Drgaan der Beloische WerkHed&npartif\ — Yerschjjnende aile dagen. Drukste r-U îtgeef stat *9îb: Maatschappij H ET LICHT bestuurtîef j F. DE VISCM. Ledeberg-Oenl . . REDACTIE . ADM1NÎSTRATÉE HOOGPOORT, 29, OENÏ ABONNEMENTSPRIJS BELGIE Dde maandco. . . , , fr. 3.21 Zes trtanditi « .... fr. 6 30 Eenjear. fr. 22.50 ftisa abooneert zich op aile postbnrcclc» DEN VREEMDE DHe cnaanden (dagelijkt vcrsondenf. ... . fr. 0,79 De voeding der zwakke klnderen Wij lezen in Le Bien Public : De onvoldoendheid der voeding, ver-lengd gedurende weken en maanden, stellen de kinderen aan een gevaar bloot, waar wij herhaalde malen op gewezen hebben. Dit gevaar is bijzonder erg in de groote steden, waar tiet blood dar war-k«.-s*amiîicn verarmd !s, waar het fa-jsrfckwerk der vrouwen, do zulgelingen ontrooft van do onmisbare zargen in dsn eersî3n laefiijd, waar de voorschriften der gezondheidsleer zoo slecht gevolgd-worclen, waar de kiemen van smetziek-tcn overal aanwezig zijn. Te Cent, bïjvoorbeeld sterft er een darde dar kinderen voor den ouderdom van vljf jaren. Onder dsgenen ri'e blijven leven, hoe-velen zijn s? niet die gedurende hunne jongeîingsjaren, sorns gedurende gansoh liun levon3 hat erfdeel dragen ecner zivakke Hchaamsgestelciiheid? Velen onder hen zouden de gezond-h id kunnen heroveren, nieuwe krachten winnen, dank aan de zulvere luoht wan de î buiten sn ook dank aan eeno over-vloedSge voeding S Maar waar zijn in dezen oogenblik de werkersfamiliën, die de droefheid niet hebben van zuinig het eten der kleinen te moeten meten? Vele ouders zien maar het kwaad wanneer het kwaad onherstelbare ver-vv^estingen heeft aangencht. In gewonen tijd zijn zij over het alge-meen geneigd, te gelooven dat hunne kinderen te veel eten. Men heeft raoeite om hen te bewijzen, dat een wezen in voile ontwikkeling, een ldoekere voeding vereischt dan een vol-wassene.Het kind en de volwassene die goed gebouwd ziin en van eene uitmuntende ^eiondheid, kunnen een beetje dïeet ver-dragen, op voorwaarde dat deze niet al te streng en niet al te langdurig weze. Maar vooV de kinderen, bij wie licha-melijke ellende te bespeuren is, dTingen voorzorgen zich op, het gevaar is groot en dringend. t . . Le BÎ8n Pubîic, wil dat er in dien toe- stand veri.oren worde en hij zet dit als volgt uiteen : Het schijnt verkieslijk van in de scholen bijgevoegd voedsel te ge-ven, aan de kinderen die het noodig hebben. In onze stad komen verscheidene liefdadige instellingen, georgani-seerd ten voordeele der kostelooze scholen, zooals : Het werk der Ge-zonde Lucht, De katholieke school-koloniën en Het werk der Schooleet-malen voor de kinderen der oTi-cieele scholen, al die werken komen zich de hand te reiken, zegt men ons. om een bijvoeglijk eetmaal te verschaffen, iederen dag der week, aan Î200 kinderçn der kostelooze scholen, die door den geneesheeren der scholen, en in eene juiste even-redigheid.Het eetmaal 'zou gegeven worden na de klasuren Vv.n 's namiddags. Een gewichtige toelage Van het Nationaal Comiteit van hulp en voeding, heeft het mogelijk gemaakt om dit ontwerp te verwezenlijken. Het V/erk der Gezonde Lucht, heeft de instelling- eener Centrale keuken ten zijnen laste genomen. Het werk der Schooleetmalen zal eetmalen ^even en den dienst der eetmalen inrichten, voor de 6oo kinderen der officieele scholen. Het Werk der Schoolkoloniën zal hetzelfde doen, voor de 6oo leerlin-gen der vrije scholen. Deze twee laatste werken, zullen daarenboven, de onkosten dragen, ieder voor de helft, mits aftrok van de