Orgaan van tien Vaderlaulschen Bond tegen Àicooiisme (Provincie Aniwerpen) VoordeEer des Vaderlands, het Geluk des Huisgezins en het Maatschappelijk Welsijn. REDAKTIE : A. COOMANS. Bureel : Provinciestraat, 87, ANTWERPEN. ABONNEMENTSPRIJS : VOOR BELÛIË : 1 FRANK PER JAAR. BUITENLAND : 2.50 FR. Het blad verschijnt tweemaal per maand. Geteekende opstellen blijven ter verantwoording des schrijvers. — Van naamlooze stukken wordi geen nota gehouden.— Van e'k boekwerk waar-van de opstelraad twee exemplaren onlvangt, zal melding gemaakt worden. Antwerpen Grootstad. Hare Krochten en dezer Bevolking een verstandelijk ontwik-keld man zich eens uit loutere n'euwsg'er'gheid,in een onzer me-ga Mtëtf nigvuldige gangetjes begaf, dan zou ^aar ietsontwaren wat hem V/M onvergetelijk zou bijblijven; en zoo /alla hij het wagen durfde de krochten S/ K te onderzoeken die zich daar bevin- den, en tevens toezien wat daar zooal gebeurt, zou hij met afgrijzen zich omwenden en het berouwen daargekomen te zijn ! Had die man een paard,hij zou het dààr niet willen stal-len; hij zou er zijne dame niet durven heenbrengen, en de gedachte alleen dat hij of de zijnen, eenmaal genoodzaakt konden worden, de giftige iucht in te ademen, zou hem eene siddering op het lijf jagen. En waarom ? Omdat hij daar zou gezien hebben : de ellende, de ver-dierlijking in gansch hare naaktheid. Gebrek aan lucht en licht, samenstroomingen van al-lerlei uitwasemingen door waterloopen en vergaarbakken van oud systeem voortgebracht; des zomers broeinesten van ongediert, gekweekt en bevorderd door eerstgenosm-de oorzaken; des winters, tocht langs deuren, door slecht gesloten vensters en zelfs doordë muren. De meeste menschen blijven er wonen,tot het ongediert er hun uitdrijft; en zij die er na hen komen.passen tever-geefs aile ontsmettingsmiddelen toe. Te vergeefs ! Want de vermolmde kepering, vloerplanken en plinten, het af. brokkelend bezetsel waar de latten ten allen kante door-steken; de menigvuldige barsten in dezoldering; kortom : degeheele versleten rommel, is als een vesting, waarbi n-nen de ontelbare mikroben, gerust de ontsmettingsperio-de kunnen trotseeren. Zelfs de beste uitvinding, in het bereik der gezondheids-kommissie, vermagdaar niets tegen; alleen de totale af-braak zulker krochten is het eenige afdoende middel ! En in zulke krochten, die over honderd jaren, voor men zetot woningen herbouwde, tôt magazijn of stal dienden; waar, over een kwaart eeuws, nog choiera en typhus woedde; die, laag van verdiep en te eng ingedeeld, en langs den achtergevel soms van zware ijzeren traliën voorzien, die onwillekeurig doen denken aan gevangenis-sen en hondenhokken, daarwonen menschen... Daar, — waar ailes samenwerkt om de zenuwen te ver-zwakken en de spieren te verlammen; waar ziektekiemen zich zoo snel ontwikkelen, — daar wonen... eten... slapen en woelen door elkaar... mannen, vrouwen en kinderen, wier gestel op zichzelve reeds verzwakt is en wier denk-vermogen gewoonlijk niet verder reiktdan het tastbare ! De mannen verlaten enkel zulke woon, om naar arbeid te zoeken; de vrouwen doen hetzelfde of gaan uit op liefda-digheid; en de kinderen... ja, de kinderen, dat kan men zich wel voorstellen. En hoe leven die menschen ? Al het vuilewerk wordt in huisgedaan, bij gebrek aan eeneopene plaats;de wasch wordt in de keuken,die meest-al ook den ouders tôt slaapplaats dient, afgekookt, en