13 Mei 1916 Nr 20 39e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrii en Onafhankeliik Katholïek volksqezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IN8CHRIJVI1SGSPRIJ8 Voor een jaar fr- 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland * 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten védr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — lO centiemen het nummer. AANKONDIGINGEN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) (ss, Bor;;erhout-Antwerpen JEUGD EN TOEZICHT Hier te lande wierd vroeger nog al veel geklaagd over het gebrek aan tucht, welk maar al te dikwijls samen ging met gebrek aan opvoeaing, maar in vele gevallen was het ook gebrek aan toezicht. De tucht komt niet uit haar zelve voort, zij moet ingegeven en gesteund zijn door een goed begrip over eerbied en eigenwaarde, zelfs door eerlijkheid, want dikwijls is de tuchteloosheid niets anders dan miskenning van een anders goed of eigendom. * * * Nu lente en zomer hunne heer-schappij over de velden doen gelden, zal het weer eens blijken hoe noodig de tucht is bij de jeugd. Het moet haar ingeprent worden dat zij ailes dient te eerbiedigen, vooral de landen en hovin-gen. Jaarlijks gaven de uitstappen der jeugd naar den buiten betreurens-waardige bewijzen van tuchteloosheid en van miskenning van een anders eigendom. Landen en velden wierden niet zelden verwoest, planten en vruchten beschadigd ot gestolen. * ** Het begrip van eigendom en tucht zal nu eenigszins uitgebreid worden door de ondervinding die de aardappel-planters opdoen. Zij ondervinden thans wat eigendom beteekent en hoe pijnlij k het is, wanneer vreemden hunnen eigendom komen rooven en bescha-digen. Tusschen hen zijn er wellicht velen die daar vroeger al de waarde niet van begrepen en zelven door tuchteloosheid of onbewustheid andere menschen schade toebrachten. # * * Wij hooren dikwijls spreken over vreemde landen, waar de tucht bij grooten en kleinen beter gehandhaafd wordt. Veel belang willen wij daar niet aan hechten, want het vreemde wordt maar al dikwijls opgehemeld enkel van hooren zeggen, dus niet door ondervinding. De woeker in eetwaren die thans in aile landen wordt waargeno-men, zelfs in landen die vroeger opgehemeld wierden om hunne tucht en hunne orde, bewijst voldoende dat overal dezelfde menschehjke gebreken bestaan. * * # Maar nevens de tucht moet het toezicht staan. 't Is het toezicht bijzon-der dat de tucht moet handhaven, want zonder toezicht komt de slecht begrepen vrijheid ailes bederven. En 't is dit toezicht dat hier te lande veel te wenschen liet. De machten aangesteld om tucht en orde te handhaven, konden of wilden niet handelen, zoodat er bij velen weinig of geene vrees meer bestond om andere menschen te benadeelen. * * * Naar aanleiding van de ophemeling van vreemde landen, wierd nog al eens aangehaald, dat de openbare wegen aldaar beplant waren met fruitboomen, en grooten en kleinen boomen en fruit eerbiedigden. Die eerbied zal niet uit-sluitelijk het uitwerksel eener aange-boren tucht geweest zijn, maar vooral te wijten zijn geweest aan het toezicht en aan de straffen op het stuk bestaande. Eene zelfde tucht zou hier te lande even goed kunnen bestaan hebben, indien de overheden of ambtenaars hadden durven ingrijpen daar en waar het noodig was. * * * Men zal aan de jeugd het best de waarde der tucht doen begrijpen door haar voor te houden, dat meest aile vergrijpen tegen de tucht, gebrek aan deftigheid en opvoeding verraden en tevens maar al te dikwijls aanslagen zijn tegen den eigendom van anderen, dus diefstal. Eigendommen en landen beschadigen of vruchten stelen, het komt op hetzelfde neer ; het zijn beide oneerlijke daden, waarbij anderen schade, nadeel en verdriet lijden. * * * Op ouders en onderwijzers rust dien-aangaande eene zware plicht. Zij kunnen er niet genoeg over handelen, nu