I ! foor België 5 centiemen, voor Ksderland 5 cent het nummer njFTIENDÏ JAAR Donderdag1 26 Febr. 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brnssel ABONNEMENTEN: 1 jaar 6 maand 3 m. Belffit, vrachttrij tr, 14,00 7,S0 4,00 Ncderland, » » 20,00 10,80 5,80 Andere landcn t 52,00 16,00 8,00 Ben kan inschrijven op aile postkantoren De inschrijven voor een jaar (14 fraak), keèben recht op eene gratis boekenprmu en un frilluttrurd tveXtlifktch bijvoegtcl van 8 blad*0 Vlaamsche Gazet Nr. 57 Donderdag: 26 Febr. 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brnssel AÀNKONDIGINGEN *• Bladiijde, per kleice regtl ... te. 0,58 !• Bladiijde > 1,00 V Bladiijde . fr. t en t S,00 Reehterlijxe eerherstelliccen . • *,0* Noofdopstsller-Eigenair : JTTLXT7S HOSTE, BRUBBKL van BRUSSEL VERSCHIJNT 7 MAAL PER WEEK BESTXTXJ3* BIT BEDA.OTIB l TELEFOOH 111 BERICHT. — Bij dit nummer van heden Donderdag behoort een bljblad. VlaàiïLche Letterkunde Een boek van Lode Monteyne Scms hoort mien kla-gen, d'at zoo wiednigj «jongeren» die schirijversbent van Viiaiandieren komen versterken. Noctons-, wie aandachtig volgjt wiat op de boe'kenmarkt 'komt, is verwoniderd' zoo. tel'kens en telkens nieuwe nainen te mogen ibegroeten. Maar een gestadage produktie bij onze sahrij-vens folij ft uitzonderiing, en diat treft meer. Ond'anks d!e groeiende belhioefte van ihet Via amoche volk aan rlefafcuur, kunnen zeer wei-nig Vlaamscihe schrijvers besteindig rekenen op een mimmurnafname van een 'boek. Het .publiek verdeelt zijn -balangstetlling, en zelfs sahrijvers van naami, die regelma.tigi om het jaar een bock op die marktt brengen, wioird'en die onver3ehi!i!ig|heidl spoedig gewaaiî. De regeilmaitige afniame zoui moeten ge&ohiie-dlen door de bibliatheken en leesgezelscih&p-pen, en zooveel geld is er -wel niet noodig om dezen eersten plichit te Ikunnen vervullen, n.l. het daadiwerkelijik steunen van éigan scihrijr vers. Voor het overige regeeliï hier waa.rschijn-Jijk ook een wiet, diie rekening 'hioudlt mlet vraag en aanbodL Wtardfen de boeken niet grif ver-leooht, dan voeLt de scihirijver wel geen groote behoefte oan spoedig een nieuwi werîk die we-ieil^l) in te zenden ; galdlelijk heeft ihij er geen belang bij en hiet dagelijtklsclh l'even geeft ge-noeg besiommeringen. wanneer 'het « vuiuir d'er jeugd1 » een beetje minder vliamt en meni niet meeir gel'ootft in d'e belangstelEng van kon-frat ers en publiek. In groote landien blijft men voortloopen in dfen tredmolen, wanit daar is het een bestaan, diat men te verdedngem toeift, daar is boeikensohrijven in vee;!! gevalien een industrie geword'en. \Klagen wiji dluis maajn niet: ondaniks on-gunstige toesitanden, ondlanks die onwetend-heid en de armosde van ons voilk bloeit onze lettefkundie in mate d'er mogelijk-hieid', levert zij een reeds tamelijk schoon beelid van ons zijn en ons wilLen. Dichtero bezongen den ar-men jnan van Vlaanderen, waaruât een nieuw sterker en schoomer geslaoht zal gjeboren woor-den, d'at het verlangen en den <lroo<m van ;het •voor.gesliaclht zaiîi vervvezenlijken. Schrijvers scihdlderen ons het leven van nu met de op-redhite ojigekunsteldlbeidi der oudle kleihmees-terS; deze heimiatkunst is verwant aan 'het al-Jérbeste van 'het buitenland, en die kennis der wertkelijkheid zal tevenis de echtste grondslag zijn voor watt wij morgen \vil;len opbouwen. In een woordl: Vlaanderen heeft zijn eigen letterkuncile, die 'het waand is- dioor zijn zoo uiiteelni'loopende ontwikkeling, d!oo.r zijin id!e-aal, dioor clie kraohit van zijn innerlijk wezien. Wa'ar d'e Vlaamsohe beweging elke eigen-sethap van het volk tôt voLledàge ontwi'kkeling brengen zal, moet onze.literatuur bij het stij-gend bewuistzijn van ons vo»l*Jc, bij toenemen-dien ekonomischen bloed, ook nâeuiwe banen op naar rijikere en giestadige piroduktie. •*** EXezie losse bedienkingen vloeiden mij, on-willekeuiràg uat de pen, nu ik me had neerge-zet om over een rweaiav boek van een nog wei-nig gekend auteur te sahrijven.