ter-wijl de onderkleedsels op onnatuurlijke wijze droogen, wachten niet zelden de halfnaakte lichamen, die maar één hemd hebben. Maal- en slaaptijd is onregelmatig, en, niet alleen in die krochten, maar ook in huisjes die een ietwat beter uitzien hebben, wonen, eten en slapen vaak tien personen op ééne kamer van 16 meters vierkant ! — Dat is nu de hel op aarde, zoo onder stoffelijk als zedelijk opzicht ! Soms worden daar de heiligste natuurrechten geschon-den, door een dronken vader of door een half-idioten broe-der; meisjes van 12 jaar deelen er den stroozak met jon-gens van 10, en als vader vroeg naar het werk gaat,wordt de nog warme plaats in het bed betwist ! Eens zag ik een dronken man te bed, half naakt, in de walgeliikste houding, terwijl arme, nog onschuldige kin-dertjes, er om heen speelden; ik zag eens een meisje van omtrent 18 jaren wegvluchten van haar dierlijken vader. Mij was een meisje bekend, dat, volgens eigen heken= tenis, bevrucht was door haren broeder. Maar keeren wii tôt de woningen terug. Wat wij nog j hebben aan gangetjes en pestholen is nogslechts'n over-blijfsel van de oude stad,gebouwtl zonder behoorlijke lijn-richting. Vroeger werden nieteêjjs de ggggiidheid-sregei. '.en in acht genomen; geen riolcr>,geerî-f!einig'l,réid«fterrstt--de straat bedekt met hobbelige keiën ; overal vuilnis en modderpoelen ! Een aandachtig opmerker behoeft waar-lijk niet verte reizen om iets merkwaardigs te zien : dat hij eens wandele langs de Ridder-, Bervoets-. Rochus-, Munt-, Lepelstraten, en hij zal er stof genoeg vinden om J z'n geest aan 't werk te zetten. Daar zal hij zien, hoe onze j grootouders woonden, er leefden, en hoe afzichtelijke j krochten nog heden door menschen bewoond zijn. In mijne studietochtjes heb ik te dien opzichte veel op-gemerkt; geen huis in de oude stad kwam te koop, of ik nam de gelegenheid te baat om het eens netjes af te zien. Op de Burchtgracht staan huizen waarvan dedoorgang naar de mansarde zoo smal is, dat geen behoorlijk ont-wikkeld man er door kan. Op den hoek van het Steegsken is 'n herberg, het heeft de kolossale oppervlakte van 9 meters vierkant; toch heeft hetnog'nei trée séparée voor de menschen die boven wonen. Op de ' ->ornmarkt staat 'n café dat niet veel groo- ter is; ht. is gelegen in de herberg zelf onder den trap, ove nt, Waarlijk 'n café waar men zich beter « op z'n ge»n„ ">elt » bestaat er niet ! In het Verkenstra*. ->an de Paardenmarkt) staan heden nog 'n paar woningv. "an elk ongeveer 16 meters vierkant; met twee verdiepen nog al,ze hebben pomp noch regenwater, en om op 't kabinet te komen moet men door eene val langs 'n uitgesleten houten trap, dekelder in. Die kelders zijn zeer karig bedeeld met licht en lucht. Waarom men dat het Verkenstraatje noemt weet ik niet, ik zag er wel menschen die als zwijnen gelogeerd waren, maar zwijnen... trof ik er niet. In de Kaasstraat, zoo vlak bij ons stadhuis,staan huizen met dubbele onder elkaar gebouwde kelders; de atmosfeer die van uit den laagsten kelder opstijgt, maakt de uitgesleten steenen trap van den bovensten kelder zoo glibbe-rig, dat'n nieuwsgierig bezoeker al beneden ligt, voor de brave madam nog heeft uitgesproken : « Pasop, meneer.» De gevels dier 400-jarige oude toren-hooge huizen, worden slechts tôt op het vierde verdiep gekalkt, geen schilder waagt zich hooger, en om met 'n hangbrug te werken schijnen de corniches te