bijzonder in dit jaargetijde, dat de jeugd tôt aile buitensporigheden aangezet wordt door sport en allerhande uit-gelatenheden. Medemenschen zijn daar dikwijls het slachtoffer van en dienen beschermd te worden tegen die tuchteloosheid en onbewustheid. * * * Het getal dergenen die enkel uit boosaardigheid handelen, zal denkelijk heel klein zijn. Wie de jeugd kent, weet genoeg dat zij meestal onbezonnen en onbewust handelt. De boosaardigheid is eerder aan te trefien bij eene grootere soort, die men aan hoeken en kanten niet gaarne tegenkomt, en die opzettelijk schacie toebrengen of stelen. Maar een streng toezicht zou daaraan veel kunnen veranderen, vermits de tucht hoofdzakelijk door een streng toezicht moet opgelegd en gehandhaafd worden. J. L. DE TOESTAHD HIER EH ELDERS NEDERLAND. — De maatregelen door Nederland genomen om den uitvoer van levensmiddelen te beletten en om het brood-bakken te regelen, worden op vele plaatsen ontdoken. Woeker en bedrog zijn daar ook aan de orde van den dag. Niet alleen zijn er de prijzen zeer hoog, maar de levensmiddelen worden er tevens vervalscht zooals meer andere waren. Een bakker is zelfs veroordeeld onadat hij in honderd kilos meel vijf kilos fljn zagemeel verwerkte ! Zulke lieden zou men niet ongepast « volksmoordenaars » mogen noemen. In strijd met het algemeen gedacbt, dat de oorlogstoestanden de zeden en gebrui-ken zouden verbeteren, komt bij velen de geld- en woekerduivel aile goede en mensche-lijke gevoelens uitroeien. —o— IERLAND. — Het oproer in Ierland is geheel onderdrukt. De opstandelingen handel-den in strijd met de bevelen en aanmaningen der partijleiders. Niettemin zal Engeland verplicht zijn daar eene groote truepenmacht beschikbaar te houden, om nieuwe opstanden desnoods te voorkomen of te onderdrukken. —o— DUITSCHLAND. — De overheid begint streng op te treden tegen vleescbhouwers en handelaren in eetwaren, die de mondbehoeften wegstoppen of er meê woekeren. Die waren worden dan aangeslagen en aan eenen vast-gestelden prijs verkocnt. —o— LUXEMBURG. — De bevoorradingsdienst voor het Groot-Hertogdom werkt redelijk goed, maar toch zijn er vele klachten over. Nu, het klagen zit er overal zoo wat in, zelfs bij menschen die oprecht geene reden tôt klagen hebben. Ware de wereld een aardsch paradijs, er zouden denkelijk nog evenveel klagers zijn. SPANJE. — De Koning van Spanje maakt zich meer en meer verdienstelijk door bij de verschillende oorlogvoerende landen op te treden ten voordeele van gekwetsten, gevan-genen, enz. om er eene uitwisseling voor te bekomen. Reeds vele goede daden zijn er door zijn toedoen verricht. Zelfs ter dood veroor-deelden danken aan hem hunne genade. Dit zal een der scboonste kenmerken zijn zjjner regeering, dat niet enkel hem persoonlijk, maar ook het Spaansche volk tôt eer zal strekken. Ook de Spaansche consuls doen in verschillende landen een uitmuntend mensch-lievend werk. —o— ROME. — Er wordt gemeld dat op verzoek van Z. H. den Paus aan den Duitschen Keizer, eenige geïnterneerde Fransche soldaten-priesters kortelings in vrijheid zullen gesteld worden. Zij zullen hunnen priesterhjken dienst kunnen hernemen in de meest verlaten parochiën. X De huwelijksverhreking der befaamde Anna Gould met graaf Castellane is door eene ~ commissie van Kardinaleu opnieuw onderzocht en van de hand gewezen. Het huwelijk blijft geldig verklaard en graaf Castellane kan dus niet hertrouwen. Q BULGARIE. — De Cnef van den Bulgaarschen Generalen Staf over België en het Westelijk front. — In den loop van een onderhoud dat hij eenen medewerker van het Berliner Tageblatt had toegestaan, verklaarde generaal Iontow, chef van den Bulgaarschen generalen Staf, onder mper : « Ik heb bij mijn bezoek aan het westelijk front veel geleerd en veel gezien, wat men vroeger nauwelijks mogeiijk zou geacht hebben. Ik keer vol bewondering terug voor hetgeen