â®M!l§ : RATES ? TllPfelÊ Dr«khei^mt¥«ver 17, 'uc de Vie, Calais Belgisch dagblad verschijnende al de dagen der week RIBACTIK 5 l. BâECRBLAIOT IT, riK Mortel, CAliAIS asïîia«e5ififc^Tss*»ii2E8s ■ per masr.d i E®5g»e I SO Frsnkr jh S'.CO EngslaniS-H&llans? $0'' Psr trimester 4.00 » S.50 » 8 50 achpSjwe i « Oss« Vadertand » VI rua tfio, Ca!»»« RECHT DOOR, VRIJ EN VRANK •*• •¥; V00R GOD EN VOLK EN LAND ! Bedaoii«stujKK«o" nieuwv m w leadK: 8ui> Iton-i if an rue Obantlll?. 78 Oalala Af ËNktKlLHTEK VOOR SfiLDAtEN l Per >t£Ek (7 GiaacsK) 0.25 ) Oext abonnementen dienen met mlnstea* 10 p«». Br î 10 1 nummers ineens aangeviàagd en dagslljk» aan ©S" I»1W / br.N SPllfdA adTAR ("on U Vlaamsche kwestie en sociale kwestie In het nummer van « De Stem uit België », van 27 April 1.1. zet Pater Callewaert zijn zoo degelijke en gezonde studie voort over t< de Oorlog en de Vlaamsche Volkskracht. » Dit maal handelt hij over sociale volkskracht Hadden we in zijn vorige artikels over « ver-standelijke en zedelijke volkskracht » reeds gedurig gevoeld lioe alleen de voile oplos-sing der Vlaamsche kwestie die volkskracht tôt haar voile recht kan laten komen, dit-maal hrengt het onderwerp zelf mede de steliing luidop uit te spreken : « de Sociale Kwestie van Vlaanderen is de Vlaamsche Kwestie ». Het verband tusschen deze twee is zoo grondig aangcgeven en zoo bezadigd, recht-zinnig uiteengezet dat we hier gaarne een groot deel van zijn uiteenzetting overdruk-ke. Men zegge niet dat dit ailes ontijdig is. Hettegendeel is waar, of men het begrijpe of niet, het- geldt hier de (evendiwestie niet alleen van Vlaanderen, maar van België. Daarom doet hij goed werk die helder licht uitgiet over die vraag, om de oplossing te vergemakkelijken. Luister nu naar P. Callewaert : ftfc® l'kaniKe&e )kwcstî«. Er zijn menschen die zullen meesmuilen bij 't zien van dit opschrift, en zich afvra-gert « wat komt die Vlaamsche kwestie te pas in de sociale volkskacht». Het àntwoord geef ik seffens. Er zijn immers nog menschen die niet kunnen of willen verstaan wat de geleerde hoogleeraar GodefroidRurth schreef : « Il ne faut pas être grand historien ou grand psychologue pour ne pas voir que la question flamande est d'une importance grave et capitale, • t qtie de sa solution dépendront 1 union et 1 a\ s nir de la Belgique », De laatste gebeurt'nissen in het be-zettelandzijnere. il aprekend bewijs van. Maar enkelen werpen op : laat die zaak nu rusten, later zullen wij zi-n. Dat kan niet. In den heropbouw van onze nationalitcit kan <>n mag men de eersle voorwaarde van België's nationaal bestaan : erkenning van de rechten der twee rassen in 't ééne land niet doodzwijgen noch doodnijpen. Men kan immors geen natuurrechtbegraven.Het aatuurrecbt \errijst uit eigcn kracht en eieren nood en eigen drang, en hoe meer men het natnurrecht wil kortwieken hoe hevigerhet wordt en onverbiddelijker. Men kan dat veel min der in dezen oorlog, dewijl Jjet toch geen schijnheiligheid en geen leu-a-en zijn kan, wat al de natlën thans bewe-ren, dat zjj vechten voor een wereldvrede, tegén nlle autocratie in, voor een wereld-vr. de gegrondvest op 't recht en de vrijheid van aile nationaliteiten. Président, Wilson's Trede en oorlogsnotas — wecrklanken van Paus Benedictus XV" woord — hebben dezen oorlog een zedelijk kerakter gegeven van het hoogste belang En al de kleine nalie*, Armenië, Polen, Ierland, Finlaod en de Slavenstaten zijn aan 't roeren en poeren om hun