toelage die het Nationaal Comiteit schenkt. De inrichting zal in werking tre-den te beginnen van den 15 of den 20 dezer maand. Door zijne tusschenkomst toont het Nationaal Comiteit opnieuw aan onze werkersbevolking een dienst te bewijzen, waarvan het onnoodig is, de gewichtigheid te onderlijnen. Al onze medeburgers zullen toe-juichen en diegenen die over eenige hulpbronnen beschikken, zullen niet nalaten er een deel van te besteden, om deze inrichting te helpen om hare heilzamg gevolgen te doen af-werpen.Vormen wij den vvensch, dat het werk onder den een of anderen vorm de omstandigheden die het deden geboren worde overleve. # * * 4 Wij zijn geheel gereed die pogingen toe te juichen, zoo rechtzinnig als wie ook. Wij willen niet betwisten dat La Bien Public vroeger nog geschreven heeft over de lichamelijke ellende van ons volk, vooral onzer kinderen en op de rampspoedige gevolgen daarvan heeft gewezen. Waar wij meenen met zekerheid te kunnen zeggen, dat onze katholieke con-f iter nooit zoo duidelijk en zoo onbe-wimpeld een der kankers van onze hui-dige kapitalistische samenleving heeft blootgelegd. Het is waar dat in de groote steden, do oorzaken voor de kinderzwakte groo-ter zijn dan elders. Maar Le Bien Public heeft iets ver-geten. Als hij er op wijst dat de ge-z'-ndheids voorschriften niet geëerbie-digd worden en de ziektekiemen talrijk zijn ; dan moest hij gewezen hebben, c de Vereenigde Eigenaars, die eischen dat de beer evenals vroeger met de hand geruimd zou worden in plaats van met de machien, wat geheel geschikt is, om geheele gebuurten te vergiftigen. Wil houden eraan die vergetelheid te herstellen. De poging die gedaan wordt komt laat, zij is er niettemin lofbaar om, want het is beter later dan nooit. Het blijkt waar wat wij herhaalde malen gezegd hebben, de oorlog heeft eene révolutie in de geda'4iten, in de sociale t "attingen verwekt. Zonder den krijg was dip instelling er niet. Wij zullen waci.ten en nazien. F. H. Van je vrienden moe-Je 't hebben! «De Gentena-ar» — enz., enz., — heeft eene terechtwijzing ontvangen vanwege den burgemeesfcer van Bassevelde, tengevolge van het verslag in dit blad over de zitting der landbouwers, vrijdag j. 1. te Gent in 't «Laudbouvrershuis» geh<fideu. Deze briefwÎBseling is korrekt geschreven. Wij Ieiden hieruife af dat: 6fwel de burgexneester geleerd isj ofwel de redaktie verbeteringen deed. la het eorste geval is het dus verstaan-baar dat de burgeraeester g-ed de taal bent, in het tweede gBval was het maar zooals er dient gehandeld te word-en. Echter vinden we, — onder het schrijven van deo burgemeester — een andere brief door een boerken gezonden. Wij gev&n den tekst van dezen brief ïooals « De Gente-naar » hem afdrulct, Ik heb in uw Bladt Van 4 DeOembor 1615 Gezien Dat ik Zoudt Moetten gezegd hebben Dat ik in Bassevelde Zoudt Moetten £00,000 Klgr Ardappels Liggen heb. Ik vrag u Vriendelijk om dat t » Willen veranderen in een ander Nr van u bladt. Ikheb de Ardappels gekogt Liggen in De omstreek van Bassevelde, in Bou-goutte Lémebeke Caprijke Buntille en Wattervliet. Op Vorhandt Dank Henri Hol, Bassevelde. Kortweg, het is gemeen aldus met een vriend, een geloofsgenoofc, te handelen en het is vooral weinig 1 ristelijk. Is Hol een arm boerken die weinig dorps-onderwijs genootl Dan nog toont het de waarde van he konfessionneel onderwijs. In aile gevallen bewijat de houding en handeJwijze van de christelijke gazet « De Gentenaar» dat het openlijk met zijne min-dere geloofsgenootén den spot drijft. Wat