de Duitschers aan organisatiekracht en aan militaire kunst volbractit hebben en dat niet alleen aan het front maar ook acbter het front. Ik ben in België geweest en heb gezien welke voortreffelijke orde de Duitschers geschapen hebben. Ik vraag mij af hoe men er toe komt om te spreken over de talrijke verwoestingen in België. Geheel België ver-toont zich als een groote prachtige tuin, natuurlijk afgezien van de plaatsen die in het bereik der vuurmonden liggen en daaronder dan ook te lijden hebben. Ik had ook gelegen-heid den Keizer te spreken. Hij was vol vertrouwen en ik ben van een diepe bewondering voor zijn persoonlijkheid vervuld. De toestand aan het westelijk front schijnt me zeer gunstig toe. » (Medegedeeld) —o— MEXICO. — De benden van generaal Villa zijn nog niet uitgeroeid. Overal vertoonen zij zich in kleine groepen om de regeeringstroepen te verrassen. Deze guerilla-oorlog kan dus nog lang duren, want de handlangers van Villa ontwijken aile open en groote gevechten. De troepen der Vereenigde Staten zijn op verzoek van Oarenza nog in Mexico gebleven, alhoewel hunne zending ten einde bleek te zijn. Pax Uit de Gazettenwereld In tijdschriften en dagbladen worden er nu en dan staaltjps geleterd van de nieuwe spel-ling en schrijfwijze, die door enkelen wordt aangenomen. Duidelijk en verstaanbaar schrij-ven, wordt door hen geheel en al uit het oog verloren ; zij willen « aardig doen » en ondui-delijk zijn. De volgende snedige verzen van Ledeganck komen hier nog goed van pas : Schrijf, zooals gij spreekt, Woidt door Siegenbeek gepreekt, Als een vasteri, stalen regel. Daarom soheldt hem Bilderdijk Voor den onbeschoftsten vlegel Van het gansche beestenrijk. Deze, steeklig als een eg-4, Zweert ons, dat de grondles blijft : Spreeh, zooals gij schrijft. Waaraan hangt men nu zijn zegel? Ik, die stelsels weinig sta, Ries voor mij een effen wegel, Waar ik Tast en zeker ga, Dus dat ik mij zelven ra : Spreeh en schrijf, dat men 't versta. Het twisten over de spelling is dus geene nieuwigheid ; 't is altijd eene onzinnigueid geweest, want de hoofdzaak blijft dat men zuiver en duidelijk schrijve, bijzonder in dagbladen. In tijdschriften voor liefhebbers kan het er eenigszins door, gelijk Volapuk en Espe-; ranto, maar voor gewone en verstandige lezers j is duidelijk schrijven het beste. Hildebrand IN EN OM DE SCHOOL Losse Opstellen over Opvoeding en Onderwijs in min breeden zin II De Se weging der Nieuwere Scholen Vervolg Dr Ferrière was — en is — een ijverig mari : niet alleen onderzocht bij de theoretische 1 grondstellingen der nieuwere opvoeding, maar ! ook wilde bij het zij ne bijbrengen om ze in de praktijk uit te werken Na een zeer werkdadig aandeel genomen te hebben in de stichting van het « Schweizerisches Landerziehungsheim ISchloss Glarisegg bei Steckborn », in Thurgau, door Frei en Zuberbuhler in 1902 opgericht, had hij graag zelf een eigene school gesticht. » j Te dien einde gaf hij in 1909 zijn Projet d'Ecole Nouvelle (Foyer Solidariste, Saint-Biaise, Zwitserland) in het licht, maar, zooals hij me schreef, tweemaal viel de verwezen-! lijking van zij a ontwerp in « den afgrond, die een 4 °/0 van een 6 °/0 scheidt. » Daarenboven verergerde zijn hardhoorigheid zoozeer, dat hij weldra zijn droombeeld moest opgeven Noch-■ tans bleef zijn Projet d'Ecole Nouvelle als een soort evangelie van de nieuwere opvoed-kunde, en op mijn aandringen werkte hij zijn handschrift om onder den titel UEducation Nouvelle à la Campagne, tôt hiertoe nog niet verschenen, in 't Franscb, wel te verstaan, want kort daarop deed ik, in 1912, met de noodige toelating, bij Chreestarcbia, te Soest, er een Nederlandsche omwerking van verschij-nen, onder titel : De Nieuwere Opvoeding in de Vrije Naluur. « De vier opstellen, die wij hier laten volgen », schreef ik in de inleiding van dit werk, « vatten twee verschillende