vrijheid te bewerkstelligen. Waar-om moet Vlaanderen# taalvrijbeid achter-uit geduwd? Eenrecht is een recht En trecht yan Vlaanderen gaat niet in tegen t recht rari België. Integendeel 't recht van België wordt gewaarborgd door 't recht van Vlaanderen en Wallonie. En een wijze staatkunde moet de moeilijkste kwestiën durven 1 ij de hoornen grijpejl en ze oplossen, met goede n wil. Dit geldt voor het. nationaal, en politiek, en natuurrechterlijk karakter der Vlaamsche kwestie. §#© lsw s#i«© vssss Vlaandcrea Zonder thans! te gewagen van de geschrif-ten der socialistische leiders Vandervelde, Huysmans en Destrée, zijn er twee gekende sociologen die in 't belang der Vlaamsche kwestie in sociaal opzicht duidelijk hebben afgelijnd, ik bedoel Pater Rutten in het boelïie «La question sociale aptes la guerre, n 'en Hendrik Hpyman in zijn ooek « La t Belsjiqae sociale ». Daarin b. wijzen beid'n dat de Vlaamsehe kwestie een belansrnjke sociale kwestie is. Maar er is me^r. Rf-cht-matijr durf îk zegeen da' de Vlaamsrbe kw'.jstif" de s ci a le kwestie van Vlaanderen is, en daarm- ê beduid ik riiet enkel f!at de Vlaamsche kwestie de hoofdzaicelijkste en belangrijkste soriale kwestie is. maar de beknopte inhoud, of beter gezegd, de oor-zaak van al de andere Vlaamsche sociale kwestiën, zoodat de oplossing van de Vlaamsche kwestie, de meeste sociale wantoe-standen wegneemt, of helpt Avegnemen, zoodat aile oplossing van sociale wantoe-standen. zonder die oorzaak van sociale wantoestanden, weg te nemen, half werk is, ja dikwijls kracht en tijdverspilling en plaasterlegsing op een houten been. De achterlijkheid van Vlaanderen op sociaal opzicht is te wijten aan g«inis van onder-wijs en opvoeding in de mocdertaal, voer-taal, en aan een stelsel van halfslachtigma kende en voorbarige tweetalifrheid, De achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal op zicht is te wijlen aan de kioOf die het hoo-a-ervolk van het lagere afccheidt., namelijk het verschil van taal, w elke de oorzaak is van halfschheid van beschavrner var. b ider zijden.De achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal opzicht is te wijten aan het feit dat veel Vlaamsche handel en nijverheidsmo-gelijkheden Onontgind en braak liggen, dewijl de arbeid niet vakkundig is ontwjk-keld, noch het kapitaal niet vlaamsch ge-bruikt. De achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal oogpunt is te wijten aan de on-zelfstandigheid, het gémis aan fierheid, en zelfbetrouwen van't Vlaamsche >olk. aile gevolgen van een vijf honderdjarig stelsel, van pelitie"ke schomeling, of stelselmatige onverschillipheid voor 't Vlaamsche ras, dat aile rasidealisme is kwijt geraakt. Met recht mag die wantoestand Vlaanderens weezang worden genoemd, en de potsier-lijkheid ervan ligt enkel hierin dat't Vlaamsche volk nog zijne achterlijkheid niet verstaat en bokkesprongen maakt van grootheidsviaanzin in de ijle lucht. Enkel de groote Europeesche beweging der démocratie he^ft in de laatste jaren het volk iet-wat wakker geschud en in Vlaanderen is dat niet zoozeer gebeurd door de katholieka démocratie of het socialisme, als wel door de Vlaamschgezinde keikoppen die aan ons volk het rasevangelie hebben verkondigd met de woorden: « Wees Vlaming dien God Vlaming schiep ». Maar cl art spijts eeuwen stelselmatige achteruitstellidg van Vlaanderen, dat Vlaamsche volk niet heel dood is, nog een beschaafde taal heeft. zijn taal-grens van geen meter heeft verschoven, en een nieuwen levenswil begint le hebben, is wel het grootste beAvijs dat menschenwerk, in steê Gods, een eigenaardig volk niet uit-maken kan ; is wel een bewijs dat de uit-wendige schijn van het volk werd gewij-zigd, enkel op de rppervlakle, maar dat de oorkracht van dat volk onbestorven en on-gesebonden, in de ziel te sluimeren ligt, mft al zijn standaardd. ugden; is wel eenbe-wijsten slotte dat de Vlaam^chenationaliteit W!