weinig betrouwbaar. Op de Veemarkt, Burchtgracht, Sausierstraat, hebben uitgeslapen eigenaars het slim gedacht gehad decabinet-ten van den kelder naar den zolder te verplaatsen. Ja, ja, in onze Sinjorenstad is nog veel te zien en te lee-ren ! En mag het ons nu verwonderen, dat menschen, die zôô wonen, LIEVER IN OE HERBERG Z1TTEN, en de huishuur met tegenzin betalen ? Is het 'n wonder, dat velen butiner zoo weinig schrik hebben van het gevang... van het gevang waar ze netjes af-geschrobt, van aile ongediert bevrifd worden, in eenegezonde cei slapen, en voedsel, lucht en be-weging op tijd hebben !!! Ongetwijfeld komt de tijd dat de arme stumperd zoo goed zal gelogeerd zijn als de uitgestootene der maat-schappii, en hoe meer wij de bestaande wantoestanden onder het oog brengen van het nadenkend publiek, hoe meer wij met den vinger zullen wijzen op de afschuwelij-ke overblijfselen der oudheid, des te spoediger zal die tijd daar ziin ! L. D. G. * Bovenstaand artikel nemen wii over uit het orgaan van «Stadsbedienden en Werkliedenverbond van Antwerpen.» Onbetwistbaar berust het op droeve werkelijkheid,maar zou steller het met ons niet eens zijn, dat er ongelukkig ook zeer, zeer veel arbeiders zijn en zelfs personen die, zeker een trapje hooger staande op de maatschappelijke ladder, wilden zij wat minder de herberg bezoeken en de kroegen ontvluchten, zich een beter tehuis zouden kunnen veroorloven, stilaan een eigen haard zouden kunnen aanschaft'en, en voorzeker walgen nog langer in dergelij-ke krochten te huizen. Het is de kroeg en de drankzucht die de meeste wantoestanden in 't leven houden. A. C. WELDADIGHEID. Antwerpen is de stad der liefdadigheid. De in-woners hebben er het hart en de beurs open voor al die lijden. Dat er op dit gebied dan ook misbrui-ken bestaan zal wel niemand verwonderen. Vroeger reeds heb ik er in dit blad op gewezen hoe sommige persorlen de weldadigheid uitbuiten om er een gemakkelijk beroep van te maken ; hoe arbeiders van aile slach en rang het publiek lastig vallen voor hen zelven, voor vrouw en kinderen, terwijl de schuldige werkgevers en besturen de oo-gen luiken en erger nog die openbare bedelarij aanmoedigen. Intusschen blijven de werkers immers met de handen uit den zak en uit de kas der rijke aandeelhouders ? Sedert lang denk ik aan eene groote instelling van weldadigheid waar tallooze lieden, die niet wenschen te werken, met heel hun gezin leven en teren op den rug van de liefdadigheid. 1k heb er gekend die elken dag wijn kregen, pastillen voor de kinderen, eau-de-cologne voor de zakdoekjes der jongelingen, windels en andere verbandstoffen, erwten, boonen en wat dies meer, terwijl men om de 14 dagen aan oprecht arme lieden een fleschken boorwater of wat kindermeel weigerde. Er is hier eene liefdadige vereeniging van dames die over 't algemeen geld en levensmiddelen brengen in huisgezinnen, die heel goed rondkomen. Aan arme huisgezinnen wordt zoo weinig gedacht, die durven niet vragen. Op een der grootste openbare plaatsen der stad zit een blinde man, in vuile lompen gehuld, droef mijmerend van den morgen tôt den avond, en die kerel heeft duizenden franken op de bank ! 1k heb nu kennis gemaakt met enkele vereeni-gingen die zwakke zieke kinderen naar den buiten zenden. Natuurlijk dacht ik, oningewijd man, dat V t). 5 Centienien per nummer 4e Jaargang.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.