onder de assche en daarom wil de Czar zijne dochter Olga niet als zoenofFer doen optreden. Pax Uit de Gazettenwereld Mevrouw Syveton, geboren Reusens, wier man volksvertegenwoordiger was te Parijs en over een tiental jaren vermoord wierd op bevel der Loge, heeft La Métropole voor de recht-bank gedaagd, omdat dit blad in een over-genomen artikel uit L'Action Française, haar eenige krabben had toegebracht. Het Openbaar Ministerie moet zijne zienswijze nog doen kennen. * * * La Métropole heeft ook wat aan de hand met La Dernière Heure. De uitgevers van dit Brusselsch blad zonden een antwoord op eene roskamming, maar La Métropole weigerde die laatste stuiptrekking op te nemen, omdat dit antwoord beleedigende woorden bevatte. De rechtbank zal dit moeten klaar spinnen. * * Het blad Le Journal des Rentiers had de Beurscommissie van Brussel van wijnpotterij beschuldigd. De leden dier cominissie sleurden het blad vôôr de rechtbank en wilden het doen brandmerken. Maar er is nu eene rechterlijke vervolging ingespannen tegen leden dier com-missie, en de rechtbank heeft nu beslist, dat zij geene uitspraak zal doen dan na de oplossing dier laatste zaak. * * * Eugeen de Graeve, de overlevende van het befaamde tweetal, heeft eene jervolging ingespannen tegen een ADtwerpschen uitgever, die in een werk verscheidene brokken heeft over-genomen uit een werk van Eugenius. De substituut heeft zijn recht erkend en de rechtbank zal moeten bepalen op hoeveel scliade-vergoeding hij aanspraak kan maken. Hildebrand LEVENSBEELDEN XXII Proeven van « Dichterlijke Vlucht » van onzen Wim Nu kennen we onzen Wim als roman-schrijver. Laat ons nu ook even een oogslag i werpen op de « geniale » voortbrengselen 1 «in gebonden stijl» van zijn dicbterlijk vernuft. : Verzen schrjjven ! Welke zestienjarigestudent doet zulks niet ? Dat is immers het ideaal van de nog-nat achter-de-ooren-zijnde studiosi ! Wim volgde hierin de natuurlijke ontwikkeling van zijnen studentengeest, doch zijne verzen hadden een groot, een levensgroot gebrek : ze werden gedrukt ! Want een gebrek is 't ! Verzen schrijven, is heel wel : een vermaak als een ander, maar 't mag, voor den student vooral, slechts eene voorbijgaande kwaal zijn, zoo iets als de wisselkoorts, die in sommige omstandigheden wel heel hevig kan opkomen, — gelijk b. v. wanneer de dichter-in-herbis een bevallig ...muiltje hem bevallig heeft zien aankijken — ; maar die, in normale omstandigheden, weg-blijft.Maarrr... indien die verzenfabricatie dan gedrukt wordt, dan is 't een onheil ! Want » gedrukt zijn » is 't begin van « beroemd zijn » — en de « beroemdheid » is heel goed-koop op onze dagen ! Men heeft slechts het vaandel naar den wind te keeren ! — en de « beroemdheid » van een zestien- of zeventien-jarige rijmelaar is zoo'n soort van nachtmerrie die den ongelukkigen bezitter dag en nacht plaagt. Onze Wim rijmde per pond, of per kilometer, zooals men wil. Hij rijmde in z'n bed, hij rijmde onder 't eten, hij rijmde op den trein, hij rijmde in de klas... ik zou er zelfs durven op zweren dat hij rijmde ook dââr waar de Koning te voet gaat. De jongen was op weg om horendul te worden — dat is zeven graden hooger dan stapelzot — en 't was een groot geluk dat die historié met Mimi al ras Jong ; Vlaanderen in den kolk der vergetelheid j | dompelde, en zoo een einde stelde aan dat j ieindeloos gerijm. J Een stukje dat hij bijzonder lief had, was het volgende : MIJN DORPJE Wat min ik dit stille, dit rustige dorpje, Zooverre, zooverre van 't steedsche gewoel, Zoo lieflijk, zoo lachend door 't groene gebladert,... Aldaar kreeg mijn leven veel schooner een doel ! o Daar kwam de vreugd mijne ziel ingevloden, Begeesterd aanschouwde ik een hemelsch visioen, En toeri ik ontwaakte uit die lieflijke droomen, Toen wist ik, verstond ik, begreep ik... van toen ! Niet zeer uitgestrekt is 't, doeh binnen zijn grenzen, Daar vindt elke dichter een stil, îustig lot, Ten Zuiden ligt ... en . . ten Westen, En ... ten Oost' en ten Noord' de ... Daar liggen verborgen twee lieflijke plaatsjes, Het eene, kasteel van een overoud huis, Verheft zijne tinnen