-rd bewaard en gered door het katholieke geloof en door de priesters. Da historié zal het. melden tôt de grootste eer der Vlaamsche priesterschap, en voor de toekomst moge het menig katholiek man doeri den ken op deze formuul, door duizend feiten dagelijks bewaarheid : « de toekomst der kalhoîiciteit van Vlaanderen, liert in de Vlaamschheid van Vlaanderen ». De demo-cratische beweging van onzen tijd zal de eerste hefboom zijn van de rasfierheid van ons volk, want daar ligt de wortpl : het volk is zoodanig van rasfierheid ontaard dat het niet meer weet wat eigen sehoonheid en eigen kracht is, en een wijze staatkunde moet dat volk doen willen zijn wat het van natuursvvege is, en enkel zijn kan, wil het waarlijk zicbzelf en groot zijn en een be-warende kracht zijn voor België. Een be-warende kracht zeg ik, want een rasbewust Vlaamsch volk is eerlang het sterkste bol-werk tegenover Duitschland. Het schijnt dat men dat van hooger hand is bearonnen in te zien. 't Is wat laat, maar de Vlaming is houwe trouw en vergeet veel, wnar een-maal goede wil worde bewezen. De tijden zijn ernstig. Dat men Vlaanderens wantoestand durve irszien, en rechtvaardig zijn tegenover 't gestorte Vlaamsche bloed, en wel wete dat. passivisme en activisme nu een beteekenis hebben, maar er geen^ meer hebben zullen den dag von de vrede, dat al de bewuste Vlarningen activiest zullen op-treden voor het recht van hun recht, en dat gansch het Vlaamsche volk, dat nu weten zal en voelen, zal willen uitvoeren. De formuul « de sociale kwestie van Vlaanderen is de Vlaamsche kwestie », deze kan, door 't onzaggelijk feitenmateriaal in dezen oorlog opgedaan, de eenvoudigste Vlaamsche vôlksjongen verstaan Brésil m de obrîrgjvfrkfepirg wn Anuika Amsterdam, 30 April. — Ziehier hoe in Brussel d • lusschfnkomst van Arnerika aangekondigd werd : De Zondag van Paschen 's morgens, alhoe-wel de duitsche pers geen woord gerept had, was het gelukkig nieuws overal waar er een plaatsje was met kalk op de muren geschreven. Boven de opschrifien stond : Levé Wilson ! Leve Amerika ! De Ameri-kaansche vaandels rezen op als paddestoelen uit den grond. Men zag er in de bpomkrui-nen, op de daken der onbewoondo huizen, overal. De militaire overheden deden op-schriften en vaandels verdwijnen, De Servische opstand Beemt groote uitbreiding Alhenen 27 April. — Het dagblad « Kairi » verneemt dat de Servische opstand groote ' uitbreiding neemt. De opslandelingen, ten getalle van vijftig duizend, beschikken over uiaprns en munitiën die zij hebben kunnen wegbergen voor de Bulgnarsche bezetting. Onlang.t hebben zij twee dépôts veroverd in den omtrek van Nish De Balgaren doen hevige pogingen om den opstand le dempen. Het eerste kanonschot door een Amerikaan gelost op het Oostelijk front Salonika 30 April. — Op het oostelijk front zijn de artilleriebewerkingen langs weerszij-den, niettegenstaande regen, snceuw, mist en ivind verdubbeld in hevigheid. Het eerste A merikaansch kanonschot werd op dit front gelost in de volgende omstandig-heden : Een lidvan het A merikaansch « Relief Fund » in zending bij het Servisch leger in Macedonie, de oorlogsverklanng van Amerika vernornen hebbende, vroeg het eerste kanonschot te mogen lossen op de Duitsche loopgra-ven in naam van Amerika. Het was een gewezen off icier der artillerie. De vraag werd h"m toe-gestaan. Hij kleedde zich met een uniform d:e hij in 't vooruitzicht der gebeurtenissen had medegenomen en begaf zich naar eene batterij van 120. Hij bediende zelf het stuk en schoot in naam van het vrije Amerika, onder de toe-juichingen der Servische soldaten, zes obussen op de Duitsche loopgraven. - Prins Alexander van Servie heeft dènAme-rikaanschen artilleur gedekoreerd. Hn de luitsehars hun b richten varkrachtoi De. Engelschen hebben cp 30 April hard-nekkige gevechten moeten onderstaan, die, ondanks den krachtdadigen Duitschen tegenstand, met belangrijke voordeelen be-kroond werden.Onze bondgenooten mieken meer dan 1.000 gevanerenen. De herhaalde Duitsche tegenaanvallen in den omtr- k van Rœux en Oppy werden niet alleen afgesla-gen maar de Engelschen veroverden nog gansch het loopgravenstelsel ten Z. van Oppy op een front van 1500 m. Voor deze verontrustende halsstarrigheid onzer verbondenen, verkrachten de Duit-schers op belachelijke manier hunne be-richten.Volgens het Duitsche ofïîcieel bericht. hebben de Engelschen ten minste twee malen per dag eene verpletterende neder-laag ondergaan waar hunne militaire macht volkomen verbrijzeld werd. Het Duitsche volk moet wel verwonderd zijn dat de krijgsbewerkingen dan 's anderendaags herbeginnen. In het legerbericlit van 30 Apvil beschrijft Ludendorf het « verschrikkelijk trommel-vuur » dat bij het krieken van den dag aan-vang neemt, « de muur van staal, stof, gaz en damp die langzaam vooruitkomt en gevolgd wordt door heele kolonnen aan-vallers op een front van 30 km. » Het front van 30 km. is cen zuiver uit-vindsel. Men voegt erbij dat « rond den namiddag het lot van den grooten slag bc-slist werd en Engeland eene groote ramp opeeloopen heeft ». Het is echter zonderling" dat onze verbon deneil niettegenstaande die ramp duizenden gevangenen mieken en hunne stellingren aanzienlijk vôoruit brachten. Natuurlijk werd dit bericht opgesteld voor de stakers die zich bereidden tôt het vieren van 1 Mei. Maar voor he 1 de vrereld getuigt het van onrust, bij den Duitschen opperstaf. Intusschen worden de dagorders aan de troepen in een anderen toon opgesteld. Men wendt aile iniddelen aan om het moraal der soldaten op te wekken. Am«i»ika en de oorlog Di- blorui xm fiaitscb'»a«S slresg osi&rk#n4 n Londen i Mei. — De Scan dinar: .sche rilan-den vreezen dat Amerika, in akkoord met Engeland, drn invoer tôt het uiterste zal be-perken. De rninislers dier landen hebben den slaatssekretaris een be:ock gebracht en hem hunverieden poVtiek uiteengezet, belrekkelijk de bevoorrading van Duitschland. Thans leven zij ùtipl de voorschrif'en na van het akkoord met Engeland, en indien de invoer van zekere sjoffen die wtslaitend nit Amerika komen çestaakt wordt, zullen zij om zeggens uitge-! honaerd worden. S Het Staalsd.cparl"ment onderzoekt die kwestie samen met de Fransche en Engelsche zen-[ ding, maar het is zeker dat de Ainerikaansche Het Fransch-Engelsch offensief Do strijd enir h t hombarÉmi' der vliifrs Een zouaaf, die deel nam aan den aanval van 16 April te^fn de dorpen Neuville en Godât, verhaalt aldus de verschillende too-neelen van den strijd : Het