moet het dan zijn wanneer ze in het ge-neept de ongelukkigen een knak geven willen ! r Maar ja, rnoet ons van deze menschen Iets verwoncieren 1 De luilsnlanisctie zorgen ?ocr het Islpslie volk, en die van het binneeland Door het uitbreken van den oorlog w»-ren vreemde voortbrengers bekommerd met de voeding van België, omdat de land-bouwvoortbrengst er ontoereikend is. om aan de noodwendigheid van zulke dichte bovolking to voldoen. Het Nationaal komiteit werd tôt stand gebraeht, dat verschillende onderkomitei- ten stirhtte, om aile noodlijdenden te ateu-nen. Meel, vleeseh, kleedtren en aridere waren worden versebaft, en dat zoowel aan de vrucktbaarste gemeentea waar bi]na geen hongersncod te vreezen is, als voor de steden die niets voortbrengen. Integendeel zijn de steden nu blootge-steld van gebrek aan aardappelen de win-ter is op handen, de ijzerenwegen zijn over-last, en moeetcsn de waters toevriezen do steden zouden te lijden hebben daar er geen stock aanwezig is, en de landeLijke koniitei-ten verzuimen aan hunne landgenooten aardappelen te bezorgen, niettegenstaande er leden onder hen gevonden worden die zooveel iiefdadigheidsgevoel bezitten, dat zij durven beweren, dat de steun dien zij ontvangen om uit te deelen aan de werkloozen door hen zelf gegeven wordt. De landbouwers worden beschuldigd hunne aardappels niet te willen verkpo-pen, om te speeuleeren op hooge prijzen, wat voor sommige het geval is, niettegenstaande zekere gemeenten, met het begin van den aardappeloogst, maart>regelen moes-ten nemen om den uitvoer te beletten, want veel landbouwers verkoopen hunne aardanpelen met het uitdoen, om van de gevaren van verrotten of bevriezen bevrijd te zijn, en het werk dat zij bijbrengen van ze in de lente te moeten ontkiemen waar-door ze veel '-srlichten. De oorzaken van den aardappelnood waarmede de steden bodreigd zijn. en de verhooging der prijzen die eruit voortvloei-en zijn de volgende: e 1° De landbouwers mogen zelf met hunne aardappels naar de stad niet gaan, waar-door het vervoer moeilijkor w -dt, en de onkosten verzwaren. 2° De kooplieden worden heperkt in den aankoop waardoor te kort aan aardappe-I 3 en de vraag grooter zijnde dan het aan-bod, worden prijzen betaald tôt ze bekomen wonien, en de landelijke gemeentebesturen dio meest uit burgers en boeren bostaan, waar de workliedon buiten gesloten zijn gelijlc uit de komiteiten, ondervinden dat zij er profijt uittrekken, doen niets voor hunne landgenooten. om het als een straffe te doeu uitschijnen. en de vrijgezipde be-volking te doen kruipen voor de uifchonge-raars. , 0. M. over VOEDING Waarde Eedactie, Bij toeval krijg ik da«reven het Fransche artikel in handen «Le béribéri» — «Les mangeurs de Riz» geteekend Dr Louis Delattre, handelende over de rijst als voedingsmiddel. De schaarschte der aardappels heeft sed&rt geruimen tijd de rijst als voedael meer op-gedrongen, en ik meen dus dat het voor de lezers van «Yooruits bslangwekkend kan zijn hun het artikel msdo te deelen. Een paar jaren geleden deed men op ge-bied der geneeskunde eene mt-dekkinir die de genezing toeliet van eene der vreeselijk-ste ziekten die 't Ocsten teisteren en daaren boven op de schitterendste wijze den invloed komt bewijzen van de voeding op onze ge-zondheid.De «béribéri» is eene plaag die woedt in Japau, in Indië, in Malaisie, in Brazilië. Ze treft duizenden en duizenden slachtoffers op allen oudedom. Ze keumerkt zich door loomheid, verlammàng der ledematen, alge-eene vermagering van 't spierstelseil, stoor-nis