^ Georges Eek-houd schreef hier naar aanleidang van zijn eersteling Geerten Basse, een vertelling van die Antwerpsctbe haven, over de roeiers en roemde de hoedanigheden van den jongen sohrijivter. De Tweedel Lente van Meneer Zuisitwater (i) hieet het nieiuwe weilki. Mooteyne toont 'hiermede bekwaam te zijn zeer oorspronkelijk en pensoon'ijk werk te le-ve.ren. Deze vertelling van Antwerpsoh klein-burgerleven is zoo eigenaardig van opzeit en observatie, zoo karakteristie'k en soherp, zoo volgeihoojden en zoo sober, dat wiji De Len-t e geirust pJaatsen naast de enkele zeer gioede boeken in d'en laatsiten tijdl ^rsciheneni, naast V i 11 a d; e s R o s e s van W. Elsschoit, naa.st Harmen Riels van R. d'e Gtercq. MeneeT Zuistwater verliest zijn vflouw en zijn schoonzuster Angélique pirobeert vruchte-Ioog den wediuwnaar in te palmen. Zijn ver-veling d'rijft hem een fonograaf te koopen, zijn gald te telllen, te peinzen aan zijn vefloren zoon, die in Âustralië boefc voor een misstap zijner jeugdl. Zuistwater is een 'klein rentenier, diie geld won als aannemer van begrafenissien. Hij woont in (het hart der oudle stadi. Wan-neer zijn kamers en zijn tuintje hem te eng worden, de honden zijner sdhoonzuster te vies, dan zoekt -hij, wrtroosting in de iherbarg « t Lee.ren Eemerken » bij zijn vrisndlen het bul-tje Charelitje Roozenstraeten, den doodiskis-tenmaker, Meneer Laureys, een gepension-neerd sdbooImeesteT en cien jic'hitlijder Jaak Meugensi. De deftige kerkmeester llieeirt met hen kaarteO' en drinken, tôt ergemis yan Angélique. Wanneer het flerecijn hem nlagen komt neemt «Iuet plezier een eind'e ! In dieza d'agen :leert ;hdj Rachell kennen, Rachel, .-de scihoone dic<ClhteI, dier Iwerkivrou^v Dorekens, die als naaister op ihet atelier van Angélique werkt. Zij wordt « een groote vreugde zijner-oogqn !» Nui onfispiint zioh' het trtare levensbedrijf. Angelique dlroomt van een « amoireuisen^ phil-trum », te.rwijil Racth«.?I, daie met een f'inken . sergeant vrijt, door mo^djer Dorekens bepraat wordt om Polleken Zuistwater te veroveren. De smachtende minnaar ontbireeikt het aan duirf, maar de verliefde k'erkmeester krijgt de hulp van d'e toekomstige sohoonmoeder en waagt het Racihel af te wvachten. Zoo werd het « een heerlijloe tijd voor meneeir Zuisitwa-.ter !» _ . Zoohiaast juffriomv Angélique d!e histone verneemt, poogt zij stokken in de wielen te ste'kten. maakt een standje in die woning van Rachel, roept pastoorken Lauwens ter ihiulp, ' cae Zuistwater zal ond'erhouden over « de ge-varen d^s. vleesohes ». t Mag niet baten, in d'e tweede lente en na een twist met Rachel ' moet Angélique vefhuizen. Het- ihuwelijk kost Zuôstwater een schdonen cent. Zijn spaarpot zal in 't vea-volg t'elkens (1) Uitge^even door den "Xeder 1 and-scihen Boek'handeî, St-Jalvo'bsmarkt, 50 en E. Secelle, Offei'andestraat, 8. Antwerpen. aderlatingen ondergaan, want niet enkeU Ra chel maar ook haair familie moet 'hij' ondei ' houden.. De koîcissale zottigheid, zooalisl bultje Roozenstraeten 'het noemt, wordt toc vo'(trokken, en de ou de Zuistwater kociht ee « biloeiénd-jong lij/f ». En hij voelt zieh opnieuw jong en bJijmof diig in Heit bezit dler « zoiete geneu'gten van zij ihuavelijk », geaiaakib in d'e wolken bij' de ge boorbe va.n een dtachte^këm. Zuistwater besiti deert medecijnboelken, waakt overt dje Ven pleging van het kind mat aandoenlij'ke vadei liefdla, gàat zelf met het kind'erwagentje d; straat op. Rachel echter voelt meer en mee weerziien voor den ouden lijkbidlder. EU loopt miet zdjini eigen gedlachten, zijn eûgjei hoop en vrees. Angeiliique sterft, en die zooj melcUt ziekeren dag zijn aanstaande terug kamsti. En die verwijdering tusscihen d'e echt genooten wordt nog grooter: c'en oude mai en een jonge vrouwi. AHeen' het kindl gieeft hen nog ihet verlangen te leven, zooals de vrouv zich gebonden voeilit aan den weJstand1. Biie ven van djen zoon meld'en zijn kbim^t, ei Zuistwater voelt een nieuwe bedreiging bovea zijn ongeluikkig, afioopendl Jeveni. Eindle.lijk is Fons in huis, hiij neemt gënoe gen met den toestand, ^enkt niet, en kan he' ■beat vinden met de jonge stieifmoedier. Te goed ! De oude wordt verdrongen door dei jongen. De natuur neemt wraa'k. Menee: Zuistwater had e>r t'egen gezondiigd' door eei jonge vrouw te nemen, eeai jonge man, ziji eigen zoon, neemt zijn pJaats in. In