was een weirtig voor 6 ure toen wij de loopgraven verlieten om de eerst<j Duitsche lijn aan te vallen.Welk terrain! Dezen die klagen over de straten van Parijs, zou-den beter doen eens een dag langs hier oyer te brengen. Vroeger kon men tussehen de loopgraven loopen, maar thans is ailes om-gewoeld.Eindelijk komt ons bataillon voor den prikkeldraad. Ongelukkiglijk w as het niet overal genoegzaam doorgesneden en wij verloren veel tijd. Men springt in de Duitsche loopgrachten en wat een verrassing, die^zijn ledig. De Duitschers hadden die binst den nacht ontruimd. Vierofvijf man-nen waren gebleven om lichtpijlen af te schieten en ons aldus te doen denken dat zij nog bezet waren ; men vond noar enkel hunne overblijfselen. Dan vooruit ! Velen mijrier makkers vielen. Plotselinps hoorde ik boven mijn hoofd de motors der vlieg-machienen ronken. Ê&m aaityal d^i* Ik hef het hoofd op en zie op vijftig meters boven den grond drie Duitsche vliegtuieen. Zij komen in voile snelheid op ons af en vallen ons aan met hunne mitrailleuzen. 't Was verschrikkelijk. Onze stormloop was een oogenblik gestuit. De schrikkelijke koflîemolen zaait dood en vernieling. Mijn makker wordt nevens mij getroffen. Wij stormen in de putten der obussen oin het einde van den storm af te wachten. Plotselings komen uit onze lijnen Fransche vlieetuigen te voorschijn. Wij zouden verlost worden. En inderdaad zij kwameft ~ af te rnidden het bombardement en deden op hunne" beurt de kogels hagelen. Welk eene hel... Schutters en zouaven huilen om ter meest. De obussen ontploffen, de ma-chienen ronken, Men ziet niet meer, men begrijpt niet meer. Nog al'ijd rukken wij vooruit. De Duitsche \liegers zijn verdwe-nen. Een der onzen voltrt eene looppracht en vuurt onder de rhoiTen als tusschen de musschen ; weinipen moeten overgebleven zijn. Ongelukkiglijk ontving ik daar twee kogels. Het Wang der hoôgten van Vimy Men wet thans omirent juist wat Hinden-burg arezegd en gedaan heeft tijdens zijn bezoek in Artesië. Toen hij sprak over het verlies van Vimy werd hij blauw van woe-de, vertelt een krijgsgevangene. Het is in aile ge val zeker dat het verlies van de hoogte van Vimy eene harde pil is om slikken. Als men de Duitsche pers nagaat merkt men op dat dit verlies zeer groote onrust baart. Al de inwoners langs de streek van het front bracht men achter de lijn Drocourt-Qnéant.Het is 't îiur niet meer van te wijken, zegde Hindenburg, maar van te blijven of ter plaats te sterven. Cambrai werd nog niet volledig ontruimd. De trams loopen nog. Schouwburgen en cinémas zijn geopend. De vijand heeft nieuwe overstroomingen veroorzaakt. Intusschen zijn de vijandige dagorders fel aan t zakken. Zij prediken den strijd tôt het uiterste in Artesie «voor de verdediging van ouwen en kinderen », juist alsof eene rederlaag op dit punt de overweldiging der Doits he grenzen voor gevolg hebben zou. Zij trachten de onwerkzaamheid van de Duitsche vlicgers te verliloemen. Een Sak-sische kolon' 1 klaagt zelfs over het gebrek aan tucht onder zijne troepen. I regeering zich niet zal laten beinvloeden door schoone woorden. Amerika is beslot.cn rap de overwinning te behalen en zal ailes doen wat in zijne macht is om Duitschland lot het aanveer-den zijner voorwaarden te dwingen. d> Zweden stuurt den gewezen min ster Lager- D brantz naar Amerika om de bevoorradings-kwestie te bespreken. Zulks beivijst dat Zweden bekenl van Amerika. af te hangen. Amerika zal op zijne beurt