in al de levensverrichtingen en verstij-ving der uiteinden. Afzichtelijk mager of gezwollen sterft de zieke meestal door algemeene verzwakking, door hart.stilsta.nd, ofsohoon volledig bewust van zijn toestand. Het ruggemerg en de ze-nuwen die er uit ontstaan zijn ziek, maar de hersenen blijven gezond. Men daeht algemeen dat ook \3e «béribéri» werd veroorzaakt door eene microbe. Noch-tans hadden ds nauwkeurigste opzoekingen in practisch opzicht geen uitslag geleverd. De béribéri bleef de geheimzinnige kwaal toen E.ykman in 1397 toonde dat de vreese- ' lijlce piaag hare verlammende hand alleen lei op de individuën, die zich uitsluitend voeden met rijst. De volken die van eene af-wisselende voeding genieten, voeding waarin de rijst alleen als bestanddeel voorkomt, blijven ongsvoelig aan de ziekte. Eerste ont-dekking : het verbruik van rijst had dus een® oorzakelijke betrekking met de zenuwaan-doening. Tweede ontdekking : al de Azia-tische bewoners. die rijst eten, en niets dan rijst, krijgen de béribéri niet; alleen zij, die zich uitsiuitend voeden met eene soort rijst, of beter, met eene '-ijst cp een bijzondere wijze bereid. . De ruwe rijst of «rpaddi» veroorzaakt nooit de ziekte. Integendeel doet de ziekte zich' hijna onvermijdelijk voor bij den Japanees, den Indiër, den Maleier en den Braziliaan, die zich voeden met «ontschorste ijst» 1.1. z rijsijt dié door het glanzig maken tusschen de molensteôQen hare zilverachtige liuid of vlies heeft verloren. Kcrtoin, het feit van het fijne, buitenge-woon lichte vlies niet mee te verorberen, biedt levensgevaar voor den perscon die zich alleen spijst met rijst. Eyckman vond met de oorzaak van de beri. beri ook het middel tôt het voorkomen der ziekte. Door aan den eter van ontschorstai rijst het vlies terug te geven, dat het polie-ren van de korrels had weggenomen, werd hij van de ziekte gevrijwaard. Het zelfde doet zieh voor in de dierenwe-reld. Zekere dieren, als de hen en de duif, krijgon de ziekte als men ze op uitsluitend regiem stelt van gopelde rijst. Maar als men die zieken, ineengezakt op hunne verlamde pooten en methangende vleugels, water.doet in nemen waarin rijatpelletjes hebben go-weekt, dan ziet men ze weldra kra<cht en le. ven terug krijgen. Hier is slechts een uitleg mcgelijk, naine-, lijk : dat het zenuwstelsel van den mensch 1 behoefte heeft aan een stof, die de gepeld» rijst hem niet geven kan. Die stof kan men, halen uit de rijstpellen. 100 %g van die pel-len bevatten er nauwelijks 80 cg. O. Funck? heeft die stof vitamiae (vita = leven) ge^ noemd. De afwezigheid van «vitamine» in 't bloedl veroorzaakt de ellendige dood van ons ze-! nuwstelsel; het terug inbrengen ervan' brengt genezing mee. Ziedaar in het kort het bewijs van heti overgroote belang der voeding op den gang van onze gezendheid en den oorsprong van ' ziekten. Dat geeft ons, de verbruikers van gebuild tarwerneel, stof tôt nadonken. Ons meel! wordt in gewone tijden, zoodanig gebuild en geraffineerd dat het bijna niets meer is dan ameldoek. De geschiedenis van de béribéri toont ons welke roi zekere deelen van de granen, als gref en minderwaardig beschouwd, kunnen spelen. Wie zou durven verzekeren dat onze mul-ders en bakkers niet een deel hebben in heti voortbrengen der groote ziekten die ons nu nog teisteren. Wie zal ons zeggen welk kwaad het witte brood ons heeft gebraeht ? Ik voeg er bij : Is het grijze brood dan to ( verkiezen ! Met mijne beste groeten PAUL WYNANTS. Hat oordae! van Werkliedan sn Paîroons over île