zâjni toe nemendîe verzw'akking îteert 'hij berusten, i: dankbaar voor wat h,ij genoten heeft, en gaa basciheddleni hat leven uit met. een elf-ure lijk De meruîchen yergeiten geluik!kig|7!jk zee: spoedig. De ongieregelce verhcoiding van Fon: en Rachel. geeft -haast gaen aanstoot meer,^ ei wanneer Foi"ls met zdjai duiven een prijs xànt een serenadie krijigt en bloemen oxeiihoop denken d'e ldndteren nog eens aan « Bonpapa : om O'p zijn graf wat van de overtolliige bloa men te gaan neenleggen. D'at is 'het glunder, sappig, Antwerpscl verhaal van een begenadligd vertelil'er. Eer diepere ondergrond van ech:theid, van men schelijik.heid. zit in dit eenvoudig boe'k. Figu ren als. Zuistwater, de oude vrijster Ange' i que, Rachel en Fon», '"t bultje Roozenstrae ten zijn natuurlijk en volledig weergegevq^i ii goetdle eenheid zondei. overd rij ving. En a:li be zilt de sahtfijiver meevoelende iirtHnie tegiejii over het Jevensspel dezer kleinburgers, nooi wiil ihdj ihen anders Jlaten zien dan ge.woon ci waar in hun vreugd en smant. Heeili'hun wezai is een spiegel van -het l'even. waafin mensche lij'ke zwakihieid en verlangen weetfkaatst in me nigvuldtige tafereeltjes. Een bekentenis als slot : Monteyne is mdj.i vriend. Wanneer men nu modht denken aai een vriendendienst, dan anitwoordl ik., dat me; enkel- goed beoordeelen kan en doordringei dat wat men lief heeft, dat men en'kel voile dig begrijpen kan wat men zeer goied: kent, ei ik dus bete.r dian wie ook de waarde van di boek kan schattèn. En de lief de maakt nie altijd b'ind ! Mochten nu maar velen aan miji w<x>rden twijfelen €\n dbor lezing zicihzJel overtuiigen. Lode Baelcelmans. NEDERLAND De terugkeer van prins Hendrik Prins Hendrik is voornemens tegen hall April, wanneer de drie maanden vooj ziji kuur bestemd verstreken zijn, naar de resi dentie terug te keeren. Van een plan voo een zomerverbilijf der Koninklij'ke Familie t' Hohemark is niets bekend. De stakïng te Dordrecht Te Dordrecht is een staking van machinis ten uitgebroken. Maandagavond kwam het e tôt eene botsing tusschen stakers en politie agenten, die een werkwilligen machinist naa huis begeleidden. Een der agenten wer,< zvvaar gevvond^ van de woning van den ma chinist werden de ruiten verbrijzeld. Drie sta kers zijn in hechtenis genomen. Er zijn i veldwachters en zes gendarmen versterkin; f^evroagd, daar de 'toestand zeer gespanne blijft. Steenkool in den Achterhoek Door de rij.ksopsporing van delfstoffen t Ratum, gemeente Winterswijk, werd b 1309,22 meter de achtste steenkolenlaag te dikte van 1,05 meter doorboord. Hoog vtfiter in Nederiand . e Rijn is in de laatste dagen zeer gewas sen. Op verscheidene plaatsen zijn de veei kaden overstroomd. De Maas ook is wassende, namelijk t Maastricht en vooral te Grave. Zelfs de hoc ger gelegen uiterwaaiden zijn daar over stroomd, zoodat op de maeste plaatsen he water van dijk tôt dijk staat. FRANKRIJK De finpneieele politiek der Regeering Parijs. 25 Febr. — De Kamer heeft giste ren het derde voorloopige twaalfde met 44 tegen 91 stemmen goedgekeuid. Bij deze ge Jagenheid had een vrij uitgebreid financiee débat plaats. Minister Caillaux poogde ee stemming van vertrouwen over de financiëe' politiek' der regeôring uit te lokken, 'doc daartegen ging van aile kanten verzet op. De kwestie van het financiëel beleid de regeering zal eerst Vrijdag aan de orde kc men. OOSTENR1JK Nog de dynamietaanslag te Debreozin Boedapest, 25 Fabr. - Ambtelijke kringe zijn van ooKleel dit men den dad«r van de dynamietaanslag op :t bis»choppelijk pale te Debreozin moet zoeken in kiji">g?n; d: trachiten de goede verstandhouding tussche Hongaren en 111 Hongarije \vonende Roeiïi nen orimogelijk te maken. .Het zioii oraecbtvaArdig zijn de in Hong rije TOnetide Roemenen van den aansJâg betiohten. —qfy DE VASÏENAVONDFEE^N TE PARIJS ' DE MARKTKONINGINNEN TIJDENS DE VERKIEZING VOOR DE OPPERKONINGlM —HWIII l'IMMM— MU I H ■ ■ I Wgtgre-KJBri'KJ ENGELAJND De Zuidafrikaansche stakingsleiders te Londen ontvangen Londou, 25 Febr. — De negen leiders der syndilkaten, op bevel der Zuidafrikaansche re-t gocrnig uit Zuid-Afrika verbannen, zijn Donderdag 11 amiddag van de « Umgeni » ontsoheept en in den loop van den avond te Londen toe-gakoraen; waar zij door de leiders der werklie-: denpartij, evenals door deze der synddkalisti-i sche inrichtingen werden ontvangen. Zij ont-sebeepten op veraoek der arbeiderspairtij, wel-' ke hun een gulle gast-VTijheid verzekerde en 1 beloofde een zeker aantal meetings te liouden, ' terwijil hun tevens voor oogen werd gelegd dat - het in hun eigen belang was geeai weerstand te bieden. Om 3 uuir 29 verlieten de negen ballingen Graiveseend en kwamen rond 5 1/2 uur te Londen toe. Alvorens te ontschepen, riclitten de ballingen een manifest tôt de Engelscîhe drukpers. Dit manifest begint met te herinneren aan de gebeurtenûssen, die de strenge maàtregelen, tegen de leiders der staking genomen, tôt ge-volg hebben geliad. Zij deelen mede hoe zij op den « tJmgeni » werden ingesolieept. Zij werden er opgessloten en door gewapende perso-nen bewaakt, tôt het Sdhip in voile zee was. Slec'hts toen zij zicili op het schip voor ma-joor Trèw, vertegenivoordiger der Zuidafrikaansche regeering bevonden, w erden de negen leiders der staking bericht dat ze naar Engeland werden verbannen. Zij protesteerden met ver-ontwaardigihg, maar moesten voor 't geweld het hoofd buigen. — Ik verwittig u, verklaarde ihun de majoor, dat ge, zoo gij in Zuid-Afrika poogt terug te keoren, zult worden aangehouden. Ik kan u de redenen niet melden waaron? gij verbannen wordt. Ik krn ze niet. Ik weet niet waar van ge beschuldigd zij t. Ik ben hier alleen om ontvangen bevel en uit te voeren. Vrije reis tôt Enge-land zal, zoo gij 't verlangt, aan uw vrouw en kinderen wo:den verleend. Eene som van 75 fr. t per man werd aan den kapitein overfliandigid, t om u bij de ontschepin.g in Engeland ter h and ^ te worden besteld. Transatlantisch Scheepvaartverkeer Londen, 25 Fabr. — De Atlantiscthe Sclheèipvaaiitkonferiantie-, die gisteren allhner gahoudfen werd, b'ieek niet in staat te zijn tôt eéne definitieve besilissang te komen, wesihal-ve de konferentie werd verd'aagd, ten einde inrrwdde's eenigie vooïstelTen aan een volledig ondeifôoeik te onderwerpen. De koaiferenti-a : zal cp 17 Maart a. s. te Berlijn opnieuw bij» ( eenlcomen. ] >-•♦•-< DUITSCHLAND Zabern en zijn garnizoen Een telegram melddte reeds, diat de Za-r berrtsche burgemeester weigert waarborgen te geven, d'at er geen botsingen zullen plaats ï vinden, wanneer het 990 regiment infanterie in 7ijin'oude gairtnlzoensplaats terugkeert. Deze waarborgen waren ihiem een drietal weken ] geleden ga^aagjd door de mâilitaire overheid, 5 terwij,!: tevens den burgemeester Averd verr = zoehit zoo mogelijk eeniige drukking op de 1 plaatselijke b^l'aden uit te oefenen. Ook dit laatste verzoe'ki heeft cite burgemeester van de hand' gewezen, als met behoorende tôt zijn - bevoegd'hieid. In zijn antwoord legt hij' den j nadruk op die groote opgewomdeniheid die bij r het regiment tegen de 'bevo'Iking bestaat, we- gens zijn gedwongien verblijf in de kampen van Bitche en Haguenau. Wanneer nu dit- - z^lfde regiment te Zabern terug zou keeren, - dan zulren, meent de burgemeester, de solda ten zioh wreken, en moet dit onve.rmijdelijk i tôt emstige voor val Je n leiden. — 1 DE BALKANKWESTIE De betrekkingen tusschen Griekenland en Bulgarije Sofia, 25 Febr. — Griekenland heeft de B11I-gaarsche regeering meegedeeld, dat aan aile personen, betrokken in den laatsten 001I0&, " amnep'tie is verleend en dat niets de liervatting ^ der diplomatieke. betrekkingen tusschen bekle :- landen nu meer in den weg staat. ' Eene scheidingsbeweging in Zuid-Albanië a Weenen, 25 Febr. — Xaar uit Athene worrlt " gemeld, is in Zuid-Albanië .eene soheidingsbe-1 \veging «^an den gang. De bevolking van Xoard-Eprius heeft namelijk een voorloopige regee-r ring ingesteld; met Zagi'afos a-an 't IjQofd. De eilandenkwestie In haar antwoord op de nota der mogend-hwlen heef! de Grieksche regeering den wensch g-euit, dat Turkije de Klein-Az.iatische kust te-genever Cliios en Mytilene (welke eilanden vol-gens het besluit der mogendheden voor geen mttitfii?' doel mogen dienen) niet zal versterken en er bij de nw^Êfldheden op aanq-edrongen1 in dien zin stappen uij de Porte te