aan Zweden en de andere onzijdigen kunnen doen begrijpen dat zij voortaan van de bevoorrading van Duitschland moeten afzien. M. Wilson zal volmacht krijgen het scheeps-arrest te leggen op al de koopwaren die door de tusschenkomst der onzijdigen Duitschland " g( kunnen ten goede komen. E*d« lêêiHBg sa» Belgift Washington 1 Mei. — Amerika zal in het korte aan Belgie eene leening toestaan van 150 millioen dollars. FhbmN lâifsti berieMta v o V Parijs, 2 Mei, 15 il. In de streek van den Damenweg groote be- \ drijnigheid van beide artilleriën. Op het front Cerny Hurtcbise Craonne heeft de vijand verseh.eidene aanvallen uitgevoerd op onze loopgraven en kleine poden. Aile werden door onze mtrailleazen en grenu iiers af-gcslagen. _ In Champagne heeft de artilleri in den l nacht zekere hevigheid hernomen in de sectors van drn berg Cornilet. In Eparges zijn onze detachementen op ver-scheidene punten in de Duitsche loopgraven K gedrongen. Zij vernielden verdedigingswerken d en mieken gevangenen. d Parijs, 2 Mei, 23 u. £ Van beide zijden was départi! 1eric zeer be- c drijvig ien N.-W. van Moronvilliers en Aube- s Irive. e Eene welgeleide plaatselijke bewerking liet 2 ons toe terrein te winnen in hel bosch ten W. t van den berg Cornillet. Kalmle op het overige van het front. I J —— Inde Balkan»!r t • Ml* V - ■ C j l Salonika 1 Mei. 1 Op 30 April werd een Bulgaarsche aanval . afgeslagen door de Engelschen nabij het | s meer van Doiran. , i Een vijandige aanval werd ook afgeslagen ; met granaten nabij den heuvel 1.050 en de j ( i iJocht van de Cerna. sgigsscm it^rstricit Le Havre, 2 Mei. Ge lurende den nacht nam de artilleriebe-irijvigheid in hevigheid toc in den sector van Diltswuide. Efgdsche laalsfe bsriehtea Londen 2 Mei. Gedurende den nacht bedrijvigheid der artilleriën op een zeker aantal punten tusschen St Quentin en Lens. Een Duitsche raidi op Fauquissart is mislukt. Verders niets te seinen. Een aan*sl tegen Arleux-en- tiofiHIa afgeslagen Londen 2 Mei, 20 u. 15. Een Duitsche aanval tegen Arleux-en-Gohellcw-erd met groote verliezen voor den vijand afgeslagen. Wederzijdsch artilleriegeschut op beide oevers. van de Scarpe en' in de nabijheid van Yper. Gisteren werden in de luchtgevechten 10 Duitsche vliegtuigen neergeschoten. 4 onzer vliegeniers keerden niet terug. De onderzeeëroorlog Lord Ga^son E?gt d»t h«t ve -lies vaa schepai siijgl Londen 1 Mei. — M Dillon heeft in de Kamers gevraagd of het Kanaal thans meer door onderzeeërs onveilig wordt gemaakt dan voorheen. Sir Edward Garson antwoordde dat, aan-gezien het aantal onderzeeërs gestegen is, ook de gevaren in evenredighe d zullen stijgen. De verliezen in het Kanaaal waren echter minder dan in de laatste maanden. Zulks komt voort door dat, de onderzeeërs thans kruisen in andere streken. M ! am-bert vraagt ofde verliezen stijgen, Het antwonrd is bevestigend. t'erllaririgen vu von apelle Amsterdam 1 Mei. — Sprekende over de nieuwgebouwde onderzeeërs, gereed om zee te kit zen, verklaarde von Capelle aan de commi«sie ^an den Reichstag dat deze zoo belangrijke en doelmatige wapens aanzienlijk vermeerderd waren. De voorraacr olie is voldoende voor de slagschepen en onderzeeërs. Al de scheeps-werven zijn in voile werking. Slagschepen zijn îiiet noodig. Hun opbouw hangt af van. de houding der andere landen. De prestige van Engeland werd min geknakt door den DERDE JAARGANG — Nummer 719 PHI» I 5 VRIJDAG 4 MEI 1917

Er is geen OCR tekst voor deze krant.