VerminderlRg dsr Weikereo (Vertanld door M. H.) ' (Vierde venolg) BESLUIT Men zal ons ongQtwi.jfeld vragen, waarom wij ons levréden stellen alleen de hoogere redens uiteen te zetten, die in het voordeel der vennindering der werkuren pleiten, zonder den wcnsch uit te arukken in eene bepaalde maat deij huidigen arbeidsdag te zien verminderen. Dit ia om reden dat die maatregel ons voor wijziging vatbaar is, en dezo bestatiging ia voldoènde ten einde de toekomst niet te verbinden. Wij achten dat de arbeidsdag zoo kort mogelijk zal wezen, zonder meer. Dat dezen die ad vitan reternam het hui-dig regiem in zwang willen houden, ons zeggen in welke economische en moreele wet 't is nedergieschreven, dat de werkman van 's morgens 6 ure moet beginnen en *b avonds 7 ure slechts mag eindigen. Indien, volgens dezen, de lange arbeidsdag er noodig is, dan zien wij niet goed waarom zij aarzelen een werkdag van 15 of 20 uren te verdedigen. Of is het omdat de werkera-fctand tôt hoogers en beters zou komen? In-1 dien het zoo is, dan is er eene goede gele-genheid om aan te taon en, dat de arbeid moet beginnen om 5 ure in plaata van om 6 ure en moet eindigen om 9 ure in plaats van 7 urè. ... Wat ons betreft, onze steling ia klaar; zij leidt er toe, dat de vermindering der werkuren aanhoudend die vermindering zal be-voordeeligen en dat zij is beatemd, met ds medebulp van de machinale ontwikkeling, ons allen te laten genieten van de wet der « minate inspanning 1. Men zal ons niet beschuldigen een stap in het duister te wagen, want de weg die wij op willen, is reeds door talrijke mijlpalen bezet en afgemeten. Robert Owen verminderde in zijne be-langrijke spinnerij van New-Lanarck, ten jare 1816, in een slag de werkuren van 16 tôt- 10 1/2 uren daags en hij bood zijne mo-dedingera zegevierenti het hoofd. SindBdien heeft men overal, onder den drang der wer-kerseischen, vooruit gemarcheerd. Amerika, Engeland, Frankrijk, Duitschland voeren het beat de mededinging naarmate zij kor-tere werkuren hebben. Zullen onze nijveraar3 willen toonen zich het lot hunner werklieden niet aan te trek-ken ? In afwachting willen wij hen de edel-moedige woorden van kardinaal Manning herinneren : « Ah I zegde hij, indien het levensdoel is, ellen lakon en katoen te laten vermenigvnl-digen, indien de glorie beataat iir het voortbrengen van aitikels on andere waren in zulke groote hoeveelheid en aan zulke lage prijzen mogelijk... goed I het ie vor-staan : gaan wij voort I » Integendeel, indien het huiselijk leveA het ware volksoven iB, indien de vrede en de eer van den haard, indien de opvoeding . dar kinderen, al» de pliohtea der eohtge- noote en moeder, deze van den echtgenoot en vader, in eene natuurlijke wet, belang-rijker dan gelijk welke economische wet, zijn nedergeschreven, als al deze zaken hei-liger zijn dan deze welke men op de markt verkoopt, laat ons het erkennen en er naar handelen. » Voor de Textielfederatie der werTcheden van dt Vesder-vallei De Verdaççever, ROGGEMAN Blet oordes! «Sei* patroons VEUSLA G van het Fedcraal Comiteit der Patroonsfederatle. INLEIDING In eene mogelijke maat den duur van den arbeid verminderen.is do wensch van allen, die zioh om het welzijn der werkeraklas be-kommeren. Tndien zedelijkheid en gezond-heii door den arbeid worden onderhouden, nochtans is het wenschelijk een deel ran zijnen tijd to kunnen besteden, hetzij aan de opvoedinir zijner familie,hetzij aan eigon ontwikkeling, ofwe] aan cenige geestelijka of lichamelijke ontspanningen. Wij zijn allen het