doen î> Uit« Konstantinopel wordt thans gemeld, dat s de 'l'urksohe regeering, indien haar een der.?e-e lijk verzoek wordt gedaan, dat met een weige-ring zal beantwoorden. Zij kan zich op eigen n. grondgebiecl gèen beperkingen in djen zin laten opliÇg^c;i (jn is van ziris; bedoelde kuststrook wè! te yersterken. Als dat' geschierlt jb, -zal zij het gunstige oo,çrenblik afwachten om do tietzienfng van e hetgeen zij ôlechts egn VQorloopig^ regelinp acht, door te zetten. ITALIE EEN NOODLOTTIGE FILMBRAND Vijf dooden en vele gekwetsten Solerno, 25 Feibr. — Tijdens e»ene voorstel-l'ing in een kinema, geraa:kte een -kleine tiim in brand. De to-esehouwers vliuoli^etn naair oe uitgiangen, die dira versperd wairen. Ver-scheddene personen werden veit-rappeJd. Vijf gekwetsten stierven ten gevolge van hartver- lamming. Er zijn vele gevonden. SPANJE Draaiende stormwinden Parijs, 25 Febr. — Tempeesten blijven over geheel Spanje woeden. Te Valencia heeft de stormwind het dak eener openbare wasdhinricih-ting afgerukc. Twee vrouwon werden gedood en zeven gewond. De wind wierp een kloostertoren om, waaronder eene ^vrouw werd gedood. Te Puertolkno werden arbeiders', die over de spoorw:egbrug gingen, door den wervelwind neergerukt. Eeri der arbeiders is gedood. CHINA Engeland krijgt den voorrang boven België en Frankrijk Londen, 25 Fabr. — Uit Peking meldt men dat, tengevolge van een belang rij k onderhoud tusschen den verteganwoordiger van Engeland en de Chineesche regeering, deze de voorkeur aan Engeland in de Sjang-Tsaval-, lei handhaaft, de toegestane Belgische ver-gunning voor de voltooding der door Ghina naar die monding van den Yang-Tsé aan te leggen spoorbaan vernietigt, evenals het ont-. werp betreffende het bouwen eener haven te I Purkew door een Fransche bank. Ten slotte i verbindt de regeering zioh geen spoonvagver-! gunningen toe te kennen aan een andere na-tie dan aan Engeland, boven Hankow. i AMERIKA Q DE MEXIKAANSCHE KRISIS 1 Het onderzoek over den dood van Benton 1 Londen, 25 Feb. — In antwoord op een vrau^ heeft minister Grey giisteren in het Engelsche Lagerhuls meegedeeld, dat de Engelsche gezant te Washinigton aanvankelijk opdracht had gela egen : 1. om de regeering dér Vereenigde Staten kennis te geven, dat de Engelsche regeering het van het hoogste belang achtte, een Engelschen konsui ter plaatste een zoo nauw-gezet mogelijk onderzoek te doen instellen naar ! den dood van Benton en naar de twee andere vermiste Engelschen ; 2. aangezien de Engelsche regeering niet in aanraking kon komen met generaai Villa, de regeering der Vereenig-de Staten te verzoeken, haar konsul te Juarez op te dragen, Villa, van dezen staip in kennis te stellen en van hem de verzekering te vra-gen, dat men den Engelschen konsul zijn on-.derzoek niet zou beletten. Nadat de Engelsche gezant aan deze opdracht had voldaan, heeft de regeering der Vereenigde Staten haar konsul te Juarez liast gegeven een onderzoek ter plaatse in te stellen en een po ging te doen om Benton's lijk te laten opgra-ven, dat met medische en rechtskundige hulp te laten schouwen en al het mogelijke te doen om de feiten vast te stelLen. Generaai Villa Dp, opstandclinrjeitleidor, die Benton deed dood--schiUen,EENE WEIGERING VAN GENERAAL VILLA Washington, 25 Feb. — De Amerikaansche konsul te Chihnahija meldt dat generaai Villa weigert het lijk van Benton weer te geven, maar dat hij aan de weduwe en de bleedver-wanten van Benton zal toejaten het kerkhof te bezoeken met, den Amerikaansohen vertegen-woordiger. Dq generaai |>pyal hef l'.jk te oni-graven. Het bezô'ek zal om middernacht plaats hebben. De overgave eener kanonneerboot Washington: 25 Feb.— De bondskanonneerboot Tampico heeft zich met hare bemanning aan de rebellen te Tppelolampo (Colorado) overge-geyen). Met dat schip vertrokken de r^bellgn dadeiijk. o^èendige. ï%atser^aan d'e we&tkiisi aan te vallen. De Voertaal van het Onderwij: Hoe zal artikel 15 uitgelegd worden' — Een opzettelijketwijfel.