door 't loover beschaduwd, En 't ligt daar zoo stil, ja, zoo stil als een kluis, Daar rond, in die dreven, soms heb ik gemijmerd ; Daar soms overwoog ik wat mij stond te doen, Nu dat 't jonge leven zoo litflijk mij voorkwam... Ik voedde die droomen en kwijnde door 't voên. Nog dieper is 't andere plaatsje veiborgen, 't Is statig door eeuwoude boomen omringd. En ja, dit is mij nog wel duizendmaal liever, Want weet het, daar altoos een vogeltje zingt. En 't suist mij zoo schoon van zoo'n wondere dingen, Het suist mij van liefde, van wellust en smart, En altoos verschillend is 't lieflijke wijsje, Ea daarom ook, daarom verkiest het mijn hart 1 O wat kan ik niet al de vreugde vermelden, Die ik daar ontving ; daar kende ik het geiuk. Weldra overstroomde ik van zoete geneuchten, Dat zoete dat 't menschdom verblijd in den druk. Geen uitweiding langer zal ik thans u geven, Van 't lieflijke plekje zoo eenzaam en rein, 't Bevoorrechte kind van de grillige Vrouwe, Neen, nergens kon 't beter gelegen nog zyn. Waarom hij dat « bijzonder lief had », zal de lezer nu reeds geraden hebben. Daarin immers, « kwijnde » hij als een echte, permentige dichter, en daarenboven kwam dat « kwijnen » voort uit « het vogeltje dat van liefde suisde », in plat Antwerpsch gezegd : uit liefdesverdriet. Want voor zoo'n zeventienjarige « man » is er geen « liefde » mogelijk zonder « liefdesverdriet ». Ceci explique cela, zou Victor Hugo gezegd hebben. Het ideaal van Wim, ten tijde van Mijn Dorpje, heette Julia. Maar weldra heette het Mimi, men weet hoe dit kwam. Maar toch werd hij Julia niet « ontrouw » want ter harer gedachtenis schreef hij : EENE GEDENKENIS 't Herdenken is de ziel van 's menschen droevig leven, 't Weerstaat alleen aan wee, aan ongeluk en dood. Wanneer de moedloosheid den kranken mensch doet [beven, Hervindt hij al het heil, dat de aard weleer hem bood, In een gedenkenis. Wen ailes ons verlaat, wanneer de gouden droomen En 't ondermaansche goed voor ons gezicht verdwijnt ; Wanneer het ongeluk de vrienden ons doet schroomen, Vindt'tharte nog zijn hoop, hoe diep ook ondermijnd, In een gedenkenis. 't Is zij alleen die blijft wen ailes sterft van de aarde, De vreugde, hoop, vermaak, en grootheid, schoonheid, [maeht, Lieftalligheid, en al wat't menschenkroost ook baarde, Als dit ook henengaat, hervindt men nog zijn kracht In een gedenkenis. Dat kan ook âl geen kwaad, zal de lezer zeggen. Neen, dat is waar, dat kan geen kwaad zoolang het ongedrukt blijft. Maar 't is dat drukken, zie... Lieve Hemel ! 'k zou niet gaarne in Laurens Koster's plaats zjjn, met al die verantwoordelijkheid op m'n arm zieltje ! In het naar-school-gaan en bij den terugkeer had Wim telkens een half uur spoorweg te doen, en dat was, gedurende zijn gansch hoofdopstellerschap, een half uur rijmens. Zoo had men eens in de klas het mooie stuk van Victor Hugo : Moise sauvé des eaux, geleerd, en onze Wim vond dat natuurlijk heel prachtig — wat het ook is — ; hij dweepte ermêe, in zooverre dat hij thans, na meer dan een kwaart eeuws, nog nagenoeg de laatste regels ervan kent : Un berceau va sauver Israël : Un berceau va sauver le monde. Het duurde niet lang of er stond een nieuw gedicht van Willem Pauwels op touw : Mozes uit het Water gered, naar het Fransch van Victor Hugo, een stuk van niet min dan 120 statige, hoezeer ook soms kreupele, alexandrijnen ! Natuurlijk kân of mâg die reusachtige rijmelarij hier geene plaats vinden, maar toch wezen hier de vier laatste regels aangehaald : O sterveling, wiens hoogmoed d'Eeuwige miskent, O buig de knieën hier, aan buigen niet gewend : Een wieg redt Israël uit eene diepe smarte ; Een wieg brengt 't menschenkroost terug aan Godes [harte ! Dat was dan toch zoodanig slecht niet. Zoo, ten minste, redeneerde Wim,... en hij rijmde voort, immer voort. Een ander voortbrengsel zijner « dichteriyke vlucht » verscheen in Ons Leven, het blad der Leuvensche studenten, en was een scherpe, hoezeer ook wat al te zeer uitgedijde, uitval tegen de Fransche uithangborden die men, dân zooals nu nog, overal ziet,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.