eens nopena dit punt. Dezen, vreemd aan de nijverheid,verwonderen zioh soms, bij de nijveraars zooveel aarzeling voor eene zaak van vooruitgang, welke zij zolf als wenschelijk beschouwen, te ont-moeten. Het meerencUel der werklieden verbaast dit eveneens, daar zij van de nijverheid slechts dat ontwaren, wat hen verbindtmet hunne patroons. Zij hebben zich'niet in te laten met de prijzen van inkoop. Ëlke wijziging, gebraeht aan hun arbeidskontrakt, welke hun anmiddellijk voordeelig schijnt, komt hun verleidelijk voor. Zal deze, daa-rentegôn, geen ongunstigen invloed uib-oefenen op den gang der zaken en bijgevolg op hun eigen toestand ! Het is een gezichtspunt hefcwelk zij niet behoeven aan te zien, want het ontsnapt, over het algemeen, aan hunne waardee-ring.De nijveraars integendeel, zijn niet lleon in verbinding met hunne werklieden, doch met de Belgische en vreemie verbruikers. Zij beschikken dus over een ruim veld van opmerkingen. Zij moeten gedurig zich bezighouden met hunne verkoopsprijzen, en met het opsporen van afaetmarkten, om hunne artikelen te kunnen verzetten. Zij alleen zijn bijzonderlijk geschikt te kunnen oordeelen welke terugslag elke verhooging van inkoopprijs kan hebben op hun zaken-cijfer. Bijgevolg, hun plicht is de open-bare opinie voor te lichten en de werklieden te doen verstaan dat in de kwestia der werkurenvarmindering, niet alleen van menschelijkheid en gevoel spraak is, maar dat het vooral noodig is te onderzo-cken of dis vermindering mog»lijk is, het is te zeggen, of men haar kan inwilliEen zonder den bloei der nijverheid in gevaar te brengen. Daar ligt eigenlijk den door té halen knoop. In den grond is de arbeid de ware vader van de rust Om er aan ta denken zich nog meer uit te rusten, méat men kunnen rekenen ot> een winstgevenden arbeid, odanks de vermindecin^ van zii&en duur. Dat is een vraagstuk dat niet, zooals wi| zullen zien, gemakkelijk is op te lossen. II. Trachten wij vooreerst, ten einde deza studie zoo een ve t mogelijken vorm te ge- ' ven, incijfers de gevolgen te schatten,welke de patroons en de werklieden zouden on-i der vinden, bij het verminderen van den arbeidsduur met een half of een geheel uur. Elke arbeidsuur brengt semiddeld aan iederen werkman S1 centiemen op. Men kan insgelijks uitrekenen, voor den pa-troon, dat ieder arbeidsuur hem grosso-modo 30 centiemen opbrengt, waarmede liij zijne algemeene onkosten dekt. Het is ta zeggen, dat een nijveraar 100,000 frank loon per jaar betalende, eveneens op 100. duizend frank algemeene onkosten mag rekenen, vertegenwoordigende den intrest en de dooding van zijn kapitaal, loon van bedienden en andere meesters, vergoeding van zijn persoonlijken arbeid, enz. T<î Verviers en omliggende, zijn er onge-vecr 16,000 textielarbeiders ; een arbeidsuur min beteekent dan een verlies van 4,800 franken per dag voor de werklieden en evenveel voor de patroons, of voor 300 dagen een totaal verlies van 2,880,000 frank per jaar. Indien er slechts spraak ia van eene halve uur, dan bedraagt de som 1,440,000 frank. . ■> *i ffl Ziedaar wat te overdenken geeft en wat ons toont, dat de vermindering van werkuren eene groote kwestie is, welke men van dicht behoeft te beschouwen, alvorens er ' aan te denken haar op te lossen. (Verrolgt}. 33 aar -- N. Mis per nommer : voor B6lgia S oentieman, voor den vreemde5 centiemen Teietoon t Bctiaobe Mï » Adinsnistraiie 284& Vr dan 10 DECEfSBEHl 19lis r. ' -»« ' r.._ „ — 1 > ■■■■ Miinij —

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.