— Waar voor de belangen van het Vlaam sche volk opgeofferd werden. Het geschrijf over de wijze waarop arti kel 13bis der nieùwe schoolwet, nu artikel 1. geworden, zal uitgelegd worden, duurt voort. Do Fransclie btaden zijn het eene om ti beweren dat de beruchte paragraaf van toe passing is voor het gansche land, namelijk « Het gezinshoofd verklaart welke de moeder taal of de gebtruikelij ke taal is. Acht het hoof< der school, dat het kind niet bekwaam is on de lessen in de door het gezinShoold aange wezen taal met vrucht bij te wonen, dan kai het gezinshoofd in baroep komen bij het school toezicht. » Toen wij daarover het oordeel înwonnei van enkele volksvertagenwoordigers, beweerd de h. Franck dat de paragraaf indardaad over al toepasselijk is, terwij 1 de h. K. Iluysman daarentegen zegde dat het alleen gold voor d gemeenten waarvôor verzaohtingen (!) van he beginsel moedejtaal-voertaal, veorzien zijn. De minister heeft zich daarover niet uitge laten hij is er oo-k niet over ondervraagt geweest. Het gezond verstand zegt dat de opvattin van den h. K. Huysmans de goede zou moetei zijn. Doch uit den telcst va'n artikel 15 blijk nergens welke opvatting werkelijk de goede ii zoodat er dienaangaande twijfel blijft bestaan Ons dunkens, zal van îegeeringswege niet gedaan worden om dien twijfel weg te nemen en wel, omda-t hij opzettelijk gestioht is. Van de onderhandelin.gen tusschen de twe Vlaamsche groepen der rechterzijde en de: minister. is inderdaad naderha.nd het volgend uitgelekt : zoo de minister bezwaar had tegei elken duidelijken tekst vanwege de groep Va: Gauwelaert-Delbeke, dan was het voornamelij onva. hij n.iet vvilde dat, door een al te duidf lijke j eu radikalen tekst, de Fransche nonrn k^rsscholen in de Vlaamsohe gewesten vei plich! werden al hun Ylaamschonkundige zuj terken.- door Vlaamschsprekend personeel t vcrvai'gen. Dit heeft de h. Franck verleden Woensda, zeer terecht laten uitschijnen. De katholieke flaminganten der Kamer hei' ben dus de ■ bel ange n van het Vlaamsche vol opgeofferd voor die van de Fransche en vei frans-chende nonnekensscholen. Waarlijk-, 't i het .schoonst? niet van hun zaak, en die Frai sche nonnekensscholen staan zelfs bij d Vlaamsche kathojieke bevolking niet in zoo' heiligen reuk, dat zij die groote bezorgdhei vanwege de Vlaamsche katholieke Kamerlede waardlg waren. De twijfel, dien men omtrent de. uitleggin van artikel 15 bestaan laat, moet dus diene: om de kloostersc'holen in Vlaanderen bij vooi keur Fransch onderwiis te laten geven. D: middel om de openibare scholen een dood end mededinging aan te doen, namelijk door d uitbuiting der mensohelijke bekrompenheid mocht, hun niet ontnomen worden. In de oper bare scholen onzer Vlaamsche gemeenten za het beginsel : moedertaal-voertaal, misschie eerlijk worden toegepast, doch de kloostei scholer zullen er .zich in geen geval om b( kreuneii. En het resultaat is dat de kortzichtigihel van de lievooroordeelde ouders vrij zal leur nén uitgebuit worden, om ons volk nog mee te verbasteren en te verbeesten. Van onzen berichtoever • Het legaat Ferdinand Scribe Het Staatsblad van gisteren kondigî af he koninklijk bésluit, waarbij Fernand Soribe, il leven voorzitter van de maatschappij de Vrienden van de Gentsche Muséums, den 1 Augustus 1913 te Bottelaere overleden, be scliikt als volgt ten voordeele der stad Gent « Ik bezit en geef aan de stad Gent, al miji oude en moderne kunstvoorwerpen, schilderijen beeldliouwwerken, teekenmgen, pastels, akwa rellen, oudheden, oude meubels, tapijten, enz » Ik wil dat eene kommissie bestaande uit d h.h. Deloin, lîeins en H. Hulin ten voordeel mijner wettige erfgenamen, aUes uit de verza meling verwijdere, wat niet waardig is, in ee: muséum opgenomen te worden. » De gemeenteraad van Gent wordt hierbij g€ machtigd voornoemd legaat te aanvaarden. Voordracht in het Algemeen Nederlandscl Verbond. De leden van den Gentsehen Tak van het A! gemeen Xederlandsoh Verbond zullen het vooi recht hebben heden Donderdag, te 8 uur, i: het Notarissenhuis, een voordracht te hoore: van den bekenden Nederlandschen letterkundi ge Henri Borel. De h. Borel zal spreken over ; a Boeddihisti sche Kunst in China ». De voordracht zal me lichtbeelden opgeluisterd worden. Stellig zal z veel toehoorders aantrekken niet alleen om d innemende personaliteit van den redenaar, maa ook om het hoogst