gezichts-punten samen : wat er is en wat er zijn moet. Door zijn min of meer lang mrig verblijf in een vijftiental « Nieuwere Scholen » — ware laboratoria van wetenschappelijke opvoed-kunde, — heeft de sclirijver dezer studie, de heer Ad. Ferrière, ze grondig kunnen bestudeeren, en onder hun verscheidenheid een ééaheid vaststellen. Al de hervormingen die hij hier aanstipt, zijn in de eene of de andere dezer scholen in practijk gebracht, en om ze te beschrijven heeft hij ze dââr, waar zij de beste uitslagen opleveren, waargenomen. Zijn keus berust dus niet alleen op zijn kennis als psycholoog-specialist in de nieuwere opvoeding — hij is leeraar in de nieuwere opvoedkunde van Geneve — maar vooral op gedane proef-nemingen. » Om den samenhang tusschen de Nieuwere Scholen — reeds van in 1909 door mijn tijdscnrift Minerva met veel bijval aangevat — nog te versterken, stichtte Dr Ferrière, in zijne hoedanigheid van Voorzitter voor Romaansch-Zwitserland van het door my ingerichte en beheerde « Internationaal Bureel voor Opvoeding en Onderwijs », een Midden-Bureel der Nieuwere Scholen, dat ook Minerva als ambtelijk orgaan nam. Volgens de laatste opgaven omvatte de Nieuwere Schoolbeweging in Engeland 5 scholen, in Duitschland 11, in Zwitserland 10, in Frankrijk 4, in Oostenrijk 2, in Polen 2, in Zweden 1, in België 1, in Spanje 1, in de Vereenigde Staten van N.-A. ]. Nochtans dient er ingezien te worden, dat hier alleen vermeld werden die scuolen, welke zich aangesloten hadden bij het Midden-Bureel — wat onder opzicht van volledigheid geen ernstig critérium is Zoo vinden we toch voor Nederland geene enkele « Nieuwere School » aangestipt, als wanneer de Humanitaire School van Laren, en ook wel enkele Schoolvereenigin-gen er van rechtswege toe behooren, hoewel zij eigenlijk geen kostscholen zijn. Hieruit blijkt nog eens te meer dat het Nederlandsche taalgebied niet genoeg gekend en gewaardeerd wordt. Vooral niet genoeg gekend, want uit de kennis spruit de waardee-ring, zooals ik genoegzaam kon vaststellen bij de bezoeken van den zoo gunstig gekenden Russischen opvoedkundige a. Zelenko, van Moscou. Na eenige gesprekken met dien verdienstelijken baanbreker der nieuwere opvoeding in Rusland, had ik het genoegen op te merken, dat hy zich ijverig aan de studie der Nederlandsche taal gezet had, met het byzon-der inzicht <• de werken van Jan Ligthart in hunnen oorspronkelijken vorm te kunnen lezen. » En dit is het eenige voorbeeld niet dat ik zou kunnen aanbalen. Het moge hier wel even vermeld worden — om te beantwoorden aan de « wraakkreten », die in het geheel niet zelden van sommige Vlaamsche heethoofden uitgaan tegen den Vlaming, die ook Fransch scbrijft — dat dit « ook » waar is, is niet mijne schuld ! — dat het me gelukt is al meer en meer de aandacht der Franschsprekende opvoedkundigen (dus niet alleen der « Fransche ») te vestigen op menig parelije van Nederlandsche opvoedkunde. Zonder te gewagen van mijn drie deeltjes Excursion Pédagogique en Hollande (1908), mag ik hier wijzen op de omwerkingen van enkele stukken van Félix Ortt, van Jan Ligthart, van J. J. Kleefstra, van Nellie van Kol, van de Humanitaire School van Laren, enz., die aangezet hebben tôt voort-vertaling in menige andere talen. En zoo werden de namen van die met recht befaamde opvoedkundigen al meer en meer gekend en gewaardeerd. Het verwonderde me dan ook niet te zeer dat, toen mijn vriend Dr Joâo Dogo do Carmo in Portugal zijn « Collegio da Boavista » hervormde en zijn grondstellingen nederschreef ' in het mooie Programa illustrado do Collegio do Boavista, ik kon vaststellen, dat de hoofd- j gedachten van Ligthart voor wat het zaak- onderwijs, en die van Félix Ortt voor wat de ! geslachtelijke opvoeding aangaat, er met al de I hen toekomende eer in vermeld waren. Ten i

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.