belangwekkende van het or der werp. Sonatenavond In het Konservatorium. Kamerniuziek, in de juiste beduidenis va Jiet woo"rd : in al zijn fijaie bescheidenheid, zij: stille voornaamiheid, tooh grootsdh en breed al uitzetting van gevoelens, hebben we Dinsdag avond in het Koninklijk Konservatorium gi noten. De h.h. M. Dumesnil, pianist te Parij en A. Zimmer, violist, leeraar aap het Gent se Konservatorium, hebben er heerlijke sonate van Mozart, J- Brahms en C. Saint-Saëns vei klankt. De sonate in C dm' van Mozart is een der mooiste die we van hem kennen, zeer ing< togen en van een diepe gevoelsuitdrukk in f Vooral het andante sostenaito trof door zij vrome rijMieid van klank. De sonate in A dur van Brahms, eene in eei! ten, breeden en sterken klassisehen vorm e de sonate in D moll van Saint-Saëns, vol onve: wacMe, yerrassend-treffende bewegingen, vo vormden het programma. De vertolking dezer gewroehten door do h,l Dumesnil en Zimmer was heerlijk van s-tijlvo len eenvoud. 2Sonder pathos, zonder effokth< jag, in juist en zuiver akkoord en in volledig eoniheid speelden zij. Do h. Dumesnil is ee klaviempeler met een vaste en sterke teolmiel gevoed door een goed begrip van muzikale kleu en klankenrijkheid. De h. Zimmer gaf spel va een sober$ praoht. Hij beheerschte zijn wio< met stijl en grooten eenvoud a^ls een virtuoe van klassieke begaafdîiei^, wiens bewuste vaai digheid nooit tôt fantasie overslaat. ÎIt\t wa^ een zeer sohoone avond. De geesi di'iftige bijvalsbetuigingen van een voornaai publiek, wijzen er op dat men te Gent mee znlke sonatenavo.nden noodig vindt. Liberatc Propaganda. tn de zoo volkrijke wij.k Brugsehe Poort i de liberale propâganda, met het oog op de wel gevende kiezuigen van Mei a.s., reeds begor nen. De Libérale Jonge Waeht der Bmgsch Poort komt het eerste nummer uit tç aeve: van een nieuw propagandablad « Qns Strovên i .Dit nummer bevat meer zeer degelijk artikel? ov^V ; de godsdienst en het onderwijs over'klerikale broodrooverii, over kinema e: kind, enz. We zi-jn o vertu igd da.t dit propagar daschrift bij de bewoners der Bru,gsolie Poort zijn goeden im-loed niet zal missen. Dôrgeli.jî: propaganda uit gaven mop^teai qç>% in de "ander wijken der stadv de daaf bestaande 1% raie vereenigingen iiitgegeverç wot#iiv' Rii den noodwendige antw«evè va.'»» jff. zmmge Qcnt ziiTl de on2er r< litiake tegrtistreTers. onz r P* i Het Lied van Halewijn • H00RENDE DOOF EN ZIENDE BLIND In TjE:cprcss van Luik verschijnt nu het vol-, gende : Wij ontvangen eenen brief van de h.h. Du-puis en Luc. Solvay, waarin zij ons verwijten, - bij het vaststellen van den bijval dien « Het i Lied van Halewijn » in de Antwerpsclie Opéra te beurt viel, lustig den draak te hebben ge-> stokeu met de Vlamingen, omdat ze het werk - van twee WaaLsche schrijvers opvoerden. a Uwe gees'tigheid, zeggen ze, komt hier wei- - nig te stade en in plaats van den Vlaamsehen l bestuurder te be^ekken, omdat hij- den moed i had een a Waalscli » werk op te voeren, zoudt - ge beter werk verriohten met de Waalsche be-1 stuurders aan te spreke.n, die zoo ohbehendiig - waren hotzelfde werk van de hand te wijzen. Zoo de Fransch salir ij vende Belgisohe auteurs i verplicht ziijn hunne opera's te doen overzotten, 3 om die gespeeld te krijgen in hun land, pleit - zulks niet ter eore van onze Fransche schouw-5 burgen. 3 » Dit- zoudt ge eerder hebben moeten betreu-t ren en den bestuurder van de Vlaamsche Ope-ra te Antwerpen çeluk wensohen met den dienst - die hij àan het Walenland bewees. » 1 Wel gezegd. Wij hadden idit protest van-r wege den heer Solvay verwacht. Doich wat antwoordde L'Express daarop ? t a Dic> heeren hebben abuis ; zij verstonden , ons sleoht. Wij hebben den spot gedreven niet . met den bestuurder van den Antwerpgchen s schouw'burg, maar wel met de groote Vlaam-, so'he kunst, izoo door de openbare machten be-gunstigd en die niet eens een eigen bestaan 2 kan voeren, zich gedwongen ziet bij mangel aan i Vlaamsche wrerken, stukken waarmede bijval 3 voorzien wordt, te gaan vragen aan Waalsohe i schrijvers. i »^Vij wensohen de h.h. L. Solvay en Dupuis i geluk, dooh wij stellen met genoegen va.*?t dat - Emmanuel Hiel tegenover dit feit geplaatst, - zou gehuild hebben en dat de « miserie » van - den zwarten Leeuw van Vlaanderen er klaar - bij aangetoond wordt. » e Kan het wel ellendiger ? ! Waren we nu in de plaats van den h. Fon-? laine, wij maakten .cebriiik van ons recht op antwoord. om L'Earpress de- lijst der oorspron-; kel'ijke Vlaamsche opera's te doen oveixiruk-^ k-en. die sedert drie jaar in het lyrisch tooneel te Antwerpen zijn opgevoerd. s Dan zouden de Waalsche broeders met kennis van zaken kunnen oordeelen over de zoo-e gezegde « misea*ie » van den Vlaamschen Leeuw ' i — — \ ilS'3 De Zaak Wilmart J ZEVENTIEN MILLIOEN FRANK VERDUISTERD 0 De dooi- het .gerecht aangesteMe ôieskun- • digen hebben liet voornaamste gedieelte van - hun verslag ingiediend. Dit verslag is aan den ' prokureur des Konings medegedeeld om zijn } rekwisitorium op te stellen. Na dat de besehei- den aan de advototen van WiJjnart en Has-quin zullen medegedeeld zijn geweest en het verslag terug aan onderzoeksreohter De \"os overhandigd, za l deze zijn ad vies aan de raa/1- - kamer der reehtbank bekend maken en de raad-kame,- zal beslissen welk verder verloo.p die zaak zal krijgen, Diit allés eohter zal niet voor einde April of begin Mei gedaan zijn. Uit de verslagen der deskundigen zou blij-ken dat er liO.COO onregelmatige schuMbriewen der maatschappij Gont-Terneuzen zijn uitge-geven. Op dit cijfer werden er 59.900 teru^ge-vonden. Verder werden 1200 bevoorreohte aan-11 deelen uitgegeven. 1 ' ^ 5e valsche. ti'tels w-erd door banken. en bijzonderen 17 millioen fr. verfiehoten \'oor dip J som zijn 3 mtlltoen «00,000 fr kroos en kom-. missieloori hetaald en 5,400,000 fr. in geld ten i : gegeven. - ( In de boekhouding der maatscha.ppij Gent-Terneuzen werden talrijke sohriftvervalsohin, . gen en ontvreemdingen ontdekt. Ook andere zaken waarin Wilmart betrokken 3, was, werden onderzocht. Men zal zieh herin-3 neren çlat de oud-bestuurder van Gent-Terneu-" f n- <la8®? .na Zline oosluitinç, in staat i van laillissement is uitgeroepen geworden. " ] De Nieuwe Zaak Hernalsteen DE WARE TOEDRACHT 1 i Hernalsteen wordt in vrijheid gesteld Wij habben de omsta.ndiigli.eden doen kennen . waaj-onder Hernalsteen door het pa.rket van t Lenvein m staat van hechtenis werd gesteld 3 na bedreig-nnigen genit te hebbeo aam het adres a van een inwoner van Tervureh r Hierover wordten thans bijzonderheden roe- ' hohfsTell™ 6 2aali in sanSch andOT Hernalsteen zou nooit bekemd .hei)ben de bom j Onderzoeksreohter Fromès liad Haraalsteen i ™ ook met gevra,aiga hebbein aan on- s dfflrzoeksreohtar Babut de Marès o.f men heim nog vervoligen kon, zoo hij beikentenis deed. - De zaak der bom d'iemt heiri-nnerd te worden, h O nd e r z o eik s rechte r Fromès h-ed Hernalsteen i doen veroordeelen wegons dien bekenden dicsf- stal m die ba.nik « Caisse de Reports ». in 191^ - onitvmg onderzoeksrechtw Fromès eene kasT ^ zoogezegd suiikergoed bwattend. Bij het opem-en deir kas, zou het afnemen a van Jiet, deksel den haan vain een revolver hl «jen neergeitrolA-en, wel.ke dan ook de ontplof. '" van S6". pak buskru'i,t a>u voor gevote a heibben gehad. De bo-m was slecht vervaaS I- aSruktgmS ^ M wanneer het daksel werd Hernalsteen deawege Vooc he< eedgerecht • van Bra.ba.nt vea-zonden, we.rd vriigesproker t V? is ™ «a* ontsfaln ? ^ na.lste.en had te Tervur«i een twist me.t zek^ „ ren A , wien hij «n motor had wltSî :, | Daar A... den Bwjs van den motor niet wil be- rlm!°v'°D ! f e WW*1'"®** ïijn gereigoid n maa-ki Hernalsteen zicii kwaad on stihreef .t, aan A. een. brief *a.a*ta hij zegde latT^ s| reeds gevangen h-ewt gezeten om zoogiecd - een ondenoetareehter te hebbeoi willen springen en nogmaals in het gwang te n-meîî » ,lî von>,toMen zilne r Hij voegde er bij ! , Ik ben v.an „ niet hnno-hoewe! ge een browning dï<aa<n i » Hernalsteen wemd d'oW het parket van f „„ s ven m heohteiniis genomen w-egens hp^'o. — " ®en d0°r «-«otemen. Do madkamer hSttot - aanihoudfnig.imandaat beta-achtigd doolf Hef ' V°°r kame1' Van • mîïï aes ko-5 m W'.irieid gostoi-l. •'a'StMn VLAMINGEN, LEËST EN VERSPREIUt DE «VLAAMSOHE GAZETl.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.